“Vutlhari Byi Ni Lava Va Titsongahataka”

“Yehovha u kombela leswaku u n’wi tlherisela yini, loko ku nga ri . . . ku titsongahata loko u famba ni Xikwembu xa wena?”—MIKIYA 6:8.

1, 2. Ku titsongahata i yini, naswona ku hambana njhani ni ku tikukumuxa?

MUAPOSTOLA la nga ni ndhuma u ala ku kokela nyingiso eka yena. Muavanyisi la nga ni xivindzi wa Muisrayele u tivitana lontsongo swinene endlwini ya tata wa yena. Nghwazi leyi tshameke yi hanya ya pfumela leswaku a yi nga ri na vulawuri lebyi nga riki na swipimelo. Un’wana ni un’wana wa vavanuna lava u kombise ku titsongahata.

² Ku titsongahata i rito-fularha ra ku tikukumuxa. Munhu la titsongahataka u byi languta hi ndlela leyinene vuswikoti bya yena ni nkoka wa yena naswona a nga tikukumuxi. Munhu la titsongahataka wa ku xiya ku tsandzeka ka yena, a nga tikukumuxi, kumbe ku tinavelela swa le henhla. Hikwalaho, u xixima a tlhela a anakanyisisa hi ndlela leyi faneleke hi mintlhaveko ni malangutelo ya van’wana.

 3. Xana vutlhari byi ni “lava va titsongahataka” hi ndlela yihi?

³ Bibele yi vula hi xivangelo lexinene yi ku: “Vutlhari byi ni lava va titsongahataka.” (Swivuriso 11:2) Munhu la titsongahataka u tlharihile hikuva u landzela ndlela leyi Xikwembu xi yi amukelaka, naswona u papalata moya wa ku tikukumuxa lowu vangelaka tingana. (Swivuriso 8:13; 1 Petro 5:5) Vutlhari bya ku titsongahata byi tiyisekisiwa hi mahanyelo ya malandza ya Xikwembu yo hlayanyana. A hi kambisiseni swikombiso swinharhu leswi tshahiweke eka ndzimana yo sungula.

Pawulo—‘Nandza’ Tlhelo ‘Mulanguteri’

 4. Xana Pawulo a a ri ni malunghelo wahi yo hlawuleka?

⁴ Pawulo a a ri munhu la dumeke swinene exikarhi ka Vakreste vo sungula, naswona a swi fanerile. Hi nkarhi wa vutirheli bya yena, u fambe magidi ya tikhilomitara elwandle ni le tikweni, naswona u simeke mavandlha yo hlayanyana. Ku engetela kwalaho, Yehovha u katekise Pawulo hi swivono ni hi nyiko ya ku vulavula tindzimi timbe. (1 Vakorinto 14:18; 2 Vakorinto 12:1-5) U tlhele a huhutela Pawulo ku tsala mapapila ya 14 lawa sweswi ma nga xiphemu xa Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki. Handle ko kanakana, ku nga vuriwa leswaku mintirho ya Pawulo yi tlule ya vaapostola lavan’wana hinkwavo.—1 Vakorinto 15:10.

 5. Xana Pawulo u swi kombise njhani leswaku a a tilanguta hi ndlela ya ku titsongahata?

⁵ Tanihi leswi Pawulo a a rhangela entirhweni wa Vukreste, van’wana va nga ha langutela ku n’wi kuma a kokela nyingiso eka yena, hambi ku ri ku tibuma hi vulawuri bya yena. Hambiswiritano, Pawulo a nga endlanga tano, hikuva a a titsongahata. U tivitane “lontsongo eka vaapostola,” a engetela a ku: “A ndzi faneleki ku vuriwa muapostola, hikuva ndzi xanise vandlha ra Xikwembu.” (1 Vakorinto 15:9) Leswi a tshameke a xanisa Vakreste, Pawulo a nga rivalanga leswaku u ve ni vuxaka ni Xikwembu hikwalaho ka musa lowu nga faneriwiki, hi nga ha vuli ku va ni malunghelo yo hlawuleka ya ntirho. (Yohane 6:44; Vaefesa 2:8) Hikwalaho, Pawulo a nga vonanga onge ku humelela ka yena lokukulu evutirhelini a ku n’wi endla a va ehenhla ka van’wana.—1 Vakorinto 9:16.

