Xana U Na Yona “Mianakanyo Ya Kreste”?
“Onge Xikwembu lexi nyikaka ku tiyisela ni nchavelelo xi nga mi pfumelela ku va ni langutelo ra mianakanyo leri fanaka ni leri Kreste Yesu a a ri na rona.”—VARHOMA 15:5.
1. Swifaniso swo tala swa Vujagana swi kombisa Yesu a ri munhu wa njhani, naswona ha yini ku nga ri nhlamuselo leyinene mayelana na Yesu?
“A NGA si tshama a voniwa hi munhu a ri karhi a hleka.” Yoleyo i ndlela leyi Yesu a hlamuseriwaka ha yona eka rungula leri ku vuriwaka leswaku ri tsariwe hi mutirhela-mfumo wa le Rhoma, hambileswi ri nga riki ntiyiso. Ku vuriwa leswaku rungula leri nga cincangiki ku sukela kwalomu ka lembe-xidzana ra vu-11, ri lawule vampfampfarhuti vo tala.a Swifaniso swo tala swi kombisa Yesu a ri munhu la terisaka vusiwana, la nga n’wayiteriki. Kambe yoleyo a hi nhlamuselo leyinene mayelana na Yesu, loyi Tievhangeli ti vulaka leswaku a a ri munhu wa rirhandzu, wa musa ni ntwela-vusiwana.
2. Hi nga ri hlakulela njhani “langutelo ra mianakanyo leri fanaka ni leri Kreste Yesu a a ri na rona,” naswona sweswo swi ta hi pfuna ku endla yini?
2 Ina, leswaku hi tiva Yesu wa xiviri, hi fanele hi tata mianakanyo ni timbilu ta hina hi matwisiselo lama kongomeke ya leswaku Yesu a a ri munhu wa muxaka muni hakunene loko a ha ri laha misaveni. Kutani a hi kambisiseni marungula man’wana ya Tievhangeli lama hi pfunaka ku twisisa “mianakanyo ya Kreste”—ku nga mintlhaveko, ku twisisa, miehleketo ni maanakanyelo yakwe. (1 Vakorinto 2:16) Loko hi ri karhi hi endla tano, a hi xiyeni ndlela leyi hi nga ri hlakulelaka ha yona “langutelo ra mianakanyo leri fanaka ni leri Kreste Yesu a a ri na rona.” (Varhoma 15:5) Xisweswo, hi nga xi landzela ku antswa xikombiso lexi a hi vekeleke xona, evuton’wini bya hina ni le ku hanyisaneni ka hina ni van’wana.—Yohane 13:15.
A A Ngheneka Hi Ku Olova
3, 4. (a) A xi ri xihi xiyimo xa mhaka leyi hlamuseriwaka eka Marka 10:13-16? (b) Yesu u angurise ku yini loko vadyondzisiwa vakwe va ringeta ku sivela vana lavatsongo ku ta eka yena?
3 Vanhu a va n’wi tsakela Yesu. Hi minkarhi yin’wana, vanhu va malembe ni swiyimo swo hambana-hambana va ye eka yena hi ku ntshunxeka. Xiya xiendlakalo lexi tsariweke eka Marka 10:13-16. Xi humelele loko vutirheli byakwe byi ri kusuhi ni ku hela, loko a kongome eYerusalema ro hetelela, a ya fa hi ndlela leyi hlomulaka mbilu.—Marka 10:32-34.
4 Vona xivono lexi hi mahlo ya mianakanyo. Vanhu va sungula ku tisa vana, ku katsa ni tincece, leswaku Yesu a ta va katekisa.b Hambiswiritano, vadyondzisiwa va ringeta ku sivela vana ku ta eka Yesu. Kumbexana vadyondzisiwa lava va anakanya leswaku Yesu a nga lavi ku siringiwa hi vana emavhikini lawa ya nkoka. Kambe va hoxisile. Loko Yesu a xiya leswi vadyondzisiwa va endlaka swona, a swi n’wi khomi kahle. Yesu u vitana vana, ivi a ku: “Tshikani vana lavatsongo va ta eka mina; mi nga ringeti ku va sivela.” (Marka 10:14) Kutani u endla nchumu lowu kombisaka rirhandzu ra xiviri. Tsalwa ri ri: “A angarha vana, a va katekisa.” (Marka 10:16) Swi le rivaleni leswaku vana lava va titwe va ntshunxekile loko Yesu a va angarha.
