Twarisa Mahungu Lamanene Hi Mapfundza
“Mi pfurha hi moya. Mi va mahlonga ya Yehovha.”—VARHOMA 12:11.
1, 2. Hi rihi langutelo leri Vakreste va lwelaka ku va na rona tanihi leswi va nga vachumayeri va mahungu lamanene?
JAHA ri tsakele ntirho wa rona lowuntshwa. Hi siku ro sungula entirhweni, ri rindzele hi mahlo-ngati leswaku muthori wa rona a ri nyika swileriso. Ri rindzele ntirho wa rona wo sungula naswona ri ta wu endla hi mbilu hinkwayo. Ri hisekela ku endla hinkwaswo leswi ri nga swi kotaka.
2 Hilaha ku fanaka, hina Vakreste hi nga ti teka hi ri vatirhi lavantshwa. Tanihi leswi ntshembo wa hina ku nga ku hanya hilaha ku nga heriki, ku nga vuriwa leswaku ha ha ku sungula ku tirhela Yehovha. Entiyisweni, Muvumbi wa hina u hi vekele mintirho yo tala leyi nga ta endla leswaku hi tshama hi khomekile hilaha ku nga heriki. Kambe xiavelo xo sungula lexi hi xi amukeleke a ku ri lexiya xa ku twarisa mahungu lamanene ya Mfumo wa yena. (1 Vatesalonika 2:4) Xana hi titwisa ku yini hi xiavelo lexi xi humaka eka Xikwembu? Ku fana ni jaha leri, hi lava ku xi hetisisa hilaha hi nga kotaka hakona, hi ku hiseka, hi ntsako—ina hi mapfundza!
3. I yini lexi lavekaka leswaku u ta humelela tanihi mutwarisi wa mahungu lamanene?
3 Ina, ku hlayisa langutelo ro tano lerinene swi nga ha va ntlhontlho. Ku engetela evutirhelini bya hina, hi ni vutihlamuleri byin’wana lebyi engetelekeke, byin’wana bya byona byi nga ha hi karharisa emirini ni le mintlhavekweni. Kambe, ha swi kota ku khathalela swilo leswi hi ri karhi hi nyikela nyingiso lowu eneleke evutirhelini. Hambiswiritano, ku nga ha laveka leswaku hi endla matshalatshala hilaha ku nga heriki. (Marka 8:34) Yesu u kandziyise leswaku loko hi ta humelela tanihi Vakreste, hi fanele hi endla matshalatshala lamakulu.—Luka 13:24.
4. Xana mivilelo ya siku ni siku yi nga byi khumba njhani vumoya bya hina?
4 Leswi hi nga ni swilo swo tala leswi hi faneleke hi swi endla, swa olova ku titwa hi tikeriwa kumbe hi tshikilelekile minkarhi yin’wana. “Ku vilela hi vutomi” ku nga ha kamanyeta ku hiseka ka hina ni ku tlangela ka hina mintirho ya swa le tilweni. (Luka 21:34, 35; Marka 4:18, 19) Hikwalaho ka ku nga hetiseki ka hina, hi nga ha lahla ‘rirhandzu leri a hi ri na rona eku sunguleni.’ (Nhlavutelo 2:1-4) Mintirho yin’wana leyi hi yi endlelaka Yehovha yi nga ha hundzuka tshamelo-maxelo. Xana Bibele yi xi nyikela njhani xikhutazo lexi lavekaka leswaku hi tshama hi ri karhi hi hiseka evutirhelini?
Ku Fana Ni “Ndzilo Lowu Hisaka” eTimbilwini Ta Hina
5, 6. Muapostola Pawulo u ri langute njhani lunghelo ra yena ro chumayela?
5 Vutirheli lebyi Yehovha a hi byarhiseke byona i bya risima swinene lerova hi nga byi teka byi ri tshamelo-maxelo. Muapostola Pawulo u langute ku chumayela mahungu lamanene ku ri lunghelo lerikulu ngopfu, naswona a a titeka a nga faneriwi hi ku byarhisiwa rona. U te: “Mina, ndzi nga munhu lontsongo eka vakwetsimi hinkwavo, ndzi nyikiwe musa lowu wu nga faneriwiki, leswaku ndzi vula mahungu lamanene eka matiko hi ta rifuwo leri nga pimekiki ra Kreste ni leswaku ndzi endla vanhu va kota ku vona ndlela leyi xihundla xo kwetsima xi kongomisiwaka ha yona lexi ku sukela khale a xi fihliwile hi Xikwembu, lexi tumbuluxeke swilo hinkwaswo.”—Vaefesa 3:8, 9.
