Xana Ku Rhula Ka Kreste Ku Nga Lawula Njhani eTimbilwini Ta Hina?

“Ku rhula ka Kreste a ku mi lawule etimbilwini ta n’wina, hikuva entiyisweni a mi vitaneriwa kona hi miri wun’we.”—VAKOLOSA 3:15.

1, 2. “Ku rhula ka Kreste” ku yi lawula njhani mbilu ya Mukreste?

RITO leri nge lawula a ri va tsakisi vo tala, tanihi leswi ri va tsundzuxaka hi nsindziso ni ku dyeleriwa. Xikhongotelo xa Pawulo lexi yaka eka Vakreste-kulobye eKolosa, lexi nge “Ku rhula ka Kreste a ku mi lawule etimbilwini ta n’wina,” van’wana va nga ha ehleketa leswaku a xi fanelanga. (Vakolosa 3:15) Xana a hi na mfanelo ya ku tihlawulela? Ha yini hi fanele hi pfumelela nchumu wun’wana kumbe munhu un’wana a lawula timbilu ta hina?

² Pawulo a a nga byeli Vakolosa leswaku va tshika ku tihlawulela ka vona. Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke ri va ‘lawula’ eka Vakolosa 3:15 ri fambisana ni rito ra mulawuri wa ntlango loyi a a nyika vanhu lava phikizanaka entlangwini masagwadi ya le minkarhini yoleyo. Vanhu lava phikizanaka a va ri ni ntshunxeko wo karhi eka milawu ya ntlango, kambe eku heteleleni, mulawuri wa ntlango hi yena a a hlawula lava landzeleke milawu kutani va wina. Hilaha ku fanaka, hi ni ntshunxeko wo endla swiboho swo tala evuton’wini, kambe loko hi ri karhi hi swi endla, ku rhula ka Kreste minkarhi hinkwayo ku fanele ku va ‘mulawuri wa hina’—kumbe, hilaha muhundzuluxeri Edgar J. Goodspeed a swi vekaka ha yona, “nkucetelo lowu lawulaka” etimbilwini ta hina.

 3. “Ku rhula ka Kreste” i yini?

³ “Ku rhula ka Kreste” i yini? I ku tshamiseka, ku rhomba ka mianakanyo loku hi vaka na kona loko hi va vadyondzisiwa va Yesu ivi hi dyondza leswaku Yehovha Xikwembu ni N’wana wa yena va hi rhandza naswona va hi tsakela. Loko Yesu a ri kusuhi ni ku siya vadyondzisiwa vakwe, u te: “Ndzi mi nyika ku rhula ka mina. . . . Mi nga pfumeleli timbilu ta n’wina ti karhateka hambi ku ri ku ti pfumelela ti khwanyana hi ku chava.” (Yohane 14:27) Hi malembe ya kwalomu ka 2 000, ku rhula koloko ku tsakeriwe hi swirho leswi tshembekaka leswi totiweke swa ntlawa wa Kreste, naswona namuntlha vanakulobye va swona, ku nga “tinyimpfu tin’wana,” va hlanganyela na swona. (Yohane 10:16) Ku rhula koloko ku fanele ku va nkucetelo lowu lawulaka timbilu ta hina. Loko hi ri ehansi ka ndzingo lowukulu, ku nga hi pfuna leswaku hi nga chavi ku tlula mpimo kumbe ku karhateka swinene swi nga fanelanga. A hi voneni leswaku leswi swi nga endlekisa ku yini loko hi langutane ni vuhomboloki, loko hi hlaseriwa hi ku vilela ni loko hi titwa hi nga pfuni nchumu.

Loko Hi Langutane Ni Vuhomboloki

 4. (a) Yesu u byi lemuke njhani vuhomboloki? (b) Vakreste va angurise ku yini loko va hlaseriwa hi vuhomboloki?

