“Kombisa Vululami” Loko U Ri Karhi U Famba Ni Xikwembu

1-3. (a) Ha yini hi kolota Yehovha? (b) Xana Muponisi wa hina la nga ni rirhandzu u kombela yini eka hina?

ANAKANYA u ri endzeni ka xikepe lexi mbombomelaka. Loko se u anakanya leswaku se wa fa, hiloko ku ta muponisi a ku tsavula. A wu tikoti hi ku tsaka loko muponisi a ri karhi a ku tsavula ekhombyeni leri, kutani a ku: “Se u ponile sweswi”! Xana a wu nge titwi u n’wi kolota munhu loyi? Ina, u ta va u n’wi kolota vutomi bya wena.

² Hi ndlela yo karhi, leswi swi fanekisela leswi Yehovha a hi endleleke swona. Kunene ha n’wi kolota. Phela u lunghiselele nkutsulo, a endla leswaku hi ponisiwa eka xidyoho ni rifu. Hi titwa hi hlayisekile, hi ku tiva leswaku loko ntsena ho kombisa ripfumelo eka gandzelo leri ra risima, swidyoho swa hina swi ta rivaleriwa naswona hi ta hanya hi laha ku nga heriki. (1 Yohane 1:7; 4:9) Hilaha hi swi voneke hakona eka Ndzima 14, nkutsulo i ndlela leyikulu leyi Yehovha a ri kombiseke hayona rirhandzu ni vululami byakwe. Xana hi fanele hi angurisa ku yini?

³ I swinene ku kambisisa leswi Muponisi wa hina wa rirhandzu a swi kombelaka eka hina. Hi leswi, leswi Yehovha a swi vulaka hi ku tirhisa muprofeta Mikiya: “Wena munhu, u ku byerile leswi nga swinene. Xana Yehovha u lava yini eka wena? U lava u kombisa vululami, u tshembeka, u tlhela u titsongahata eka Xikwembu xa wena!” (Mikiya 6:8) Xiya leswaku xin’wana xa swilo leswi Yehovha a swi kombelaka eka hina i ku “kombisa vululami.” Xana hi nga byi kombisa njhani?

 4. Hi swi tivisa ku yini leswaku Yehovha u lava hi hanya hi milawu yakwe yo lulama?

⁴ Yehovha u lava leswaku hi hanya hi milawu yakwe, mayelana ni leswi nga swinene ni leswi nga riki swinene. Leswi nkongomiso wakwe wu lulameke, hi lavisisa ku lulama hi ku hanya hi ku pfumelelana na wona. Esaya 1:17 yi ri: “Dyondzani ku endla leswinene, avanyisani hi ndlela leyinene.” Rito ra Xikwembu ri hi khutaza leswaku hi ‘lava ku lulama.’ (Sofaniya 2:3) Nakambe ri hi khutaza leswaku hi fanele hi “ambala vumunhu lebyintshwa lebyi endliweke hi ku rhandza ka Xikwembu hi ku lulama ka ntiyiso.” (Vaefesa 4:24) Vululami bya ntiyiso a byi twanani ni madzolonga, thyaka ni ku tikhoma hi ndlela yo biha, hikuva swilo leswi swi onha swilo leswi kwetsimaka.—Pisalema 11:5; Vaefesa 5:3-5.

5, 6. (a) Hikwalahokayini swi nga hi tikeli ku hanya hi ku pfumelelana ni milawu ya ya Yehovha? (b) Xana Bibele yi swi kombisa njhani leswaku ku lavisisa vululami i xiendlo lexi yaka emahlweni?