5. Xana rungula leri nga eka Marka 10:13-16 ri hi byela leswaku Yesu a a ri munhu wa muxaka muni?
5 Rungula rero ro koma ri hi byela swo tala malunghana ni leswaku Yesu a a ri munhu wa muxaka muni. Xiya leswaku a a ngheneka. Hambileswi a a ri ni xikhundlha lexi tlakukeke ematilweni, a a nga va chavisi vanhu lava nga hetisekangiki, naswona a a nga va tekeli ehansi. (Yohane 17:5) Nakambe, xana a swi tsakisi leswi ni vana a va titwa va ntshunxekile ku ya eka yena? Kunene, a va nga ta ya eka munhu la nga khathaliki hi van’wana, la nga kombisiki ntsako ni loyi a tshamaka a bohanile, a nga hleki na munhu! Vanhu lava siyanaka hi malembe va ye eka Yesu hileswi va swi voneke leswaku i munhu wa rirhandzu, la khathalaka hi van’wana, naswona a va tiyiseka leswaku a nge va tlherisi.
6. Xana vakulu va nga endla yini leswaku va ngheneka?
6 Loko hi anakanyisisa hi mhaka leyi, hi nga tivutisa, ‘Xana mina ndzi na yona mianakanyo ya Kreste? Xana ndza ngheneka?’ Eminkarhini leyi ya mangava, tinyimpfu ta Xikwembu ti lava varisi lava nghenekaka, vavanuna lava fanaka ni “ndhawu ya ku tifihla emhehweni.” (Esaya 32:1, 2; 2 Timotiya 3:1) Vakulu, loko mi lwela swinene ku khathalela vamakwenu, naswona mi tinyiketela ku va pfuna, va ta swi vona leswaku ma khathala ha vona. Va ta swi xiya enghoheni ya n’wina ni hi mavulavulelo ya n’wina, naswona va ta swi vona hikwalaho ka musa wa n’wina. Rirhandzu ni nkhathalo wo tano wa xiviri swi nga vumba moya wa ku tshembana, lerova van’wana, ku katsa ni vana, swi va olovela ku ta eka n’wina. Wansati un’wana la nga Mukreste u hlamusele xivangelo xa ku va a kote ku tshinelela nkulu un’wana: “A a vulavula na mina hi musa ni ntwela-vusiwana. Handle ka swona, a ndzi nga ta wu pfula nomu wa mina. U endle leswaku ndzi titwa ndzi sirhelelekile.”
Ku Anakanyela Van’wana
7. (a) Yesu u swi kombise njhani leswaku a a va anakanyela van’wana? (b) Xi nga va xi ri xihi xivangelo xa ku va Yesu a pfule mahlo ya bofu rin’wana hakatsongo-tsongo?
7 Yesu a a anakanyela van’wana. A a khathala hi ndlela leyi van’wana va titwaka ha yona. Loko a vona vanhu lava xanisekaka a a khumbeka swinene lerova a susumeteleka ku va phula emaxangwini ya vona. (Matewu 14:14) Nakambe a a khumbeka hi ku tsana ni swilaveko swa van’wana. (Yohane 16:12) Siku rin’wana, vanhu va tise bofu eka Yesu, va kombela leswaku a ri hanyisa. Yesu u pfule mahlo ya wanuna loyi hakatsongo-tsongo. Eku sunguleni, wanuna loyi a a nga va voni kahle vanhu—“leswi vonakaka onge i mirhi, kambe swa famba-famba.” Kutani Yesu a n’wi pfula mahlo a vona kahle. Ha yini a hanyise wanuna loyi hakatsongo-tsongo? Leswi a nga va a swi endle hi xikongomelo xo pfuna wanuna loyi a a tolovele ngopfu munyama, leswaku a tolovela ku vonakala ni misava leyi rharhanganeke, leswi a swi ta n’wi hlamarisa.—Marka 8:22-26.
8, 9. (a) Ku humelele yini endzhakunyana ka loko Yesu ni vadyondzisiwa va yena va fika eDekapolisi? (b) Hlamusela ndlela leyi Yesu a n’wi hanyiseke ha yona munhu la feke tindleve.