⁴ Hosi Solomoni u te: “Munhu [u fume] munhu ku n’wi endla swo biha.” (Eklesiasta 8:9) Yesu a a wu tiva ntiyiso wa marito wolawo. Loko a ha ri etilweni, u vone vuhomboloki lebyikulu lebyi vanhu a va byi endla eka vanhu van’wana. Loko a ri emisaveni, u xanisiwile swinene loko yena, loyi a nga riki na nandzu, a hehliwa hi xisandzu ivi a dlayiwa tanihi xigevenga. (Matewu 26:63-66; Marka 15:27) Namuntlha, vuhomboloki bya ha tele, naswona Vakreste va ntiyiso va xanisiwe swinene, va “vengiwa hi matiko hinkwawo.” (Matewu 24:9) Kambe, ku nga khathariseki swilo swo chavisa leswi va langutaneke na swona etikampeni ta Manazi laha a ku dlayiwa vanhu ni le tikampeni ta le Soviet laha A Ku Tirhiwa hi Nsindziso, ku nga khathariseki ku hlaseriwa hi ntshungu wa vapfukeri, ku hehliwa hi mavunwa ni minhlaselo ya mavunwa, ku rhula ka Kreste ku va hlayise va tiyile. Va tekelele Yesu, loyi hi hlayaka leswi landzelaka ha yena: “Loko a tseketseriwa, a nga tlheriselanga hi ku tseketsela. Loko a xanisiwa, a nga xungetanga, kambe u hambete a tinyiketa eka loyi a avanyisaka hi ku lulama.”—1 Petro 2:23.

 5. Loko hi twa leswaku a ku tirhisiwanga vululami, hi fanele hi ehleketa yini ku sungula?

⁵ Hi mpimonyana wutsongo, hi nga pfumela leswaku un’wana a nga khomiwanga kahle evandlheni ra Vukreste. Emhakeni yo tano, hi nga titwa hilaha Pawulo a titweke hakona, loko a ku: “I mani la khunguvanyekaka, kutani mina ndzi nga hlundzuki?” (2 Vakorinto 11:29) Hi nga endla yini? Hi fanele hi tivutisa, ‘Xana a ku tirhisiwanga vululami hakunene?’ Hakanyingi, hi va hi nga wu tivi ntiyiso hinkwawo wa mhaka. Hi nga ha va ni magugu endzhaku ka ku yingisela munhu loyi a vulaka leswaku u tiva mhaka hinkwayo. Hilaha ku faneleke Bibele yi ri: “Un’wana ni un’wana la nga riki na ntokoto u pfumela rito rin’wana ni rin’wana.” (Swivuriso 14:15) Hikwalaho hi fanele hi tivonela.

 6. Hi nga angurisa ku yini eka vuhomboloki lebyi hi nga ha vonaka onge byi kona evandlheni?

⁶ Kambe, a hi nge hi anakanya leswaku hi khomiwe hi ndlela yo homboloka. Xana munhu la nga ni ku rhula ka Kreste embilwini ya yena a nga angurisa ku yini? Hi nga vona xilaveko xa ku vulavula ni munhu loyi hi vonaka onge u hi hoxerile. Endzhaku ka sweswo, ematshan’weni yo haxa mhaka leyi, ha yini u nga yisi mhaka leyi eka Yehovha hi xikhongelo ivi u tshembela eka yena leswaku u ta endla leswaku ku endliwa vululami? (Pisalema 9:10; Swivuriso 3:5) Hi ku endla tano, hi ta eneriseka ku tlhantlha mhaka etimbilwini ta hina ivi hi “miyela.” (Pisalema 4:4) Hakanyingi, xitsundzuxo xa Pawulo xi ta tirha: “Hambetani mi lehiselana mbilu ni ku rivalelana hi ku ntshunxeka loko un’wana a ri ni xivangelo xa ku vilerisiwa hi un’wanyana. Tanihi leswi Yehovha a mi rivaleleke hi ku ntshunxeka, na n’wina endlani sweswo.”—Vakolosa 3:13.