 6. Xana Pawulo u kombise ku titsongahata hi ndlela yihi loko a tirhisana ni Vakorinto?

⁶ Ku titsongahata ka Pawulo a ku vonaka ngopfu-ngopfu eka ndlela leyi a a tirhisana ha yona ni Vakorinto. Handle ko kanakana, van’wana va vona a va rhandza lava a va anakanya leswaku i valanguteri lava nga ni ndhuma, lava katsaka Apolosi, Khefasi na Pawulo hi yexe. (1 Vakorinto 1:11-15) Kambe Pawulo a nga kalanga a ti kombelela ku dzunisiwa hi Vakorinto kumbe a tirhisa ku rhandziwa koloko hi ndlela yo biha. Loko a va endzela, a nga tanga eka vona “hi ku lava ku [va] hlamarisa hi mavulavulelo kumbe hi vutlhari.” Ku ri na sweswo, Pawulo u vule leswi landzelaka malunghana na yena ni vanghana va yena: “Munhu a a hi teke hi ri malandza ya Kreste ni valanguteri va swihundla swo kwetsima swa Xikwembu.”a—1 Vakorinto 2:1-5; 4:1.

 7. Xana Pawulo u ku kombise njhani ku titsongahata hambiloko a nyikela ndzayo?

⁷ Pawulo u kombise ku titsongahata loko a fanele a tshinya ni ku nyikela nkongomiso. U kombele Vakreste-kulobye “hi tintswalo ta Xikwembu” ni le “[xisekelweni] xa rirhandzu” ku nga ri hi vulawuri bya yena bya vuapostola. (Varhoma 12:1, 2; Filemoni 8, 9) Ha yini Pawulo a endle leswi? Hikuva a a titeka a ri ‘mutirhi-kuloni’ ni vamakwavo, ku nga ri ‘n’wini wa ripfumelo ra vona.’ (2 Vakorinto 1:24) A swi kanakanisi leswaku a ku ri ku titsongahata ka Pawulo loku n’wi pfuneke leswaku a rhandziwa swinene hi mavandlha ya Vukreste ya lembe-xidzana ro sungula.—Mintirho 20:36-38.

Ku Languta Malunghelo Ya Hina Hi Ndlela Yo Titsongahata

8, 9. (a) Ha yini hi fanele hi va ni langutelo ra ku titsongahata? (b) Xana lava va nga ni vutihlamuleri byo karhi va nga ku kombisa njhani ku titsongahata?

⁸ Pawulo u vekele Vakreste va namuntlha xikombiso lexinene. Ku nga khathariseki leswaku hi nyikiwe vutihlamuleri byihi, ku hava ni un’we wa hina loyi a faneleke a titwa a tlakukile eka van’wana. Pawulo u tsarile: “Loko munhu a ehleketa leswaku yena i nchumu kasi a hi nchumu, u xisa mianakanyo yakwe.” (Vagalatiya 6:3) Ha yini? Hikuva “hinkwavo va dyohile, naswona va kayivela ku vangama ka Xikwembu.” (Varhoma 3:23; 5:12) Ina, a hi fanelanga hi rivala leswaku hinkwerhu hi kume xidyoho ni rifu tanihi ndzhaka eka Adamu. Malunghelo lama hlawulekeke a ma hi tlakusi eka xiyimo xa hina lexi nga ehansi xa vudyoho. (Eklesiasta 9:2) Tanihi laha a swi ri hakona eka Pawulo, vanhu va nga va ni vuxaka ni Xikwembu hikwalaho ka musa lowu nga faneriwiki, hi nga ha vuli ku va ni malunghelo yo karhi.—Varhoma 3:12, 24.

