Pfunani Vavanuna Va Endla Nhluvuko eNtiyisweni

“Ku sukela sweswi u ta phasa vanhu va ri karhi va hanya.”—LUKA 5:10.

1, 2. (a) I yini leswi vavanuna vo tala va swi endleke loko va twa Yesu a chumayela? (b) Ku ta kambisisiwa yini exihlokweni lexi?

LOKO Yesu ni vadyondzisiwa vakwe va ri karhi va chumayela eGaleliya, va khandziye byatso va ya enhoveni leswaku va ya wisa. Kambe mintshungu yi fambe hi milenge yi va landzela. Eka mintshungu yoleyo a ku ri ni “vavanuna va kwalomu ka 5 000, ku nga hlayiwi vavasati ni vana lavatsongo.” (Mat. 14:21) Eka xiendlakalo xin’wana, ntshungu wu ye eka Yesu hileswi a wu lava ku hanyisiwa ni ku n’wi twa loko a ri karhi a dyondzisa. Eka ntshungu wolowo a ku ri ni “vavanuna va 4 000 ku nga hlayiwi vavasati ni vana lavatsongo.” (Mat. 15:38) Swi le rivaleni leswaku exikarhi ka vanhu lava yeke eka Yesu a ku ri ni vavanuna vo tala naswona a va tsakela tidyondzo takwe. Entiyisweni, Yesu a a langutele leswaku vavanuna van’wana vo tala a va ta amukela ntiyiso hikuva endzhaku ka loko vadyondzisiwa vakwe va phase tinhlampfi hi singita, u byele Petro a ku: “Ku sukela sweswi u ta phasa vanhu va ri karhi va hanya.” (Luka 5:10) Vadyondzisiwa vakwe a va ta lahlela tinkoka ta vona elwandle ro fanekisela kutani va phasa vanhu vo hambana-hambana, ku katsa ni vavanuna vo tala.

² Ninamuntlha, vavanuna va ri tsakela rungula ra le Bibeleni leri hi ri chumayelaka naswona va wu amukela ntiyiso. (Mat. 5:3) Hambiswiritano, vo tala a va wu endli nhluvuko hi tlhelo ra moya. Hi nga va pfuna njhani? Hambileswi Yesu a nga sungulangiki tsima ro chumayela vavanuna, kambe u vulavule hi timhaka leti a ti khumba vavanuna va le nkarhini wakwe. Leswaku hi tekelela xikombiso xakwe, a hi kambisiseni ndlela leyi hi nga va pfunaka ha yona vavanuna leswaku va hlula swihinga swinharhu leswi tolovelekeke namuntlha: (1) ku rhangisa mali, (2) ku chava vanhu ni (3) ku titwa va nga faneleki.

Ku Rhangisa Mali

3, 4. (a) I yini leswi vavanuna vo tala va swi tekaka swi ri swa nkoka swinene? (b) Ha yini vavanuna van’wana va rhangisa ntirho ni mali ku tlula swilo swa moya?

³ Mutsari un’wana u byele Yesu a ku: “Mudyondzisi, ndzi ta ku landzela kun’wana ni kun’wana laha u lavaka ku ya kona.” Hambiswiritano, loko Yesu a n’wi byele leswaku “N’wana wa munhu a nga na ndhawu yo veka nhloko yakwe,” mutsari yoloye u cince miehleketo. Swi tikomba onge yi n’wi vilerisile mhaka ya leswaku u ta swi kuma kwihi swakudya nileswaku u ta tshama kwihi hikuva Bibele a yi vuli leswaku u ve mulandzeri wa Kreste.—Mat. 8:19, 20.

⁴ Hakanyingi vavanuna vo tala va ehleketa leswaku ku va ni mali i swa nkoka swinene ku tlula ku rhangisa swilo swa moya. Kutani swilo leswi va swi rhangisaka evuton’wini bya vona i dyondzo leyi tlakukeke ni ku kuma ntirho lowu holelaka kahle. Va ehleketa leswaku ku va ni mali ni ntirho swi nga va vuyerisa swinene ku tlula ku dyondza Matsalwa ni ku va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu. Va nga ha swi tsakela leswi Bibele yi swi dyondzisaka, kambe “mivilelo ya mafambiselo lawa ya swilo ni matimba ya vuxisi bya rifuwo” swi nga ha kamanyeta ku tsakela koloko. (Mar. 4:18, 19) Xiya ndlela leyi Yesu a pfuneke vadyondzisiwa vakwe ha yona leswaku va rhangisa swilo swa nkoka evuton’wini.