 7. I yini lexi hi faneleke hi tshama hi ri karhi hi xi tsundzuka loko hi tirhisana ni vamakwerhu?

⁷ Kambe, eka xin’wana ni xin’wana lexi hi xi endlaka, hi fanele hi tsundzuka leswaku hambileswi hi nga taka hi nga swi lawuli leswi endlekeke, hi nga yi lawula ndlela leyi hi angulaka ha yona. Loko hi angula hi ndlela leyi nga riki yinene eka leswi ku ehleketiwaka leswaku i vuhomboloki, sweswo swi nga ha va ni vuyelo byo biha swinene eka ku rhula ka hina hayi eka vuhomboloki. (Swivuriso 18:14) Hi nga ha khunguvanyeka ivi hi tshika ku hlanganyela ni vandlha kukondza hi vona onge vululami byi endliwile. Mupisalema u tsarile leswaku eka lava va rhandzaka milawu ya Yehovha “a ku na xikhunguvanyiso.” (Pisalema 119:165) Ntiyiso hi leswaku un’wana ni un’wana u khomiwa hi ndlela yo homboloka nkarhi na nkarhi. U nga pfumeleli mintokoto yo tano leyi nga tsakisiki yi ku kavanyeta eku tirheleni ka Yehovha. Ku ri na sweswo, pfumelela ku rhula ka Kreste ku lawula embilwini ya wena.

Loko Hi Hlaseriwa Hi Ku Vilela

 8. Hi swihi swilo swin’wana leswi vangaka ku vilela, naswona ku vilela ku nga vanga yini?

⁸ Ku vilela i nchumu wa xiviri evuton’wini “emasikwini [lawa] yo hetelela.” (2 Timotiya 3:1) I ntiyiso, Yesu u te: “Tshikani ku vilela hi mimoya-xiviri ya n’wina leswaku mi ta dya yini kumbe ku vilela hi mimiri ya n’wina leswaku mi ta ambala yini.” (Luka 12:22) Kambe a hi ku vilela hinkwako loku vangiwaka hi ku karhateka hi swilo leswi vonakaka. Lota a a “karhateka swinene” hikwalaho ka ku homboloka ka Sodoma. (2 Petro 2:7) Pawulo u hlaseriwe hi “ku vilela hi mavandlha hinkwawo.” (2 Vakorinto 11:28) Yesu a a ri ni gome ro tano hi vusiku bya le mahlweni ka ku dlayiwa ka yena lerova “nyuku wakwe wu kotisa mathonsi ya ngati wu thonela ehansi.” (Luka 22:44) Swi le rivaleni leswaku a hi ku vilela hinkwako loku nga xikombiso xa ripfumelo leri tsaneke. Hambiswiritano, ku nga khathariseki leswaku ku vangiwa hi yini, loko ku vilela ku entile naswona ku teka nkarhi wo leha, ku nga hi tekela ku rhula. Ku vilela ku hlule van’wana, ku va endla va titwa va nga swi koti ku ya emahlweni va tamela vutihlamuleri bya vona eku tirheleni ka Yehovha. Bibele yi ri: “Ku vilela embilwini ya munhu hi kona loku nga ta yi tshova.” (Swivuriso 12:25) Kutani, hi nga endla yini loko hi xanisiwa hi ku vilela?

 9. Hi wahi magoza man’wana lama nga tekiwaka leswaku ku herisiwa ku vilela, kambe hi swihi swilo swin’wana leswi vangaka ku vilela leswi nga taka swi nga herisiwi?

⁹ Minkarhi yin’wana hi nga swi kota ku teka magoza yo karhi lama pfunaka. Loko ku vilela ka hina ku vangiwa hi xiphiqo xa vutshunguri, ku ta va ku ri vutlhari ku xi nyikela nyingiso, hambileswi timhaka to tano ku nga xiboho xa munhu hi yexe.a (Matewu 9:12) Loko hi tikeriwa hi vutihlamuleri byo tala, swi nga ha koteka ku teka byin’wana hi byi nyika van’wana. (Eksoda 18:13-23) Kambe, ku vuriwa yini hi van’wana—ku fana ni vatswari—lava nga ni vutihlamuleri byo tika lebyi nga taka byi nga nyikiwi un’wana? Ku vuriwa yini hi Mukreste la tshamaka ni munghana wa vukati la kanetaka? Ku vuriwa yini hi ndyangu lowu nga ni swiphiqo leswikulu swa timali kumbe lowu tshamaka endhawini leyi nga ni nyimpi? Swi le rivaleni leswaku a hi nge swi herisi hinkwaswo swilo leswi vangaka ku vilela eka mafambiselo lawa ya swilo. Hambiswiritano, hi nga hlayisa ku rhula ka Kreste etimbilwini ta hina. Njhani?