8 Nakambe xiya xiendlakalo lexi humeleleke endzhaku ka Paseka ya 32 C.E. Yesu ni vadyondzisiwa vakwe a va ri eDekapolisi, evuxeni bya Lwandle ra Galeliya. Hiloko mintshungu leyikulu yi hatlisa yi va kuma ivi yi tisela Yesu vavabyi vo tala ni lava lamaleke, kutani a va hanyisa hinkwavo ka vona. (Matewu 15:29, 30) Lexi tsakisaka, Yesu u kombise nkhathalelo wo hlawuleka eka munhu un’wana. Marka, mutsari wa Evhangeli, loyi ku nga yena ntsena a tsaleke hi ta xiendlakalo lexi, u vika leswi humeleleke.—Marka 7:31-35.
9 Wanuna loyi a a fe tindleve, naswona a a ri mbheveve. Yesu a nga va a xiye leswaku wanuna loyi u chuhile kumbe u ni tingana. Kutani Yesu u endle nchumu wun’wana lowu nga tolovelekangiki. U teke wanuna loyi a huma na yena exikarhi ka ntshungu, va ya etlhelo. Kutani Yesu u tirhise swikombiso swo karhi a byela wanuna loyi leswi a a lava ku endla swona. U “nghenis[e] tintiho takwe etindleveni ta munhu loyi, loko a tshwuterile, a khumba ririmi rakwe.” (Marka 7:33) Endzhaku, Yesu u langute etilweni, a khongela hi mahika. Swikombiso sweswo swo hlawuleka a swi ta byela wanuna loyi leswaku, ‘Leswi ndzi lavaka ku ku endlela swona swi vangiwa hi matimba ya Xikwembu.’ Eku heteleleni, Yesu u te: “Pfuleka.” (Marka 7:34) Hiloko wanuna loyi a sungula ku twa ni ku vulavula kahle.
10, 11. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi anakanyela mintlhaveko ya van’wana evandlheni? endyangwini?
10 Yesu a a va anakanyela swinene van’wana! A a khumbeka hi ndlela leyi va titwaka ha yona, naswona nkhathalo lowu wakwe wu n’wi susumetele ku endla swilo hi ku anakanyela mintlhaveko ya vona. Tanihi Vakreste, hi ta va hi endla kahle loko hi lwela ku va ni mianakanyo ya Kreste emhakeni leyi, hi tlhela hi yi kombisa. Bibele ya hi tsundzuxa: “Hinkwenu ka n’wina vanani ni mianakanyo leyi fanaka, mi kombisa ntlhaveko wa xinakulobye, mi va ni xinakulobye xa vumakwerhu, mi va ni ntsetselelo lowukulu, mi titsongahata emianakanyweni.” (1 Petro 3:8) Entiyisweni, leswi swi lava leswaku hi vulavula ni ku endla swilo hi ndlela leyi kombaka leswaku ha khathala hi mintlhaveko ya van’wana.
11 Evandlheni, hi nga kombisa moya wa ku anakanyela mintlhaveko ya van’wana hi ku va xixima, hi va khoma hi ndlela leyi na hina hi lavaka ku khomiwa ha yona. (Matewu 7:12) Sweswo swi ta katsa ku va ni vukheta hi leswi hi swi vulaka ni ndlela leyi hi swi vulaka ha yona. (Vakolosa 4:6) Tsundzuka leswaku ‘ku vulavula handle ko anakanya ku nga tlhava ku fana ni banga.’ (Swivuriso 12:18) Ku vuriwa yini endyangwini? Wanuna ni wansati lava rhandzanaka hakunene va khathala hi mintlhaveko ya un’wana. (Vaefesa 5:33) Va papalata marito lama tlhavaka, ku tshamela ku xopaxopa swihoxo ni ku vungunya hi ndlela leyi tlhavaka—hinkwaswo leswi nga vangaka mbanga leyi nga hatlisiki yi hola emintlhavekweni. Ni vana va ni mintlhaveko, naswona vatswari lava nga ni rirhandzu va khathala ha vona. Loko vatswari vo tano va boheka ku laya vana, va va laya hi tindlela leti kombaka leswaku va va xixima vana va vona naswona a va lavi ku va khomisa tingana.c (Vakolosa 3:21) Loko hi kombisa ku anakanyela van’wana hi ndlela yoleyo, hi ta va hi kombisa leswaku hi ni mianakanyo ya Kreste.