5, 6. I yini leswi pfuneke Andriya, Petro, Yakobo na Yohane leswaku va rhangisa ntirho wo chumayela ematshan’weni ya ntirho wo tihanyisa?

⁵ Andriya ni makwavo wakwe Simoni Petro a va ri vaphasi va tinhlampfi. Yohane ni makwavo wakwe Yakobo swin’we ni tata wa vona Zebediya na vona a va ri vaphasi va tinhlampfi. Bindzu ra vona a ri famba kahle lerova va kale va thola ni vatirhi lava engetelekeke. (Mar. 1:16-20) Loko Andriya na Yohane va twe hi ta Yesu eka Yohane lowo Khuvula, va khorwisekile leswaku va kume Mesiya. Andriya u byele makwavo wakwe Simoni Petro leswi a swi tweke naswona swi nga ha endleka leswaku Yohane u byele makwavo wakwe Yakobo. (Yoh. 1:29, 35-41) Eka tin’hweti leti landzeleke, hinkwavo ka vona va fambe na Yesu loko a ya chumayela eGaleliya, eYudiya ni le Samariya. Endzhaku ka sweswo, vadyondzisiwa lava mune va tlhelele ebindzwini ra vona ro phasa tinhlampfi. A va swi tsakela swilo swa moya, kambe ntirho wo chumayela a va wu teka wu nga ri wa nkoka.

⁶ Endzhakunyana, Yesu u rhambe Petro na Andriya leswaku va n’wi landzela leswaku va va “vaphasi va vanhu.” Va endle yini? “Xikan’we-kan’we va tshika tinkoka, va n’wi landzela.” Yakobo na Yohane va endle hilaha ku fanaka. “Xikan’we-kan’we va siya byatso ni tata wa vona, va n’wi landzela.” (Mat. 4:18-22) I yini lexi pfuneke vavanuna lava leswaku va nghenela ntirho wa nkarhi hinkwawo? Xana va lo namba va endla xiboho xexo handle ko ehleketa? A swi tano! Eka tin’hweti leti hundzeke, vavanuna lava va fambe na Yesu va tlhela va n’wi yingisela loko a dyondzisa. Nakambe va n’wi vone a endla masingita, va xiye ndlela leyi a a byi hisekela ha yona vululami ni ndlela leyi vanhu va ri tsakeleke ha yona rungula leri a a ri chumayela. Sweswo swi endle leswaku ripfumelo ra vona eka Yehovha ri tiya swinene.

 7. Hi nga swi pfuna njhani swichudeni swa Bibele leswaku swi tshemba vuswikoti bya Yehovha byo khathalela vanhu vakwe?

⁷ Hi nga n’wi tekelela njhani Yesu emhakeni yo pfuna swichudeni swa hina swa Bibele leswaku swi dyondza ku tshemba Yehovha? (Swiv. 3:5, 6) Hi nga swi pfuna hi ndlela leyi hi swi dyondzisaka ha yona. Loko hi swi dyondzisa, hi nga kandziyisa xitshembiso xa Xikwembu xa leswaku xi ta hi katekisa swinene loko hi rhangisa timhaka ta Mfumo. (Hlaya Malakiya 3:10; Matewu 6:33.) Hambileswi hi nga tirhisaka matsalwa yo hambana-hambana ku kombisa ndlela leyi Yehovha a va khathalelaka ha yona vanhu vakwe, hi fanele hi tsundzuka leswaku ni xikombiso lexi hi xi vekelaka swichudeni swa hina xi nga swi pfuna. Loko hi swi hlamusela ndlela leyi Yehovha a hi pfuneke ha yona, sweswo swi nga swi pfuna leswaku na swona swi n’wi tshemba. Nakambe hi nga swi byela mintokoto leyi khutazaka leyi hi yi hlayeke eminkandziyisweni ya hina.a

 8. (a) Ha yini swi ri swa nkoka ku va xichudeni xa Bibele xi ‘nantswa kutani xi vona leswaku Yehovha hi lonene’? (b) Hi nga swi pfuna njhani swichudeni swa hina leswaku swi tivonela hi ya swona leswaku Yehovha hi lonene?

