Ku Hlayisa Vandlha Ri Ri Ni Ku Rhula Naswona Ri Basile

LEMBE NI LEMBE vanhu va magidi va khitikanela endlwini ya Yehovha ya vugandzeri lebyi tengeke, leswaku ku hetiseka vuprofeta bya Bibele. (Mik. 4:1, 2) Kunene ha tsaka ku va amukela hi mandla mambirhi ‘evandlheni ra Xikwembu’! (Mint. 20:28) Va ri tlangela lunghelo ro tirhela Yehovha swin’we na hina ni ku tiphina eparadeyisini ya moya leyi baseke ni leyi rhuleke. Moya lowo kwetsima wa Xikwembu ni ndzayo ya vutlhari leyi kumekaka eRitweni ra xona swi hi pfuna leswaku hi va ni ku rhula ni ku endla leswaku vandlha ri tshama ri basile.—Ps. 119:105; Zak. 4:6.

² Loko hi tirhisa misinya ya milawu ya Bibele, hi ambala “vumunhu lebyintshwa.” (Kol. 3:10) A hi titekeli enhlokweni timholovo leti nga vuliki nchumu. Loko hi languta timhaka hi ndlela leyi Yehovha a ti langutaka ha yona, hi ndlela yoleyo hi va hi hlula minkucetelo ya misava ni ku tirhisana hi vun’we ni hi rirhandzu tanihi vamakwerhu emisaveni hinkwayo.—Mint. 10:34, 35.

³ Nilokoswiritano, ku pfa ku pfuka timholovo kutani ti kavanyeta ku rhula ni vun’we bya vandlha. Ti va ti vangiwa hi yini? Minkarhi yo tala ti vangiwa hi ku tsandzeka ku tirhisa ndzayo ya Bibele. Phela ha ha fanele hi lwa ni mboyamelo wa hina wa ku nga hetiseki. A nga kona eka hina la nga dyohiki. (1 Yoh. 1:10) Un’wana a nga ha endla swo karhi a nga swi xiyanga, leswi nga tisaka mahanyelo yo biha evandlheni kumbe swi ri thyakisa emoyeni. Hi nga ha khunguvanyisa un’wana hi swiendlo swa hina leswi kombisaka ku nga anakanyi kumbe hi ku vula swo karhi hi nga rhanganga hi ku ehleketa, kumbe hi nga titwa hi khunguvanyisiwe hi leswi vuriweke kumbe leswi endliweke hi un’wana. (Rhom. 3:23) Loko ku tshuka ku va ni swiyimo swo tano, hi nga swi lulamisa njhani?

⁴ Hi rirhandzu Yehovha u endle leswaku ku va ni ndlela yo lulamisa swiyimo sweswo hinkwaswo. Rito Rakwe ri hi byela leswi hi nga swi endlaka loko ku pfuka timholovo. Varisi va hina va moya lava nga ni rirhandzu, lava ku nga vakulu, va tshama va lunghekele ku pfuna mani na mani. Loko hi tirhisa ndzayo leyi humaka eka vona ya Matsalwa, hi ta va ni vuxaka lebyinene ni hinkwavo evandlheni naswona hi ta tshama hi ri lava amukelekaka eka Yehovha. Loko swi fanerile leswaku hi layiwa kumbe hi tshinyiwa hikwalaho ka xidyoho xo karhi lexi hi xi endleke, a hi swi tiveni leswaku ndzayo yoleyo yi kombisa leswaku Tata wa hina la nge matilweni wa hi rhandza.—Swiv. 3:11, 12; Hev. 12:6.

⁵ Swi nga endleka leswaku vamakwerhu evandlheni va tlulana milenge kumbe va va ni timholovo leti nga vuliki nchumu. Timholovo teto ti fanele ti hatla ti lulamisiwa hi moya wa rirhandzu ra vamakwerhu. (Efe. 4:26; Filp. 2:2-4; Kol. 3:12-14) Ko tala u ta kuma leswaku swiphiqo leswi vaka kona exikarhi ka wena ni Mukreste-kuloni swi nga tlhantlhiwa hi ku tirhisa ndzayo ya muapostola Petro ya ku ‘rhandzana hi rirhandzu ro enta, hikuva rirhandzu ri funengeta swidyoho swo tala.’ (1 Pet. 4:8) Bibele yi ri: “Hinkwerhu ha khunguvanyeka minkarhi yo tala.” (Yak. 3:2) Loko hi tirhisa Nawu lowu nge, hi endla van’wana leswi hi lavaka va swi endla eka hina, ha rivalela ivi hi rivala hi mhaka yoleyo.—Mat. 6:14, 15; 7:12.