10. Hi tihi tindlela timbirhi leti Mukreste a nga lavaka ku herisa ku vilela ka yena ha tona?

¹⁰ Ndlela yin’wana i ku lava nchavelelo eRitweni ra Xikwembu. Hosi Davhida u tsarile: “Loko miehleketo ya mina leyi ndzi karhataka yi tele endzeni ka mina, nchavelelo wa wena wu sungule ku vukarha moya-xiviri wa mina.” (Pisalema 94:19) “Nchavelelo” wa Yehovha wu nga kumiwa eBibeleni. Ku tshama hi ri karhi hi hlaya Buku yoleyo leyi huhuteriweke swi ta hi pfuna leswaku hi hlayisa ku rhula ka Kreste etimbilwini ta hina. Bibele yi ri: “Lahlela ndzhwalo wa wena eka Yehovha, u ta ku seketela. A nge pfuki a pfumerile leswaku la lulameke a tsekatseka.” (Pisalema 55:22) Hilaha ku fanaka, Pawulo u tsarile: “Mi nga vileli ha nchumu, kambe eka hinkwaswo tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina hi xikhongelo ni xikombelo swin’we ni ku nkhensa swikombelo swa n’wina; kutani ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka miehleketo hinkwayo ku ta rindza timbilu ta n’wina ni matimba ya n’wina ya mianakanyo ha Kreste Yesu.” (Vafilipiya 4:6, 7) Ku khongela hi mbilu hinkwayo naswona nkarhi na nkarhi swi ta hi pfuna leswaku hi hlayisa ku rhula ka hina.

11. (a) Yesu a a ri xikombiso lexinene emhakeni ya xikhongelo hi ndlela yihi? (b) Hi fanele hi xi languta njhani xikhongelo?

¹¹ Yesu a a ri xikombiso lexinene ngopfu emhakeni leyi. Nkarhi wun’wana, u vulavule na Tata wa yena wa le tilweni tiawara to tala hi xikhongelo. (Matewu 14:23; Luka 6:12) Xikhongelo xi n’wi pfunile leswaku a tiyisela miringo leyikulu ngopfu. Evusikwini bya le mahlweni ka ku dlayiwa ka yena, gome ra yena ri ve rikulu ngopfu. U angurise ku yini? U khongele “hi matimba swinene.” (Luka 22:44) Ina, N’wana la hetisekeke wa Xikwembu a a ri munhu la rhandzaka ku khongela. Kutani, valandzeri va yena lava nga hetisekangiki va fanele va wu hlakulela ngopfu mukhuva wa ku khongela! Yesu u dyondzise vadyondzisiwa va yena ku “khongela nkarhi hinkwawo, va nga tshiki.” (Luka 18:1) Loko hi khongela, hi va hi bula hi ndlela ya xiviri ni ya nkoka ni Munhu loyi a hi tivaka ku antswa ku tlula leswi hina hi titivisaka xiswona. (Pisalema 103:14) Hi fanele hi ‘khongela minkarhi hinkwayo’ leswaku hi ta kota ku hlayisa ku rhula ka Kreste etimbilwini ta hina.—1 Vatesalonika 5:17.