6 Langutelo lerinene ra Pawulo hi vutirheli bya yena i xikombiso lexinene ngopfu eka hina. Eka papila ra yena leri yaka eka Varhoma u te: “Ndzi ni mapfundza yo vula mahungu lamanene.” A nga khomiwanga hi tingana hikwalaho ka mahungu lamanene. (Varhoma 1:15, 16) A a ri ni langutelo lerinene naswona a lava ku hetisisa vutirheli bya yena hi mapfundza.
7. Xana Pawulo u tsundzuxe mayelana na yini eka papila ra yena leri yaka eka Varhoma?
7 Muapostola Pawulo u xiye xilaveko xo tshama hi ri ni langutelo ro hiseka, kutani u tsundzuxe Vakreste va le Rhoma a ku: “Mi nga lolohi entirhweni wa n’wina. Mi pfurha hi moya. Mi va mahlonga ya Yehovha.” (Varhoma 12:11) Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke ri va ‘loloha’ ri vula “ku nga tshami hi mavoko.” Hambiloko hi nga lolohi evutirhelini bya hina, hinkwerhu hi fanele hi xalamukela swikombiso swa ku loloha hi tlhelo ra moya ivi hi endla mindzulamiso leyi faneleke eka langutelo ra hina loko hi xiya swikombiso swo tano eka hina.—Swivuriso 22:3.
8. (a) I yini lexi a xi fana ni “ndzilo lowu hisaka” embilwini ya Yeremiya, naswona ha yini? (b) I dyondzo yihi leyi hi nga yi dyondzaka eka ntokoto wa Yeremiya?
8 Moya wa Xikwembu wu nga tlhela wu hi pfuna loko hi heleriwe hi matimba. Hi xikombiso, nkarhi wun’wana muprofeta Yeremiya u tikume a hele matimba, naswona u anakanye ku tshika ntirho wa yena wa ku profeta. U kale a vula leswi ha Yehovha: “A ndzi nge vulavuli ha yena, naswona a ndzi nge he tlheli ndzi vulavula hi vito ra yena.” Xana lexi a ku ri xikombiso xa ku tsana lokukulu hi tlhelo ra moya eka Yeremiya? Doo! Kahle-kahle, vumoya lebyi tiyeke bya Yeremiya, ku rhandza ka yena Yehovha ni ku hisekela ka yena ntiyiso, swi n’wi nyike matimba ya ku hambeta a profeta. U ri: “Embilwini ya mina [rito ra Yehovha ri] fane ni ndzilo lowu hisaka lowu pfaleriweke emarhambyini ya mina; ndzi kale ndzi karhala ku kanya mbilu, a ndzi swi kotanga ku wu tiyiselela.” (Yeremiya 20:9) Swi tolovelekile leswaku malandza lama tshembekaka ya Xikwembu ma hela matimba nkarhi ni nkarhi. Kambe loko ma kombela mpfuno eka Yehovha hi xikhongelo, u ta kambisisa timbilu ta wona ivi a ma nyika moya lowo kwetsima mahala, loko ma ri ni rito ra yena etimbilwini ta wona ku fana na Yeremiya.—Luka 11:9-13; Mintirho 15:8.
“Mi Nga Wu Timi Ndzilo Wa Moya”
9. I yini lexi nga kavanyetaka ku tirha ka moya lowo kwetsima eka hina?
9 Muapostola Pawulo u tsundzuxe Vatesalonika a ku: “Mi nga wu timi ndzilo wa moya.” (1 Vatesalonika 5:19) Ina, swiendlo ni malangutelo leswi nga fambisaniki ni misinya ya milawu ya Xikwembu swi nga kavanyeta ku tirha ka moya lowo kwetsima eka hina. (Vaefesa 4:30) Namuntlha Vakreste va ni xiavelo xo chumayela mahungu lamanene. Lunghelo leri hi ri xixima swinene. A swi hi hlamarisi leswi lava va nga xi tiviki Xikwembu va wu sandzaka ntirho wa hina wo chumayela. Kambe loko Mukreste a honisa vutirheli bya yena hi vomu, swi nga ha tima ndzilo wa moya wa Xikwembu lowu n’wi khutazaka.
