Muxanisi U Vona Ku Vonakala Lokukulu

SAWULO a a va venga swinene valandzeri va Yesu. Leswi a a nga enerisiwanga hi ndlela leyi va xanisiweke ha yona eYerusalema, ku katsa ni ku khandliwa ka Stefano hi maribye, sweswi se u lava ku ya emahlweni a va xanisa. “A ha ri ni mahika ya nxungeto ni ku va dlaya hi vomu vadyondzisiwa va Hosi, [Sawulo] a ya eka muprista lonkulu a kombela eka yena mapapila lama yaka emasinagogeni eDamaska, leswaku a va tisa va bohiwile eYerusalema lava a a ta va kuma va ri va Ndlela, vavanuna ni vavasati.”—Mintirho 9:1, 2.

Loko Sawulo a kongome eDamaska, swi nga endleka leswaku a a anakanyisisa hi ndlela leyi a nga ta hetisisa xileriso lexi hilaha ku humelelaka swinene. Leswi a a nyikiwe papila hi muprista lonkulu, a swi kanakanisi leswaku varhangeri va ntlawa lowukulu wa Vayuda va muti wolowo a va ta khomisana na yena. Sawulo a ta kombela mpfuno wa vona.

Swi nga ha endleka leswaku Sawulo a nyanyuke ku tlula mpimo loko a ri ekusuhi ni ku fika laha a ya kona. Riendzo ro suka eYerusalema ku ya eDamaska—leri tekaka masiku ya nkombo kumbe nhungu ra tikhilomitara ta kwalomu ka 220 loko u famba hi milenge—a ku nga ri matlangwana. Hi xitshuketa, kwalomu ka nhlikanhi, ku voninga loku tlulaka ni ka dyambu ku tlhave Sawulo kutani a wela ehansi. U twe rito ri ku eka yena hi Xiheveru: “Sawulo, Sawulo, u ndzi xanisela yini? Ku tshamela ku raha tinsungunu swi nonon’hwisela wena.” Sawulo a ku: “Hi wena mani, Hosi?” Nhlamulo yi ku: “Hi mina Yesu, loyi u n’wi xanisaka. Nilokoswiritano, pfuka u yima hi milenge. Hikuva hikwalaho ka leswi ndzi tivonakarisile eka wena leswaku ndzi ku hlawula u va mulanguteri ni mbhoni ya swilo leswi u swi voneke ni swilo leswi ndzi nga ta endla leswaku u swi vona malunghana na mina; ndzi ku kutsula eka vanhu lava ni le matikweni lawa ndzi ku rhumaka eka wona.” Sawulo a ku: “Xana ndzi ta endla yini, Hosi?” “Tlakuka, u ya eDamaska, u ta fika u byeriwa hinkwaswo leswi u nga ta swi endla.”—Mintirho 9:3-6; 22:6-10; 26:13-17.

Lava a va famba na Sawulo va ri twile rito, kambe a va n’wi vonanga loyi a vulavula kumbe ku twa leswi a a swi vuleke. Hikwalaho ka ku vangama ka ku vonakala, loko Sawulo a pfuka a nga ha voni kutani swi lave leswaku va n’wi khoma hi voko. “Kutani ku ringana masiku manharhu a a nga voni nchumu, naswona a a nga dyi hambi ku ri ku nwa.”—Mintirho 9:7-9; 22:11.

Masiku Manharhu A Anakanyisisa

Yudasi loyi a tshama exitarateni lexi vuriwaka Ndzulamo, u kombise Sawulo malwandla.a (Mintirho 9:11) Xitarata lexi—lexi vitaniwaka Darb al-Mustaqim hi Xiarabu—xa ha ri xitarata-nkulu eDamaska. Ehleketa hi leswi swi fikeke emianakanyweni ya Sawulo loko a ha ri endlwini ya Yudasi. Xiendlakalo lexi xi siye Sawulo a ri bofu naswona a nga tshembi. Sweswi a a ri ni nkarhi wo anakanyisisa hi nkoka wa xiendlakalo lexi.

Muxanisi a a langutane ni leswi a swi tekeke swi nga twali. Hosi Yesu Kreste la beleriweke—la soriweke hi valawuri lava tlakukeke va Vayuda ni ku ‘languteriwa ehansi ni ku papalatiwa hi vanhu’—a a hanya. Phela, a yime hi ndlela leyi amukelekaka evokweni ra xinene ra Xikwembu “eku vonakaleni loku nga tshinelelekiki”! Yesu a a ri Mesiya. Stefano ni van’wana a va tiyisile. (Esaya 53:3; Mintirho 7:56; 1 Timotiya 6:16) Sawulo a a hoxisile swinene, hikuva Yesu u tihlamusele a ri la tirhisanaka ni vanhu lava Sawulo a a va xanisa! Xana Sawulo a a ta hambeta njhani ni “ku raha tinsungunu” kasi vumbhoni byi lo dla? Hambi nkunzi leyi omeke nhloko yi hetelela yi ya laha n’wini wa yona a lavaka kona. Hikwalaho, loko a Sawulo ala ku yingisa xileriso xa Yesu, a ta va a tivavisa.

