Ku Amukeriwa Hi Xikwembu Swi Yisa eVuton’wini Lebyi Nga Heriki

“Wena u ta katekisa un’wana ni un’wana la lulameke, Wena Yehovha; ku fana ni xitlhangu lexikulu, u ta va rhendzela hi ku va amukela.”—PS. 5:12, NW.

1, 2. I yini leswi Eliya a swi kombeleke noni ya le Sarepta naswona u yi nyike xitiyisekiso xihi?

NONI ya le Sarepta ni n’wana wa yona wa jaha swin’we na Eliya muprofeta wa Xikwembu a va khomiwe hi ndlala. Loko noni leyi yi ri karhi yi lava ku tshivela ndzilo leswaku yi sweka, muprofeta loyi u yi kombele mati ni xinkwa. A yi lava ku n’wi nyika mati kambe swakudya leswi a yi ri na swona a ku ri ‘mapa lama nga tataka voko ekhuwaneni lerikulu ni mafurhanyana ekhuwaneni leritsongo.’ Yi n’wi byele leswaku a yi nga ri na swona swakudya leswi a swi ta va ringana hinkwavo.—1 Tih. 17:8-12.

² Eliya u ye emahlweni a ku: “Eka leswi swi nga kona, sungula hi ku ndzi endlela xinkwanyana xa xirhendzevutana, u fanele u xi tisa eka mina, endzhaku ka sweswo u ta endla swo karhi swa wena ni n’wana wa wena. Hikuva Yehovha Xikwembu xa Israyele u te, ‘Khuwana lerikulu ra mapa a ri nge heli, ni khuwana leritsongo ra mafurha a ri nge heli.’”—1 Tih. 17:13, 14.

 3. Hi yihi mhaka ya nkoka leyi hi faneleke hi anakanyisisa ha yona?

³ Noni leyi a yi fanele yi endla xiboho xa nkoka ku nga ri ku hlawula ntsena loko yi fanele yi dya swakudya swa yona leswitsongo ni muprofeta. Xana a yi ta tshemba Yehovha leswaku a yi ponisa yona ni n’wana wa yona kumbe a yi ta rhangisa swilaveko swa yona swa nyama ku tlula ku va ni vuxaka ni Xikwembu ni ku amukeriwa hi xona? Na hina hi fanele hi endla xiboho lexi fanaka. Xana hi ta karhateka ngopfu hi ku rhangisa swilaveko swa nyama ku tlula ku lava ku amukeriwa hi Yehovha? Hi ni swivangelo swo tala leswi hi susumetelaka ku tshemba Xikwembu ni ku xi tirhela. Naswona ku ni magoza lawa hi nga ma tekaka yo lava ku amukeriwa hi xona.

‘Swa Ku Fanela Ku Gandzeriwa’

 4. Ha yini Yehovha a faneriwa hi ku va hi n’wi gandzela?

⁴ Yehovha u ni mfanelo yo langutela leswaku vanhu va n’wi tirhela hi ndlela leyi amukelekaka. Ntlawa wa malandza yakwe ya le tilweni ma tiyisekise mhaka yoleyo loko ma ku: “Swa ku fanela, Yehovha, wena Xikwembu xa hina, ku amukela ku vangama ni ku xiximiwa ni matimba, hikuva u tumbuluxe swilo hinkwaswo, naswona hikwalaho ka ku rhandza ka wena swi ve kona, swi tumbuluxiwile.” (Nhlav. 4:11) Yehovha swa n’wi fanela ku va hi n’wi gandzela hikuva i Muvumbi.

