Ku Tiva “Mianakanyo Ya Kreste”

“‘I mani loyi a tivaka mianakanyo ya Yehovha, leswaku a n’wi letela?’ Kambe mianakanyo ya Kreste hi na yona.”—1 VAKORINTO 2:16.

1, 2. I yini leswi Yehovha a voneke swi fanerile ku swi paluxa eRitweni ra yena mayelana na Yesu?

XANA Yesu a a languteka njhani? A a ri ni misisi ya njhani? nhlonge yona? mahlo ke? A a lehe ku fikela kwihi? Ntiko wa yena a wu ri tanihi kwihi? Hi malembe-xidzana yo tala, ku endliwe swifaniso swo hambana-hambana swa Yesu. Swin’wana swi n’wi kombise a ri munhu wa vurhena ni matimba, kasi swin’wana swi n’wi kombise a ri phyakavaka ni xihota.

² Hambiswiritano, Bibele a yi vulavuli ngopfu hi xivumbeko xa Yesu. Ku ri na sweswo, Yehovha u vone swi fanerile ku paluxa nchumu wa nkoka swinene: leswaku Yesu a a ri munhu wa muxaka muni. Marungula ya Tievhangeli a ma hi vikeli ntsena leswi Yesu a swi vuleke ni ku swi endla, kambe ma tlhela ma paluxa leswaku a a ri ni mintlhaveko, naswona ma kombisa leswaku ha yini a vule marito yo karhi kumbe a endle swilo swo karhi. Tievhangeli leti ta mune leti huhuteriweke ti hi pfuna ku kambisisa leswi muapostola Pawulo a swi vuleke “mianakanyo ya Kreste.” (1 Vakorinto 2:16) I swa nkoka leswaku hi tiva miehleketo, mintlhaveko ni vumunhu bya Yesu. Ha yini? Hikwalaho ka swivangelo swimbirhi.

 3. Ku tiva ka hina mianakanyo ya Kreste swi nga hi pfuna ku twisisa yini?

³ Xo sungula, mianakanyo ya Kreste yi hi pfuna ku twisisa mianakanyo ya Yehovha Xikwembu. Yesu a a n’wi tiva swinene Tata wakwe lerova a ku: “Leswaku N’wana i mani ku hava loyi a swi tivaka handle ka Tatana; ni leswaku Tatana i mani, ku hava loyi a swi tivaka handle ka N’wana, ni loyi N’wana a rhandzaka ku n’wi hlavutela eka yena.” (Luka 10:22) Hi marito man’wana Yesu a a vula leswaku, ‘Loko mi lava ku tiva leswi Yehovha a nga xiswona, langutani mina.’ (Yohane 14:9) Xisweswo, loko hi dyondza leswi Tievhangeli ti swi paluxaka ehenhleni ka ndlela leyi Yesu a a ehleketa ni ku titwa ha yona, kahle-kahle hi va hi dyondza ndlela leyi Yehovha a ehleketaka ni ku titwa ha yona. Vutivi byo tano byi hi pfuna ku va ni vuxaka lebyikulu na Xikwembu xa hina.—Yakobo 4:8.

 4. Leswaku hi kota ku tekelela Kreste hakunene, hi fanele hi dyondza yini ku sungula, naswona ha yini?

⁴ Xa vumbirhi, ku tiva ka hina mianakanyo ya Kreste swi hi pfuna ku “landzelerisisa mikondzo yakwe.” (1 Petro 2:21) Ku landzela Yesu a hi ku phindha marito yakwe ni ku tekelela swiendlo swakwe ntsena. Tanihi leswi marito ni swiendlo swa hina swi lawuriwaka hi miehleketo ni mintlhaveko, ku landzela Kreste swi lava leswaku hi hlakulela ‘langutelo ra mianakanyo’ leri a a ri na rona. (Vafilipiya 2:5) Hi marito man’wana, leswaku hi kota ku tekelela Kreste hakunene, hi fanele hi rhanga hi dyondza ku ehleketa ni ku titwa ku fana na yena, hilaha hi nga swi kotaka hakona tanihi vanhu lava nga hetisekangiki. Kutani hi mpfuno wa vatsari va Tievhangeli, a hi kambisiseni mianakanyo ya Kreste. Xo sungula hi ta bula hi swilo leswi lawuleke ndlela leyi Yesu a a ehleketa ni ku titwa ha yona.

Vukona Byakwe A Nga Si Va Munhu Wa Nyama

5, 6. (a) Vanakulobye va hina va nga hi khumba njhani? (b) N’wana wa mativula wa Xikwembu u ve ni vuxaka na mani ematilweni loko a nga si ta emisaveni, naswona vuxaka bya kona byi n’wi khumbe njhani?

⁵ Vanhu lava hi tolovelaneke ngopfu na vona va nga hi khumba hi ndlela yo karhi, va lawula miehleketo, mintlhaveko ni swiendlo swa hina, swi va swinene kumbe swi va swo biha.a (Swivuriso 13:20) Anakanya hi munhu loyi Yesu a a hanya na yena ematilweni loko a nga si ta emisaveni. Evhangeli ya Yohane yi vula leswaku loko Yesu a nga si va munhu wa nyama a a ri “Rito,” kumbe Muvulavuleri wa Xikwembu. Yohane u ri: “Eku sunguleni Rito a a ri kona, naswona Rito a a ri ni Xikwembu, Rito a a ri xikwembu. Yena eku sunguleni a a ri ni Xikwembu.” (Yohane 1:1, 2) Tanihi leswi Yehovha a nga riki na masungulo, laha ku vuriwaka leswaku Rito ri ve ni Xikwembu ku sukela “eku sunguleni” ku fanele ku kombeteriwa eka masungulo ya mintirho ya Xikwembu ya ku tumbuluxa. (Pisalema 90:2) Yesu i “mativula ya ntumbuluko hinkwawo.” Hikwalaho u ve kona, swivumbiwa leswin’wana swa moya ni vuako swi nga si tumbuluxiwa.—Vakolosa 1:15; Nhlavutelo 3:14.

⁶ Hi ku ya hi mindzinganyeto yin’wana ya sayense, vuako byi ni malembe ya kwalomu ka 12 wa magidi ya timiliyoni byi ri kona. Loko mindzinganyeto yoleyo yi pakanisile hi ndlela yo karhi, N’wana wa Xikwembu wa mativula u ve ni Tata wa yena hi malembe yo tala swinene emahlweni ka ku vumbiwa ka Adamu. (Ringanisa Mikiya 5:2.) Kutani va ve ni vuxaka lebyikulu exikarhi ka vona. Tanihi vutlhari lebyi munhuhatiweke, N’wana loyi wa mativula, loko a nga si va munhu wa nyama, u hlamuseriwa tanihi loyi a nge: “A ndzi ri munhu loyi [Yehovha] a n’wi rhandzaka hilaha ku hlawulekeke siku ni siku, mina ndzi tsakile emahlweni ka yena nkarhi hinkwawo.” (Swivuriso 8:30) Kunene, N’wana wa Xikwembu u khumbeke ngopfu hi ku heta malembe ya ntsandza-vahlayi a ri ni vuxaka lebyikulu ni Xihlovo xa rirhandzu! (1 Yohane 4:8) N’wana loyi u tive miehleketo ya Tata wakwe a tlhela a yi kombisa, mintlhaveko ni tindlela ta yena, hi mukhuva lowu ku nga riki na un’wana loyi a koteke ku swi kombisa ha wona.—Matewu 11:27.

Vutomi Bya Le Misaveni Ni Minhlohlotelo Ya Kona

 7. Hi xihi xivangelo xin’wana lexi endleke swi fanela leswaku N’wana wa Xikwembu wa mativula a ta emisaveni?

⁷ N’wana wa Xikwembu a a fanele a dyondza swo tala, hikuva xikongomelo xa Yehovha a ku ri ku hlomisela N’wana wa yena leswaku a va Muprista Lonkulu la nga ni ntwela-vusiwana, la kotaka ku “hi tshandzisa eku tsaneni ka hina.” (Vaheveru 4:15) Xin’wana xa swivangelo swa ku va N’wana a te emisaveni a va munhu wa nyama a ku ri ku fikelela swilaveko swa ntirho lowu. Tanihi munhu wa nyama ni ngati, Yesu u langutane ni swiyimo ni minhlohlotelo leyi a yi xiyeke kunene loko a ha ri etilweni. Sweswi se a a kota ku va ni mintlhaveko kun’we ni minsusumeto leyi vanhu va nyama va nga na yona. Minkarhi yin’wana a a karhala, a khomiwa hi torha ni ku twa ndlala. (Matewu 4:2; Yohane 4:6, 7) Ku tlula kwalaho, u tiyisele maxangu yo hambana-hambana. Kutani u “dyondze ku yingisa” naswona a wu fanelekela kahle ntirho wa yena wa ku va Muprista Lonkulu.—Vaheveru 5:8-10.