⁶ Loko u xiya leswaku un’wana u ku hlundzukisile hi leswi a swi vuleke kumbe ku swi endla, u fanele u hatla u teka goza ro lulamisa mhaka yoleyo leswaku ku va ni ku rhula. Tsundzuka leswaku vuxaka bya wena na Yehovha bya khumbeka. Yesu u tsundzuxe vadyondzisiwa vakwe a ku: “Hikwalaho, loko u tisa nyiko ya wena ealitarini kutani u tsundzuka kwalaho leswaku ku ni mhaka leyi makwenu a ku hehlaka ha yona, siya nyiko ya wena kwalaho mahlweni ka alitari, u famba. U rhanga u ya endla ku rhula ni makwenu, kutani loko u vuya, u nyikela nyiko ya wena.” (Mat. 5:23, 24) Swi nga endleka mi nga twisisananga. Kutani loko swi ri tano, mi fanele mi vulavurisana. Ku vulavurisana lokunene exikarhi ka swirho hinkwaswo swa vandlha ku hoxa xandla swinene leswaku ku nga vi ni ku tshwukiselana mahlo naswona ku pfuna leswaku ku tlhantlheka swiphiqo leswi vangiwaka hi ku nga hetiseki ka hina.

⁷ Minkarhi yin’wana, valanguteri va nga vona swi fanerile leswaku va tshinya un’wana, va lulamisa ndlela leyi a ehleketaka ha yona. Kambe swi pfa swi tika minkarhi yin’wana. Loko muapostola Pawulo a tsalela Vakreste va le Galatiya, u te: “Vamakwerhu, hambiloko munhu a teka goza leri hoxeke a nga si swi lemuka, n’wina lava nga ni timfanelo ta moya ringetani ku ololoxa munhu wo tano hi moya wo rhula.”—Gal. 6:1.

⁸ Loko valanguteri va risa ntlhambi va sirhelela vandlha eka makhombo yo tala ya moya kutani va sivela leswaku ku nga vi ni swiphiqo leswikulu. Vakulu va tikarhatela ku endla leswaku ntirho wa vona evandlheni wu pfumelelana ni xitshembiso xa Yehovha lexi a xi tshembiseke hi ku tirhisa Esaya lexi nge: “Un’wana ni un’wana u ta va ndhawu ya ku tifihla emhehweni ni vutumbelo exidzedzeni, ku fana ni swinambyana swa mati etikweni leri nga riki na mati, ku fana ni ndzhuti wa ribye lerikulu etikweni leri omeke.”—Esa. 32:2.

⁹ Muapostola Pawulo u lemukise hi vanhu lava a va ta va ni nkucetelo wo biha evandlheni. Pawulo u te: “Sweswi ha mi lerisa . . . leswaku mi hambana ni makwerhu un’wana ni un’wana la fambaka hi ndlela leyi nga hlelekangiki naswona a nga fambiki hi ku ya hi ndhavuko lowu mi wu amukeleke eka hina.” U ye emahlweni a veka mhaka yoleyo hi ku tsala a ku: “Loko munhu a nga yingisi rito ra hina hi papila leri, tshamani mi n’wi funghile, tshikani ku tihlanganisa na yena, leswaku a ta khomiwa hi tingana. Hambiswiritano mi nga n’wi teki a ri nala, kambe hambetani mi n’wi tsundzuxa kukotisa makwenu.”—2 Tes. 3:6, 14, 15.

¹⁰ Minkarhi yin’wana munhu a nga ha delela nawu wa Xikwembu lowu Vakreste va faneleke va wu landzela hambiloko a nga endli nchumu lowu nga endlaka leswaku a voniwa nandzu wa xidyoho lexikulu, lexi nga endlaka leswaku a hlongoriwa evandlheni. Leswi swi nga ha katsa munhu loyi a lolohaka swinene, a xopaxopaka swihoxo kumbe loyi a thyakeke. A nga ha va loyi a ‘nghenelelaka eka leswi nga n’wi khumbiki.’ (2 Tes. 3:11) Kumbe a nga ha luka mano yo dyelela van’wana rifuwo ra vona kumbe a hlanganyela evuhungasini lebyi swi nga erivaleni leswaku a hi byinene. Mahanyelo yakwe lama nga hlelekangiki ma bihe lerova ma nga onha vito ra vandlha naswona swi nga endleka leswaku ma tlulela eka Vakreste van’wana.