 5. Ha yini rirhandzu ra Xikwembu ri fanele ri hi susumetela ku va hi xi tirhela?

⁵ Xivangelo xin’wana lexi hi susumetelaka ku tirhela Yehovha hileswi ku nga riki na un’wana loyi a hi rhandzaka ku fana na yena. Bibele yi ri: “Xikwembu xi ya emahlweni xi tumbuluxa munhu hi xifaniso xa xona, xi n’wi tumbuluxe hi xifaniso xa Xikwembu; xi va tumbuluxe va ri waxinuna ni waxisati.” (Gen. 1:27) Vanhu va ni ntshunxeko wo tihlawulela loko va lava ku tirhela Xikwembu naswona va ni vuswikoti byo endla swiboho. Yehovha u ve Tatana wa vanhu hileswi a hi nyikeke vutomi. (Luka 3:38) Ku fana ni tatana wihi na wihi lonene, u endle hinkwaswo leswaku a nyika vana vakwe leswi va swi lavaka leswaku va tiphina hi vutomi. U ‘tsuvukisa dyambu’ ni ku ‘nisa mpfula’ leswaku pulanete ya Misava yi kota ku hi humesela swakudya swo tala etindhawini to xonga.—Mat. 5:45.

6, 7. (a) Hi rihi khombo leri Adamu a ri vangeleke vana vakwe? (b) I yini leswi gandzelo ra Kreste ri nga ta va endlela swona lava lavaka ku amukeriwa hi Xikwembu?

⁶ Yehovha u tlhele a hi ponisa eka makhombo lama vangiweke hi xidyoho. Ku dyoha ka Adamu ku n’wi endle a fana ni mugemburi loyi a yivelaka ndyangu wakwe mali leswaku a ya gembula. Leswi Adamu a xandzukeleke Yehovha, u yivele vana vakwe ntshembo lowu a va ta va na wona wo kuma ntsako lowu nga heriki. Vutianakanyi byakwe byi endle leswaku vanhu hikwavo va va mahlonga ya ku nga hetiseki. Xisweswo vanhu hinkwavo va vabya, va hlunama naswona eku heteleleni va fa. Ku ntshunxa hlonga swi lava mali, kutani Yehovha u hakele mali leyi nga hi ponisaka eka makhombo wolawo lama chavisaka. (Hlaya Varhoma 5:21.) Yesu Kreste u teke goza leri fambisanaka ni ku rhandza ka Tata wakwe hi ku nyikela “moya-xiviri wakwe wu va nkutsulo wa lavo tala.” (Mat. 20:28) Ku nga ri khale lava amukeriwaka hi Xikwembu va ta kuma mikateko leyi heleleke ya nkutsulo wolowo lowu hakeriweke.

⁷ Muvumbi wa hina Yehovha, u hi endlele swilo swo tala ku tlula munhu wihi na wihi leswaku a hi nyika vutomi lebyi tsakisaka ni lebyi nga ni xikongomelo. Loko hi amukeleka eka yena, hi ta kota ku vona ndlela leyi a nga ta herisa ha yona swilo hinkwaswo swo biha leswi vanhu va endliweke swona. Yehovha u ta hambeta a komba ha un’we wa hina ndlela leyi a vaka “muhakeri wa lava va [n’wi] lavaka hi mbilu hinkwayo.”—Hev. 11:6.

“Vanhu Va Wena Va Ta Tinyikela Hi Ku Tirhandzela”

 8. Mhaka ya Esaya yi hi dyondzisa yini malunghana ni ku tirhela Xikwembu?

⁸ Leswaku hi amukeriwa hi Xikwembu hi fanele hi tirhisa ntshunxeko wa hina wa ku tihlawulela hi ndlela leyinene hikuva a xi sindzisi munhu leswaku a xi gandzela. Enkarhini wa Esaya, xi vutisile xi ku: “Xana ndzi ta rhuma mani, i mani la nga ta hi yela?” Yehovha u xixime muprofeta yoloye hileswi a n’wi tshikeke a tihlawulela loko a lava ku wu endla kumbe a nga swi lavi. Ehleketa ndlela leyi Esaya a a tsake ha yona loko a hlamula a ku: “Hi mina loyi! Ndzi rhume.”—Esa. 6:8.

9, 10. (a) Hi fanele hi tirhela Xikwembu hi ri ni langutelo rihi? (b) Ha yini swi fanerile leswaku hi tirhela Yehovha hi moya-xiviri hinkwawo?