⁹ Hikwalaho ko xiya leswi, munhu la titsongahataka a nga tinyungubyisi hikwalaho ka malunghelo yakwe kumbe a tibuma hi leswi a swi hetisisaka. (1 Vakorinto 4:7) Loko a nyikela ndzayo kumbe nkongomiso, u endla sweswo tanihi mutirhi-kulobye—ku nga ri tanihi n’wini. Hakunene, swi ta va swi hoxile leswaku loyi a nga ni vuswikoti lebyikulu eka mintirho yo karhi a tilavela ku dzunisiwa kumbe a ku tirhisa hi ndlela yo biha ku rhandziwa ka yena hi vapfumeri-kulobye. (Swivuriso 25:27; Matewu 6:2-4) Ku dzuneka loku fanelaka ku huma eka van’wana—naswona a ku fanelanga ku xaveleriwa. Loko hi dzunisiwa, a hi fanelanga hi tiehleketelela ku tlula mpimo lowu hi faneleke hi tiehleketelela ha wona.—Swivuriso 27:2; Varhoma 12:3.

 10. Hlamusela ndlela leyi van’wana va nga ha vonakaka va tsanile kambe va ‘fuwile eripfumelweni.’

¹⁰ Loko hi nyikiwe vutihlamuleri byo karhi, ku titsongahata ku ta hi pfuna ku papalata ku tikokela nyingiso, hi endla onge vandlha ri famba kahle hikwalaho ka matshalatshala ni vuswikoti bya hina. Hi xikombiso, hi nga ha va hi nyikiwile swinene eku dyondziseni. (Vaefesa 4:11, 12) Hambiswiritano, loko hi titsongahata, hi fanele hi swi xiya leswaku tin’wana ta tidyondzo letikulu leti dyondziwaka enhlanganweni wa vandlha a ti nyikeriwi exitejini ntsena. Hi xikombiso, xana a wu khutazeki loko u vona mutswari la nga yexe loyi a vaka kona eHolweni ya Mfumo nkarhi ni nkarhi swin’we ni vana va yena? Kumbe loko u vona moya-xiviri lowu tshikilelekeke lowu wu taka eminhlanganweni hi ku tshembeka ku nga khathariseki ku titwa wu nga pfuni nchumu loku wu karhataka? Kumbe vantshwa lava endlaka nhluvuko wa moya lowu tiyeke ku nga khathariseki minkucetelo yo biha ya le xikolweni ni ya le tindhawini tin’wana? (Pisalema 84:10) Vanhu lava swi nga ha endleka va nga voniwi hi van’wana. Miringo ya vutshembeki leyi va langutanaka na yona a yi tali ku voniwa hi van’wana. Kambe, va nga ha va va ‘fuwile eripfumelweni’ ku fana ni lava nga ni ndhuma leyikulu. (Yakobo 2:5) Phela, eku heteleleni ku ta va vutshembeki lebyi endlaka leswaku munhu a amukeriwa hi Yehovha.—Matewu 10:22; 1 Vakorinto 4:2.

Gidiyoni—‘Lontsongo’ eNdlwini Ya Tata Wakwe

 11. Xana Gidiyoni u ku kombise njhani ku titsongahata loko a vulavula ni ntsumi ya Xikwembu?

¹¹ Gidiyoni, jaha leri nga ni xivindzi ra nyimba ya Manase, u hanye enkarhini wa mpfilumpfilu ematin’wini ya Israyele. Vanhu va Xikwembu va tshikileriwe hi Vamidiyani ku ringana malembe ya nkombo. Hambiswiritano, nkarhi se a wu fikile wa leswaku Yehovha a kutsula vanhu va yena. Hikwalaho, ntsumi yi humelele eka Gidiyoni ivi yi ku: “Yehovha u na wena, wena wa matimba, wa vurhena.” Gidiyoni a a titsongahata, hikwalaho a nga enerisiwanga hi ku dzuneka loku nga languteriwangiki. Ku ri na sweswo, u byele ntsumi hi xichavo a ku: “Ndzi khomele hosi yanga, loko Yehovha a ri na hina, ha yini hinkwaswo leswi swi hi werile?” Ntsumi yi veke timhaka erivaleni ivi yi byela Gidiyoni yi ku: “Kunene u ta ponisa Israyele exandleni xa Midiyani.” Gidiyoni u angurise ku yini? Ematshan’weni yo amukela xiavelo xolexo hi ku hiseka naswona a xi teka tanihi nkarhi wo tiendla nghwazi ya tiko, Gidiyoni u te: “Ndzi khomele Yehovha. Xana Israyele ndzi ta n’wi ponisa ha yini? Waswivo! Gidi ra mina i ritsongo swinene eka Manase, naswona mina ndzi ntsongo endlwini ya tatana.” Mawaku ku titsongahata konghasi!—Vaavanyisi 6:11-15.

