Xana U Tekelela Yehovha Loko U Khathalela Van’wana?
‘LAHLELANI ku vilela hinkwako ka n’wina eka Xikwembu, hikuva xa mi khathalela.’ (1 Petro 5:7) Mawaku xirhambo xa rirhandzu! Yehovha Xikwembu wa va khathalela vanhu vakwe. Hi titwa hi sirhelelekile emavokweni yakwe.
Hi fanele hi hlakulela moya lowu fanaka wo khathalela van’wana hi tlhela hi wu kombisa. Leswi hi nga hetisekangiki, hi fanele hi tivonela eka mintlhamu yin’wana loko hi khathalela van’wana. Loko hi nga si yi kambisisa mintlhamu yin’wana ya kona, a hi voneni tindlela tin’wana leti Yehovha a khathalelaka vanhu vakwe ha tona.
Loko a tirhisa xikombiso xa murisi, mupisalema Davhida u hlamusele nkhathalelo wa Xikwembu a ku: “Yehovha i Murisi wa mina. A ndzi nge pfumali nchumu. U ndzi etlerisa emadyelweni lama nga ni byanyi byo tala; u ndzi kongomisa etindhawini to wisela leti kumaka mati kahle. U phyuphyisa moya-xiviri wa mina. . . . Hambiloko ndzi famba enkoveni wa ndzhuti lowukulu, a ndzi chavi nchumu xo biha, hikuva u na mina.”—Pisalema 23:1-4.
Leswi Davhida a a ri murisi, a a swi tiva leswaku ku khathalela ntlhambi a swi katsa yini. Murisi u sirhelela tinyimpfu takwe eka swivandzana swo tanihi tinghala, timhisi ni tibere. U hlayisa ntlhambi leswaku wu nga hangalaki, u lavetela tinyimpfu leti lahlekeke, u rhwala swinyimpfana leswi karhaleke a swi veka exifuveni xakwe naswona u khathalela leswi vabyaka ni leswi vavisekeke. Siku ni siku u nyika ntlhambi mati ya ku nwa. Leswi a swi vuli swona leswaku murisi u lawula swilo hinkwaswo leswi endliwaka hi tinyimpfu. Tinyimpfu ti famba-famba hi ku ntshunxeka kambe ti sirheleriwile.
Yehovha u va khathalela hi ndlela yoleyo vanhu vakwe. Muapostola Petro u hlamuserile a ku: ‘N’wina mi hlayisiwa hi matimba ya Xikwembu.’ Laha, ‘ku hlayisiwa’ hi ku kongoma swi vula “ku tshama u vekiwe tihlo.” (1 Petro 1:5, nhlamuselo ya le hansi ya NW) Leswi Yehovha a susumeteriwaka hi rirhandzu ra xiviri, u tshama a hi veke tihlo minkarhi hinkwayo, a lunghekele ku hi pfuna loko hi kombela mpfuno. Hambiswiritano, Yehovha u hi vumbe hi ri ni ntshunxeko wo tihlawulela, kutani a nga ngheneleli eka swiendlo ni swiboho swa hina hinkwaswo. Hi nga n’wi tekelela njhani Yehovha emhakeni leyi?
Tekelela Xikwembu Loko U Khathalela Vana Va Wena
“Vana i ndzhaka leyi humaka eka Yehovha.” Hikwalaho, vatswari va fanele va sirhelela ni ku khathalela vana va vona. (Pisalema 127:3) Sweswo swi nga ha katsa ku khutaza vana leswaku va tiphofula kutani u tsundzuka ndlela leyi va anakanyaka ha yona ni ndlela leyi va titwaka ha yona. Loko vatswari va ringeta ku lawula-lawula vana va vona eka xin’wana ni xin’wana, va nga ri na mhaka nikatsongo ni leswi va swi navelaka, va ta va va fana ni murisi la tshamaka a bohelele tinyimpfu takwe, ti endla leswi rhandziwaka hi yena ntsena. A nga kona murisi loyi a nga khathalelaka ntlhambi wakwe hi ndlela yo tano; hambi Yehovha a nga hi risi hi ndlela yoleyo.