⁹ Vanhu va ntshunxekile leswaku va tirhela Xikwembu kumbe va nga xi tirheli. Xi lava leswaku hi xi tirhela hi ku tirhandzela. (Hlaya Yoxuwa 24:15.) Xikwembu a xi n’wi tsakeli munhu wihi na wihi loyi a nga xi gandzeliki hi mbilu hinkwayo; naswona a xi va amukeli lava tinyiketelaka eka xona hi xikongomelo xo lava ku tsakisa vanhu van’wana ntsena. (Kol. 3:22) Loko hi endla ntirho wo kwetsima hi ‘ri karhi hi kanakana’ hi ku pfumelela swilo swa misava leswi hi swi rhandzaka swi kavanyeta vugandzeri bya hina, a hi nge amukeleki eka Xikwembu. (Eks. 22:29) Yehovha wa swi tiva leswaku ku n’wi tirhela hi moya-xiviri hinkwawo swa hi vuyerisa. Muxe u khutaze Vaisrayele leswaku va hlawula vutomi “hi ku rhandza Yehovha Xikwembu xa [vona], hi ku yingisa rito rakwe ni ku n’wi namarhela.”—Det. 30:19, 20.

¹⁰ Hosi Davhida wa tiko ra khale ra Israyele u yimbelelele Yehovha a ku: “Vanhu va wena va ta tinyikela hi ku tirhandzela esikwini ra vuthu ra wena ra nyimpi. Hi ku vangama ka vukwetsimi, ku sukela embelekweni ya vurhonga, u ni ntlawa wa majaha ku fana ni mathonsi ya mberha.” (Ps. 110:3) Vanhu vo tala namuntlha va rhangisa mali ni ku titsakisa. Hambiswiritano, lava rhandzaka Yehovha va rhangisa ntirho wo kwetsima evuton’wini bya vona. Ndlela leyi va hisekaka ha yona loko va chumayela mahungu lamanene yi kombisa leswi va swi rhangisaka evuton’wini bya vona. Va n’wi tshemba hi ku helela Yehovha leswaku u ta va nyika swilaveko swa vona swa siku ni siku.—Mat. 6:33, 34.

Switlhavelo Leswi Amukeriwaka Hi Xikwembu

11. Loko Vaisrayele va nyikela switlhavelo eka Yehovha, i yini leswi a va tshemba leswaku va ta vuyeriwa ha swona?

¹¹ Ehansi ka ntwanano wa Nawu, vanhu va Xikwembu a va nyikela switlhavelo leswaku xi va amukela. Levhitika 19:5 yi ri: “Loko mo tshuka mi endlela Yehovha xitlhavelo xa xinakulobye, mi fanele mi xi endla leswaku mi amukeleka.” Ebukwini leyi fanaka ha hlaya: “Loko mo tshuka mi lava ku endlela Yehovha xitlhavelo xa ku nkhensa, mi fanele mi xi endla leswaku mi amukeleka.” (Lev. 22:29) Loko Vaisrayele va nyikela switlhavelo leswi faneleke swa swiharhi ealitarini ya Yehovha, musi lowu a wu tlhandlukela ehenhla a wu “va nun’hwelo lowu phyuphyisaka” eka Xikwembu xa ntiyiso. (Lev. 1:9, 13) Swikombiso sweswo swa rirhandzu ra vanhu vakwe a swi n’wi phyuphyisa. (Gen. 8:21) Emhakeni leyi ya nkoka ya Nawu, hi kuma yinhla leyi tirhaka namuntlha. Lava nyikelaka switlhavelo leswi amukelekaka eka Yehovha va kuma mikateko yakwe. Hi swihi switlhavelo leswi a swi amukelaka? Xiya timhaka timbirhi ta vutomi: ku tikhoma ni mavulavulelo ya hina.