10. (a) Xana langutelo ra vanhu-kulorhi ri nga hi khumba njhani? (b) Hi rihi langutelo leri tlakukeke hi vutirheli bya hina leri hlamuseriwaka eka 2 Vakorinto 2:17?
10 Lava nga riki swirho swa vandlha ra Vukreste va nga ha teka vutirheli bya hina ku ri ku fambisa tibuku ntsena. Van’wana hi xihoxo va nga ha gimeta hi leswaku hi famba hi yindlu ni yindlu leswaku hi kuma minyikelo ntsena. Loko hi pfumelela malangutelo yo tano lama hoxeke leswaku ma kucetela langutelo ra hina, leswi swi nga ha hunguta ku humelela ka hina evutirhelini. Ematshan’weni yo pfumelela mianakanyo yo tano leswaku yi hi karhata, a hi hlayiseni langutelo leri Yehovha na Yesu va nga na rona hi vutirheli bya hina. Muapostola Pawulo u vulavule hi langutelo rolero leri tlakukeke loko a ku: “A hi vaxavisi va rito ra Xikwembu hilaha vanhu vo tala va nga hakona, kambe hi vulavula hi vutshembeki, ina, leswi hi rhumiweke hi Xikwembu, hi voniwa hi Xikwembu, swin’we na Kreste.”—2 Vakorinto 2:17.
11. I yini lexi pfuneke Vakreste vo sungula leswaku va tshama va ri karhi va hiseka hambiloko va xanisiwa, naswona xikombiso xa vona xi nga hi khumba njhani?
11 Endzhakunyana ka ku fa ka Yesu, vadyondzisiwa va yena va le Yerusalema va xanisiwile. Va xungetiwile va tlhela va lerisiwa ku tshika ku chumayela. Kambe, Bibele yi vula leswaku “va tala moya lowo kwetsima va vula rito ra Xikwembu hi vurhena.” (Mintirho 4:17, 21, 31) Marito ya Pawulo lama yaka eka Timotiya endzhakunyana ka malembe ma kombisa langutelo lerinene leri Vakreste va faneleke va tshama va ri na rona. Pawulo u te: “Xikwembu a xi hi nyikanga moya wa vutoya, kambe xi hi nyike moya wa matimba, ni wa rirhandzu ni wa mianakanyo yo hluteka. Hikokwalaho u nga khomiwi hi tingana hi vumbhoni lebyi khumbaka Hosi ya hina, hambi ku ri ha mina la khotsiweke hi mhaka yakwe, kambe teka xiphemu xa wena u tiyisela nhlomulo hikwalaho ka mahungu lamanene hi ku ya hi matimba ya Xikwembu.”—2 Timotiya 1:7, 8.
Xana Hi N’wi Kolota Yini Muakelani Wa Hina?
12. Hi xihi xivangelo-nkulu xa ku chumayela ka hina mahungu lamanene?
12 Leswaku hi va ni langutelo lerinene hi vutirheli bya hina, hi fanele hi va ni xikongomelo lexinene. Ha yini hi chumayela? Xivangelo-nkulu xi kumeka eka marito ya mupisalema: “Lava tshembekeke va wena [Yehovha] va ta ku dzunisa. Va ta vulavula hi ku vangama ka vuhosi bya wena, naswona va ta vulavula hi matimba ya wena, leswaku va tivisa vana va vanhu swiendlo swakwe leswikulu ni ku vangama lokukulu ka vuhosi byakwe.” (Pisalema 145:10-12) Ina, ha chumayela leswaku hi dzunisa Yehovha erivaleni ni ku kwetsimisa vito ra yena emahlweni ka vanhu hinkwavo. Hambiloko va nga talanga lava hi yingisaka, ku twarisa ka hina hi ku tshembeka rungula ra ku ponisiwa swi dzunisa Yehovha.