Marikoa u ri: “Ku ringana nkarhi wo leha, a ndzi tshamela ku byela vana va mina ndzi ku, ‘Mi fanele mi endla leswi’ naswona ‘A mi fanelanga mi endla leswi.’ A ndzi anakanya leswaku sweswo a ku ri vutihlamuleri bya mina tanihi mutswari. A ndzi nga va bumabumeli, hambi ku ri ku burisana na vona kahle.” Hambileswi n’wana wa nhwanyana wa Mariko a a vulavula ni vanghana vakwe hi riqingho ku ringana nkarhi wo leha, mabulo yakwe ni mana wakwe a ma nga teki nkarhi wo leha. Mariko wa engetela: “Kutani ndzi xiye ku hambana ko karhi. Loko n’wana wa mina wa nhwanyana a vulavula ni vanghana vakwe, a a tirhisa marito lama kombisaka ntwela-vusiwana, yo tanihi lama nge ‘Ina, ndza pfumela,’ kumbe ‘Swi tano ni le ka mina.’ Na mina ndzi sungule ku tirhisa marito lama fanaka leswaku ndzi khutaza n’wana wa mina wa nhwanyana ku tiphofula, kutani hi ku hatlisa se a hi bula nkarhi wo leha naswona mabulo ya kona a ma tsakisa.” Sweswo swi kombisa leswaku ku vulavurisana lokunene i ka nkoka.
Vatswari va fanele va khutaza vana va vona leswaku va tiphofula, naswona vana va fanele va swi twisisa leswaku ku va vatswari va khumbeka ha vona swi kombisa leswaku va lava ku va vona va tshama va hlayisekile. Bibele yi laya vana leswaku va yingisa vatswari va vona; kutani yi hlamusela xivangelo xa kona, yi ku: “Leswaku swi ku fambela kahle ni leswaku u tshama nkarhi wo leha emisaveni.” (Vaefesa 6:1, 3) Vana lava tiyisekaka leswaku ku titsongahata swi vuyerisa vona a swi va tikeli ku yingisa.
Loko U Khathalela Ntlhambi Wa Yehovha
Nkhathalelo wa Yehovha wa rirhandzu wu vonaka evandlheni ra Vukreste. Yesu Kreste u lerisa vakulu leswaku va khathalela ntlhambi wakwe tanihi leswi a nga Nhloko ya vandlha. (Yohane 21:15-17) Rito ra Xigriki ra mulanguteri ri fambisana ni riendli leri vulaka “ku rindza hi vukheta.” Loko Petro a kandziyisa ndlela leyi leswi swi faneleke ku endliwa ha yona, u lerise vakulu a ku: “Risani ntlhambi wa Xikwembu lowu khathaleriwaka hi n’wina, ku nga ri hi ku sindzisiwa, kambe hi ku swi rhandza; ku nga ri hi ku rhandza mpindzulo wa vukanganyisi, kambe hi mapfundza; ku nga ri ku tikisela lava nga ndzhaka ya Xikwembu, kambe mi va swikombiso entlhambini.”—1 Petro 5:2, 3.
Ina, ntirho wa vakulu wa fana ni wa varisi. Vakulu lava nga Vakreste va fanele va khathalela lava vabyaka hi tlhelo ra moya ni ku va ololoxa leswaku va hanya hi milawu leyi lulameke evuton’wini bya vona. Vakulu va ni vutihlamuleri bya ku hlela mintirho ya vandlha, va endla malunghiselelo ya minhlangano ni ku endla leswaku vandlha ri tshama ri hlelekile.—1 Vakorinto 14:33.
Kambe marito ya Petro lama nga laha henhla, ma hi lemukisa hi khombo ra ku va vakulu va “tikisela” vandlha. Ndlela yin’wana leyi va nga ri tikiselaka ha yona i ku va nkulu a veka milawu leyi nga lavekiki. Hikwalaho ko hisekela vutihlamuleri byakwe bya ku sirhelela ntlhambi, nkulu a nga ha hundzeleta swilo. Evandlheni rin’wana ra le Vuxeni, vakulu va veke milawu malunghana ni ndlela yo xewetana eHolweni ya Mfumo—yo tanihi leswaku i mani loyi a faneleke a vulavula ku sungula—va ehleketa leswaku ku landzela milawu leyi a swi ta kondletela ku rhula evandlheni. Hambileswi swikongomelo swa kona a swi nga hoxanga nikatsongo, xana vakulu volavo a va tekelela ndlela leyi Yehovha a khathalelaka vanhu vakwe ha yona? Kahle-kahle, langutelo ra muapostola Pawulo ri kombisiwe eka marito yakwe lama nge: “Ku nga ri swona leswaku hi valawuri va ripfumelo ra n’wina, kambe hi vatirhi-kuloni entsakweni wa n’wina, hikuva mi yimile hikwalaho ka ripfumelo ra n’wina.” (2 Vakorinto 1:24) Yehovha u tshemba vanhu vakwe.