Leswi a ri Mesiya, Yesu a nga ta soriwa hi Xikwembu. Kambe Yehovha u pfumelele leswaku a a dlawa hi ndlela leyi khomisaka tingana ni ku gweviwa hi ku ya hi Nawu: “Loyi a hayekiweke u rhukaniwe hi Xikwembu.” (Deteronoma 21:23) Yesu u fe a ha hayekiwe emhandzini ya nxaniso. U rhukaniwile, kambe ku nga ri hikwalaho ka swidyoho swa yena, tanihi leswi a nga ri na xidyoho, kambe hikwalaho ka vudyoho bya vanhu. Endzhakunyana Sawulo u te: “Hinkwavo lava titshegeke hi mintirho ya nawu va rhukaniwa; hikuva ku tsariwile: ‘A ku rhukaniwe un’wana ni un’wana loyi a nga fambiki hi swilo hinkwaswo leswi tsariweke eka buku-nsongwa ya Nawu leswaku a swi endla.’ Ku tlula kwalaho, swa vonaka leswaku eka Xikwembu a nga kona loyi a vuriwaka la lulameke hi nawu . . . Kreste u hi xavile a hi ntshunxa eka ndzhukano wa Nawu yena a va ndzhukano ematshan’weni ya hina, hikuva ku tsariwile: ‘A ku rhukaniwe munhu un’wana ni un’wana la hayekiweke emhandzini.’”—Vagalatiya 3:10-13.

Gandzelo ra Yesu ri ni nkoka wo kutsula. Hi ku amukela gandzelo rero, Yehovha u belele Nawu ni ndzhukano wa wona emhandzini, hi ndlela yo fanekisela. Loko a kala a twisisa mhaka leyi, Sawulo a ta teka mhandzi ya nxaniso ‘leyi eka Vayuda a yi ri xivangelo xa ku khunguvanyeka,’ tanihi “vutlhari bya Xikwembu.” (1 Vakorinto 1:18-25; Vakolosa 2:14) Kutani, leswi ku pona a ku nga ta kumiwa hi mintirho ya nawu kambe hi ku kombisa ka Xikwembu tintswalo leti nga fanelangiki eka vadyohi vo fana na Sawulo, ni lava nga ehandle ka Nawu, a swi ta koteka leswaku va ponisiwa. Naswona Yesu u rhumele Sawulo eka Vamatiko.—Vaefesa 3:3-7.

A hi swi tivi leswaku Sawulo u yi twisise ku fikela kwihi mhaka leyi enkarhini wa ku hundzuka ka yena. Yesu a a fanele a vulavula na yena nakambe, kumbexana ko tala, malunghana ni ntirho wa yena wa vurhumiwa eka vamatiko. Tlhandla-kambirhi, ku hundze malembe yo tala Sawulo a nga si huhuteriwa hi Xikwembu leswaku a tsala leswi hinkwaswo. (Mintirho 22:17-21; Vagalatiya 1:15-18; 2:1, 2) Hambiswiritano, ku lo hundza masiku ma nga ri mangani ivi Sawulo a kuma nkongomiso lowu engetelekeke lowu humaka eka Hosi yakwe leyintshwa.

A Endzeriwa Hi Ananiya

Endzhaku ka loko a humelele eka Sawulo, Yesu u tlhele a humelela eka Ananiya, a ku: “[Yana] exitarateni lexi vuriwaka Ndzulamo, kutani endlwini ya Yudasi u lava munhu la vuriwaka Sawulo, wa le Tarso. Hikuva, waswivo, wa khongela, naswona exivonweni u vone wanuna la vuriwaka Ananiya a nghena kutani a n’wi tlhandleka mavoko leswaku a tlhela a vona.”—Mintirho 9:11, 12.

Tanihi leswi Ananiya a a twile hi ta Sawulo, swa twisiseka leswi a hlamarisiweke hi marito ya Yesu. U te: “Hosi, ndzi twe vo tala va vulavula hi wanuna loyi, va vula swilo swo tala swo biha swinene leswi a swi endleke eka vakwetsimi va wena eYerusalema. Kutani laha u ni mfanelo leyi humaka eka vaprista lavakulu ya ku boha hinkwavo lava vitanaka vito ra wena.” Kambe, Yesu u byele Ananiya a ku: “Khoma ndlela, hikuva wanuna loyi i xibya lexi hlawuriweke eka mina lexi nga ta yisa vito ra mina eka matiko swin’we ni le ka tihosi ni le ka vana va Israyele.”—Mintirho 9:13-15.