¹¹ Vakulu va nga rhanga hi ku pfuna munhu loyi a nga hlelekangiki hi ku n’wi nyika ndzayo leyi sekeriweke eBibeleni. Hambiswiritano, loko a ya emahlweni a yi ba hi makatla misinya ya milawu ya Bibele endzhaku ko va a tshinyiwa hi ku phindha-phindha, vakulu va nga ha endla xiboho xa leswaku ku nyikeriwa mbulavulo wo lemukisa vandlha. Vakulu va fanele va tirhisa vutlhari ku vona loko xiyimo xexo xi ri xikulu naswona xi kavanyeta lerova swi lava leswaku ku nyikeriwa mbulavulo lowu lemukisaka van’wana. Xivulavuri xi ta nyikela ndzayo leyi faneleke leswaku ku va ni ku hleleka, kambe vito ra munhu yoloye a ri nge boxiwi. Hambiswiritano, lava va tivaka hi mhaka yoleyo leyi ku vulavuriweke ha yona eka mbulavulo va ta papalata ku tolovelana ni munhu yoloye, hambileswi va nga ta hambeta va hlanganisiwa hi swilo swa moya, va n’wi “tsundzuxa kukotisa makwenu.”

¹² Hi tshemba leswaku goza leri tekiweke hi Vakreste vo tshembeka, ri ta susumetela la nga hlelekangiki leswaku a tisola kutani a hundzuka. Loko swi ri erivaleni leswaku se u yi fularhele hi ku helela ndlela yakwe leyi nga hlelekangiki, u fanele ku khomiwa ku fana ni swirho leswin’wana swa vandlha.

¹³ Loko hi tiyimisele ku rivalela van’wana kumbe ku swi ba hi makatla loko va hi dyoherile, a swi vuli leswaku a hi na mhaka nileswaku va hi dyoherile naswona a swi vuli swona leswaku ha swi tsakela ku dyoheriwa. A hi swidyoho hinkwaswo leswi endliwaka hikwalaho ka ku nga hetiseki loku hi tswariweke na kona naswona a hi swinene ku honisa swidyoho leswikulu. (Lev. 19:17; Ps. 141:5) Ntwanano wa Nawu a wu kombisa leswaku swidyoho swin’wana i swikulu ku tlula swin’wana naswona swi tano ni le lunghiselelweni ra Vukreste.—1 Yoh. 5:16, 17.

¹⁴ Yesu u swi xaxamete hi ku kongoma leswi a swi fanele swi endliwa leswaku ku tlhantlhiwa swiphiqo leswikulu leswi nga ha tshukaka swi va kona exikarhi ka Vakreste. Xiya magoza lawa a vuleke leswaku ma fanele ma tekiwa, u te: “Loko makwenu a endla xidyoho, [1] yana u ya andlala xihoxo xakwe erivaleni mi ri swenu. Loko a ku yingisa, u ta va u kume makwenu. Kambe loko a nga yingisi, [2] famba ni un’we kumbe ni van’wana vambirhi, leswaku mhaka yi ta tiyisiwa hi nomu wa timbhoni timbirhi kumbe tinharhu. Loko a nga va yingisi, [3] vulavula ni vandlha. Loko a nga ri yingisi hambi vandlha, eka wena a a kotise munhu wa matiko ni muluvisi.”—Mat. 18:15-17.

¹⁵ Xifaniso lexi kumekaka eka Matewu 18:23-35, lexi Yesu a vulavuleke ha xona endzhaku ko vula magoza lawa, xi kombisa leswaku xin’wana xa swidyoho leswi ku vulavuriwaka ha swona eka Matewu 18:15-17 swi nga endleka xi katsa timhaka ta mali kumbe nhundzu—ku nga ku tsandzeka ku hakela xo karhi kumbe ku endla vukanganyisi byo karhi. Kumbe ku onha ndhuma leyinene ya munhu hi ku n’wi hehla hi mavunwa.