13. I yini leswi hi susumetelaka ku byela van’wana hi ntshembo wa ku ponisiwa?
13 Nakambe ha chumayela hikwalaho ka ku rhandza vanhu naswona hi lava ku papalata ku va ni nandzu wa ngati. (Ezekiyele 33:8; Marka 6:34) Swin’wana leswi yelanaka na leswi i marito ya Pawulo loko a vulavula hi lava nga riki swirho swa vandlha ra Vukreste: “Eka Magriki swin’we ni le ka Vabarbara, eka lavo tlhariha swin’we ni le ka swihunguki ndzi ni nandzu.” (Varhoma 1:14) Pawulo a a swi tiva leswaku u kolota ku twarisa mahungu lamanene eka vanhu, tanihi leswi ku nga ku rhandza ka Xikwembu leswaku “vanhu va mixaka hinkwayo va ponisiwa.” (1 Timotiya 2:4) Namuntlha, hi titwa hi ri ni rirhandzu ni ndzhwalo lowu fanaka eka muakelani wa hina. Rirhandzu ra Yehovha eka vanhu ri n’wi susumetele ku rhumela N’wana wa yena emisaveni leswaku a ta va fela. (Yohane 3:16) Yoleyo a yi ri nyiko leyikulu. Hi tekelela rirhandzu ra Yehovha loko hi tirhisa nkarhi hi tlhela hi endla matshalatshala yo byela van’wana mahungu lamanene ya ku ponisiwa lama sekeriweke egandzelweni ra Yesu.
14. Xana Bibele yi yi hlamusela njhani misava leyi nga riki xiphemu xa vandlha ra Vukreste?
14 Timbhoni ta Yehovha ti languta vanhu-kulobye va ri lava nga ha vaka vamakwerhu va Vakreste. Hi fanele hi chumayela hi xivindzi, kambe xivindzi xa hina a xi hi susumeteli ku hlasela vanhu van’wana. I ntiyiso, Bibele ya ma tirhisa marito lama tlhavaka loko yi vulavula hi misava hi ku angarhela. Pawulo u tirhise rito “misava” hi ndlela yo sola loko a vulavula hi “vutlhari bya misava leyi” ni “ku navela ka misava.” (1 Vakorinto 3:19; Tito 2:12) Pawulo u tlhele a tsundzuxa Vakreste va le Efesa leswaku loko va fambe “hi ku ya hi mafambiselo ya swilo ya misava leyi,” a va “file” hi tlhelo ra moya. (Vaefesa 2:1-3) Marito lawa swin’we ni man’wana lama fanaka na wona ma pfumelelana ni marito ya muapostola Yohane: “Misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka.”—1 Yohane 5:19.
15. I yini lexi hi nga xi endliki eka vanhu lava nga riki swirho swa vandlha ra Vukreste, naswona ha yini?
15 Kambe, tsundzuka leswaku marito wolawo ma kombetela eka misava hi ku angarhela leyi hambanisiweke ni Xikwembu, ku nga ri vanhu. Vakreste a va na ntiya-nhlana wo avanyisa ka ha ri emahlweni ndlela leyi munhu a nga ta angula ha yona entirhweni wa vona wo chumayela. A va na xisekelo xo vula munhu hambi a ri wihi leswaku i mbuti. A hi swa hina ku vula leswaku vanhu va ta wela eka ntlawa wihi loko Yesu a hambanisa “tinyimpfu” eka “timbuti.” (Matewu 25:31-46) Hina a hi vaavanyisi; kambe Yesu i muavanyisi la vekiweke. Handle ka sweswo, mintokoto yi kombise leswaku van’wana lava a va tikhome hi ndlela yo biha swinene va amukele rungula ra Bibele, va hundzuka ivi va va Vakreste lava hanyaka vutomi lebyi baseke. Hikwalaho, hambiloko hi nga lavi ku va ni vunakulobye ni vanhu vo karhi, a hi kanakani ku vulavula na vona hi ntshembo wa Mfumo loko nkarhi wu hi pfulekela. Matsalwa ma vulavula hi vanhu vo karhi, lava loko va nga si va vapfumeri, “a va ri ni mboyamelo lowunene eka vutomi lebyi nga heriki.” Eku heteleleni va ve vapfumeri. (Mintirho 13:48) A hi nge swi tivi leswaku i vamani lava nga ni mboyamelo lowunene kukondza loko hi nyikele vumbhoni—kumbexana ko tala. Loko hi ri karhi hi tsundzuka leswi, lava va nga si amukelaka rungula ra ku ponisiwa hi va khoma hi “ku rhula” ni “xichavo lexi enteke,” hi ri ni ntshembo wa leswaku van’wana va vona va nga amukela rungula ra vutomi.—2 Timotiya 2:25; 1 Petro 3:15.