 8. Hi tiva yini hi vutomi bya Yesu byo sungula bya laha misaveni?

⁸ Ku vuriwa yini hi leswi Yesu a langutaneke na swona loko a ha hanya emisaveni? A ku vuriwi swo tala ngopfu hi matimu yakwe ya vuhlangi. Kahle-kahle, i Matewu na Luka ntsena lava hlamuseleke leswi endlekeke hi nkarhi wa ku velekiwa ka yena. Vatsari va Tievhangeli leti a va swi tiva leswaku Yesu u rhange a hanya etilweni a nga si ta emisaveni. Vutomi byakwe bya le mahlweni ka ku va munhu wa nyama, hi byona ngopfu-ngopfu byi kombisaka leswaku u ve munhu wa muxaka muni. Hambiswiritano, Yesu u ve munhu wa nyama hi ku helela. Hambileswi a a hetisekile, a a fanele a kula a hundza emalembeni ya ku va ricece, a va ndzumulo, a hundzela eka malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi ivi a va munhu la vupfeke, a ri karhi a dyondza. (Luka 2:51, 52) Bibele yi vika swilo swin’wana malunghana ni vutomi byo sungula bya Yesu, leswi handle ko kanakana swi n’wi khumbeke.

 9. (a) I yini lexi kombisaka leswaku Yesu u velekeriwe endyangwini wa vusiwana? (b) Yesu u fanele a kulele ehansi ka swiyimo swa muxaka muni?

⁹ Swi tikomba onge Yesu u velekeriwe endyangwini wa vusiwana. Leswi swi kombisiwa hi gandzelo leri Yosefa na Mariya va ri yiseke etempeleni loko a ri ni masiku ya kwalomu ka 40 a velekiwile. Ematshan’weni yo yisa khuna leritsongo ri ya endliwa xitlhavelo lexi hisiweke kun’we ni xituvana kumbe gugurhwana swi va gandzelo ra swidyoho, va yise “magugurhwana mambirhi kumbe swituvana swimbirhi.” (Luka 2:24) Hi ku ya hi Nawu wa Muxe, gandzelo leri a ri endliwa hi swisiwana. (Levhitika 12:6-8) Hi ku famba ka nkarhi, ndyangu lowu wa swisiwana wu kurile. Yosefa na Mariya va kume vana van’wana va kwalomu ka tsevu hi ndlela ya ntumbuluko, endzhaku ka ku velekiwa ka Yesu hi singita. (Matewu 13:55, 56) Kutani Yesu u kulele endyangwini lowukulu, lowu kumbexana a wu hanya hi ku phemelana nhloko ya njiya.

 10. I yini lexi kombaka leswaku Mariya na Yosefa a va ri vanhu lava chavaka Xikwembu?

¹⁰ Yesu u kurisiwe hi vatswari lava chavaka Xikwembu, lava a va khathala ha yena. Mana wakwe Mariya a a ri wansati wo hlawuleka. Tsundzuka leswaku loko ntsumi Gabriyele yi n’wi xeweta yi te: “Xewani, wena loyi a tsakeriweke swinene, Yehovha u na wena.” (Luka 1:28) Yosefa na yena a a ri wanuna la tinyiketeleke. Lembe na lembe a a hamba a teka riendzo ra tikhilomitara ta 150 a ya tlangela Paseka eYerusalema. Mariya na yena a a ya, hambileswi a ku boheka leswaku ku ya vavanuna ntsena. (Eksoda 23:17; Luka 2:41) Hi nkarhi wun’wana loko Yosefa na Mariya va teke riendzo ro tano, endzhaku ko famba va lava Yesu hi mahika loko a ha ri ni malembe ya 12 hi vukhale, va n’wi kume etempeleni exikarhi ka vadyondzisi. Yesu u byele vatswari vakwe lava karhatekeke a ku: “Xana a mi nga swi tivi leswaku ndzi fanele ku va endlwini ya Tatana?” (Luka 2:49) “Tatana”—swi tikomba onge rito rero a ri vula nchumu wa ntikelo swinene eka Yesu loko a ha ri ntsongo. Handle ko kanakana u fanele a byeriwe leswaku Yehovha hi yena Tata wakwe wa xiviri. Tlhandla-kambirhi, swi tikomba onge Yosefa, tata wa muwundli wa Yesu, a a ri ni mbilu leyinene. Kunene, Yehovha a a nga ta hlawula munhu wo kariha ni wa nsele leswaku a kurisa N’wana wa Yena la rhandzekaka!

 11. Yesu u dyondze ntirho wihi, naswona eminkarhini ya ku tsariwa ka Bibele, ku endla ntirho lowu a swi katsa yini?

¹¹ Loko a ri eNazareta, Yesu u dyondze ntirho wo vatla, laha handle ko kanakana a dyondzisiweke hi Yosefa, tata wakwe wa muwundli. Yesu a a wu tiva kahle ntirho wakwe lerova yena hi byakwe a a vuriwa “muvatli.” (Marka 6:3) Eminkarhini ya ku tsariwa ka Bibele, vavatli a va thoriwa leswaku va aka tindlu, va endla fanichara (ku katsa ni matafula, switulu ni mabence), ni ku endla swo rima ha swona. Eka buku yakwe leyi vuriwaka Dialogue With Trypho, Justin Martyr, wa lembe-xidzana ra vumbirhi C.E., u tsale leswi landzelaka ha Yesu: “A a tshamela ku vatla ni loko a ri ni vanhu, a endla swikomu ni majoko.” Ntirho wo tano a wu nga olovi, hikuva swi tikomba onge khale a swi nga koteki leswaku muvatli a xava mapulanga. Handle ko kanakana, a a huma a ya lava murhi, a wu tsema ivi a rhwala mintsandza ya kona a muka na yona ekaya. Kutani swi nga endleka leswaku Yesu a a swi tiva leswaku swa tika ku kuma mali ya ku tihanyisa, ndlela yo tirhisana ni vaxavi ni ku wundla va ka vona.

 12. I yini lexi kombaka leswaku swi nga endleka Yosefa a rhange a fa, Yesu a nga si fa, naswona leswi swi fanele swi vule yini eka Yesu?

¹² Leswi a a ri mativula, handle ko kanakana Yesu u pfune ku wundla ndyangu wa ka vona, tanihi leswi swi vonakaka onge ku rhange Yosefa a fa, Yesu a nga si fa.b Zion’s Watch Tower ya January 1, 1900, yi te: “Ku anakanyiwa leswaku Yosefa u fe Yesu a ha ri ntsongo, kutani yena a sungula ku endla ntirho wa vuvatli ivi a wundla ndyangu. Vumbhoni bya Matsalwa byi seketela mhaka leyi, laha Yesu a vuriwaka muvatli, naswona ku vulavuriwa hi mana wakwe ni vamakwavo, kambe a ku vuriwi nchumu hi Yosefa. (Marka 6:3) . . . Kutani swi nga endleka leswaku yo tala eka malembe ya khume-nhungu ya vutomi bya Hosi ya hina, ku sukela hi nkarhi wa xiendlakalo [lexi tsariweke eka Luka 2:41-49] ku ya fika enkarhini wa ku khuvuriwa ka yena, u ma hete a ri karhi a endla mintirho leyi tolovelekeke.” Mariya ni vana vakwe, ku katsa na Yesu, handle ko kanakana a va ri tiva gome leri vaka kona loko u feriwa hi wanuna tlhelo tatana la rhandzekaka.

 13. Loko Yesu a ri karhi a endla vutirheli byakwe, ha yini a byi endle hi vutivi, ku twisisa naswona a ri ni mintlhaveko, leyi ku nga riki na munhu un’wana loyi a a ta va na yona?

¹³ Swi le rivaleni leswaku Yesu a nga kulanga hi ku nyenyela. Ku ri na sweswo, u titwele hi yexe leswi vutomi bya vanhu ntsena byi nga xiswona. Kutani hi 29 C.E., ku fike nkarhi wa leswaku Yesu a hetisisa xiavelo lexi a nyikiweke xona hi Xikwembu, lexi a a fanele a xi endla. Hi xixikana xa lembe rero, u khuvuriwile ematini kutani a tswariwa a va N’wana wa Xikwembu wa moya. ‘U pfuleriwe matilo,’ leswi handle ko kanakana swi kombisaka leswaku u kote ku tsundzuka vutomi lebyi a byi hanyeke etilweni loko a nga si va munhu wa nyama, ku katsa ni miehleketo ni mintlhaveko leyi a a ri na yona. (Luka 3:21, 22) Kutani loko Yesu a endla vutirheli byakwe, u byi endle hi vutivi, ku twisisa naswona a ri ni mintlhaveko, leyi ku nga riki na munhu un’wana loyi a a ta va na yona. Hi xivangelo lexi twalaka, vunyingi bya timhaka leti vatsari va Tievhangeli va ti tsaleke byi vulavula hi swiendlakalo swa vutirheli bya Yesu. Hambiswiritano, swin’wana swa leswi a swi vuleke ni ku swi endla a va swi kotanga ku swi tsala. (Yohane 21:25) Kambe leswi va huhuteriweke leswaku va swi tsala swi hi pfuna ku kambisisa mianakanyo ya nghwazi leyi tshameke yi hanya.