 12. Xana Gidiyoni u byi kombise njhani vutlhari loko a endla xiavelo xa yena?

¹² Yehovha u rhange a kambela Gidiyoni a nga si n’wi rhumela enyimpini. Hi ndlela yihi? Gidiyoni u byeriwe ku hirimuxa alitari ya tata wakwe ya Bali ni ku tsema mhandzi yo kwetsima leyi a yi ri etlhelo ka yona. Xiavelo lexi a xi lava xivindzi, kambe Gidiyoni u tlhele a kombisa ku titsongahata ni vutlhari eka ndlela leyi a xi endleke ha yona. Ematshan’weni yo xi endla a ri karhi a voniwa hi mani na mani, Gidiyoni u xi endle nivusiku laha a a nga ta voniwa hi munhu. Ku tlula kwalaho, Gidiyoni u endle xiavelo xa yena hi vukheta lebyikulu. U fambe ni malandza ya khume—kumbexana leswaku man’wana ma ta rindza loko laman’wana ma ri karhi ma n’wi pfuna ku hirimuxa alitari ni ku tsema mhandzi yo kwetsima.b Phela, hi ku katekisiwa hi Yehovha, Gidiyoni u xi endlile xiavelo xa yena, naswona hi ku famba ka nkarhi u tirhisiwe hi Xikwembu leswaku a ntshunxa Israyele eka Vamidiyani.—Vaavanyisi 6:25-27.

Ku Kombisa Ku Titsongahata Ni Vutlhari

13, 14. (a) Hi nga ku kombisa njhani ku titsongahata loko hi nyikiwa lunghelo ra ntirho? (b) Makwerhu A. H. Macmillan u veke xikombiso lexinene eku kombiseni ka ku titsongahata hi ndlela yihi?

¹³ Hi nga dyondza swo tala eka ku titsongahata ka Gidiyoni. Hi xikombiso, xana hi angurisa ku yini loko hi nyikiwa lunghelo ra ntirho? Xana hi rhanga hi anakanya hi xikhundlha kumbe ndhuma leyi hi nga ta va na yona? Kumbe, xana hi kambisisa hi ku titsongahata ni hi xikhongelo loko hi ta swi kota ku hetisisa leswi lavekaka exiavelweni xa kona? Makwerhu A. H. Macmillan, loyi a heteke pfhumba ra yena ra laha misaveni hi 1966, u veke xikombiso lexinene emhakeni leyi. C. T. Russell, muungameri wo sungula wa Sosayiti ya Watch Tower, u tshame a lava ku twa mavonelo ya Makwerhu Macmillan malunghana ni loyi a nga rhangelaka entirhweni loko yena a nga ri kona. Loko va burisana endzhakunyana, Makwerhu Macmillan a nga kalanga a vula leswaku ku nga va yena, hambileswi a swi ta olova swinene leswaku a tibumabumela leswaku ku va yena. Eku heteleleni, Makwerhu Russell u kombele Makwerhu Macmillan leswaku a anakanyisisa hi ku amukela xiavelo xolexo. Makwerhu Macmillan u tsarile endzhaku ka malembe yo hlayanyana a ku: “Ndzi sale ndzi ahlamise nomu. Ndzi anakanyisise hi xona, hi mbilu hinkwayo, ivi ndzi khongela hi xona nkarhi wo leha ndzi nga si n’wi byela leswaku ndzi ta tsakela ku endla hinkwaswo leswi ndzi nga swi kotaka leswaku ndzi n’wi pfuna.”