⁵ Xana swa hi tikela ku hanya hi ku pfumelelana ni nkongomiso wa Yehovha wo lulama? Doo! Mbilu leyi nga ekusuhi na Yehovha a yi teki nkongomiso wakwe wu ri ndzhwalo. Leswi hi rhandzaka Xikwembu xa hina hi mbilu hinkwayo, hi fanele hi hanya hi ndlela leyi xi tsakisaka. (1 Yohane 5:3) Tsundzuka leswaku Yehovha “u rhandza swiendlo swo lulama.” (Pisalema 11:7) Loko hi ta swi kota ku tekelela vululami bya Xikwembu, hi fanele hi rhandza leswi Yehovha a swi rhandzaka ni ku venga leswi a swi vengaka.—Pisalema 97:10.

⁶ A swi olovi leswaku vanhu lava nga hetisekangiki va lavisisa ku lulama. Hi fanele hi hluvula vumunhu bya khale ni mikhuva ya byona yo biha kutani hi ambala lebyintshwa. Bibele yi vula leswaku vumunhu lebyintshwa byi ‘endliwa byi va lebyintshwa’ hi ku ya hi vutivi bya ntiyiso. (Vakolosa 3:9, 10) Marito lama nge byi ‘endliwa byi va lebyintshwa’ ma kombisa leswaku ku ambala vumunhu lebyintshwa i xiendlo lexi yaka emahlweni, naswona swi lava leswaku munhu a tikarhata. Ku nga khathariseki leswaku hi tikarhata ku fikela kwihi ku endla leswinene, ku ni mikarhi leyi ku tsana ka hina ku hi endlaka hi anakanya swilo swo biha, hi vulavula hi ndlela leyi nga fanelangiki kumbe hi endla swihoxo.—Varhoma 7:14-20; Yakobo 3:2.

 7. Xana hi fanele hi titwisa ku yini loko hi tshuka hi tsandzeka ku lavisisa ku lulama?

⁷ Xana hi fanele hi titwa njhani loko hi tshuka hi tsandzeka ku lavisisa ku lulama? Kunene, a hi fanelanga hi yimelela xidyoho. Hi nkarhi lowu fanaka, a hi fanelanga hi hela matimba, hi vona onge swihoxo swa hina swi hi endla hi nga faneleki ku tirhela Yehovha. Xikwembu xa hina xa musa xi endle lunghiselelo ro tlhela xi vuyelelana ni vanhu lava hundzukaka swi huma embilwini. Xiya marito ya muapostola Yohane, lama tiyisaka nhlana: “Ndzi mi tsalela swilo leswi leswaku mi nga endli xidyoho.” Kambe hi ku tiva leswi nga ha endlekaka, u tlhele a ku: “Kambe, loko mani na mani o endla xidyoho [hikwalaho ka ku nga hetiseki], hi ni mupfuni loyi a nga na Tatana, ku nga Yesu Kreste.” (1 Yohane 2:1) Ina, Yehovha u endle lunghiselelo ra gandzelo ra nkutsulo ra Yesu leswaku hi ta N’wi tirhela hi ndlela leyi amukelekaka, ku nga khathariseki xidyoho lexi hi velekiweke na xona. Xana sweswo a swi hi endli hi navela ku endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi tsakisa Yehovha?

8, 9. Xana ku chumayeriwa ka mahungu lamanene ku byi kombisa njhani vululami bya Yehovha?

⁸ Hi nga kombisa vululami—kahlekahle hi nga tekelela vululami bya Xikwembu—hi ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. Hi kwihi ku yelana loku nga kona exikarhi ka vululami bya Yehovha ni mahungu lamanene?

⁹ Yehovha a nge yi herisi misava leyi yo biha a nga si lemukisa vanhu. Eka vuprofeta bya yena mayelana ni leswi nga ta humelela enkarhini wa makumu, Yesu u te: “Ku fanele ku rhanga ku chumayeriwa mahungu lamanene emisaveni hinkwayo.” (Marka 13:10; Matewu 24:3) Rito leri nge “rhanga” ri kombisa leswaku ku ni swiendlakalo swin’wana leswi nga ta landzela ntirho wo chumayela emisaveni hinkwayo. Swiendlakalo sweswo swi katsa nhlomulo lowukulu lowu ku profetiweke hawona, lowu nga ta vula ku lovisiwa ka lavo biha kutani wu lunghiselela ndlela ya misava leyintshwa yo lulama. (Matewu 24:14, 21, 22) Kahlekahle, ku hava loyi a nga solaka Yehovha hi ku avanyisa vanhu lavo biha. Leswi a va lemukisaka, u nyika vanhu volavo nkarhi lowu eneleke wo cinca tindlela ta vona leswaku va ta pona ndzoviso.—Yonasi 3:1-10.