Muxaka Wa Munhu Loyi Yesu A A Ri Yena

 14. Tievhangeli ti swi kombisa njhani leswaku Yesu a a ri ni rirhandzu ni mintlhaveko?

¹⁴ Tievhangeli ti kombisa leswaku Yesu a a ri munhu wa rirhandzu ni mintlhaveko. U angule hi tindlela to hambana-hambana eka swiyimo swa vanhu: u twele munhu wa nhlokonho vusiwana (Marka 1:40, 41); u kombise ku vaviseka eka vanhu va tinhamu to nonon’hwa (Luka 19:41, 42); hilaha ku faneleke u hlundzukele vacincisi va mali lava a va ri ni makwanga (Yohane 2:13-17). Tanihi leswi a a ri ni ntwela-vusiwana, Yesu a a susumeteleka ku rila, naswona a nga yi fihlanga mintlhaveko yakwe. Loko Lazaro, munghana wakwe la rhandzekaka a file, Yesu u khumbekile swinene hi ku vona Mariya, makwavo wa Lazaro a rila, lerova na yena a rila a ri karhi a voniwa hi lavan’wana.—Yohane 11:32-36.

 15. Ndlela leyi Yesu a languteke ni ku khoma van’wana ha yona yi wu kombise njhani twela-vusiwana wa yena?

¹⁵ Ntwela-vusiwana wa Yesu wu tikombe ngopfu eka ndlela leyi a a languta van’wana ha yona ni ku hanyisana na vona. U ye eka swisiwana ni lava tshikileriweke, a va pfuna ku ‘kumela mimoya ya vona ku wisa.’ (Matewu 11:4, 5, 28-30) Hambiloko a khomekile, a a nga swi honisi swilaveko swa lava xanisekaka, hambi ni le ka wansati loyi a a khuluka ngati, loyi a khumbeke nguvu yakwe a nga voniwi, kumbe mukomberi loyi a ri bofu loyi a hambeteke a huwelela hambi va n’wi miyeta. (Matewu 9:20-22; Marka 10:46-52) Yesu a a languta leswinene eka vanhu kutani a va bumabumela; kambe hi hala tlhelo a a va tshinya loko swi laveka. (Matewu 16:23; Yohane 1:47; 8:44) Hi nkarhi lowu vavasati a va nga ri na malunghelo yo nyawula, Yesu u va kombise xichavo lexi faneleke. (Yohane 4:9, 27) Kutani a swi hlamarisi leswi ntlawa wa vavasati wu n’wi tirheleke hi ku swi rhandza hi ku tirhisa swilo swa wona.—Luka 8:3.

 16. I yini lexi kombaka leswaku Yesu a a ri ni langutelo leri faneleke hi vutomi ni swilo leswi vonakaka?

¹⁶ Yesu a a ri ni langutelo leri faneleke hi vutomi. Swilo leswi vonakaka a swi nga ri swa nkoka ngopfu eka yena. Swi tikomba onge a a nga ri na swilo swo tala leswi vonakaka. U vule leswaku a nga na “ndhawu yo veka nhloko yakwe.” (Matewu 8:20) Hi nkarhi lowu fanaka, Yesu a a tsakisa ni vanhu van’wana. Loko a ya enkhubyeni wa vukati—laha hakanyingi a ku giyiwa, ku yimbeleriwa ku tlhela ku tsakiwa—swi le rivaleni leswaku a a nga yeli ku ya onha. Phela, Yesu u endle singita ra yena ro sungula kwalaho. Loko vhinyo yi hela, u hundzule mati ma va vhinyo, swakunwa leswi “tsakisaka mbilu ya munhu wa nyama.” (Pisalema 104:15; Yohane 2:1-11) Kutani nkhuvo wu kote ku ya emahlweni, leswi endleke leswaku vatekani va nga khomiwi hi tingana. Langutelo leri faneleke ra Yesu ri tlhele ri kombisiwa hi ku tikarhata ka yena lokukulu evutirhelini.—Yohane 4:34.

 17. Ha yini swi nga hlamarisi leswi Yesu a veke Mudyondzisi Lonkulu, naswona tidyondzo takwe a ti kombisa yini?

¹⁷ Yesu a a ri Mudyondzisi Lonkulu. Swo tala swa leswi a swi dyondziseke a swi ri swilo swa xiviri evuton’wini, leswi a a swi toloverile swinene. (Matewu 13:33; Luka 15:8) A a dyondzisa hi ndlela yo hlawuleka swinene—a yi twisiseka swinene, yi olova ni ku pfuna. Leswi a swi hlawuleke ngopfu hi leswi a a swi dyondzisa. Tidyondzo takwe a ti ku kombisa kahle ku tiyimisela ka yena ku dzikisa miehleketo, mintlhaveko ni tindlela ta Yehovha etimbilwini ta vayingiseri vakwe.—Yohane 17:6-8.

18, 19. (a) Yesu u hlamusele Tata wakwe hi swifaniso swihi leswi twisisekaka? (b) Ku ta hlamuseriwa yini eka xihloko lexi landzelaka?

¹⁸ Hi ku tolovela ku tirhisa swifaniso, Yesu u hlamusele Tata wakwe hi ndlela leyi twisisekaka swinene, leyi a swi nga ta olova ku yi rivala. I swinene ku vulavula hi tintswalo ta Xikwembu. Kambe swi tsakisa ngopfu ku vona leswaku Yehovha u fana ni tatana la rivalelaka, loyi a khumbekaka swinene loko a vona n’wana wakwe a vuya lerova a “tsutsuma a wela enhan’wini yakwe, a n’wi ntswontswa hi rirhandzu.” (Luka 15:11-24) Loko Yesu a lwisana ni ndhavuko lowu dzikeke, lowu a wu endla leswaku varhangeri va vukhongeri va langutela vanhu ntsena ebodlheleni, u hlamusele leswaku Tata wakwe i Xikwembu lexi tshinelelekaka, lexi yingiseke swikombelo swa muluvisi la titsongahataka, ematshan’weni ya xikhongelo xo tilavela vito xa Mufarisi la titlakusaka. (Luka 18:9-14) Yesu u vule leswaku Yehovha i Xikwembu lexi khathalaka, lexi tivaka ni loko xindzingiri lexitsongo xi wela ehansi. Yesu u tiyisekise vadyondzisiwa vakwe a ku: “Mi nga chavi: Mi ni risima ku tlula swindzingiri swo tala.” (Matewu 10:29, 31) A swi hlamarisi leswi vanhu a va hlamarisiwe hi ‘ndlela ya Yesu ya ku dyondzisa,’ kutani va va ni vuxaka na yena. (Matewu 7:28, 29) Phela, enkarhini wun’wana, “ntshungu lowukulu” wu tshame na yena masiku manharhu, wu nga ri na swakudya!—Marka 8:1, 2.

¹⁹ Hi nga tlangela leswi Yehovha a hlavuteleke mianakanyo ya Kreste eRitweni rakwe! Kambe ke, xana hina hi nga hlakulela ni ku kombisa mianakanyo ya Kreste hi ndlela yihi, emhakeni ya ku hanyisana ka hina ni van’wana? Leswi swi ta hlamuseriwa eka xihloko lexi landzelaka.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Xana U Na Yona “Mianakanyo Ya Kreste”?

“Onge Xikwembu lexi nyikaka ku tiyisela ni nchavelelo xi nga mi pfumelela ku va ni langutelo ra mianakanyo leri fanaka ni leri Kreste Yesu a a ri na rona.”—VARHOMA 15:5.

 1. Swifaniso swo tala swa Vujagana swi kombisa Yesu a ri munhu wa njhani, naswona ha yini ku nga ri nhlamuselo leyinene mayelana na Yesu?

“A NGA si tshama a voniwa hi munhu a ri karhi a hleka.” Yoleyo i ndlela leyi Yesu a hlamuseriwaka ha yona eka rungula leri ku vuriwaka leswaku ri tsariwe hi mutirhela-mfumo wa le Rhoma, hambileswi ri nga riki ntiyiso. Ku vuriwa leswaku rungula leri nga cincangiki ku sukela kwalomu ka lembe-xidzana ra vu-11, ri lawule vampfampfarhuti vo tala.a Swifaniso swo tala swi kombisa Yesu a ri munhu la terisaka vusiwana, la nga n’wayiteriki. Kambe yoleyo a hi nhlamuselo leyinene mayelana na Yesu, loyi Tievhangeli ti vulaka leswaku a a ri munhu wa rirhandzu, wa musa ni ntwela-vusiwana.

 2. Hi nga ri hlakulela njhani “langutelo ra mianakanyo leri fanaka ni leri Kreste Yesu a a ri na rona,” naswona sweswo swi ta hi pfuna ku endla yini?

² Ina, leswaku hi tiva Yesu wa xiviri, hi fanele hi tata mianakanyo ni timbilu ta hina hi matwisiselo lama kongomeke ya leswaku Yesu a a ri munhu wa muxaka muni hakunene loko a ha ri laha misaveni. Kutani a hi kambisiseni marungula man’wana ya Tievhangeli lama hi pfunaka ku twisisa “mianakanyo ya Kreste”—ku nga mintlhaveko, ku twisisa, miehleketo ni maanakanyelo yakwe. (1 Vakorinto 2:16) Loko hi ri karhi hi endla tano, a hi xiyeni ndlela leyi hi nga ri hlakulelaka ha yona “langutelo ra mianakanyo leri fanaka ni leri Kreste Yesu a a ri na rona.” (Varhoma 15:5) Xisweswo, hi nga xi landzela ku antswa xikombiso lexi a hi vekeleke xona, evuton’wini bya hina ni le ku hanyisaneni ka hina ni van’wana.—Yohane 13:15.