16. Hi xihi xivangelo xin’wana lexi endlaka leswaku hi lava ku antswisa “vutshila byo dyondzisa”?
16 Ku va ni vutshila tanihi vadyondzisi swi ta antswisa mapfundza ya hina yo twarisa mahungu lamanene. Hi xikombiso: Ntlango lowu tsakisaka swi nga ha endleka wu nga n’wi tsakisi munhu loyi a nga swi kotiki ku wu tlanga. Kambe loyi a swi kotaka ku wu tlanga, wa n’wi tsakisa. Hilaha ku fanaka, Vakreste lava antswisaka “vutshila byo dyondzisa” va engetela ntsako wa vona evutirhelini. (2 Timotiya 4:2; Tito 1:9) Pawulo u tsundzuxe Timotiya: “Endla hinkwaswo leswi u nga swi kotaka leswaku u tivonakarisa u amukeleka eka Xikwembu, u ri mutirhi la nga riki na nchumu wo khomiwa hi tingana ha wona, u ri tamela khwatsi rito ra ntiyiso.” (2 Timotiya 2:15) Hi nga byi antswisa njhani vuswikoti bya hina byo dyondzisa?
17. Hi nga byi ‘hlakulela’ njhani vutivi bya Bibele, naswona vutivi byebyo byi ta byi vuyerisa njhani vutirheli bya hina?
17 Ndlela yin’wana i ku va hi engetela vutivi lebyi kongomeke. Muapostola Petro wa hi khutaza: “Kukota tincece leta ha ku velekiwaka, hlakulelani ku navela ntswamba wa rito lowu nga pfanganyisiwangiki na nchumu, leswaku ha wona mi kula mi ta ponisiwa.” (1 Petro 2:2) N’wana la hanyeke kahle, hi ntumbuluko u navela ntswamba. Kambe, Mukreste a nga ha boheka ku ‘hlakulela ku navela’ vutivi bya Bibele. Leswi swi nga endliwa hi ku hlakulela mikhuva leyinene yo dyondza ni yo hlaya. (Swivuriso 2:1-6) Ku laveka matshalatshala ni ku tiyimisela loko hi ta va vadyondzisi va Rito ra Xikwembu lava nga ni vutshila, kambe matshalatshala yo tano ma tisa hakelo. Ntsako lowu vaka kona hikwalaho ko kambisisa Rito ra Xikwembu wu ta hi endla hi pfurha hi moya wa Xikwembu, hi hisekela ku byela van’wana swilo leswi hi swi dyondzaka.
18. Xana minhlangano ya Vukreste yi hi hlomisela ku tamela rito ra ntiyiso hilaha ku faneleke hi ndlela yihi?
18 Minhlangano ya Vukreste na yona yi hetisisa xiphemu xa nkoka eku tirhiseni ka hina Rito ra Xikwembu hi vutshila lebyikulu. Loko ku hlayiwa tindzimana ta Bibele hi nkarhi wa tinkulumo ta le rivaleni ni le ka mabulo man’wana ya Matsalwa, hi endla kahle loko hi pfula Tibibele ta hina hi fambisana ni muhlayi. Hi endla hi vutlhari loko hi ti yingiserisisa tinkulumo ta le minhlanganweni, ku katsa ni leti vulavulaka hi ku kongoma hi ntirho wa hina wo chumayela. A hi fanelanga hi wu tekela ehansi nkoka wa minkombiso, kumbexana hi pfumela ku kavanyetiwa. Nakambe, ku laveka ku tiyimisela ni ku nyikela nyingiso. (1 Timotiya 4:16) Minhlangano ya Vukreste yi aka ripfumelo ra hina, yi hi pfuna ku hlakulela ku navela Rito ra Xikwembu, naswona yi hi letela leswaku hi va vachumayeri lava hisekaka va mahungu lamanene.