12. Hi yihi mikhuva leyi nga endlaka leswaku ku ‘nyikela mimiri ya hina yi va xitlhavelo’ ku va loku nyenyetsaka eka Xikwembu?

¹² Muapostola Pawulo u tsale leswi epapileni rakwe leri yaka eka Varhoma: “[Nyikelani] mimiri ya n’wina yi va xitlhavelo lexi hanyaka, xo kwetsima ni lexi amukelekaka eka Xikwembu, ku nga ntirho wo kwetsima, hi matimba ya n’wina ya ku anakanya.” (Rhom. 12:1) Leswaku munhu a amukeleka eka Xikwembu swi lava leswaku a hlayisa miri wakwe wu ri lowu amukelekaka eka xona. Xitlhavelo xakwe a xi nga ta pfuna nchumu loko o tinyamisa hi ku dzaha fole, ku tirhisa swidzidziharisi leswi nga riki enawini kumbe ku nwa byala ku tlula mpimo. (2 Kor. 7:1) Ku tlula kwalaho, leswi munhu loyi a ‘hanyaka hi vumbhisa a dyohelaka miri wa yena n’wini,’ ku tikhoma hi ndlela yo biha hi tindlela tihi na tihi swi endla leswaku xitlhavelo xakwe xi va lexi nyenyetsaka eka Yehovha. (1 Kor. 6:18) Leswaku munhu a tsakisa Xikwembu, u fanele a ‘kwetsima eku tikhomeni kakwe hinkwako.’—1 Pet. 1:14-16.

13. Ha yini swi fanerile leswaku hi dzunisa Yehovha?

¹³ Xitlhavelo xin’wana lexi Yehovha a xi tsakelaka xi fambisana ni mavulavulelo ya hina. Minkarhi hinkwayo lava rhandzaka Yehovha va vulavula kahle hi yena erivaleni ni le makaya ya vona. (Hlaya Pisalema 34:1-3.) Hlaya Tipisalema 148-150 kutani u xiya leswaku tipisalema letinharhu ti hi khutaza kangani leswaku hi dzunisa Yehovha. Entiyisweni, “ku dzunisa ku fanele lavo lulama.” (Ps. 33:1) Nakambe Yesu Kreste, xikombiso xa hina lexinene, u kandziyise nkoka wa ku dzunisa Xikwembu hi ku chumayela mahungu lamanene.—Luka 4:18, 43, 44.

14, 15. I switlhavelo swa muxaka muni leswi Hosiya a khutazeke Vaisrayele ku swi nyikela naswona Yehovha u hlamule njhani?

¹⁴ Loko hi chumayela hi ku hiseka hi nyikela vumbhoni bya leswaku ha n’wi rhandza Yehovha naswona hi tsakela leswaku a hi amukela. Hi xikombiso, xiya ndlela leyi muprofeta Hosiya a va khutazeke ha yona Vaisrayele lava landzeleke vugandzeri bya mavunwa kutani va lahlekeriwa hi musa wa Xikwembu. (Hos. 13:1-3) Hosiya u va byele leswaku va kombela Xikwembu va ku: “Onge [Yehovha] u nga rivalela xihoxo; u amukela leswinene, kutani hina hi ta nyikela swinkunzana swa milomu ya hina.”—Hos. 14:1, 2.

¹⁵ Nkunzi a ku ri xifuwo xo durha swinene lexi Muisrayele a a ta nyikela ha xona eka Yehovha. Hikwalaho, “swinkunzana swa milomu ya hina” swi vula marito ya hina lama humaka embilwini ni lawa hi anakanyisiseke ha wona leswaku hi dzunisa Xikwembu xa ntiyiso. I yini leswi Yehovha a swi vuleke eka lava endleke switlhavelo sweswo? U te: “Ndzi ta va rhandza hi ku swi tsakela.” (Hos. 14:4) Yehovha u va rivalerile lava nyikeleke switlhavelo sweswo swa ku dzunisa naswona u va amukerile ni ku va munghana wa vona.