A A Ngheneka Hi Ku Olova

3, 4. (a) A xi ri xihi xiyimo xa mhaka leyi hlamuseriwaka eka Marka 10:13-16? (b) Yesu u angurise ku yini loko vadyondzisiwa vakwe va ringeta ku sivela vana lavatsongo ku ta eka yena?

³ Vanhu a va n’wi tsakela Yesu. Hi minkarhi yin’wana, vanhu va malembe ni swiyimo swo hambana-hambana va ye eka yena hi ku ntshunxeka. Xiya xiendlakalo lexi tsariweke eka Marka 10:13-16. Xi humelele loko vutirheli byakwe byi ri kusuhi ni ku hela, loko a kongome eYerusalema ro hetelela, a ya fa hi ndlela leyi hlomulaka mbilu.—Marka 10:32-34.

⁴ Vona xivono lexi hi mahlo ya mianakanyo. Vanhu va sungula ku tisa vana, ku katsa ni tincece, leswaku Yesu a ta va katekisa.b Hambiswiritano, vadyondzisiwa va ringeta ku sivela vana ku ta eka Yesu. Kumbexana vadyondzisiwa lava va anakanya leswaku Yesu a nga lavi ku siringiwa hi vana emavhikini lawa ya nkoka. Kambe va hoxisile. Loko Yesu a xiya leswi vadyondzisiwa va endlaka swona, a swi n’wi khomi kahle. Yesu u vitana vana, ivi a ku: “Tshikani vana lavatsongo va ta eka mina; mi nga ringeti ku va sivela.” (Marka 10:14) Kutani u endla nchumu lowu kombisaka rirhandzu ra xiviri. Tsalwa ri ri: “A angarha vana, a va katekisa.” (Marka 10:16) Swi le rivaleni leswaku vana lava va titwe va ntshunxekile loko Yesu a va angarha.

 5. Xana rungula leri nga eka Marka 10:13-16 ri hi byela leswaku Yesu a a ri munhu wa muxaka muni?

⁵ Rungula rero ro koma ri hi byela swo tala malunghana ni leswaku Yesu a a ri munhu wa muxaka muni. Xiya leswaku a a ngheneka. Hambileswi a a ri ni xikhundlha lexi tlakukeke ematilweni, a a nga va chavisi vanhu lava nga hetisekangiki, naswona a a nga va tekeli ehansi. (Yohane 17:5) Nakambe, xana a swi tsakisi leswi ni vana a va titwa va ntshunxekile ku ya eka yena? Kunene, a va nga ta ya eka munhu la nga khathaliki hi van’wana, la nga kombisiki ntsako ni loyi a tshamaka a bohanile, a nga hleki na munhu! Vanhu lava siyanaka hi malembe va ye eka Yesu hileswi va swi voneke leswaku i munhu wa rirhandzu, la khathalaka hi van’wana, naswona a va tiyiseka leswaku a nge va tlherisi.

 6. Xana vakulu va nga endla yini leswaku va ngheneka?

⁶ Loko hi anakanyisisa hi mhaka leyi, hi nga tivutisa, ‘Xana mina ndzi na yona mianakanyo ya Kreste? Xana ndza ngheneka?’ Eminkarhini leyi ya mangava, tinyimpfu ta Xikwembu ti lava varisi lava nghenekaka, vavanuna lava fanaka ni “ndhawu ya ku tifihla emhehweni.” (Esaya 32:1, 2; 2 Timotiya 3:1) Vakulu, loko mi lwela swinene ku khathalela vamakwenu, naswona mi tinyiketela ku va pfuna, va ta swi vona leswaku ma khathala ha vona. Va ta swi xiya enghoheni ya n’wina ni hi mavulavulelo ya n’wina, naswona va ta swi vona hikwalaho ka musa wa n’wina. Rirhandzu ni nkhathalo wo tano wa xiviri swi nga vumba moya wa ku tshembana, lerova van’wana, ku katsa ni vana, swi va olovela ku ta eka n’wina. Wansati un’wana la nga Mukreste u hlamusele xivangelo xa ku va a kote ku tshinelela nkulu un’wana: “A a vulavula na mina hi musa ni ntwela-vusiwana. Handle ka swona, a ndzi nga ta wu pfula nomu wa mina. U endle leswaku ndzi titwa ndzi sirhelelekile.”

Ku Anakanyela Van’wana

 7. (a) Yesu u swi kombise njhani leswaku a a va anakanyela van’wana? (b) Xi nga va xi ri xihi xivangelo xa ku va Yesu a pfule mahlo ya bofu rin’wana hakatsongo-tsongo?

⁷ Yesu a a anakanyela van’wana. A a khathala hi ndlela leyi van’wana va titwaka ha yona. Loko a vona vanhu lava xanisekaka a a khumbeka swinene lerova a susumeteleka ku va phula emaxangwini ya vona. (Matewu 14:14) Nakambe a a khumbeka hi ku tsana ni swilaveko swa van’wana. (Yohane 16:12) Siku rin’wana, vanhu va tise bofu eka Yesu, va kombela leswaku a ri hanyisa. Yesu u pfule mahlo ya wanuna loyi hakatsongo-tsongo. Eku sunguleni, wanuna loyi a a nga va voni kahle vanhu—“leswi vonakaka onge i mirhi, kambe swa famba-famba.” Kutani Yesu a n’wi pfula mahlo a vona kahle. Ha yini a hanyise wanuna loyi hakatsongo-tsongo? Leswi a nga va a swi endle hi xikongomelo xo pfuna wanuna loyi a a tolovele ngopfu munyama, leswaku a tolovela ku vonakala ni misava leyi rharhanganeke, leswi a swi ta n’wi hlamarisa.—Marka 8:22-26.

8, 9. (a) Ku humelele yini endzhakunyana ka loko Yesu ni vadyondzisiwa va yena va fika eDekapolisi? (b) Hlamusela ndlela leyi Yesu a n’wi hanyiseke ha yona munhu la feke tindleve.

⁸ Nakambe xiya xiendlakalo lexi humeleleke endzhaku ka Paseka ya 32 C.E. Yesu ni vadyondzisiwa vakwe a va ri eDekapolisi, evuxeni bya Lwandle ra Galeliya. Hiloko mintshungu leyikulu yi hatlisa yi va kuma ivi yi tisela Yesu vavabyi vo tala ni lava lamaleke, kutani a va hanyisa hinkwavo ka vona. (Matewu 15:29, 30) Lexi tsakisaka, Yesu u kombise nkhathalelo wo hlawuleka eka munhu un’wana. Marka, mutsari wa Evhangeli, loyi ku nga yena ntsena a tsaleke hi ta xiendlakalo lexi, u vika leswi humeleleke.—Marka 7:31-35.

⁹ Wanuna loyi a a fe tindleve, naswona a a ri mbheveve. Yesu a nga va a xiye leswaku wanuna loyi u chuhile kumbe u ni tingana. Kutani Yesu u endle nchumu wun’wana lowu nga tolovelekangiki. U teke wanuna loyi a huma na yena exikarhi ka ntshungu, va ya etlhelo. Kutani Yesu u tirhise swikombiso swo karhi a byela wanuna loyi leswi a a lava ku endla swona. U “nghenis[e] tintiho takwe etindleveni ta munhu loyi, loko a tshwuterile, a khumba ririmi rakwe.” (Marka 7:33) Endzhaku, Yesu u langute etilweni, a khongela hi mahika. Swikombiso sweswo swo hlawuleka a swi ta byela wanuna loyi leswaku, ‘Leswi ndzi lavaka ku ku endlela swona swi vangiwa hi matimba ya Xikwembu.’ Eku heteleleni, Yesu u te: “Pfuleka.” (Marka 7:34) Hiloko wanuna loyi a sungula ku twa ni ku vulavula kahle.

10, 11. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi anakanyela mintlhaveko ya van’wana evandlheni? endyangwini?

¹⁰ Yesu a a va anakanyela swinene van’wana! A a khumbeka hi ndlela leyi va titwaka ha yona, naswona nkhathalo lowu wakwe wu n’wi susumetele ku endla swilo hi ku anakanyela mintlhaveko ya vona. Tanihi Vakreste, hi ta va hi endla kahle loko hi lwela ku va ni mianakanyo ya Kreste emhakeni leyi, hi tlhela hi yi kombisa. Bibele ya hi tsundzuxa: “Hinkwenu ka n’wina vanani ni mianakanyo leyi fanaka, mi kombisa ntlhaveko wa xinakulobye, mi va ni xinakulobye xa vumakwerhu, mi va ni ntsetselelo lowukulu, mi titsongahata emianakanyweni.” (1 Petro 3:8) Entiyisweni, leswi swi lava leswaku hi vulavula ni ku endla swilo hi ndlela leyi kombaka leswaku ha khathala hi mintlhaveko ya van’wana.