¹⁶ Loko u ri ni vumbhoni bya leswaku un’wana evandlheni u ku dyoherile, u nga tsutsumeli eka vakulu, u lava leswaku va nghenelela va ku pfuna. Hilaha Yesu a tsundzuxeke hakona, rhanga u vulavula ni loyi a ku dyoheleke. Ringeta ku lulamisa mhaka yoleyo mi ri vambirhi ntsena, mi nga katsi munhu un’wana. U nga rivali leswaku Yesu a nga vulanga leswaku ‘yana kan’we u ya andlala xihoxo xakwe erivaleni.’ Hikwalaho, loko munhu yoloye a nga wu pfumeli nandzu wakwe eku sunguleni naswona a nga kombeli ku rivaleriwa, swi nga va swinene ku ya eka yena nakambe endzhaku ka nkarhi. Loko mhaka yo lulamisiwa hi ndlela yoleyo, hakunene loyi a ku dyoheleke u ta tsaka leswaku a wu byelanga van’wana hi nandzu wakwe kumbe a wu yi onhanga ndhuma yakwe leyinene evandlheni. U ta va u ‘kume makwenu.’

¹⁷ Loko loyi a ku dyoheleke a pfumela xihoxo xakwe naswona a kombela ku rivaleriwa kutani a lulamisa mhaka yoleyo, a xi kona xivangelo xo yisa mhaka emahlweni. Hambiloko xidyoho xi ri xikulu, xi nga lulamisiwa hi mudyohi ni loyi a dyoheriweke.

¹⁸ Loko u nga swi koti ku pfuna makwenu hi ku andlala xihoxo xakwe erivaleni “mi ri swenu,” u nga ha endla hilaha Yesu a vuleke hakona hi ku “famba ni un’we kumbe ni van’wana vambirhi” leswaku mi ya tlhela mi vulavula ni makwenu. Lava u fambaka na vona va fanele va ya va ri ni xikongomelo xa ku pfuna makwenu. Loko swi koteka, va fanele va ri timbhoni ta nandzu lowu a hehliwaka ha wona, kambe loko ku nga ri na timbhoni leti voneke hi mahlo, u nga ha hlawula ku teka makwerhu un’we kumbe vambirhi leswaku va va timbhoni ta bulo rero. Va nga ha va va ri ni ntokoto emhakeni leyi ku buriwaka ha yona naswona va kota ku vona loko leswi ku vuriwaka leswaku swi endlekile swi hoxile hakunene. Vakulu lava nga ta hlawuriwa a va yimeli vandlha tanihi leswi va nga hlawuriwangiki hi huvo ya vakulu leswaku va tamela mhaka leyi.

¹⁹ Loko mhaka yoleyo yi nga lulamisiwanga endzhaku ko ringeta ko tala ku yi lulamisa loko u vulavula na yena mi ri vambirhi niloko se u fambe ni un’wana kumbe van’wana kutani u swi vona leswaku a wu koti ku yi rivala, u fanele u yi vika eka valanguteri va vandlha. Tsundzuka leswaku xikongomelo xa vona i ku endla leswaku vandlha ri tshama ri ri ni ku rhula naswona ri tengile. Loko se u byele vakulu, u ta tshika mhaka yoleyo emavokweni ya vona u tshemba leswaku Yehovha u ta yi lulamisa. U nga pfumeleli ku tikhoma ka munhu un’wana ku ku khunguvanyisa kumbe ku kavanyeta ntsako wa wena loko u ri karhi u tirhela Yehovha.—Ps. 119:165.

²⁰ Varisi va ntlhambi va ta kambisisa mhaka yoleyo. Loko swi va erivaleni leswaku hakunene makwerhu u ku dyohele ngopfu kambe a nga hundzuki naswona a nga tiyimiselanga ku lulamisa xihoxo xakwe, komiti ya valanguteri yi nga ha vona swi fanerile ku n’wi susa evandlheni mudyohi yoloye. Hi ndlela yoleyo va sirhelela ntlhambi kutani va hlayisa vandlha leswaku ri tshama ri basile.—Mat. 18:17.