16, 17. Yehovha u ku amukela njhani ku dzunisa ka munhu loyi ripfumelo rakwe ri n’wi susumetelaka ku chumayela mahungu lamanene?

¹⁶ Ku dzunisa Yehovha erivaleni a ku ri xiphemu xa nkoka evugandzerini bya ntiyiso minkarhi hinkwayo. Ku dzunisa Xikwembu xa ntiyiso a swi ri swa nkoka swinene eka mupisalema lerova u xi kombele a ku: “Ndzi kombela u tsakela magandzelo ya ku tirhandzela ya nomu wa mina, Wena Yehovha.” (Ps. 119:108) Ku vuriwa yini namuntlha? Loko Esaya a vulavula hi ntshungu lowukulu wa vanhu eminkarhini ya hina, u profete a ku: “Va ta tivisa ku vongiwa ka Yehovha. . . . Hi mpfumelelo [magandzelo ya vona] ma ta ta ealitarini ya [Xikwembu xa] mina.” (Esa. 60:6, 7) Vuprofeta lebyi bya hetiseka tanihi leswi vanhu va timiliyoni va nyikelaka eka Xikwembu “xitlhavelo xa ku dzunisa . . . , ku nga mbhandzu wa milomu leyi endlaka xitiviso xa le rivaleni eka vito ra xona.”—Hev. 13:15.

¹⁷ Ku vuriwa yini ha wena? Xana u nyikela switlhavelo leswi amukelekaka eka Xikwembu? Loko u nga swi nyikeli, xana u ta endla mindzulamiso leyi lavekaka kutani u sungula ku dzunisa Yehovha erivaleni? Loko ripfumelo ra wena ri ku susumetela ku sungula ku chumayela mahungu lamanene, switlhavelo swa wena “swi ta n’wi tsakisa swinene Yehovha ku tlula nkunzi.” (Hlaya Pisalema 69:30, 31.) Tiyiseka leswaku “nun’hwelo lowu phyuphyisaka” wa xitlhavelo xa wena xo dzunisa wu ta fika eka Yehovha naswona u ta ku amukela. (Ezek. 20:41) Kutani ntsako lowu u nga ta va na wona a wu nge ringanisiwi na nchumu.

‘Yehovha U Ta Katekisa Un’wana Ni Un’wana La Lulameke’

18, 19. (a) Hi rihi langutelo leri vanhu vo tala va nga na rona namuntlha hi ku tirhela Xikwembu? (b) Ku lahlekeriwa hi musa wa Xikwembu swi va ni vuyelo byihi?

¹⁸ Namuntlha, vanhu vo tala va vule marito lama fanaka ni lama vuriweke hi vanhu van’wana va le minkarhini ya Malakiya: “A swi pfuni nchumu ku tirhela Xikwembu; naswona hi vuyeriwe hi yini leswi hi hlayiseke nawu wa xona?” (Mal. 3:14, An American Translation) Leswi va kuceteriwaka hi ku navela rifuwo, va ehleketa leswaku xikongomelo xa Xikwembu a xi nge hetiseki naswona milawu ya xona yi hundzeriwe hi nkarhi. Eka vona ku chumayela mahungu lamanene i ku tlanga hi nkarhi naswona swa nyangatsa.

¹⁹ Langutelo ro tano ri sungule entangeni wa Edeni. I Sathana loyi a kuceteleke Evha leswaku a wu tekela ehansi nkoka wa vutomi lebyinene lebyi Yehovha a a n’wi nyike byona ni ku nga vi na mhaka ni ku amukeriwa hi yena. Namuntlha, Sathana u tshamela ku ringeta ku kucetela vanhu ku pfumela leswaku ku endla ku rhandza ka Xikwembu a swi pfuni nchumu. Hambiswiritano, Evha ni nuna wakwe va kume leswaku ku lahlekeriwa hi musa wa Xikwembu a swi vula ku lahlekeriwa hi vutomi bya vona. Ku nga ri khale lava landzelaka xikombiso xa vona xo biha va ta lahlekeriwa hi vutomi bya vona.—Gen. 3:1-7, 17-19.