¹¹ Evandlheni, hi nga kombisa moya wa ku anakanyela mintlhaveko ya van’wana hi ku va xixima, hi va khoma hi ndlela leyi na hina hi lavaka ku khomiwa ha yona. (Matewu 7:12) Sweswo swi ta katsa ku va ni vukheta hi leswi hi swi vulaka ni ndlela leyi hi swi vulaka ha yona. (Vakolosa 4:6) Tsundzuka leswaku ‘ku vulavula handle ko anakanya ku nga tlhava ku fana ni banga.’ (Swivuriso 12:18) Ku vuriwa yini endyangwini? Wanuna ni wansati lava rhandzanaka hakunene va khathala hi mintlhaveko ya un’wana. (Vaefesa 5:33) Va papalata marito lama tlhavaka, ku tshamela ku xopaxopa swihoxo ni ku vungunya hi ndlela leyi tlhavaka—hinkwaswo leswi nga vangaka mbanga leyi nga hatlisiki yi hola emintlhavekweni. Ni vana va ni mintlhaveko, naswona vatswari lava nga ni rirhandzu va khathala ha vona. Loko vatswari vo tano va boheka ku laya vana, va va laya hi tindlela leti kombaka leswaku va va xixima vana va vona naswona a va lavi ku va khomisa tingana.c (Vakolosa 3:21) Loko hi kombisa ku anakanyela van’wana hi ndlela yoleyo, hi ta va hi kombisa leswaku hi ni mianakanyo ya Kreste.

Ku Tshemba Van’wana Hi Mbilu Hinkwayo

 12. Hi rihi langutelo leri faneleke leri Yesu a a ri na rona hi vadyondzisiwa vakwe?

¹² Yesu a a ri ni langutelo leri faneleke hi vadyondzisiwa vakwe. A a swi tiva kahle leswaku a va hetisekanga. Phela a a swi kota ku vona timbilu ta vanhu. (Yohane 2:24, 25) Hambiswiritano, a a nga va languti hi ku ya hi ku nga hetiseki ka vona, kambe hi ku ya hi timfanelo ta vona letinene. Nakambe a a tshemba leswaku vavanuna lava Yehovha a va kokeleke eka yena a va ri ni mboyamelo lowunene. (Yohane 6:44) Leswaku Yesu a a ri ni langutelo lerinene hi vadyondzisiwa vakwe swi kombisiwe hi ndlela leyi a a hanyisana na vona ha yona. Hi xikombiso, u swi veke erivaleni leswaku u va tshemba hi mbilu hinkwayo.

 13. Yesu u swi kombise njhani leswaku a a tshemba vadyondzisiwa vakwe?

¹³ Yesu u swi kombise njhani leswaku a a va tshemba? Loko a suka emisaveni, u nyike vadyondzisiwa vakwe lava totiweke vutihlamuleri lebyikulu. U va byarhise vutihlamuleri bya ku khathalela timhaka ta Mfumo wakwe emisaveni hinkwayo. (Matewu 25:14, 15; Luka 12:42-44) Hi nkarhi wa vutirheli byakwe, u swi kombise ni hi tindlela letitsongo ni leti kongomeke leswaku a a va tshemba. Loko a andzise swakudya hi singita leswaku a wundla mintshungu, u nyike vadyondzisiwa vakwe vutihlamuleri bya ku phakela swakudya swa kona.—Matewu 14:15-21; 15:32-37.

 14. U nga ri katsakanya njhani rungula leri tsariweke eka Marka 4:35-41?

¹⁴ Nakambe, xiya rungula leri tsariweke eka Marka 4:35-41. Enkarhini wolowo Yesu ni vadyondzisiwa vakwe va khandziye byatso va kongoma evuxeni entsungeni wa Lwandle ra Galeliya. Loko va ha ku suka, Yesu u ye a ya etlela endzhaku ka byatso kutani a ya ni vurhongo. Hambiswiritano, ku nga ri kungani, “ku pfuk[e] xidzedze lexikulu ngopfu.” Swidzedze swo tano a swi nga kali eLwandle ra Galeliya. Leswi ndhawu ya kona yi nga enkoveni (kwalomu ka 200 wa timitara ehansi ka vuandlalo bya lwandle), moya wa kona wu hisa ku tlula endhawini ya le kusuhi na kona, kutani sweswo swi pfindlusa xiyimo xa ndhawu. Onge hi loko sweswo swi nga ringananga, timheho ta matimba ti hungela eNkoveni wa Yordani ti suka eNtshaveni ya Herimoni, leyi nga en’walungwini. Swidzedze swa kona swo nyiketana kunene. Anakanya hi mhaka leyi: Handle ko kanakana Yesu a a swi tiva leswaku ku tshama ku ri ni swidzedze, hikuva u kulele eGaleliya. Kambe u etlele bya n’wantenyana, a tshemba vutshila lebyi vadyondzisiwa vakwe a va ri na byona, tanihi leswi van’wana va vona a va ri vaphasi va tinhlampfi.—Matewu 4:18, 19.

 15. Hi nga ri tekelela njhani langutelo ra Yesu ra ku tshemba vadyondzisiwa vakwe?

¹⁵ Xana hi nga tekelela langutelo ra Yesu ra ku tshemba vadyondzisiwa vakwe hi mbilu hinkwayo? Van’wana swa va tikela ku nyika van’wana vutihlamuleri. Minkarhi hinkwayo ku fanele ku lawula vona. Va nga ha anakanya leswaku, ‘Loko ndzi lava leswaku swilo swi endliwa kahle, ndzi fanele ndzi swi endla hi ndzexe!’ Kambe loko hi lava ku endla swilo hinkwaswo hi hexe, hi nga sala hi tihlakatile, kumbexana hi heta nkarhi wo tala swi nga fanelanga hi hambane ni ndyangu wa hina. Ku tlula kwalaho, loko hi nga aveli van’wana mintirho ni vutihlamuleri lebyi faneleke, hi nga va hi va sivela ku kuma ntokoto ni vuleteri lebyi va byi lavaka. I vutlhari ku dyondza ku tshemba van’wana, hi va nyika vutihlamuleri. Hi ta va hi endla kahle loko hi tivutisa hi ku tshembeka hi ku, ‘Xana ndzi na yona mianakanyo ya Kreste emhakeni leyi? Xana ndzi nyika van’wana mintirho hi mbilu hinkwayo, ndzi tshemba leswaku va ta endla leswi va nga swi kotaka?’

A A Kombisa Moya Wa Ku Tiyiseka Hi Vadyondzisiwa Vakwe

16, 17. Evusikwini byo hetelela bya vutomi byakwe bya laha misaveni, Yesu u nyike vaapostola vakwe xitiyisekiso xihi, hambileswi a a swi tiva leswaku a va ta n’wi fularhela?

¹⁶ Yesu u kombise langutelo lerinene hi vadyondzisiwa vakwe emhakeni yin’wana ya nkoka. U va byele leswaku wa va tshemba. Leswi swi kombisiwe kahle hi marito yakwe lama tiyisaka, lawa a ma byeleke vaapostola vakwe hi vusiku byo hetelela bya vutomi byakwe bya laha misaveni. Xiya leswi humeleleke.

¹⁷ Yesu a a khomekile hi madyambu ya kona. U dyondzise vaapostola vakwe dyondzo leyikulu ya ku titsongahata hi ku va hlambisa milenge. Endzhaku, u simeke xilalelo xa ku tsundzuka rifu rakwe. Loko swa ha te tano, vaapostola va tlhele va lumeka njhekanjhekisano wa leswaku i mani loyi a a vonaka a ri lonkulu exikarhi ka vona. Yesu, loyi a a nga heli mbilu, a nga va byelanga xo mitiwa hi huku, kambe u kombisane kahle na vona. U va byele leswi a va kongomane na swona: “Hinkwenu ka n’wina mi ta khunguvanyeka mayelana na mina evusikwini byolebyi, hikuva ku tsariwile, ‘Ndzi ta ba murisi, kutani tinyimpfu ta ntlhambi ti ta hangalaka hinkwako.’” (Matewu 26:31; Zakariya 13:7) A a swi tiva leswaku vanakulobye vakwe lavakulu va ta n’wi fularhela enkarhini lowu a a ta va a va lava swinene ha wona. Hambiswiritano, a nga va solanga. Ku ri na sweswo, u va byele a ku: “Kambe loko ndzi pfuxiwile, ndzi ta mi rhangela ku ya eGaleliya.” (Matewu 26:32) Ina, u va tiyisekisile leswaku hambileswi a va ta n’wi fularhela, yena a a nga ta va fularhela. Loko maxangu lawa lamakulu ma hundzile, a a ta tlhela a hlangana na vona.

 18. Hi xihi xileriso xa nkoka lexi Yesu a xi nyikeke vadyondzisiwa vakwe le Galeliya, naswona vaapostola va xi hetisise njhani?

¹⁸ Yesu u hetisise xitshembiso xakwe. Endzhaku, Yesu la pfuxiweke u humelele emahlweni ka vaapostola va 11 lava tshembekaka, le Galeliya, lava handle ko kanakana a va hlangane ni vanhu van’wana vo tala. (Matewu 28:16, 17; 1 Vakorinto 15:6) Kwalaho, Yesu u va nyike xileriso xa nkoka a ku: “Hikokwalaho fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa, mi va khuvula hi vito ra Tatana ni ra N’wana ni ra moya lowo kwetsima, mi va dyondzisa ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.” (Matewu 28:19, 20) Buku ya Mintirho yi hi nyika vumbhoni lebyi nga erivaleni bya leswaku vaapostola va xi hetisisile xileriso xexo. Va rhangele hi ku tshembeka entirhweni wa ku chumayela mahungu lamanene eka lembe-xidzana ro sungula.—Mintirho 2:41, 42; 4:33; 5:27-32.