²¹ Swidyoho swin’wana leswikulu, swo fana ni ku tikhoma loko biha ka rimbewu, vuoswi, vusodoma, xisandzu, vugwinehi, ku gandzela swikwembu swa hava ni swidyoho swin’wana leswikulu leswi yelanaka na swona, la dyoheriweke a nga rivalela mudyohi eka swidyoho leswi, kambe a swi heleli kwalaho. (1 Kor. 6:9, 10; Gal. 5:19-21) Hikwalaho ka leswi ku tenga ka vandlha emoyeni ku nga le khombyeni, milandzu yo tano yi fanele yi vikiwa eka vakulu kutani ku va vona va yi tengaka. (1 Kor. 5:6; Yak. 5:14, 15) Vanhu van’wana va nga ha ya eka vakulu va ya vika xidyoho lexi va xi endleke kumbe va vika leswi va swi tivaka hi xidyoho lexi endliweke hi van’wana. (Lev. 5:1; Yak. 5:16) Ku nga khathariseki leswaku vakulu va yi kumise ku yini mhaka ya xidyoho lexikulu lexi vikiweke, lexi khumbaka Mbhoni leyi khuvuriweke, va fanele va rhanga hi ku rhumela vakulu vambirhi va ya kambisisa. Loko va kuma leswaku hakunene mhaka leyi vikiweke i ntiyiso naswona ku ni vumbhoni lebyi kombisaka leswaku ku endliwe xidyoho lexikulu, huvo ya vakulu yi fanele yi avela komiti ya vuavanyisi leyi vumbiwaka hi vakulu vanharhu, leswaku yi tenga nandzu wolowo.

²² Vakulu va khathalela ntlhambi hi vukheta lebyikulu leswaku wu nga hlaseriwi hi nchumu wihi ni wihi lowu nga wu dlayaka emoyeni. Nakambe va tikarhatela ku tirhisa Rito ra Xikwembu hi vutlhari leswaku va tshinya mani na mani la dyoheke kutani va ringeta ku n’wi vuyisela endleleni. (Yudha 21-23) Sweswo swi pfumelelana ni swiletelo leswi muapostola Pawulo a swi nyikeke Timotiya, loko a tsala a ku: “Ndza ku lerisa swinene-nene emahlweni ka Xikwembu na Kreste Yesu, loyi a nga ta avanyisa lava hanyaka ni lava feke, . . . U tshinya, u holovela, u khongotela, hi mbilu yo leha leyi heleleke ni vutshila byo dyondzisa.” (2 Tim. 4:1, 2) Sweswo swi nga teka nkarhi wo tala, kambe lowu i wun’wana wa mintirho leyi vakulu va faneleke va yi endla. Vandlha ra ku tlangela ku tikarhata ka vona kutani ri va ‘xixima hi ndlela leyi andzisiweke kambirhi.’—1 Tim. 5:17.

²³ Minkarhi hinkwayo loko swi kumekile leswaku munhu wo karhi u dyohile, xikongomelo-nkulu xa valanguteri i ku endla leswaku a va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu. Loko a hundzuke hi mbilu yakwe hinkwayo naswona va kote ku n’wi pfuna, ku n’wi tshinya ka vona, ku nga ha va exihundleni kumbe emahlweni ka timbhoni leti nyikeleke vumbhoni eka komiti ya vuavanyisi, ku ta n’wi pfuna ku tlhela ku pfuna vahlaleri volavo leswaku va chava ku endla swo biha. (2 Sam. 12:13; 1 Tim. 5:20) Minkarhi hinkwayo loko munhu a soriwe hi komiti ya vuavanyisi, u fanele a vekeriwa swipimelo. Hi ndlela yoleyo mudyohi u ta pfuneka leswaku a ya emahlweni a endlela milenge yakwe “magondzo yo lulama.” (Hev. 12:13) Swipimelo sweswo swi nga susiwa hi ku famba ka nkarhi loko swi ya swi va erivaleni leswaku munhu yoloye wa hlakarhela emoyeni.

²⁴ Loko komiti ya vuavanyisi yi fikelele xiboho xa leswaku munhu la nga ni nandzu u hundzukile, kambe swi nga endleka leswaku mhaka yakwe yi tiviwa evandlheni kumbe endhawini yoleyo kumbe hikwalaho ka swivangelo swo karhi vakulu va vona swi fanerile leswaku vandlha ri tivisiwa, ku ta endliwa xitiviso hi nkarhi wa Nhlangano wa Mahanyelo ni Ntirho Wo Chumayela. Xi fanele xi hlayekisa xileswi: “[Ximanimani] u soriwile.”