Vakulu lava nga ni rirhandzu va papalata ku veka milawu leyi nga sekeriwangiki eMatsalweni, va tlhela va kombisa nkhathalelo wa vona hi ku tshika ku byela van’wana timhaka leti nga xihundla. Va yingisa xitsundzuxo xa Xikwembu lexi nge: “U nga xi hlavuteli xihundla xa un’wana.”—Swivuriso 25:9.
Muapostola Pawulo u fanise vandlha ra vatotiwa lava nga Vakreste ni miri wa munhu, a ku: “Xikwembu xi hlanganise miri . . . leswaku ku nga vi na ku avana emirini, kambe swirho swa wona swi khathalelana hi ndlela leyi fanaka.” (1 Vakorinto 12:12, 24-26) Xiga xa Xigriki lexi nge ku “khathalelana hi ndlela leyi fanaka” hi ku kongoma xi vula leswaku ‘va fanele va karhateka hi van’wana.’ Swirho swa vandlha ra Vukreste swi fanele swi khathalelana swinene.—Vafilipiya 2:4.
Vakreste va ntiyiso va nga swi kombisa njhani leswaku va ‘karhateka hi van’wana’? Va nga ha kombisa leswaku va swi khathalela swirho swin’wana swa vandlha hi ku swi katsa eswikhongelweni swa vona ni ku nyikela mpfuno wa xiviri eka lava pfumalaka. Leswi swi endla leswaku ni van’wana va vona leswinene eka vanhu vo tano. Xiya ndlela leyi Tadataka a pfuniweke ha yona hi ku kombiwa nkhathalelo wo tano wa rirhandzu. Loko a khuvuriwile a ri ni malembe ya 17 hi vukhale, a ku ri yena ntsena endyangwini wa ka vona loyi a a tirhela Yehovha. Wa hlamusela: “Ndyangu wun’wana evandlheni a wu tshamela ku ndzi rhamba leswaku ndzi ya dya swakudya ni ku dzumba na wona. Loko ndzi ya exikolweni, a ndzi hundza hi le mutini wa vona mixo wun’wana ni wun’wana leswaku ndzi hlaya ndzimana ya Bibele na vona. Ndzi kume ndzayo ya ndlela leyi ndzi nga langutanaka ha yona ni swiphiqo exikolweni naswona a hi khongela swin’we hi swona. Eka ndyangu lowu ndzi dyondze ku hanana.” Sweswi Tadataka u tirhisa leswi a swi dyondzeke hi ku tirha eka rin’wana ra marhavi ya Timbhoni ta Yehovha.
Muapostola Pawulo u lemukise hi ntlhamu lowu fambisanaka ni ku khathala hi van’wana. U vulavule hi vavasati van’wana lava va sunguleke ku va “vahlevi ni ku nghenelela etimhakeni ta vanhu van’wana, [va] vulavula hi swilo leswi [va] nga fanelangiki ku vulavula ha swona.” (1 Timotiya 5:13) Hambileswi swi faneleke ku va hi khathala hi van’wana, hi fanele hi tivonela leswaku hi nga swi endli hi ndlela leyi tlulaka mpimo lerova se hi nghena-nghena etimhakeni ta vona vini. Ku khathala ku tlula mpimo hi van’wana swi nga vonaka hi ku ‘vulavula hi swilo leswi hi nga fanelangiki ku vulavula ha swona,’ swo tanihi ku vulavula hi van’wana hi ndlela yo biha.
Hi fanele hi tsundzuka leswaku Vakreste va nga ha hlela timhaka ta vona vini hi tindlela leti nga faniki, swakudya leswi va hlawulaka ku dya swona ni muxaka lowunene wa vuhungasi lowu va wu hlawulaka. Un’wana ni un’wana a nga hlawula leswi a nga ta swi endla hi ku ya hi misinya ya milawu ya Bibele. Pawulo u tsundzuxe Vakreste va le Rhoma a ku: “Hi nga ha tshuki hi avanyisana. . . . A hi lavisiseni swilo leswi endlaka ku rhula ni swilo leswi akaka eka van’wana.” (Varhoma 14:13, 19) Nkhathalelo wa hina wa xiviri hi van’wana evandlheni wu fanele wu kombisiwa hi ku tiyimisela ka hina ku pfuna, ku nga ri hi ku nghena-nghena timhaka ta van’wana. Loko hi khathalelana hi ndlela leyi, rirhandzu ni vun’we endyangwini ni le vandlheni swa kula.
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Mavito man’wana ma cinciwile.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]
Khutaza vana va wena ku tiphofula hi ku va bumabumela ni ku va ni ntwela-vusiwana