 19. Leswi Yesu a swi endleke endzhaku ka ku pfuxiwa ka yena swi hi dyondzisa yini malunghana ni mianakanyo ya Kreste?

¹⁹ Xana rungula leri ri xalamukisaka ri hi dyondzisa yini malunghana ni mianakanyo ya Kreste? Yesu u vone vaapostola vakwe va endla swilo leswi nga tsakisiki nikatsongo, kambe “u va rhandze ku fikela emakumu.” (Yohane 13:1) Hambileswi a va ri na swihoxo, u va kombisile leswaku wa va tshemba. Xiya leswaku ku va tshemba ka Yesu a ku nga hoxanga. Handle ko kanakana, ku va tshemba loku a va kombiseke kona ku va tiyisile leswaku va tiyimisela hi timbilu hinkwato ku hetisisa ntirho lowu a va leriseke ku wu endla.

20, 21. Hi nga ri kombisa njhani langutelo lerinene hi vapfumeri-kulorhi?

²⁰ Xana hi nga yi kombisa njhani mianakanyo ya Kreste emhakeni leyi? Tshemba vapfumeri-kuloni. Loko u va anakanyela swo biha, marito ni swiendlo swa wena swi ta swi paluxa. (Luka 6:45) Hambiswiritano, Bibele yi hi byela leswaku rirhandzu “ri kholwa swilo hinkwaswo.” (1 Vakorinto 13:7) Rirhandzu ri anakanya leswinene, hayi swo biha. Ra aka ematshan’weni ya ku wisa. Hakanyingi vanhu va angula kahle loko va rhandziwa ni ku khutaziwa, ematshan’weni ya ku va chavisa. Hi nga aka ni ku khutaza van’wana hi ku va kombisa leswaku ha va tshemba. (1 Vatesalonika 5:11) Loko, ku fana na Kreste, hi va ni langutelo lerinene hi vamakwerhu, hi ta va khoma hi ndlela leyi va akaka, naswona hi ta vona leswinene eka vona.

²¹ Ku hlakulela ni ku kombisa mianakanyo ya Kreste a swi vuli ku tekelela swilo swo karhi leswi Yesu a swi endleke ntsena. Hilaha swi boxiweke hakona eka xihloko lexi hundzeke, loko hi ta endla hilaha Yesu a endleke hakona hakunene, hi fanele hi rhanga hi dyondza ku languta swilo hilaha yena a swi languteke hakona. Tievhangeli ti hi pfuna ku vona swin’wana malunghana ni vumunhu byakwe, miehleketo ni ndlela leyi a a titwa ha yona hi ntirho lowu a a averiwe wona, hilaha xihloko lexi landzelaka xi nga ta hlamusela hakona.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Xana U Susumeteleka Ku Endla Hilaha Yesu A Endleke Hakona?

“A vona ntshungu lowukulu, kambe a wu twela vusiwana, hikuva a wu fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi. Hiloko a sungula ku wu dyondzisa.”—MARKA 6:34.

 1. Ha yini swi fanerile leswaku vanhu va kombisa timfanelo letinene?

EMATIN’WINI hinkwawo, vanhu vo tala va kombise timfanelo letinene. Wa xi twisisa xivangelo xa kona. Yehovha Xikwembu u ni rirhandzu, musa, malwandla ni timfanelo tin’wana leti hi ti xiximaka, leti a ti kombisaka. Vanhu va vumbiwe hi xifaniso xa Xikwembu. Kutani swa twisiseka leswaku ha yini vo tala va kombisa rirhandzu, musa, ntwela-vusiwana ni timfanelo tin’wana ta Xikwembu, hambi ku ri ripfalo. (Genesa 1:26; Varhoma 2:14, 15) Hambiswiritano, kumbexana wa swi xiya leswaku van’wana swi va olovela ku tlula van’wanyana ku kombisa timfanelo leti.

 2. Hi yihi mintirho yin’wana leyinene leyi vanhu va nga yi endlaka, kumbexana hi ku anakanya leswaku va tekelela Kreste?

² Kumbexana u tiva vavanuna ni vavasati lava talaka ku endzela vavabyi kumbe ku va pfuna, va kombisa ntwela-vusiwana eka lava lamaleke kumbe va nyika swisiwana swilo swo karhi. Nakambe anakanya hi vanhu lava ntwela-vusiwana wa vona wu va susumetelaka ku tinyiketela ku tirha etindhawini ta vanhu va nhlokonho kumbe ta vana lava feriweke hi vatswari, lava pfunetaka eswibedlhele kumbe etindhawini to kondletela rihanyo, kumbe vanhu lava tinyiketeleke ku pfuna lava pfumalaka makaya kumbe vabaleki. Kumbexana van’wana va vona va anakanya leswaku va tekelela Yesu, loyi a vekeleke Vakreste xikombiso. Eka Tievhangeli, hi hlaya leswaku Kreste u hanyise vavabyi ni ku wundla lava nga ni ndlala. (Marka 1:34; 8:1-9; Luka 4:40) Rirhandzu, musa ni ntwela-vusiwana wa Yesu, swi kombisa “mianakanyo ya Kreste,” loyi na yena a a tekelela Tata wakwe wa le tilweni.—1 Vakorinto 2:16.

 3. Leswaku hi va ni langutelo leri faneleke hi mintirho leyinene ya Yesu, i yini leswi hi faneleke hi swi kambisisa?

³ Kambe, xana u swi lemukile leswaku vo tala lava namuntlha va khumbiwaka hi rirhandzu ni ntwela-vusiwana wa Yesu va honisa mhaka ya nkoka malunghana ni mianakanyo ya Kreste? Leswi hi nga swi kumisisa kahle loko hi kambisisa Marka ndzima 6 hi vukheta. Kwalaho hi hlaya leswaku vanhu va tise vavabyi eka Yesu leswaku va hanyisiwa. Emongweni wa mhaka leyi, hi tlhela hi dyondza leswaku kan’we-kan’we loko Yesu a vona leswaku magidi lama teke eka yena ma ni ndlala, u ma wundlile hi singita. (Marka 6:35-44, 54-56) Ku hanyisa vavabyi ni ku wundla lava nga ni ndlala a swi ri swikombiso swo hlawuleka swa ntwela-vusiwana, kambe xana teto hi tona tindlela letikulu leti Yesu a pfuneke van’wana ha tona? Naswona, xana hi nga xi tekelela njhani xikombiso xakwe lexi hetisekeke xa rirhandzu, musa ni ntwela-vusiwana, tanihi leswi na yena a tekeleleke Yehovha?

U Susumeteleke Ku Angula Eka Swilaveko Swa Moya

 4. Xana xiendlakalo lexi nga eka Marka 6:30-34 xi humelele ehansi ka swiyimo swa njhani?

⁴ Yesu a a twela vanhu lava nga na yena vusiwana hikwalaho ka swilaveko swa vona swa moya. Swilaveko sweswo a swi ri swona swa nkoka swinene ku tlula swa nyama. Xiya mhaka leyi kumekaka eka Marka 6:30-34. Xiendlakalo lexi tsariweke kwalaho xi humelele etimbuweni ta Lwandle ra Galeliya, loko Paseka ya 32 C.E. yi tshinele. Vaapostola a va tsakile swinene, naswona a swi fanerile. Leswi a va ha ku heta pfhumba ro leha, va ye eka Yesu, handle ko kanakana va hisekela ku n’wi byela mintokoto ya vona. Hambiswiritano, ku te ntshungu wa vanhu. Ntshungu wa kona a wu nga kulanga ro vuya la, lerova Yesu ni vaapostola vakwe va nga koti ni ku dya kumbe ku wisa. Yesu u byele vaapostola a ku: “Tanani, mi ri swenu hi ya enhoveni, mi wisanyana.” (Marka 6:31) Hiloko va khandziya byatso, kumbexana ekusuhi ni le Kapernawume, va tluta va tsemakanya Lwandle ra Galeliya, va ya endhawini leyi holeke. Kambe ntshungu wu tsutsume hi le ribuweni wu ya fika byatso byi nga si fika. Xana Yesu a a ta endla yini? Xana u khunguvanyekile hileswi a kavanyetiweke? Nikatsongo!

 5. Yesu a a titwisa ku yini hi mintshungu leyi teke eka yena, naswona u angurise ku yini?

⁵ Mbilu ya Yesu yi khumbekile hi ku vona ntshungu lowu wa magidi, ku katsa ni vavabyi, lowu a wu n’wi rindzele hi mahlo-ngati. (Matewu 14:14; Marka 6:44) Loko a kombisa lexi susumeteleke Yesu leswaku a va ni ntwela-vusiwana, ni ndlela leyi A anguleke ha yona, Marka u tsarile a ku: “A vona ntshungu lowukulu, kambe a wu twela vusiwana, hikuva a wu fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi. Hiloko a sungula ku wu dyondzisa swilo swo tala.” (Marka 6:34) Yesu a nga vonanga ntshungu wa vanhu ntsena. U vone vanhu lava nga ni swilaveko swa moya. A va fana ni tinyimpfu leti a ti yingayinga, ti nga ri na murisi wo ti byisa ti ya emadyelweni ya rihlaza kumbe wo ti sirhelela. Yesu a a swi tiva leswaku varhangeri va vukhongeri lava nga khathaliki, lava a va fanele va ri varisi lava khathalelaka, kahle-kahle a va tsan’wa vanhu ntsena ni ku honisa swilaveko swa vona swa moya. (Ezekiyele 34:2-4; Yohane 7:47-49) Yesu a a va khoma hi ndlela leyi hambaneke, a va endlela leswinene ngopfu. U sungule ku va dyondzisa hi Mfumo wa Xikwembu.