²⁵ Minkarhi yin’wana mudyohi a nga sihalala a nga swi lavi ku tshika ndlela yakwe ya vudyoho, xisweswo a nga wu amukeli mpfuno. Swi nga endleka yi nga vonaki “mintirho leyi fambelanaka ni ku hundzuka” loko komiti ya vuavanyisi yi ri karhi yi tenga nandzu. (Mint. 26:20) Ku fanele ku endliwa yini? Eka swiyimo swo tano, swi fanerile leswaku mudyohi la nga hundzukiki a susiwa evandlheni, hi ndlela yoleyo a arisiwa ku va ni xinakulobye ni vanhu va Yehovha lava tengeke. Nkucetelo wo biha wa munhu loyi a dyoheke wa susiwa evandlheni, hi ndlela yoleyo ku sirheleriwa mahanyelo lamanene ni vutengi bya vandlha emoyeni ni vito ra rona lerinene. (Det. 21:20, 21; 22:23, 24) Loko muapostola Pawulo a twa mhaka ya ku tikhoma loku nyumisaka ka munhu un’wana evandlheni ra le Korinto, u tsundzuxe vakulu leswaku va “nyiketa munhu wo tano eka Sathana . . . , ku endlela leswaku ku ponisiwa moya [wa vandlha].” (1 Kor. 5:5, 11-13) Pawulo u tlhele a vika hi ta ku susiwa ka van’wana lava fularheleke ntiyiso hi lembe-xidzana ro sungula.—1 Tim. 1:20.

²⁶ Loko komiti ya vuavanyisi yi fikelela xiboho xa leswaku mudyohi la nga hundzukiki u fanele a susiwa, yi fanele yi n’wi tivisa hi xiboho lexi yi xi fikeleleke, yi n’wi byela (swi-)xivangelo xa Matsalwa xa ku susiwa kakwe. Loko komiti ya vuavanyisi yi tivisa mudyohi hi xiboho xa yona, yi ta n’wi byela leswaku loko a vona onge yi endle xihoxo lexikulu hi xiboho xexo naswona a lava ku endla xivilelo, u fanele a tsala papila a swi hlamusela kahle swivangelo swakwe swa ku va a endle xivilelo. U fanele a tisa papila rakwe ku nga si hundza masiku ya nkombo ku sukela loko komiti ya vuavanyisi yi n’wi byele xiboho xa yona. Loko huvo ya vakulu yi kuma xivilelo, yi ta tivisa mulanguteri wa muganga hi ku hatlisa, kutani yena u ta avela vakulu lava fanelekaka lava nga ta vumba komiti ya xivilelo leswaku va tlhela va tenga nandzu wolowo. Va ta endla matshalatshala hinkwawo leswaku mhaka yoleyo yi tengiwa evhikini rolero va amukeleke papila ra xivilelo ha rona. Loko ku endliwe xivilelo, xitiviso xa ku susiwa xi ta pfa xi vekeriwe etlhelo loko ka ha tengiwa mhaka yoleyo. La hehliwaka hi nandzu wo karhi a nge pfumeleriwi ku hlamula ni ku khongela etinhlengeletanweni ta vandlha kumbe ku nyikiwa mitirho yo hlawuleka evandlheni.

²⁷ Mpfumelelo wo endla xivilelo i musa lowu kombisiwaka mudyohi, lowu n’wi pfumelelaka leswaku a vula leswi n’wi vilerisaka. Hikwalaho, loko o tsandzeka hi vomu ku ta loko komiti ya xivilelo yi n’wi vitana, ku ta endliwa xitiviso xa ku susiwa kakwe endzhaku ka loko ku endliwe matshalatshala yo hlangana na yena.

²⁸ Loko mudyohi a vula leswaku a nge endli xivilelo, komiti ya vuavanyisi yi ta n’wi hlamusela nkoka wa ku hundzuka ni magoza lawa a nga ma tekaka leswaku a vuyiseriwa hi ku famba ka nkarhi. Leswi swi fanele swi endliwa hi xikongomelo xo n’wi pfuna naswona swi endliwa hi ndlela ya musa, nakambe swi fanele swi endliwa hi ntshembo wa leswaku u ta hundzula tindlela takwe kutani hi ku famba ka nkarhi a fanelekela ku tlhelela enhlanganweni wa Yehovha.—2 Kor. 2:6, 7.