Ku Tshemba Van’wana Hi Mbilu Hinkwayo
12. Hi rihi langutelo leri faneleke leri Yesu a a ri na rona hi vadyondzisiwa vakwe?
12 Yesu a a ri ni langutelo leri faneleke hi vadyondzisiwa vakwe. A a swi tiva kahle leswaku a va hetisekanga. Phela a a swi kota ku vona timbilu ta vanhu. (Yohane 2:24, 25) Hambiswiritano, a a nga va languti hi ku ya hi ku nga hetiseki ka vona, kambe hi ku ya hi timfanelo ta vona letinene. Nakambe a a tshemba leswaku vavanuna lava Yehovha a va kokeleke eka yena a va ri ni mboyamelo lowunene. (Yohane 6:44) Leswaku Yesu a a ri ni langutelo lerinene hi vadyondzisiwa vakwe swi kombisiwe hi ndlela leyi a a hanyisana na vona ha yona. Hi xikombiso, u swi veke erivaleni leswaku u va tshemba hi mbilu hinkwayo.
13. Yesu u swi kombise njhani leswaku a a tshemba vadyondzisiwa vakwe?
13 Yesu u swi kombise njhani leswaku a a va tshemba? Loko a suka emisaveni, u nyike vadyondzisiwa vakwe lava totiweke vutihlamuleri lebyikulu. U va byarhise vutihlamuleri bya ku khathalela timhaka ta Mfumo wakwe emisaveni hinkwayo. (Matewu 25:14, 15; Luka 12:42-44) Hi nkarhi wa vutirheli byakwe, u swi kombise ni hi tindlela letitsongo ni leti kongomeke leswaku a a va tshemba. Loko a andzise swakudya hi singita leswaku a wundla mintshungu, u nyike vadyondzisiwa vakwe vutihlamuleri bya ku phakela swakudya swa kona.—Matewu 14:15-21; 15:32-37.
14. U nga ri katsakanya njhani rungula leri tsariweke eka Marka 4:35-41?
14 Nakambe, xiya rungula leri tsariweke eka Marka 4:35-41. Enkarhini wolowo Yesu ni vadyondzisiwa vakwe va khandziye byatso va kongoma evuxeni entsungeni wa Lwandle ra Galeliya. Loko va ha ku suka, Yesu u ye a ya etlela endzhaku ka byatso kutani a ya ni vurhongo. Hambiswiritano, ku nga ri kungani, “ku pfuk[e] xidzedze lexikulu ngopfu.” Swidzedze swo tano a swi nga kali eLwandle ra Galeliya. Leswi ndhawu ya kona yi nga enkoveni (kwalomu ka 200 wa timitara ehansi ka vuandlalo bya lwandle), moya wa kona wu hisa ku tlula endhawini ya le kusuhi na kona, kutani sweswo swi pfindlusa xiyimo xa ndhawu. Onge hi loko sweswo swi nga ringananga, timheho ta matimba ti hungela eNkoveni wa Yordani ti suka eNtshaveni ya Herimoni, leyi nga en’walungwini. Swidzedze swa kona swo nyiketana kunene. Anakanya hi mhaka leyi: Handle ko kanakana Yesu a a swi tiva leswaku ku tshama ku ri ni swidzedze, hikuva u kulele eGaleliya. Kambe u etlele bya n’wantenyana, a tshemba vutshila lebyi vadyondzisiwa vakwe a va ri na byona, tanihi leswi van’wana va vona a va ri vaphasi va tinhlampfi.—Matewu 4:18, 19.
15. Hi nga ri tekelela njhani langutelo ra Yesu ra ku tshemba vadyondzisiwa vakwe?
15 Xana hi nga tekelela langutelo ra Yesu ra ku tshemba vadyondzisiwa vakwe hi mbilu hinkwayo? Van’wana swa va tikela ku nyika van’wana vutihlamuleri. Minkarhi hinkwayo ku fanele ku lawula vona. Va nga ha anakanya leswaku, ‘Loko ndzi lava leswaku swilo swi endliwa kahle, ndzi fanele ndzi swi endla hi ndzexe!’ Kambe loko hi lava ku endla swilo hinkwaswo hi hexe, hi nga sala hi tihlakatile, kumbexana hi heta nkarhi wo tala swi nga fanelanga hi hambane ni ndyangu wa hina. Ku tlula kwalaho, loko hi nga aveli van’wana mintirho ni vutihlamuleri lebyi faneleke, hi nga va hi va sivela ku kuma ntokoto ni vuleteri lebyi va byi lavaka. I vutlhari ku dyondza ku tshemba van’wana, hi va nyika vutihlamuleri. Hi ta va hi endla kahle loko hi tivutisa hi ku tshembeka hi ku, ‘Xana ndzi na yona mianakanyo ya Kreste emhakeni leyi? Xana ndzi nyika van’wana mintirho hi mbilu hinkwayo, ndzi tshemba leswaku va ta endla leswi va nga swi kotaka?’