⁸ Ku va xichudeni xa Bibele xi va ni ripfumelo leri tiyeke eka Yehovha, a swi titsheganga ntsena hi ku va xi hlaya ni ku twa hi ta ndlela leyi a va katekiseke ha yona vanhu van’wana. Xi fanele xi ti vonela hi ya xona leswaku Yehovha hi lonene. Mupisalema u yimbelele a ku: “N’wina nantswani mi vona leswaku Yehovha hi lonene; wa tsaka munhu la tiyeke emirini la tumbelaka eka yena.” (Ps. 34:8) Hi nga xi pfuna njhani xichudeni xi vona leswaku Yehovha hi lonene? A hi nge xichudeni lexi nga ni swiphiqo swa timali xi ringeta ku hlula mukhuva wo biha wo kota ku dzaha, ku gembula kumbe ku nwa byala ku tlula mpimo. (Swiv. 23:20, 21; 2 Kor. 7:1; 1 Tim. 6:10) Hi nga xi dyondzisa ku kombela mpfuno eka Xikwembu leswaku xi hlula mukhuva wolowo wo biha. Loko xi wu hlula, xi ta tivonela hi ya xona leswaku Yehovha hi lonene. Hi nga tlhela hi xi khutaza ku rhangisa vugandzeri bya Yehovha evuton’wini bya xona hi ku va xi tivekela nkarhi wo dyondza Bibele vhiki ni vhiki, wo lunghiselela minhlangano ya Vukreste ni ku va kona eka yona. Ripfumelo ra xona ri ta tiya loko xi vona ndlela leyi Yehovha a ma katekisaka ha yona matshalatshala ya xona.

Ku Chava Vanhu

9, 10. (a) Ha yini Nikodema na Yosefa wa le Arimatiya a va tifihla leswaku i vadyondzisiwa va Yesu? (b) Ha yini vavanuna van’wana namuntlha va kanakana ku landzela Kreste?

⁹ Vavanuna van’wana va nga ha kanakana ku landzela Kreste hi ku helela hikwalaho ko chava vanhu. Nikodema na Yosefa wa le Arimatiya a va tifihla leswaku i vadyondzisiwa va Yesu hileswi a va chava leswi Vayuda lavan’wana a va ta swi vula kumbe ku swi endla loko vo swi tiva. (Yoh. 3:1, 2; 19:38) A va ri ni swivangelo leswi twalaka swo chava. Varhangeri va vukhongeri va sungule ku venga Yesu swinene lerova munhu loyi a a pfumela eka yena a va n’wi hlongola esinagogeni.—Yoh. 9:22.

¹⁰ Etindhawini tin’wana namuntlha, loko wanuna o sungula ku rhandza Xikwembu, Bibele kumbe vukhongeri, a nga ha hlekuriwa hi vatirhi-kulobye, vanghana kumbe maxaka. Kasi etindhawini tin’wana, wanuna a nga ha veka vutomi byakwe ekhombyeni loko o vula leswaku u lava ku cinca vukhongeri byakwe. Wanuna loyi a nga socha, n’watipolitiki kumbe a nga ni xikhundlha xa nkoka emugangeni wa ka vona a nga ha soriwa swinene loko o vulavula hi vukhongeri. Hi xikombiso, wanuna un’wana wa le Jarimani u te: “Leswi n’wina Timbhoni mi swi chumayelaka malunghana ni Bibele i ntiyiso. Kambe loko ndzo va Mbhoni namuntlha, ri nga ku loko ri xa vanhu va va se va swi tiva. Va ta ndzi teka njhani vatirhi-kulorhi, vaakelani, ndyangu wa mina ni vanhu lava ndzi tivaka? A ndzi nge swi koti ku langutana ni sweswo.”

11. Yesu u va pfune njhani vadyondzisiwa vakwe leswaku va hlula ku chava vanhu?

¹¹ Hambileswi vaapostola va Yesu a va nga ri matoya, kambe minkarhi yin’wana a va chava vanhu. (Mar. 14:50, 66-72) Yesu u va pfune njhani leswaku va endla nhluvuko hambiloko va kanetiwa? Loko a va hlomisela ku langutana ni nkaneto lowu a va ta hlangavetana na wona, u te: “Ma tsaka n’wina loko vanhu va mi venga, niloko va mi hlongola ni ku mi rhukana ni ku bakanya vito ra n’wina tanihi leri hombolokeke hikwalaho ka N’wana wa munhu.” (Luka 6:22) Yesu u lemukise valandzeri vakwe leswaku va langutela ku rhukaniwa. Kambe u va byele leswaku a va ta rhukaniwa “hikwalaho ka N’wana wa munhu.” U tlhele a va tiyisekisa leswaku Xikwembu xi ta va seketela ntsendze loko va kombela mpfuno ni matimba eka xona. (Luka 12:4-12) Ku engetela kwalaho, u kombele lava a va ha ku sungula ku n’wi landzela leswaku va tihlanganisa ni vadyondzisiwa vakwe ni ku aka xinghana na vona.—Mar. 10:29, 30.