²⁹ Loko swi fanerile leswaku mudyohi la nga hundzukiki a susiwa evandlheni, ku endliwa xitiviso xo koma, lexi nge: “[Ximanimani] a nga ha ri Mbhoni ya Yehovha.” Sweswo swi ta xalamukisa vamakwerhu lava tshembekeke evandlheni leswaku va nga ha tihlanganisi ni munhu yoloye.—1 Kor. 5:11

³⁰ Rito “ku tihambanisa” ri vula munhu loyi hambileswi a nga Mbhoni leyi khuvuriweke, a vulaka hi yexe leswaku a nga ha ri Mukreste kumbe a nga ha swi lavi ku vitaniwa kumbe ku tiviwa tanihi Mbhoni ya Yehovha. Kumbe a nga ha tihambanisa ni vandlha ra Vukreste hi swiendlo swakwe, swo fana ni ku va xiphemu xa nhlangano wo karhi wa misava, leyi xikongomelo xa yona xi lwisanaka ni tidyondzo ta Bibele kutani hikwalaho ka sweswo, yi ta avanyisiwa hi Yehovha Xikwembu.—Esa. 2:4; Nhlav. 19:17-21.

³¹ Loko muapostola Yohane a tsala hi lava lan’weke ripfumelo ra Vukreste hi nkarhi wakwe, u te: “Va humile eka hina, kambe a va nga ri va wona muxaka wa hina; hikuva loko a va ri va muxaka wa hina, a va ta va va tshame na hina.”—1 Yoh. 2:19.

³² Loko munhu a tihambanisa ni vandlha, xiyimo xakwe emahlweni ka Yehovha xi hambane ngopfu ni xa Mukreste la holeke, loyi a nga ha yiki ensin’wini. Swi nga endleka leswaku munhu u ve la holeke hikwalaho ka leswi a tshikeke ku hlaya Rito ra Xikwembu nkarhi ni nkarhi. Kumbe a hele matimba hikwalaho ko langutana ni swiphiqo kumbe nxaniso kutani a nga ha wu hisekeli ntirho wa Yehovha. Vakulu ni swirho swin’wana swa vandlha va ta hambeta va n’wi pfuna hi tlhelo ra moya Mukreste loyi a holeke.—Rhom. 15:1; 1 Tes. 5:14; Hev. 12:12.

³³ Kambe, loko munhu loyi a nga Mukreste a hlawula ku tihambanisa ni vandlha, ku ta endliwa xitiviso xo koma lexi tivisaka vandlha, xi ku: “[Ximanimani] a nga ha ri Mbhoni ya Yehovha.” Munhu wo tano u tekiwa hi ndlela leyi fanaka ni ya la susiweke.

³⁴ Munhu la susiweke kumbe loyi a tihambaniseke ni vandlha a nga vuyiseriwa loko swi vonaka kahle leswaku u hundzukile, naswona se ku hundze nkarhi wo lehanyana swi ri erivaleni leswaku u yi fularherile ndlela yakwe ya vudyoho. U kombisa leswaku u navela ku va ni vuxaka lebyinene na Yehovha. Vakulu va fanele va xiya leswaku ku hundza nkarhi lowu ringaneke—tin’hweti to tala, lembe kumbe ku tlula, hi ku ya hi swiyimo swa kona—leswaku munhu yoloye a kombisa leswaku u hundzukile hakunene. Loko huvo ya vakulu yi kuma papila ra munhu la kombelaka ku vuyiseriwa, komiti yo vuyisela yi ta vulavula na munhu yoloye. Komiti yi ta kambisisa vumbhoni bya “mintirho leyi fambelanaka ni ku hundzuka” kutani yi endla xiboho loko swi fanerile ku n’wi vuyisela hi nkarhi wolowo kumbe swi nga fanelanga.—Mint. 26:20.

³⁵ Loko munhu la kombelaka ku vuyiseriwa a susiwe evandlheni rin’wana, komiti yo vuyisela ya kwalaho yi ta hlangana ni munhu wa kona yi kambisisa xikombelo xakwe. Loko vamakwerhu lava vumbaka komiti yo vuyisela ya kwalaho va vona swi fanerile leswaku a vuyiseriwa, va ta rhumela xibumabumelo xa vona eka huvo ya vakulu ya le vandlheni leri a susiweke a ri eka rona. Tikomiti letimbirhi ti ta tirhisana hi vun’we leswaku ku kumeka vuxokoxoko hinkwabyo kutani ku fikeleriwa xiboho lexi faneleke. Hambiswiritano, xiboho xa leswaku a vuyiseriwa xi ta endliwa hi komiti yo vuyisela ya vandlha leri a susiweke eka rona.