¹⁴ Endzhakunyana ka kwalaho, Makwerhu Russell u file, ku sala ku nga ha ri na munhu la nga muungameri wa Sosayiti ya Watch Tower. Tanihi leswi Makwerhu Macmillan a ku ri yena loyi a nga ni vutihlamuleri loko Makwerhu Russell a endla pfhumba ra yena ro hetelela ro chumayela, makwerhu un’wana u n’wi byele a ku: “Mac, u ni xivangelo lexinene xo n’wi siva. A wu ri muyimeri wo hlawuleka wa Makwerhu Russell loko a nga ri kona, naswona u hi byele hinkwerhu leswaku hi yingisa wena. U fambile, kutani a nga ha vuyanga. Swi tikomba ku ri wena la faneleke a n’wi siva.” Makwerhu Macmillan u te: “Makwerhu, yoleyo a hi ndlela leyinene yo languta mhaka leyi. Lowu i ntirho wa Hosi naswona lunghelo leri u ri kumaka enhlengeletanweni ya Hosi hi leri Hosi yi vonaka ri ku fanerile; kutani ndza tiyiseka leswaku a wu ndzi faneli ntirho lowu.” Hikwalaho Makwerhu Macmillan u bumabumele leswaku lunghelo leri ri nyikiwa un’wana. Ku fana na Gidiyoni, a a tilanguta hi ndlela yo titsongahata—ku nga langutelo leri hi nga ta va hi endla kahle loko hi ri tekelela.

 15. Hi tihi tindlela tin’wana leti tirhaka leti hi nga tirhisaka vutlhari eka tona loko hi chumayela van’wana?

¹⁵ Na hina hi fanele hi titsongahata eka ndlela leyi hi endlaka swiavelo swa hina ha yona. Gidiyoni a a tlharihile, naswona u ringetile leswaku a nga va hlundzukisi vakaneti va yena swi nga fanelanga. Hilaha ku fanaka, entirhweni wa hina wo chumayela, hi fanele hi titsongahata hi tlhela hi va ni vutlhari malunghana ni ndlela leyi hi vulavulaka ha yona ni van’wana. I ntiyiso, hi le nyimpini ya moya yo wisetela “swilo leswi simekiweke swi tiya” ni “makungu.” (2 Vakorinto 10:4, 5) Kambe a hi fanelanga hi nyaja vanhu van’wana kumbe hi va nyika xivangelo lexi tiyeke xo sandza rungula ra hina. Ku ri na sweswo, hi fanele hi xixima mavonelo ya vona, hi kandziyisa laha hi twananaka kona ivi hi yisa nyingiso eka swilo leswinene swa rungula ra hina.—Mintirho 22:1-3; 1 Vakorinto 9:22; Nhlavutelo 21:4.

Yesu—Xikombiso Lexikulu Xa Ku Titsongahata

 16. Xana Yesu u swi kombise njhani leswaku a a titsongahata?

¹⁶ Xikombiso lexinene ngopfu xa ku titsongahata hi lexiya xa Yesu Kreste. Ku nga khathariseki vuxaka bya yena lebyikulu ni Tata wa yena, Yesu a nga kanakananga ku pfumela leswaku timhaka tin’wana a ti nga lawuriwi hi yena. (Yohane 1:14) Hi xikombiso, loko mana wa Yakobo na Yohane a kombele leswaku vana va yena vambirhi va tshama etlhelo ka Yesu emfun’weni wa yena, Yesu u te: “Loko ku ri ku tshama evokweni ra mina ra xinene ni ra ximatsi a hi swa mina ku swi nyika van’wana.” (Matewu 20:20-23) Hi nkarhi wun’wana, Yesu u pfumele hi ku ntshunxeka a ku: “A ndzi nge endli xilo ni xin’we hi ku tisungulela . . . a ndzi lavi ku rhandza ka mina, kambe ndzi lava ku rhandza ka loyi a nga ndzi rhuma.”—Yohane 5:30; 14:28; Vafilipiya 2:5, 6.

 17. Xana Yesu u kombise ku titsongahata loko a tirhisana ni van’wana hi ndlela yihi?

¹⁷ Yesu a a tlakukile eka vanhu lava nga hetisekangiki hi tindlela hinkwato, naswona Tata wa yena Yehovha a a n’wi nyike vulawuri lebyikulu swinene. Hambiswiritano, Yesu a a titsongahata loko a tirhisana ni valandzeri va yena. A nga va hlaselanga hi ku va kombisa leswaku yena u ni vutivi lebyi hlamarisaka. U va twerile naswona u swi tekele enhlokweni swilaveko swa vona swa vumunhu. (Matewu 15:32; 26:40, 41; Marka 6:31) Xisweswo, hambileswi Yesu a a hetisekile, a a nga xopa-xopi swihoxo. A a nga lavi swo tala eka vadyondzisiwa va yena ku tlula leswi va nga swi kotaka, naswona a a nga va rhwexi mindzhwalo leyi va nga kotiki ku yi rhwala. (Yohane 16:12) A swi hlamarisi leswi vo tala va xiyeke leswaku wa phyuphyisa swinene!—Matewu 11:29.