Hi ntiya nhlana, Ananiya u ye laha Yesu a n’wi leriseke ku ya kona. Endzhaku ka loko a kume Sawulo ni ku n’wi xeweta, Ananiya u n’wi tlhandleke mavoko. Rungula leri ri ri: “Xikan’we-kan’we ematihlweni [ya Sawulo] ku wa leswi a swi languteka ku fana ni mahakatimba, kutani a tlhela a vona.” Sawulo sweswi a a lunghekele ku rhiya ndleve. Marito ya Ananiya ma tiyisekise leswi Sawulo kumbexana a swi tweke eka marito ya Yesu: “Xikwembu xa vatata wa hina xi ku hlawurile leswaku u tiva ku rhandza ka xona ni ku vona Loyi a lulameke ni ku twa rito ra nomu wakwe, hikuva u ta va mbhoni yakwe eka vanhu hinkwavo malunghana ni swilo leswi u swi voneke ni ku swi twa. Kutani sweswi ha yini u hlwela? Tlakuka, khuvuriwa u hlantswa swidyoho swa wena swi suka hi ku vitana vito rakwe.” Vuyelo byi ve byihi? Sawulo “a tlakuka kutani a khuvuriwa, naswona u dye swakudya a kuma ntamu.”—Mintirho 9:17-19; 22:12-16.

Endzhaku ko endla ntirho lowu a rhumiweke wona, a ha ha byeriwi nchumu hi Ananiya wo tshembeka. Kambe Sawulo u hlamarise hinkwavo lava n’wi tweke! Khale ka muxanisi, loyi a teke eDamaska ku ta khoma vadyondzisiwa va Yesu, u sungule ku chumayela emasinagogeni a tlhela a kombisa leswaku Yesu a ri Kreste.—Mintirho 9:20-22.

“Muapostola Eka Matiko”

Leswi humeleleke Sawulo loko a ri endleleni yo ya eDamaska swi susumetele muxanisi loyi ku tshika makungu yakwe. Hi ku twisisa ka yena nhlamuselo ya Mesiya, Sawulo a ta tirhisa tidyondzo to tala ni vuprofeta bya Matsalwa ya Xiheveru eka Yesu. Leswi a xiyeke leswaku Yesu u humelele eka yena naswona u ‘n’wi khomile’ kutani a n’wi lerisa ku va “muapostola eka matiko,” swi hundzule vutomi bya Sawulo hi ku helela. (Vafilipiya 3:12; Varhoma 11:13) Leswi sweswi se a a ri muapostola Pawulo, a a ri ni lunghelo ni vulawuri leswi a swi nga ta n’wi kucetela vutomi byakwe hinkwabyo loko a ha ri emisaveni ntsena kambe a swi ta tlhela swi kucetela ni ndlela ya matimu ya Vukreste.

Endzhaku ka malembe yo hlayanyana, loko vuapostola bya Pawulo byi soriwa, u yimele vulawuri bya yena hi ku vulavula hi leswi tshameke swi n’wi humelela endleleni yo ya eDamaska. U vutisile: “Xana a ndzi muapostola? Xana a ndzi n’wi vonanga Yesu Hosi ya hina?” Endzhaku ko vulavula hi ku humelela ka Yesu la pfuxiweke eka van’wana, Sawulo (Pawulo) u te: “Eku heteleleni ka hinkwaswo u humelele ni le ka mina, tanihi le ka munhu la velekiweke ku nga si fika nkarhi wa kona.” (1 Vakorinto 9:1; 15:8) Hi ku vona xivono xa ku kwetsima ka Yesu ematilweni, eka Sawulo a a swi fana ni loko a kume lunghelo ro tswariwa kumbe ku pfuxeriwa eka vutomi bya moya nkarhi wu nga si fika.

Sawulo a a ri tlangela lunghelo ra yena naswona u tinyiketele ku hanya hi ku pfumelelana na rona. U tsarile a ku: “Hi mina lontsongo eka vaapostola, naswona a ndzi faneleki ku vuriwa muapostola, hikuva ndzi xanise vandlha ra Xikwembu. Kambe . . . musa wa [Xikwembu] lowu nga faneriwiki lowu ndzi kombiweke wona a wu kumekanga wu ri wa hava, kambe ndzi tirhe ku va tlula [vaapostola lavan’wana hinkwavo].”—1 Vakorinto 15:9, 10.

Kumbexana, ku fana na Sawulo wa wu tsundzuka nkarhi lowu u swi xiyeke ha wona leswaku loko u lava ku amukeriwa hi Xikwembu, a wu fanele u tshika tidyondzo ta vukhongeri bya wena leti a wu ri na nkarhi wo leha u pfumela eka tona. A swi kanakanisi leswaku a wu tsakile swinene hikwalaho ka leswi Yehovha a ku pfuneke u twisisa ntiyiso. Loko Sawulo a vone ku vonakala ivi a twisisa leswi a a fanele a swi endla, u swi endlile handle ko dya nkarhi. Naswona u hambete a swi endla hi nkhinkhi ni ku tiyimisela vutomi bya yena hinkwabyo emisaveni. Mayana xikombiso xonghasi eka hinkwavo lava navelaka ku amukeriwa hi Yehovha namuntlha!

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 27]

Xitarata lexi vuriwaka Ndzulamo le Damaska ya manguva lawa

[Xihlovo Xa Kona]

Photo by ROLOC Color Slides