20, 21. (a) I yini leswi noni ya le Sarepta yi swi endleke, naswona swi yi vuyerise njhani? (b)  Ha yini hi fanele hi tekelela noni ya le Sarepta naswona hi nga yi tekelela njhani?

²⁰ Ehleketa hi vuyelo byo biha lebyi kumiweke hi Adamu na Evha ni vuyelo bya swiendlakalo leswi ku vulavuriweke ha swona eku sunguleni malunghana na Eliya ni noni ya le Sarepta. Endzhaku ka loko noni yoleyo yi twe marito lama khutazaka ya Eliya, yi sungule ku baka xinkwa naswona yi nyike muprofeta yoloye ku sungula. Kutani Yehovha u hetisise xitshembiso lexi a xi endleke hi ku tirhisa Eliya. Rungula ra kona ri ri: “A ya emahlweni a dya, yena ni vandyangu wa yena swin’we na Eliya, masiku yo karhi. Khuwana lerikulu ra mapa a ri helanga ni khuwana leritsongo ra mafurha a ri helanga, hi ku landza rito ra Yehovha leri a ri vuleke hi Eliya.”—1 Tih. 17:15, 16.

²¹ Noni ya le Sarepta yi endle swilo leswi vanhu va nga ri vangani eka va tibiliyoni lava hanyaka namuntlha va tiyimiseleke ku swi endla. Yi veke ntshembo wa yona hi ku helela eka Xikwembu xa ku ponisa naswona xona a xi yi lahlanga. Mhaka leyi ni tin’wana ta le Bibeleni ti tiyisekisa leswaku Yehovha u faneriwa hi ku va hi n’wi tshemba. (Hlaya Yoxuwa 21:43-45; 23:14.) Vutomi bya Timbhoni ta Yehovha ta manguva lawa byi nyikela vumbhoni lebyi engetelekeke bya leswaku a nge va tshiki lava amukelekaka eka yena.—Ps. 34:6, 7, 17-19.a

22. Ha yini hi fanele hi lava ku amukeriwa hi Xikwembu handle ko hlwela?

²² Siku ra Xikwembu ra vuavanyisi leri nga ta “wela hinkwavo lava tshamaka emisaveni hinkwayo” ri tshinele. (Luka 21:34, 35) Vanhu a va nge swi koti ku ri balekela. Rifuwo a ri pfuni nchumu nikatsongo loko ri pimanisiwa ni ndlela leyi swi nga swa nkoka ha yona ku yingisa Muavanyisi loyi a hlawuriweke wa Xikwembu loko a ku: “Tanani, n’wina lava katekisiweke hi Tatana, dyanani ndzhaka ya mfumo lowu mi lunghiseriweke wona.” (Mat. 25:34) Hakunene, ‘Yehovha u ta katekisa un’wana ni un’wana la lulameke, ku fana ni xitlhangu lexikulu, u ta va rhendzela hi tintswalo.’ (Ps. 5:12) Xana a hi fanelanga hi lava ku amukeriwa hi Xikwembu?

[Nhlamuselo ya le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

• Ha yini Yehovha a faneriwa hi ku va hi n’wi gandzela hi mbilu hinkwayo?

• Hi swihi switlhavelo leswi Yehovha a swi amukelaka namuntlha?

• Xana xiga lexi nge “swinkunzana swa milomu ya hina” xi vula yini naswona ha yini hi fanele hi swi nyikela eka Yehovha?

• Ha yini hi fanele hi lava ku amukeriwa hi Xikwembu?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

Hi xihi xiboho lexi muprofeta wa Xikwembu a kombeleke noni leyi leswaku yi xi endla?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Hi byihi vuyelo lebyi hi byi kumaka hi ku nyikela xitlhavelo xa ku dzunisa eka Yehovha?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]

A wu nge pfuki u khomisiwe tingana hikwalaho ko veka ntshembo wa wena eka Yehovha