A A Kombisa Moya Wa Ku Tiyiseka Hi Vadyondzisiwa Vakwe
16, 17. Evusikwini byo hetelela bya vutomi byakwe bya laha misaveni, Yesu u nyike vaapostola vakwe xitiyisekiso xihi, hambileswi a a swi tiva leswaku a va ta n’wi fularhela?
16 Yesu u kombise langutelo lerinene hi vadyondzisiwa vakwe emhakeni yin’wana ya nkoka. U va byele leswaku wa va tshemba. Leswi swi kombisiwe kahle hi marito yakwe lama tiyisaka, lawa a ma byeleke vaapostola vakwe hi vusiku byo hetelela bya vutomi byakwe bya laha misaveni. Xiya leswi humeleleke.
17 Yesu a a khomekile hi madyambu ya kona. U dyondzise vaapostola vakwe dyondzo leyikulu ya ku titsongahata hi ku va hlambisa milenge. Endzhaku, u simeke xilalelo xa ku tsundzuka rifu rakwe. Loko swa ha te tano, vaapostola va tlhele va lumeka njhekanjhekisano wa leswaku i mani loyi a a vonaka a ri lonkulu exikarhi ka vona. Yesu, loyi a a nga heli mbilu, a nga va byelanga xo mitiwa hi huku, kambe u kombisane kahle na vona. U va byele leswi a va kongomane na swona: “Hinkwenu ka n’wina mi ta khunguvanyeka mayelana na mina evusikwini byolebyi, hikuva ku tsariwile, ‘Ndzi ta ba murisi, kutani tinyimpfu ta ntlhambi ti ta hangalaka hinkwako.’” (Matewu 26:31; Zakariya 13:7) A a swi tiva leswaku vanakulobye vakwe lavakulu va ta n’wi fularhela enkarhini lowu a a ta va a va lava swinene ha wona. Hambiswiritano, a nga va solanga. Ku ri na sweswo, u va byele a ku: “Kambe loko ndzi pfuxiwile, ndzi ta mi rhangela ku ya eGaleliya.” (Matewu 26:32) Ina, u va tiyisekisile leswaku hambileswi a va ta n’wi fularhela, yena a a nga ta va fularhela. Loko maxangu lawa lamakulu ma hundzile, a a ta tlhela a hlangana na vona.
18. Hi xihi xileriso xa nkoka lexi Yesu a xi nyikeke vadyondzisiwa vakwe le Galeliya, naswona vaapostola va xi hetisise njhani?
18 Yesu u hetisise xitshembiso xakwe. Endzhaku, Yesu la pfuxiweke u humelele emahlweni ka vaapostola va 11 lava tshembekaka, le Galeliya, lava handle ko kanakana a va hlangane ni vanhu van’wana vo tala. (Matewu 28:16, 17; 1 Vakorinto 15:6) Kwalaho, Yesu u va nyike xileriso xa nkoka a ku: “Hikokwalaho fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa, mi va khuvula hi vito ra Tatana ni ra N’wana ni ra moya lowo kwetsima, mi va dyondzisa ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.” (Matewu 28:19, 20) Buku ya Mintirho yi hi nyika vumbhoni lebyi nga erivaleni bya leswaku vaapostola va xi hetisisile xileriso xexo. Va rhangele hi ku tshembeka entirhweni wa ku chumayela mahungu lamanene eka lembe-xidzana ro sungula.—Mintirho 2:41, 42; 4:33; 5:27-32.