6, 7. (a) Tievhangeli ti nyikela ntlhandlamano wihi wa swilo swa nkoka, malunghana ni ndlela leyi Yesu a anguleke ha yona eka swilaveko swa vanhu? (b) Yesu a a susumetiwa hi yini eku chumayeleni ni le ku dyondziseni ka yena?

⁶ Xiya ntlhandlamano wa swilo leswi a swi tikomba swi ri swa nkoka eka rungula rin’wana leri fanaka. Rona ri tsariwe hi Luka, loyi a a ri dokodela, naswona a a khumbeka swinene hi vuhlayiseki bya van’wana emirini. “Mintshungu yi [landzela Yesu]. Kutani a yi amukela hi musa, a sungula ku vulavula na yona hi mfumo wa Xikwembu, naswona a horisa lava a va lava ku hanyisiwa.” (Luka 9:11; Vakolosa 4:14) Xana rungula ra Luka leri huhuteriweke ri boxe yini ku sungula emhakeni leyi, leswi marungula man’wana lama vulavulaka hi masingita ma nga swi boxiki? Ri boxe mhaka ya leswaku Yesu u dyondzise vanhu.

⁷ Leswi kahle-kahle swi pfumelelana ni mhaka leyi kandziyisiweke eka Marka 6:34. Ndzimana yoleyo yi yi kombisa kahle ndlela leyi Yesu a susumetiweke swinene ha yona leswaku a kombisa ntwela-vusiwana. U dyondzise vanhu, hikwalaho ka swilaveko swa vona swa moya. Eku sunguleni ka vutirheli bya yena, Yesu u te: “Ni le ka miti yin’wana ndzi fanele ku vula mahungu lamanene ya mfumo wa Xikwembu, hikuva hi swona leswi ndzi rhumeriweke swona.” (Luka 4:43) Hambiswiritano, hi ta va hi hoxisile loko hi anakanya leswaku Yesu u twarise rungula ra Mfumo leswaku a hetisisa nawu ntsena, onge hi loko a lo tikoka kunene a ya endla ntirho lowu a a nyikiwe wona wa ku chumayela. Doo, ntwela-vusiwana lowu a a ri na wona eka vanhu hi wona lowu n’wi susumeteleke ngopfu leswaku a va byela mahungu lamanene. Xikongomelo xa ntirho lowunene lowu Yesu a wu endleke—eka lava vabyaka, lava nga ni madimona, swisiwana kumbe lava nga ni ndlala—a ku ri ku va pfuna leswaku va tiva, va amukela ni ku rhandza ntiyiso malunghana ni Mfumo wa Xikwembu. Ntiyiso wolowo a wu ri wa nkoka swinene hikwalaho ka leswi Mfumo wolowo a wu ta lwela vuhosi bya Yehovha ni ku katekisa vanhu hilaha ku nga heriki.

 8. Yesu a a titwisa ku yini hi ku chumayela ni ku dyondzisa kakwe?

⁸ Ku chumayela ka Yesu hi ku gingiriteka malunghana ni Mfumo a ku ri xona xivangelo-nkulu xa ku ta ka yena emisaveni. Eku heleni ka vutirheli byakwe bya laha misaveni, Yesu u byele Pilato a ku: “Leswi ndzi velekeriweke swona, ni leswi ndzi teleke swona emisaveni i ku ta nyikela vumbhoni malunghana ni ntiyiso. Un’wana ni un’wana loyi a nga etlhelweni ra ntiyiso u yingisa rito ra mina.” (Yohane 18:37) Eka swihloko swimbirhi leswi hundzeke, hi xiye leswaku Yesu a a ri ni mintlhaveko—a a khathala, a a ngheneka, a a anakanyela van’wana, a a va tshemba, naswona ku tlula hinkwaswo, a a ri ni rirhandzu. Hi fanele hi tlangela timfanelo teto ta vumunhu byakwe loko hakunene hi lava ku twisisa mianakanyo ya Kreste. Nakambe i swa nkoka ku xiya leswaku mianakanyo ya Kreste yi katsa ku rhangisa ka yena ntirho wa ku chumayela ni ku dyondzisa.

U Khutaze Van’wana Leswaku Va Nyikela Vumbhoni

 9. I vamani lava a va fanele va rhangisa ntirho wo chumayela ni wa ku dyondzisa?

⁹ Ku rhangisa ku chumayela ni ku dyondzisa—tanihi xikombiso xa rirhandzu ni ntwela-vusiwana—a swi nga fanelanga swi endliwa hi Yesu ntsena. U khutaze valandzeri vakwe leswaku va tekelela xikombiso xakwe xa minsusumeto, ku rhangisa swilo swa nkoka emahlweni ni ku tekelela swiendlo swa yena. Hi xikombiso, endzhaku ka loko Yesu a hlawule vaapostola vakwe va 12, xana a va fanele va endla yini? Marka 3:14, 15 yi ri: “A sungula ntlawa wa vanhu va 12, lava a tlheleke a va vitana ‘vaapostola,’ leswaku va famba na yena, ni leswaku a va rhuma va ya chumayela ni ku va ni matimba yo hlongola madimona.” Xana wa swi vona leswi vaapostola a va fanele va swi rhangisa emahlweni?

10, 11. (a) Loko a rhuma vaapostola, Yesu u va byele ku ya endla yini? (b) Xikongomelo xa ku rhuma vaapostola a xi ri xihi?

¹⁰ Hi ku famba ka nkarhi, Yesu u nyike lava va 12 matimba ya ku hanyisa van’wana ni ku hlongola madimona. (Matewu 10:1; Luka 9:1) Kutani u va rhume ku ya eka “tinyimpfu ta yindlu ya Israyele leti lahlekeke.” Va ya endla yini? Yesu u te: “Loko mi ri karhi mi famba, chumayelani, mi ku, ‘Mfumo wa matilo wu tshinele.’ Hanyisani vanhu lava vabyaka, pfuxani vanhu lava feke, basisani va nhlokonho, hlongolani madimona.” (Matewu 10:5-8; Luka 9:2) Kahle-kahle va endle yini? “Hiloko va huma kutani [1] va chumayela hi xikongomelo xa leswaku vanhu va hundzuka; [2] va hlongola madimona yo tala ni ku tota vanhu vo tala lava vabyaka hi mafurha va va hanyisa.”—Marka 6:12, 13.

¹¹ Tanihi leswi ku chumayela ku nga boxiwiki ku sungula etimhakeni tin’wana, xana ku xiya ntlhandlamano lowu nga laha henhla i ku dzika ku tlula mpimo emhakeni ya ku rhangisa swilo swa nkoka kumbe eka minsusumeto leyi kombisiweke? (Luka 10:1-9) Entiyisweni a hi fanelanga hi honisa leswaku minkarhi yin’wana ku vulavuriwa hi mhaka ya ku dyondzisa ku nga si vulavuriwa hi mhaka ya ku hanyisa. Xiya mongo wa mhaka leyi. Emahlweninyana ka ku va Yesu a rhuma vaapostola va 12, a a khumbiwe hi xiyimo xa mintshungu. Ha hlaya: “Yesu a teka pfhumba ra ku famba hi miti ni swimitana hinkwaswo, a dyondzisa emasinagogeni ya vona ni ku chumayela mahungu lamanene ya mfumo ni ku horisa swifo swa mixaka hinkwayo ni vulema bya mixaka hinkwayo. Loko a vona mintshungu a yi twela vusiwana, hikuva a yi vavisiwile ni ku tsalangana ku fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi. Kutani a ku eka vadyondzisiwa vakwe: ‘Ina, ntshovelo i wukulu, kambe vatirhi a hi vangani. Hikokwalaho, kombelani N’wini wa ntshovelo leswaku a rhumela vatirhi entshovelweni wakwe.’”—Matewu 9:35-38.

 12. Masingita ya Yesu ni ya vaapostola a ma hetisisa xikongomelo xihi xin’wana?

¹² Vaapostola va kote ku tswonga yin’wana ya mianakanyo ya Kreste hi ku va na yena. A va swi xiya leswaku rirhandzu ni ntwela-vusiwana wa ntiyiso lowu a va ri na wona eka vanhu a swi katsa ku chumayela ni ku dyondzisa hi ta Mfumo—leswi a swi fanele swi va swona swo rhanga emintirhweni ya vona leyinene. Ku pfumelelana ni sweswo, swiendlo leswinene, swo tanihi ku hanyisa vavabyi, a swi pfunanga vanhu lava lavaka mpfuno ntsena. Hilaha u nga swi vonaka hakona, vanhu van’wana va nga ha kokiwa hi ku hanyisiwa ni swakudya leswi lunghiseleriweke hi singita. (Matewu 4:24, 25; 8:16; 9:32, 33; 14:35, 36; Yohane 6:26) Hambiswiritano, niloko masingita wolawo ya pfune vanhu enyameni, kahle-kahle ma susumetele vahlaleri ku xiya leswaku Yesu a a ri N’wana wa Xikwembu tlhelo “muprofeta” loyi Muxe a a profete ha yena.—Yohane 6:14; Deteronoma 18:15.