³⁶ Loko komiti yo vuyisela yi khorwisekile leswaku munhu la susiweke kumbe la tihambaniseke u hundzukile hakunene naswona u fanele a vuyiseriwa, xitiviso xa ku vuyiseriwa kakwe xi ta endliwa evandlheni leri nandzu wakwe wu tengiweke eka rona. Loko se a ri evandlheni rin’wana, ku ta endliwa xitiviso ni le vandlheni leri a hlanganyelaka eka rona hi nkarhi wolowo. Xi fanele xi ku: “[Ximanimani] u vuyiseriwile se i Mbhoni ya Yehovha.”

³⁷ Swidyoho leswikulu leswi endliwaka hi vana lava khuvuriweke swi fanele swi vikiwa eka vakulu. Loko vakulu va tenga milandzu ya swidyoho leswikulu leswi endliweke hi n’wana, i swinene leswaku vatswari lava khuvuriweke va n’wana yoloye va va kona. Va ta pfuna komiti ya vuavanyisi, kambe va nga ringeti ku sirhelela n’wana loko a fanele a tekeriwa goza ro n’wi tshinya. Komiti ya vuavanyisi yi lwela ku tshinya ni ku vuyisela mudyohi endleleni, hilaha yi endlaka hakona hi vadyohi lava nga vanhu lavakulu. Kambe loko n’wana yoloye a nga hundzuki, u ta susiwa.

³⁸ Xana ku fanele ku endliwa yini loko vahuweleri lava nga khuvuriwangiki va endla xidyoho lexikulu? Leswi va nga riki Timbhoni leti khuvuriweke, a va nge susiwi. Hambiswiritano, swi nga endleka va nga yi twisisi hilaha ku heleleke milawu ya Bibele kutani va lava ku pfuniwa hi ndzayo ya musa leswaku va lulamisa “magondzo yo lulama,” ku nga mahanyelo ya vona.—Hev. 12:13.

³⁹ Loko mudyohi la nga khuvuriwangiki a nga hundzuki endzhaku ka loko vakulu vambirhi va hlangane na yena va ringeta ku n’wi pfuna, vandlha ri fanele ri tivisiwa. Ku ta endliwa xitiviso xo koma lexi nge: “[Ximanimani] a nga ha ri muhuweleri la nga khuvuriwangiki.” Kutani vandlha ri ta teka mudyohi tanihi munhu wa misava. Hambileswi mudyohi a nga susiwangiki, Vakreste va fanele va tirhisa vuxiyaxiya loko va hlangana na yena. (1 Kor. 15:33) Xiviko xa ntirho wa nsimu lexi humaka eka yena a xi nge amukeriwi.

⁴⁰ Hi ku famba ka nkarhi, munhu la nga khuvuriwangiki loyi a tshikisiweke ku va muhuweleri, a nga ha navela ku tlhela a va muhuweleri. Loko swi ri tano, vakulu vambirhi va ta hlangana na yena va tiyiseka loko a endle nhluvuko wa moya. Loko a faneleka ku va muhuweleri, ku ta endliwa xitiviso xo koma lexi nge: “[Ximanimani] i muhuweleri la nga khuvuriwangiki nakambe.”

⁴¹ Hinkwavo lava hlanganyelaka evandlheni ra Xikwembu namuntlha, va fanele va tsaka hikwalaho ka xiyimo xa moya lexi fuweke, lexi Yehovha a xi nyikeke vanhu vakwe. Hakunene swakudya swi tele emadyelweni ya hina ya moya naswona mati ya ntiyiso lama phyuphyisaka mo khapakhapa kunene. Nakambe Yehovha wa hi sirhelela hi rirhandzu hi ku tirhisa malunghiselelo yakwe ya nhlangano ehansi ka nkongomiso wa Kreste. (Ps. 23; Esa. 32:1, 2) Ku va eparadeyisini ya moya emasikwini lawa ya makumu lama nga dyisiki byi rhelela, swi endla leswaku hi titwa hi sirhelelekile.

⁴² Hi ku tshama hi ri ni ku rhula ni ku va lava tengeke evandlheni, hi ta hambeta hi endla leswaku ntiyiso wa Mfumo wu vangama. (Mat. 5:16; Yak. 3:18) Xikwembu xi ta hi katekisa naswona hi ta tiphina hi ku vona vanhu lava engetelekeke va tiva Yehovha kutani va endla ku rhandza kakwe swin’we na hina.