Tekelela Xikombiso Xa Yesu Xa Ku Titsongahata

18, 19. Hi nga ku tekelela njhani ku titsongahata ka Yesu eka (a) ndlela leyi hi tilangutaka ha yona, ni (b) ndlela leyi hi khomaka van’wana ha yona?

¹⁸ Loko nghwazi leyi tshameke yi hanya yi kombise ku titsongahata, na hina hi fanele hi ku kombisa. Hakanyingi vanhu lava nga hetisekangiki va kanakana ku pfumela leswaku a va na vulawuri lebyi hetisekeke. Hambiswiritano, hi ku tekelela Yesu, Vakreste va lwela ku titsongahata. A va tikukumuxi loko va fanele va nyika vutihlamuleri eka lava fanelekaka; naswona a va tikurisi va tlhela va nga swi lavi ku amukela nkongomiso lowu humaka eka lava nga ni matimba yo wu nyikela. Hi ku kombisa moya wa ku tirhisana, va pfumela leswaku swilo hinkwaswo swi endleka evandlheni “hi ku tenga ni hi ku hleleka.”—1 Vakorinto 14:40.

¹⁹ Ku titsongahata ku ta tlhela ku hi susumetela ku anakanyela eka leswi hi swi languteleke eka van’wana ni ku anakanyela swilaveko swa vona. (Vafilipiya 4:5) Hi nga ha va hi ri ni vuswikoti ni matimba yo karhi lawa van’wana va nga riki na wona. Kambe, loko hi titsongahata, a hi nge languteli leswaku minkarhi hinkwayo van’wana va fanele va endla swilo hi ndlela leyi hi rhandzaka ha yona. Hi ku tiva leswaku munhu un’wana ni un’wana ku ni laha a tsandzekaka kona, hi ta endla swilo eka hinkwavo hi ri karhi hi swi tiva leswaku ku ni laha va tsandzekaka kona. Petro u tsarile: “Ku tlula hinkwaswo, rhandzanani hi rirhandzu ro enta, hikuva rirhandzu ri funengeta swidyoho swo tala.”—1 Petro 4:8.

 20. I yini lexi hi nga xi endlaka leswaku hi hlula mboyamelo wihi na wihi wa ku tikurisa?

²⁰ Hilaha se hi dyondzeke hakona, hakunene vutlhari byi ni lava titsongahataka. Kambe, ku vuriwa yini loko u kuma leswaku u voyamele eku tikuriseni kumbe eku tikukumuxeni? U nga heli matimba. Ku ri na sweswo, landzela xikombiso xa Davhida, loyi a khongeleke a ku: “Hlayisa nandza wa wena eswiendlweni swa ku tikukumuxa; u nga swi pfumeleli leswaku swi ndzi fuma.” (Pisalema 19:13) Hi ku tekelela ripfumelo ra vavanuna vo tanihi Pawulo, Gidiyoni ku va tlula hinkwavo—Yesu Kreste, hi ta vona ntiyiso wa marito lama nge: “Vutlhari byi ni lava va titsongahataka.”—Swivuriso 11:2.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

• I yini ku titsongahata?

• Hi nga ku tekelela njhani ku titsongahata ka Pawulo?

• Hi nga dyondza yini malunghana ni ku titsongahata eka xikombiso xa Gidiyoni?

• Xana Yesu u veke xikombiso lexikulu xa ku titsongahata hi ndlela yihi?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Ku titsongahata ka Pawulo ku endle leswaku a rhandziwa hi Vakreste-kulobye

[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]

Gidiyoni u tirhise vutlhari leswaku a hetisisa ku rhandza ka Xikwembu

[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]

Yesu, N’wana wa Xikwembu, u kombise ku titsongahata eka hinkwaswo leswi a swi endlaka