10, 11. Xana ku chumayela ka hina mahungu lamanene ku byi kombisa njhani vululami bya Xikwembu?

¹⁰ Xana ku chumayela ka hina mahungu lamanene ku byi kombisa njhani vululami bya Xikwembu? Xo sungula, swa hi boha ku endla leswi nga ematimbeni ya hina leswaku hi pfuna vanhu va ponisiwa. Tlhela u anakanya hi xifaniso xa ku ponisiwa exikepeni lexi mbombomelaka. Loko se u nghenisiwe ebyatsweni byin’wana u hlayisekile, handle ko kanakana u ta navela ku pfuna van’wana lava ha riki ematini. Hilaha ku fanaka, hi ni vutihlamuleri byo pfuna lava ha kayakayaka “ematini” ya misava leyi yo homboloka. I ntiyiso, vo tala va ri ala rungula ra hina. Kambe loko Yehovha a ha ya emahlweni a va lehisela mbilu, hina hi ni vutihlamuleri byo va nyika nkarhi wo “hundzuka” leswaku va ponisiwa.—2 Petro 3:9.

¹¹ Loko hi chumayela mahungu lamanene eka hinkwavo lava hi hlanganaka na vona, hi kombisa vululami hi ndlela yin’wana ya nkoka: Hi kombisa leswaku a hi hlawuli ndluwa hi siya hove. Tsundzuka leswaku “Xikwembu a xi na xihlawuhlawu, kambe eka tiko rin’wana ni rin’wana munhu loyi a xi chavaka a tlhela a endla leswinene wa amukeleka eka xona.” (Mitirho 10:34, 35) Loko hi lava ku tekelela vululami bya Xona, a hi fanelanga hi hlawula ndluwa hi siya hove. Ematshan’weni ya sweswo, hi fanele hi byela van’wana mahungu lamanene ku nga khathariseki leswaku i va rixaka rihi, va dume ku fikela kwihi kumbe va fume ku fikela kwihi. Xisweswo hi nyika hinkwavo lava nga ta yingisa—nkarhi wo yingisela ni ku kombisa ndlela leyi va titwaka hayona hi mahungu lamanene.—Varhoma 10:11-13.

12, 13. (a) Hikwalahokayini hi nga fanelanga hi hatlisela ku avanyisa van’wana? (b) Xana ndzayo ya Yesu leyi nge “tshikani ku avanyisa” ni leyi nge “tshikani ku gweva” yi vula yini? (Nakambe vona nhlamuselo ya le hansi.)

¹² Na hina hi nga kombisa vululami hi ku khoma van’wana hi ndlela leyi Yehovha a hi khomaka hayona. Swa olova ku tshama hi ri karhi hi xopaxopa swihoxo swa van’wana ni ku sola ndlela leyi va endlaka swilo hayona. Kambe i mani exikarhi ka hina loyi a nga lavaka leswaku Yehovha a n’wi xopaxopa, ku tsana kakwe, swihoxo swakwe hi ndlela yo pfumala ntwelavusiwana? Yehovha a nga hi xopaxopi swihoxo. Yehovha a nga hi khomisi swona sweswo, mupisalema u te: “Loko a wu languta swihoxo Yehovha, xana i mani loyi a a ta yima emahlweni ka wena, Yehovha Xikwembu xanga?” (Pisalema 130:3) Xana a hi tsaki leswi Xikwembu xa hina lexo lulama ni xa tintswalo xi hlawulaka ku ka xi nga xopaxopi swihoxo swa hina? (Pisalema 103:8-10) Kutani ke, xana hi fanele hi va khoma njhani van’wana?