 13. Vuprofeta lebyi nga eka Deteronoma 18:18 byi kandziyise ntirho wihi wa “muprofeta” loyi a a ta ta?

¹³ Ha yini a swi ri swa nkoka leswaku Yesu a va “muprofeta”? Xana hi wihi ntirho lowukulu lowu a a ta endla wona hi ku ya hi vuprofeta? Xana “muprofeta” a a fanele a tiviwa ngopfu hi ku hanyisa hi singita kumbe hi ku wundla lava nga ni ndlala, a va kombisa ntwela-vusiwana? Deteronoma 18:18 yi profetile: “Ndzi ta va yimisela muprofeta a huma exikarhi ka vamakwavo, ku fana na wena [Muxe]; hakunene ndzi ta veka marito ya mina enon’wini wakwe, kunene u ta va byela hinkwaswo leswi ndzi nga ta n’wi lerisa swona.” Kutani, hambiloko vaapostola va dyondze ku va ni ntwela-vusiwana va tlhela va wu kombisa, a va ta gimeta hileswaku mianakanyo ya Kreste yi fanele yi kombisiwa ni hi ntirho wa vona wa ku chumayela ni ku dyondzisa. Wolowo a wu ta va ntirho lowukulu lowu va nga wu endlelaka vanhu. Hikwalaho, vavabyi ni swisiwana a va ta kuma mpfuno lowu nga heriki, ku nga ri lowu hikeriweke evuton’wini bya vanhu lebyi komeke kumbe wa swakudyanyana ntsena.—Yohane 6:26-30.

Hlakulela Mianakanyo Ya Kreste Namuntlha

 14. Ku va ni mianakanyo ya Kreste ku katseka njhani eku chumayeleni ka hina?

¹⁴ A hi fanelanga hi ehleketa leswaku mianakanyo ya Kreste a yi tirha eka lembe-xidzana ro sungula ntsena—eka Yesu ni le ka vadyondzisiwa vo sungula lava muapostola Pawulo a tsaleke ha vona a ku: “Mianakanyo ya Kreste hi na yona.” (1 Vakorinto 2:16) Naswona swi nga hi olovela ku vula leswaku hi ni ndzhwalo wa ku chumayela mahungu lamanene ni ku endla vadyondzisiwa. (Matewu 24:14; 28:19, 20) Kambe i swa nkoka ku kambisisa leswaku i yini lexi hi susumetelaka ku endla ntirho wo tano. A hi fanelanga hi wu endlela ku tisusa nandzu ntsena. Ku rhandza Xikwembu hi xona xivangelo-nkulu xa ku hlanganyela ka hina evutirhelini, naswona entiyisweni, ku fana na Yesu, swi katsa ku susumetiwa hi ntwela-vusiwana leswaku u chumayela ni ku dyondzisa.—Matewu 22:37-39.

 15. Ha yini ntwela-vusiwana wu ri xiphemu lexi faneleke xa vutirheli bya hina?

¹⁵ Hambiswiritano, a swi olovi minkarhi hinkwayo ku va ni ntwela-vusiwana eka lava nga ni vupfumeri lebyi hambaneke, ngopfu-ngopfu loko va nga tsakeli, va hi hlongola kumbe va hi kaneta. Kambe loko hi heleriwa hi rirhandzu ni ntwela-vusiwana eka vanhu vo tano, hi nga heleriwa hi nsusumeto wa risima wa ku hlanganyela evutirhelini bya Vukreste. Kutani ke, xana hi nga wu hlakulela njhani ntwela-vusiwana? Hi nga ringeta ku languta vanhu hilaha Yesu a va languteke hakona, tanihi lava “vavisiw[eke] ni ku tsalangana ku fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi.” (Matewu 9:36) Xana vo tala a va tano namuntlha? Va honisiwile ni ku hundzuriwa mabofu ya moya hi varisi va vukhongeri bya mavunwa. Hikwalaho, a va byi tivi vukongomisi lebyinene lebyi kumekaka eBibeleni hambi ku ri swiyimo swa Paradeyisi leswi Mfumo wa Xikwembu wu nga ta swi tisa emisaveni ku nga ri khale. Siku na siku va cinisiwa gija hi swiphiqo swa misava—ku katsa ni vusweti, timholovo ta ndyangu, vuvabyi ni rifu—va nga ri na ntshembo wa Mfumo. Hina hi na swona leswi va swi lavaka: mahungu lamanene lama ponisaka vutomi ya Mfumo wa Xikwembu lowu sweswi wu simekiweke etilweni!

 16. Ha yini hi lava ku vulavula ni van’wana hi mahungu lamanene?

¹⁶ Loko u anakanyisisa hi ndlela yoleyo hi swilaveko swa moya swa vanhu lava u hlanganaka na vona, xana mbilu ya wena a yi ku susumeteli ku lava ku endla hinkwaswo leswi u nga swi kotaka, u va byela hi ta xikongomelo xa Xikwembu xa rirhandzu? Ina, ntirho wa hina wu fambisana ni ntwela-vusiwana. Loko hi twela vanhu hilaha Yesu a va tweleke hakona, sweswo swi ta kombisiwa hi mavulavulelo ya hina, ndlela leyi nghohe ya hina yi langutekaka ha yona ni madyondziselo ya hina. Sweswo hinkwaswo swi ta endla leswaku rungula ra hina ri kokela vanhu lava nga ni “mboyamelo lowunene eka vutomi lebyi nga heriki.”—Mintirho 13:48.

 17. (a) Hi tihi tindlela tin’wana leti hi nga kombisaka rirhandzu ni ntwela-vusiwana wa hina ha tona eka van’wana? (b) Ha yini swi nga fanelanga ku hlawula xin’wana u siya xin’wana emhakeni ya ku endla mintirho leyinene kumbe ku hlanganyela evutirhelini bya le rivaleni?

¹⁷ Kunene, rirhandzu ni ntwela-vusiwana wa hina swi fanele swi tikomba evuton’wini bya hina hinkwabyo. Leswi swi katsa leswaku hi va ni musa eka lava pfumalaka, lava vabyaka ni swisiwana—hi endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi va phula emaxangwini ya vona. Swi katsa ku endla matshalatshala hi marito ni swiendlo, swo chavelela lava feriweke hi varhandziwa va vona. (Luka 7:11-15; Yohane 11:33-35) Kambe mintirho ya hina leyinene a yi fanelanga yi kombisiwa hi rirhandzu, musa, ni ntwela-vusiwana ntsena, hilaha vaphalari van’wana va endlaka hakona. Xa nkoka ngopfu i ku endla matshalatshala yo kombisa timfanelo teto hi ku hlanganyela entirhweni wa Vukreste wa ku chumayela ni ku dyondzisa. Tsundzuka leswi Yesu a swi vuleke hi varhangeri va vukhongeri bya Vayuda: “Mi nyikela vukhume bya musuzwane ni bya aneta ni bya kumini, kambe mi honise timhaka ta ntikelo lowukulu ta Nawu, ku nga vululami, tintswalo ni vutshembeki. A swi boha ku endla swilo leswi, kambe ku nga ri ku honisa leswin’wana.” (Matewu 23:23) Eka Yesu a ku nga ri mhaka ya ku hlawula hove u siya ndluwa—ku pfuna vanhu hi swilo swa nyama kumbe ku va dyondzisa timhaka ta moya leti nyikaka vutomi. Yesu u swi endle haswimbirhi. Hambiswiritano, swi le rivaleni leswaku ntirho wakwe wa ku dyondzisa hi wona a wu rhanga emahlweni, hikuva vuyelo bya wona lebyinene a byi ta pfuna vanhu hi masiku.—Yohane 20:16.

 18. Ku kambisisa mianakanyo ya Kreste swi fanele swi hi susumetela ku endla yini?

¹⁸ Swa hi tsakisa hakunene leswi Yehovha a hi hlavuteleke mianakanyo ya Kreste! Tievhangeli ti nga hi pfuna ku yi tiva ku antswa miehleketo, mintlhaveko, timfanelo, mintirho ni swilo leswi a swi ri swa nkoka eka munhu lonkulu eka hinkwavo lava tshameke va hanya. Swi le ka hina ku hlaya, ku anakanyisisa ni ku tirhisa leswi Bibele yi swi hlavutelaka ha Yesu. Tsundzuka, loko hi ta endla ku fana na Yesu hakunene, hi fanele hi rhanga hi dyondza ku ehleketa, ku titwa ni ku kambisisa timhaka ku fana na yena, hi endla tano hilaha vuswikoti bya hina byi hi pfumelelaka hakona, tanihi vanhu lava nga hetisekangiki. Kutani a hi lweleni ku hlakulela ni ku kombisa mianakanyo ya Kreste. Eka hina ni van’wana, leyi hi yona ntsena ndlela leyi antswaka ya vutomi, ya ku hanyisana ni van’wana ni ya ku va ni vuxaka lebyikulu ni loyi a n’wi tekeleleke hi ku helela, Yehovha, Xikwembu xa hina xa rirhandzu.—2 Vakorinto 1:3; Vaheveru 1:3.

[Xifaniso lexi tataka tluka hinkwaro lexi nga eka tluka 23]