12. Hi tihi tindlela leti ha tona hi nga pfunaka swichudeni swa Bibele leswaku swi hlula ku chava vanhu?

¹² Na hina hi fanele hi pfuna swichudeni swa hina swa Bibele leswaku swi hlula ku chava vanhu. Hakanyingi swa olova ku hlangavetana ni ntlhontlho lowu u wu languteleke. (Yoh. 15:19) Hi xikombiso, ha yini u nga pfuni xichudeni xa wena leswaku xi lunghiselela nhlamulo yo olova leyi sekeriweke eBibeleni leswaku xi ta kota ku hlamula swivutiso leswi nga ha vutisiwaka hi vatirhi-kulobye ni vanhu van’wana? Ematshan’weni yo va munghana wa xona ntsena, hi nga tlhela hi xi tivisa eka swirho swin’wana swa vandlha, ngopfu-ngopfu eka leswi nga ha vaka swi langutane ni xiyimo lexi fanaka ni xa xona. Xa nkoka swinene, hi fanele hi xi dyondzisa ku khongela swi huma embilwini nkarhi ni nkarhi. Leswi swi nga xi pfuna leswaku xi tshinela eka Yehovha ni ku n’wi teka tanihi Ribye ni Vutumbelo bya xona.—Hlaya Pisalema 94:21-23; Yakobo 4:8.

Ku Titwa U Nga Faneleki

13. I yini leswi endlaka leswaku vavanuna van’wana va titwa va nga faneleki ku hlanganyela etimhakeni ta moya?

¹³ Vavanuna van’wana va kanakana ku hlanganyela etimhakeni ta moya hileswi va nga swi kotiki kahle ku hlaya, kumbe hileswi va ehleketaka leswaku a va nge swi koti ku hlamusela mavonelo ya vona kumbe hileswi va nga ni tingana. Kasi van’wanyana a swi va oloveli ku vulavula hi vukhongeri bya vona emahlweni ka vanhu. Hikwalaho ka sweswo, swi nga ha va tikela ku dyondza, ku hlamula eminhlanganweni kumbe ku chumayela van’wana. Makwerhu un’wana wa xinuna u ri: “Loko ndza ha ri ntsongo, a ndzi hatlisela ku ya enyangweni wa yindlu ndzi endla onge ndzi le ku gogondzeni naswona a ndzi suka kwalaho hi ku nyandlamela leswaku n’wini wa muti a nga ndzi twi kumbe ku ndzi vona. . . . A ndzi khomiwa hi rhumbyana loko ndzi ehleketa hi ku chumayela hi yindlu ni yindlu.”

14. Ha yini vadyondzisiwa va Yesu va tsandzekile ku hanyisa mufana loyi a a ri ni dimona?

¹⁴ Anakanya ndlela leyi vadyondzisiwa va Yesu va faneleke va titwe ha yona loko va tsandzeke ku hanyisa mufana loyi a a ri ni dimona. Tata wa mufana yoloye u ye eka Yesu kutani a ku: “N’wana wa mina, . . . u ni switshetshela naswona wa vabya, u tala ku wela endzilweni ni le matini; naswona ndzi n’wi tise eka vadyondzisiwa va wena, kambe va tsandzekile ku n’wi hanyisa.” Yesu u hlongole dimona rero hiloko mufana a hanyisiwa. Endzhaku ka sweswo, vadyondzisiwa va ye eka Yesu kutani va n’wi vutisa va ku: “Ha yini hina hi tsandzekile ku ri hlongola?” U va hlamule a ku: “Hikwalaho ka ripfumelo ra n’wina leritsongo. Hikuva ndzi tiyisile ndzi ri eka n’wina, Loko mi ri ni ripfumelo leri ringanaka ni ndzoho ya sinapi, mi ta byela ntshava leyi mi ku, ‘Suka laha u ya lahaya,’ kutani yi ta suka, naswona ku hava lexi nga ta mi tsandza.” (Mat. 17:14-20) Hi fanele hi va ni ripfumelo eka Yehovha leswaku hi kota ku hlula swihinga leswikulu leswi fanaka ni ntshava. Kambe ku nga endleka yini loko munhu o tshika ku tshemba Yehovha kutani a tshemba vuswikoti byakwe? A nga tsandzeka ku hlula swihinga swo tano naswona sweswo swi ta n’wi endla a titwa a nga faneleki ku tirhela Yehovha.