¹³ Loko hi byi twisisa kahle vululami bya Xikwembu leswaku byi ni musa, a hi nge tsutsumeli ku avanyisa van’wana hi timhaka leti nga laviki hina kumbe leti nga nyawuriki. Eka Dyondzo yakwe ya le Ntshaveni, Yesu u tsundzuxile a ku: “Tshikani ku avanyisa van’wana leswaku mi nga avanyisiwi.” (Matewu 7:1) Hi ku ya hi mhaka ya Luka, Yesu u engetele a ku: “Tshikani ku gweva leswaku mi nga gweviwi.”a (Luka 6:37) Yesu u kombise leswaku wa swi tiva leswaku vanhu lava nga hetisekangiki va ni mboyamelo wo avanyisa van’wana. Mani na mani eka vayingiseri vakwe loyi a a ri ni mukhuva wo avanyisa van’wana hi tihanyi, a a fanele a ku wu thya!

14. Hikwalahokayini hi fanele ku “tshika ku avanyisa” van’wana?

¹⁴ Hikwalahokayini hi fanele hi “tshika ku avanyisa” van’wana? Hikuva, vulawuri bya hina byi pimiwile. Mudyondzisiwa Yakobo u hi tsundzuxa leswi: “Ku ni munhu un’we la nga Munyiki wa Nawu ni Muavanyisi”—Yehovha. Kutani hi ku kongoma Yakobo u vutisile: “Kambe wena, u mani lerova u nga avanyisa makwenu?” (Yakobo 4:12; Varhoma 14:1-4) Ku tlula kwalaho, xidyoho xa hina xi nga endla leswaku hi avanyisa hi ndlela yo biha. Malangutelo ni swikongomelo swo tala—ku katsa ni xihlawuhlawu, ku tikukumuxa, mavondzo ni ku tivona u lulamile—swi nga ha soholota ndlela leyi hi langutaka vanhu van’wana hayona. Hi ni swipimelo, naswona ku tsundzuka leswi swi fanele swi hi endla hi papalata ku hatlisela ku avanyisa van’wana. A hi swi voni leswi nga etimbilwini; hambi ku ri ku tiva swiyimo hinkwaswo swa vanhu van’wana. Hina hi vamani lerova hi ehleketelela vapfumerikulorhi swo biha kumbe hi va sandza loko va ri karhi va tirhela Xikwembu? Swa antswa hi tekelela Yehovha hi ku languta leswi nga swinene eka vamakwerhu, ematshan’weni yo languta swihoxo swa vona!

15. Xana i marito ni swiendlo swa njhani leswi nga amukelekiki eka vagandzeri va Xikwembu, naswona hikwalahokayini?

¹⁵ Ku vuriwa yini hi ku avanyisa vandyangu wa hina? Lexi twisaka ku vava, emisaveni ya namuntlha vuavanyisi byin’wana bya tihanyi byi endleka endhawini leyi a yi fanele yi va xisaka lexi nga ni ku rhula—ku nga ekaya. Swi tolovelekile ku twa hi ta vavanuna, vavasati lava khomaka lava tekaneke na vona hi ndlela yo biha, kumbe vatswari lava tseketselaka ni ku ba swirho swa mindyangu ya vona. Kambe marito yo tlhava, yo sandza, ni ku khoma van’wana hi ndlela yo biha a swi amukeleki eka vagandzeri va Xikwembu. (Vaefesa 4:29, 31; 5:33; 6:4) Ndzayo ya Yesu leyi nge “tshikani ku avanyisa” ni leyi nge “tshikani ku gweva” ya tirha ni loko hi ri ekaya. Tsundzuka leswaku ku kombisa vululami swi katsa ku khoma van’wana hi ndlela leyi Yehovha a hi khomaka hayona. Xikwembu xa hina a xi hi khomi hi tihanyi. Ematshan’weni ya sweswo, xi ni “ntwelavusiwana lowukulu ni tintswalo.” (Yakobo 5:11) Mawaku xikombiso lexinene swonghasi xo xi tekelela!