Ku Hlula Ku Tsana Ka Hina

12. I yini lexi nga endlaka van’wana va vona onge ntirho wa vona a wu vuli nchumu?

¹² Yehovha u teka nandza un’wana ni un’wana wa yena a ri wa risima. (Hagayi 2:7, nhlamuselo ya le hansi ya NW) Nilokoswiritano, vo tala swa va tikela ku amukela mhaka leyi. Van’wana va nga ha hetiwa matimba hikwalaho ka ku dyuhala, ku engeteleka ka vutihlamuleri bya ndyangu, kumbe rihanyo leri tsanaka. Van’wana va nga ha titwa va pfumala swo karhi hikwalaho ka swilo swo vava leswi va langutaneke na swona loko va ha ri vana. Kasi van’wana va nga ha karhatiwa hi swihoxo swa nkarhi lowu hundzeke, va ehleketa leswaku Yehovha a nge va rivaleli. (Pisalema 51:3) Xana ku nga endliwa yini hi mintlhaveko yo tano?

13. Hi wihi nchavelelo lowu nga kona wa Matsalwa eka lava va tivonaka va nga faneleki?

¹³ Ku rhula ka Kreste ku ta hi tiyisekisa hi rirhandzu ra Yehovha. Hi nga vuyetela ku rhula koloko etimbilwini ta hina hi ku anakanyisisa hi mhaka ya leswaku Yesu a nga si tshama a vula leswaku nkoka wa hina wu pimiwa hi ku ringanisa leswi hi swi endlaka ni leswi van’wana va swi endlaka. (Matewu 25:14, 15; Marka 12:41-44) Leswi a swi kandziyiseke a ku ri ku tshembeka. U byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Loyi a tiyiseleke ku fika emakumu hi yena la nga ta ponisiwa.” (Matewu 24:13) Yesu u ‘languteriwe ehansi’ hi vanhu, kambe a a nga kanakani leswaku Tata wakwe wa n’wi rhandza. (Esaya 53:3; Yohane 10:17) Nakambe u byele vadyondzisiwa vakwe leswaku na vona va rhandziwa. (Yohane 14:21) Leswaku Yesu a kandziyisa mhaka leyi, u te: “Xana swindzingiri swimbirhi a swi xavisiwi hi mali ya nsimbi ya risima leritsongo ke? Kambe ku hava ni xin’we xa swona lexi nga waka ehansi Tata wa n’wina a nga swi tivi. Hambi ku ri misisi ya tinhloko ta n’wina yi hlayiwile hinkwayo. Hikokwalaho mi nga chavi: Mi ni risima ku tlula swindzingiri swo tala.” (Matewu 10:29-31) Xexo a xi ri xitiyisekiso xa rirhandzu ra Yehovha!

14. Hi xihi xitiyisekiso lexi hi nga na xona xa leswaku Yehovha u teka un’wana ni un’wana wa hina a ri wa nkoka?

¹⁴ Yesu u tlhele a ku: “Ku hava munhu loyi a nga taka eka mina handle ka loko Tatana, loyi a ndzi rhumeke, a n’wi koka.” (Yohane 6:44) Tanihi leswi Yehovha a hi kokeke leswaku hi landzela Yesu, U fanele a lava leswaku hi ponisiwa. Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Tata wa mina la nge tilweni a nga naveli leswaku un’wana wa lava lavatsongo a lova.” (Matewu 18:14) Hikwalaho, loko u n’wi tirhela hi mbilu leyi heleleke, u nga tsaka hi mintirho ya wena leyinene. (Vagalatiya 6:4) Loko u karhatiwa hi swihoxo swa le nkarhini lowu hundzeke, tiyiseka leswaku Yehovha u ta va rivalela “hi ndlela leyikulu” lava hundzukaka hakunene. (Esaya 43:25; 55:7) Loko u titwa u hele matimba hikwalaho ka xivangelo xo karhi, tsundzuka leswaku “Yehovha u le kusuhi ni lava va tshovekeke mbilu; ni lava va pfotlokeke emoyeni wa va ponisa.”—Pisalema 34:18.

15. (a) Sathana u ringeta njhani ku hi tekela ku rhula ka hina? (b) Hi nga va ni ntshembo wihi eka Yehovha?