19. Leswi Yesu a swi endleke endzhaku ka ku pfuxiwa ka yena swi hi dyondzisa yini malunghana ni mianakanyo ya Kreste?
19 Xana rungula leri ri xalamukisaka ri hi dyondzisa yini malunghana ni mianakanyo ya Kreste? Yesu u vone vaapostola vakwe va endla swilo leswi nga tsakisiki nikatsongo, kambe “u va rhandze ku fikela emakumu.” (Yohane 13:1) Hambileswi a va ri na swihoxo, u va kombisile leswaku wa va tshemba. Xiya leswaku ku va tshemba ka Yesu a ku nga hoxanga. Handle ko kanakana, ku va tshemba loku a va kombiseke kona ku va tiyisile leswaku va tiyimisela hi timbilu hinkwato ku hetisisa ntirho lowu a va leriseke ku wu endla.
20, 21. Hi nga ri kombisa njhani langutelo lerinene hi vapfumeri-kulorhi?
20 Xana hi nga yi kombisa njhani mianakanyo ya Kreste emhakeni leyi? Tshemba vapfumeri-kuloni. Loko u va anakanyela swo biha, marito ni swiendlo swa wena swi ta swi paluxa. (Luka 6:45) Hambiswiritano, Bibele yi hi byela leswaku rirhandzu “ri kholwa swilo hinkwaswo.” (1 Vakorinto 13:7) Rirhandzu ri anakanya leswinene, hayi swo biha. Ra aka ematshan’weni ya ku wisa. Hakanyingi vanhu va angula kahle loko va rhandziwa ni ku khutaziwa, ematshan’weni ya ku va chavisa. Hi nga aka ni ku khutaza van’wana hi ku va kombisa leswaku ha va tshemba. (1 Vatesalonika 5:11) Loko, ku fana na Kreste, hi va ni langutelo lerinene hi vamakwerhu, hi ta va khoma hi ndlela leyi va akaka, naswona hi ta vona leswinene eka vona.
21 Ku hlakulela ni ku kombisa mianakanyo ya Kreste a swi vuli ku tekelela swilo swo karhi leswi Yesu a swi endleke ntsena. Hilaha swi boxiweke hakona eka xihloko lexi hundzeke, loko hi ta endla hilaha Yesu a endleke hakona hakunene, hi fanele hi rhanga hi dyondza ku languta swilo hilaha yena a swi languteke hakona. Tievhangeli ti hi pfuna ku vona swin’wana malunghana ni vumunhu byakwe, miehleketo ni ndlela leyi a a titwa ha yona hi ntirho lowu a a averiwe wona, hilaha xihloko lexi landzelaka xi nga ta hlamusela hakona.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Eka rungula ra kona, loyi a mpfampfarhuteke xifaniso lexi hi vukanganyisi u kombisa ndlela leyi ku vuriwaka leswaku Yesu a a languteka ha yona, ku katsa ni muvala wa misisi yakwe, malebvu ni mahlo. Edgar J. Goodspeed, muhundzuluxeri wa Bibele, u vula leswaku xifaniso lexi xa vukanganyisi a xi “endleriwe ku susumetela vanhu ku kholwa nhlamuselo ya tibuku ta mumpfampfarhuti loyi malunghana ni ku languteka ka Yesu.”
b Swi tikomba onge vana lava a va siyana hi malembe. Rito leri laha ri hundzuluxeriweke ri va “vana lavatsongo,” hi rona leri tirhisiweke eka n’wana wa nhwanyana wa Yayiro loyi a ri ni malembe ya 12 hi vukhale. (Marka 5:39, 42; 10:13) Hambiswiritano, emhakeni leyi fanaka, Luka u tirhisa rito leri tirhisiwaka ni le ka tincece.—Luka 1:41; 2:12; 18:15.
c Vona xihloko lexi nge “Xana Wa Xi Xixima Xindzhuti Xa Vona?” enkandziyisweni wa Xihondzo xo Rindza wa April 1, 1998.
U Nga Hlamusela Xana?
• Yesu u angurise ku yini loko vadyondzisiwa vakwe va ringeta ku sivela vana ku ya eka yena?
• Yesu u swi kombise njhani leswaku a a anakanyela van’wana?
• Hi nga ri tekelela njhani langutelo ra Yesu ra ku tshemba vadyondzisiwa va yena hi mbilu hinkwayo?
• Hi nga ri tekelela njhani langutelo ra Yesu ra ku tiyiseka loku a ku kombiseke eka vaapostola vakwe?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]
Vana a va titwa va ntshunxekile ku ya eka Yesu
[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]
Yesu a a ri ni ntwela-vusiwana eka van’wana
[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]
I nkateko ku va ni vakulu lava nghenekaka