16, 17. (a) Xana Yehovha u langutela yini eka vakulu? (b) I yini lexi endliwaka loko mudyohi a tsandzeka ku kombisa ku hundzuka ka xiviri, naswona hikwalahokayini?

¹⁶ Hinkwerhu hi ni vutihlamuleri byo kombisa vululami, kambe ngopfungopfu vakulu lava nga evandlheni ra Vukreste hi vona va nga ni vutihlamuleri emhakeni leyi. Xiya leswi Esaya a swi tsaleke mayelana ni “tihosana,” kumbe vakulu: “Vonani! Hosi yi ta fuma hi ku lulama, tihosana ti ta avanyisa hi ndlela yo lulama.” (Esaya 32:1) Ina, Yehovha u lava leswaku vakulu va tirha hi ku pfumelelana ni vululami. Xana va nga swi endla njhani sweswo?

¹⁷ Vavanuna lava va nga ni vuxaka ni Xikwembu va swi xiya leswaku vululami, byi lava leswaku vandlha ri tshama ri basile. Mikarhi yin’wana, vakulu va boheka ku avanyisa milandzu ya swidyoho leswikulu. Loko va ri karhi va avanyisa, va swi tsundzuka leswaku vululami bya Xikwembu byi lava leswaku va va ni musa loko swi laveka. Xisweswo va ringeta ku endla leswaku mudyohi a hundzuka. Kambe ku vuriwa yini loko mudyohi a tsandzeka ku kombisa ku hundzuka ka xiviri ku nga khathariseki matshalatshala yo tano yo n’wi pfuna? Hi vululami lebyi hetisekeke, Rito ra Yehovha ri kongomisa leswaku ku tekiwa goza leri tiyeke: “Susani munhu wo homboloka exikarhi ka n’wina.” Sweswo swi vula ku susa munhu evandlheni. (1 Vakorinto 5:11-13; 2 Yohane 9-11) Swi va twisa ku vava vakulu loko va boheka ku teka goza ro tano, kambe va swi tiva leswaku swa boha va endla tano leswaku va sirhelela ku basa ka vandlha hi tlhelo ra mahanyelo. Hambiswiritano, va tshemba leswaku siku rin’wana mudyohi u ta tianakanya kahle kutani a vuyela evandlheni.—Luka 15:17, 18.

18. Xana vakulu va tsundzuka yini loko va nyika van’wana ndzayo leyi sekeriweke eBibeleni?

¹⁸ Ku tirha hi ku pfumelelana ni vululami swi katsa ku nyikela ndzayo leyi sekeriweke eBibeleni loko yi laveka. Ina, vakulu a va tshameli ku languta swihoxo eka van’wana. Hambi ku ri ku tshamela ku va nyika ndzayo. Kambe mupfumerikulorhi a nga ha “teka goza leri hoxeke a nga swi xiyi.” Loko vakulu va tsundzuka leswaku vululami bya Xikwembu a byi na tihanyi, swi ta va susumetela ku “[ringeta] ku n’wi pfuna hi moya wo rhula.” (Vagalatiya 6:1) Hikwalaho, vakulu a va nge n’wi khahli mudyohi kumbe ku n’wi solasola. Ematshan’weni ya sweswo, ndzayo leyi nyikeriwaka hi rirhandzu ya n’wi khutaza loyi a nyikiwaka yona. Hambiloko va n’wi sola hi ku kongoma—va andlala vuyelo bya xidyoho xa yena—vakulu va swi tsundzuka leswaku mupfumerikulobye loyi a dyoheke i nyimpfu leyi nga entlhambini wa Yehovha.b (Luka 15:7) Loko ndzayo kumbe xisolo xi nyikeriwa hi rirhandzu, hakanyingi xi nga swi kota ku pfuna mudyohi leswaku a hundzuka.