15, 16. I yini leswi hi nga swi endlaka leswaku hi pfuna xichudeni xa Bibele xi hlula ku titwa xi nga faneleki?

¹⁵ Ndlela leyinene yo pfuna xichudeni xa Bibele lexi xi titwaka xi nga faneleki, i ku xi khutaza leswaku xi tshemba Yehovha ematshan’weni yo va xi titshemba. Petro u tsale a ku: “Titsongahateni ehansi ka voko ra matimba ra Xikwembu, leswaku xi ta mi tlakusa hi nkarhi lowu faneleke; mi ri karhi mi lahlela ku vilela hinkwako ka n’wina eka xona.” (1 Pet. 5:6, 7) Nakambe hi fanele hi xi pfuna leswaku xi rhandza Yehovha naswona xi tiyimisela ku kongomisiwa hi yena. Leswi swi vula leswaku xi fanele xi rhandza leswi xi swi hlayaka eBibeleni ni ku kombisa “mihandzu ya moya” evuton’wini bya xona. (Gal. 5:22, 23) Naswona xi fanele xi teka xikhongelo xi ri xa nkoka. (Filp. 4:6, 7) Ku engetela kwalaho, xi fanele xi twisisa leswaku i Yehovha ntsena loyi a nga xi nyikaka xivindzi ni matimba yo endla ntirho wihi ni wihi.—Hlaya 2 Timotiya 1:7, 8.

¹⁶ Swichudeni swin’wana swi nga ha lava ku pfuniwa leswaku swi antswisa vuswikoti bya swona byo hlaya ni byo vulavula. Swin’wana swi nga ha titwa swi nga faneleki ku tirhela Yehovha hikwalaho ka swiendlo swo biha leswi swi tshameke swi swi endla loko swi nga si dyondza hi yena. Ku nga khathariseki swivangelo sweswo, hi nga pfuna swichudeni hi ku va hi swi kombisa rirhandzu ni ku swi lehisela mbilu. Yesu u te: “Vanhu lava hanyeke a va lavi n’anga, kambe yi laviwa hi lava va vabyaka.”—Mat. 9:12.

‘Phasani’ Vavanuna Lava Engetelekeke

17, 18. (a) Hi nga va kuma njhani vavanuna vo tala ensin’wini? (b) I yini leswi hi nga ta swi dyondza exihlokweni lexi landzelaka?

¹⁷ Hi navela onge vavanuna vo tala va nga amukela rungula ro tsakisa swinene leri kumekaka eBibeleni ntsena. (2 Tim. 3:16, 17) Kutani, hi nga va kuma njhani vavanuna lava engetelekeke ensin’wini? Hi ku chumayela nimadyambu, hi mahelo-vhiki ninhlikanhi kumbe hi tiholideyi loko vavanuna vo tala va ri emakaya. Loko hi nghena emitini, hi nga kombela ku vulavula ni tinhloko ta mindyangu loko swi koteka. Hi nga chumayela ni vavanuna lava hi tirhaka na vona swin’we ni vavanuna lava vasati va vona va nga Timbhoni.

¹⁸ Loko hi ri karhi hi chumayela vanhu hinkwavo lava hi va kumaka, hi nga tiyiseka leswaku lava nga ni timbilu letinene va ta ri amukela rungula ra hina. A hi va lehiseleni timbilu vanhu hinkwavo lava tsakelaka ntiyiso hi timbilu ta vona hinkwato. Hambiswiritano, hi nga va pfuna njhani vavanuna lava khuvuriweke leswaku va fanelekela ku tirhisiwa enhlengeletanweni ya Xikwembu? Xihloko lexi landzelaka xi ta hlamula xivutiso lexi.

[Nhlamuselo ya le hansi]

U Nga Hlamula Njhani?

• Vavanuna va nga pfuniwa njhani leswaku va rhangisa swilo swa moya?

• Hi nga va pfuna njhani vavanuna leswaku va hlula ku chava vanhu?

• I yini leswi nga ha pfunaka vavanuna van’wana leswaku va hlula ku titwa va nga faneleki?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 25]

Xana u tinyika nkarhi wo chumayela vavanuna mahungu lamanene?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

U nga xi hlomisela njhani xichudeni xa wena xa Bibele leswaku xi kota ku langutana ni miringo?