Hi Nga Titshega Hi Nseketelo Wa Yehovha
19. Ha yini ku hlanganyela nkarhi hinkwawo entirhweni wo chumayela swi ri swa nkoka?
19 Vakreste lava ‘pfurhaka hi moya’ ni lava hisekelaka ku twarisa mahungu lamanene va lwela ku hlanganyela nkarhi hinkwawo evutirhelini. (Vaefesa 5:15, 16) I ntiyiso, swiyimo swi nga ha hambana-hambana, naswona a hi hinkwavo lava nga tirhaka nkarhi lowu ringanaka entirhweni lowu wo ponisa vutomi. (Vagalatiya 6:4, 5) Kambe xa nkoka swinene ku tlula mpimo wa nkarhi lowu hi wu hetaka hi ri entirhweni wo chumayela i minkarhi leyi hi vulavulaka ni vanhu van’wana hi ntshembo wa hina. (2 Timotiya 4:1, 2) Loko hi ri karhi hi chumayela swinene, hi ta ya hi tlangela nkoka wa ntirho lowu. (Varhoma 10:14, 15) Hi ta va ni ntwela-vusiwana lowukulu ni ntlhaveko wa xinakulobye loko hi tshamela ku hlangana ni vanhu va timbilu to tshembeka lava nga ni nhlomulo va tlhela va konya ni lava nga riki na ntshembo.—Ezekiyele 9:4; Varhoma 8:22.
20, 21. (a) Hi wihi ntirho lowu wa ha hi yimeleke? (b) Xana Yehovha u ma seketela njhani matshalatshala ya hina?
20 Yehovha u hi byarhise mahungu lamanene. Lexi i xileriso xa yena xo sungula lexi hi xi kumaka tanihi “vatirhi-kulobye” na yena. (1 Vakorinto 3:6-9) Ha swi hisekela hi mbilu hinkwayo ku hetisisa vutihlamuleri lebyi hi byi nyikiweke hi Xikwembu, hi endla leswi hi nga swi kotaka. (Marka 12:30; Varhoma 12:1) Va ha tele vanhu lava nga ni mboyamelo lowunene emisaveni lava nga ni ndlala ya ntiyiso. Ku ni ntirho wo tala wo wu endla, kambe hi nga titshega hi nseketelo wa Yehovha loko hi ri karhi hi hetisisa vutirheli bya hina hi xitalo.—2 Timotiya 4:5.
21 Yehovha u hi nyika moya wa yena naswona wa hi hlomisa hi “banga ra moya,” ku nga Rito ra Xikwembu. Hi ku pfuniwa hi yena hi nga pfula milomu ya hina “hi ntshunxeko wo vulavula leswaku [hi] tivisa xihundla xo kwetsima xa mahungu lamanene.” (Vaefesa 6:17-20) Onge ni le ka hina ku nga vuriwa leswi vuriweke hi muapostola Pawulo eka Vakreste va le Tesalonika: “Mahungu lamanene lawa hi ma chumayelaka a ma humelelanga exikarhi ka n’wina hi ku vulavula ntsena kambe ni hi matimba ni moya lowo kwetsima ni ku khorwiseka lokukulu.” (1 Vatesalonika 1:5) Ina, a hi twariseni mahungu lamanene hi mapfundza!
Mpfuxeto Wo Koma
• Hikwalaho ka ku vilela hi swa vutomi, ku hisekela ka hina vutirheli ku nga khumbeka njhani?
• Ku navela ka hina ku twarisa mahungu lamanene ku fanele ku fana ni “ndzilo lowu hisaka” etimbilwini ta hina hi ndlela yihi?
• Hi rihi langutelo ro biha malunghana ni vutirheli bya hina leri hi faneleke hi ri papalata?
• Hi ku angarhela, xana hi fanele hi va teka njhani lava nga riki vapfumeri-kulorhi?
• Xana Yehovha u hi pfuna njhani leswaku hi tshama hi ri karhi hi hiseka entirhweni wo chumayela?
[Swifaniso leswi nga eka tluka 9]
Vakreste va tekelela ku hiseka ka Pawulo na Yeremiya
[Swifaniso leswi nga eka tluka 10]
Rirhandzu ra hina hi Xikwembu ni vaakelani hi rona ri endlaka leswaku hi hiseka evutirhelini bya hina