19. Hi swihi swiboho leswi vakulu va bohekaka ku swi endla, naswona va fanele va kongomisiwa hi yini?

¹⁹ Hakanyingi vakulu va boheka ku endla swiboho leswi khumbaka vapfumerikulobye. Hi xikombiso, nkarhi na nkarhi vakulu va hlangana leswaku va kambisisa vamakwerhu van’wana evandlheni leswaku va ta bumabumeriwa ku va vakulu kumbe malandza ya vutirheli. Vakulu va swi tiva leswaku ku ya hi nghohe a swi fanelanga. Va pfumela ku kongomisiwa hi milawu ya Xikwembu loko va endla swiboho swo tano, ku nga ri ndlela leyi va titwaka hayona. Xisweswo a va na “xihlawuhlawu.”—1 Timotiya 5:21.

20, 21. (a) Vakulu va lwela ku va yini, naswona hikwalahokayini? (b) I yini lexi vakulu va nga xi endlaka ku pfuna “lava karhatekeke”?

²⁰ Vakulu va kombisa vululami bya Xikwembu na hi tindlela tin’wana. Endzhaku ko profeta leswaku vakulu va ta kombisa ‘ku lulama,’ Esaya u ye emahlweni a ku: “Ha un’we wa vona u ta fana ni ndhawu yo tumbela eka yona loko ku ri ni moya, Ndhawu yo tifihla loko ku ri ni xidzedze, ku fana ni swinambyana etikweni leri nga riki na mati, ku fana ni ndzhuti wa ribye lerikulu etikweni leri omeke.” (Esaya 32:1, 2) Kutani ke, vakulu va lwela ku va xihlovo xa nchavelelo ni ku va lava phyuphyisaka eka vagandzerikulobye.

²¹ Leswi namuntlha ku nga ni swiphiqo leswi hetaka matimba, vanhu vo tala va lava xikhutazo. Vakulu, i yini lexi mi nga xi endlaka ku pfuna “lava karhatekeke”? (1 Vatesalonika 5:14) Va yingiseleni hi ntwelavusiwana. (Yakobo 1:19) Va nga ha navela ku phofula leswi va vilerisaka eka loyi va n’wi tshembaka. (Swivuriso 12:25) Va tiyisekiseni leswaku va laveka, va rhandziwa naswona i va risima—eka Yehovha ni le ka vamakwavo. (1 Petro 1:22; 5:6, 7) Tlhandlakambirhi, mi nga khongela na vona kumbe mi va khongelela. Loko va twa nkulu a va khongelela swi huma embilwini, swi nga va chavelela swinene. (Yakobo 5:14, 15) Xikwembu xa vululami xi ta ma vona matshalatshala ya n’wina ya rirhandzu yo pfuna vanhu lava karhatekeke.

22. Xana hi nga byi tekelela njhani vululami bya Yehovha, naswona vuyelo byi nga va byihi?

²² Ina, hi tshinela swinene eka Yehovha hi ku tekelela vululami bya yena! Loko hi namarhela milawu ya yena yo lulama, loko hi byela van’wana mahungu lamanene lama ponisaka vutomi ni loko hi hlawula ku languta leswinene eka van’wana ku ri ni ku languta swihoxo swa vona, hi va hi kombisa vululami bya Xikwembu. Vakulu, loko mi hlayisa vandlha ri tshama ri basile, loko mi nyikela ndzayo leyi akaka ya Matsalwa, loko mi endla swiboho handle ko ya hi nghohe ni loko mi khutaza lava karhatekeke, mi ta va mi kombisa vululami bya Xikwembu. Mbilu ya Yehovha yi fanele yi tsaka loko a languta a ri ematilweni kutani a vona vanhu vakwe va ringeta ku endla leswi nga ematimbeni ya vona, leswaku va “kombisa vululami” loko va ri karhi va famba ni Xikwembu xa vona!