¹⁵ Sathana u lava ku ku tekela ntsako. Hi yena musunguri wa xidyoho lexi hi tswariweke na xona lexi hinkwerhu ka hina hi lwisanaka na xona. (Varhoma 7:21-24) Entiyisweni u rhandza ku ku endla u titwa onge ku nga hetiseki ka wena ku endla ntirho wa wena wu nga amukeleki eka Xikwembu. U nga tshuki u pfumelela Diyavulosi a ku heta matimba! Xalamukela makungu ya yena, naswona pfumelela ku xalamuka koloko ku ku endla u tiyimisela ku tiyisela. (2 Vakorinto 2:11; Vaefesa 6:11-13) Tsundzuka, “Xikwembu i xikulu eka timbilu ta hina naswona xi tiva swilo hinkwaswo.” (1 Yohane 3:20) Yehovha a nga voni ku tsandzeka ka hina ntsena. U vona minsusumeto ni makungu ya hina. Kutani, kuma nchavelelo eka marito ya mupisalema lama nge: “Yehovha a nge va fularheli vanhu vakwe, hambi ku ri ku siya ndzhaka yakwe.”—Pisalema 94:14.

Ku Va Ni Ku Rhula Ka Kreste

16. A hi hexe hi ndlela yihi eku tiyiseleni ka hina?

¹⁶ Pawulo u tsale leswaku hi fanele hi pfumelela ku rhula ka Kreste ku lawula etimbilwini ta hina hikuva hi ‘vitaneriwe kona hi miri wun’we.’ Vakreste lava totiweke lava Pawulo a va tsaleleke a va vitaneriwe ku va xiphemu xa miri wa Kreste, ku fana ni masalela ya vatotiwa namuntlha. Vanakulobye va vona lava nga “tinyimpfu tin’wana” va ni vun’we na vona tanihi “ntlhambi wun’we” ehansi ka ‘murisi un’we,’ Yesu Kreste. (Yohane 10:16) Loko va hlanganile, “ntlhambi” wa misava hinkwayo wa timiliyoni wu pfumelela ku rhula ka Kreste ku lawula timbilu ta wona. Ku tiva leswaku a hi hexe swi hi pfuna leswaku hi tiyisela. Petro u tsarile: “Lwanani na [Sathana], mi tiya eripfumelweni, hi ku tiva leswaku ku xaniseka loku fanaka ku karhi ka endleka enhlengeletanweni hinkwayo ya vamakwenu emisaveni.”—1 Petro 5:9.

17. I yini lexi susumetelaka ku pfumelela ku rhula ka Kreste ku lawula etimbilwini ta hina?

¹⁷ Kutani, onge hinkwerhu hi nga hambeta hi hlakulela ku rhula, mbhandzu wa nkoka wa moya lowo kwetsima wa Xikwembu. (Vagalatiya 5:22, 23) Lava Yehovha a nga ta va kuma va nga ri na xivati, va nga soleki naswona va ri ni ku rhula eku heteleleni va ta katekisiwa hi vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyi nga paradeyisi, laha ku nga ta va ni ku lulama. (2 Petro 3:13, 14) Hi ni swivangelo hinkwaswo swa ku pfumelela ku rhula ka Kreste ku lawula etimbilwini ta hina.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

• Ku rhula ka Kreste i yini?

• Ku rhula ka Kreste ku nga lawula hi ndlela yihi etimbilwini ta hina loko hi langutane ni vuhomboloki?

• Ku rhula ka Kreste ku hi pfuna njhani leswaku hi langutana ni ku vilela?

• Ku rhula ka Kreste ku hi chavelela njhani loko hi titwa hi nga faneleki?

[Xifaniso eka tluka 15]

Yesu u hambete a tshembekile eka Yehovha niloko a ri emahlweni ka vahehli va yena

[Xifaniso eka tluka 16]

Nchavelelo wa Yehovha wu nga herisa ku vilela ka hina ku fana ni ku vukarhiwa hi tatana la nga ni rirhandzu

[Xifaniso eka tluka 18]

Ku tiyisela i ka nkoka swinene eka Xikwembu