“Wa Kwetsima, Wa Kwetsima, Wa Kwetsima Yehovha”

1, 2. Hi xihi xivono lexi muprofeta Esaya a xi voneke naswona xi hi dyondzisa yini hi Yehovha?

ESAYA u chavisiwe hi xivono lexi a xi voneke—xivono lexi humaka eka Xikwembu. A xi vonaka xi ri xa xiviri swinene! Hi ku famba ka nkarhi, Esaya u tsale leswaku, entiyisweni u “vone Yehovha” a ri exiluvelweni Xakwe lexi tlakukeke. Tinguvu ta Yehovha leto leha a ti tate tempele leyikulu eYerusalema.—Esaya 6:1, 2.

² Esaya u tlhele a hlamarisiwa hi leswi a swi tweke—mpfumawulo lowukulu wa vuyimbeleri lerova wu tsekatsekisa tempele ni masungulo ya yona. Risimu leri a ri yimbeleriwa hi tiserafi, ku nga swivumbiwa leswi nga exiyin’weni xa le henhla swinene. Mpfumawulo wa matimba wa vuyimbeleri bya tona a wu ri ni marito lama kombisaka vukulukumba, lama nge: “Wa kwetsima, wa kwetsima, wa kwetsima Yehovha wa mavuthu. Misava hinkwayo yi tele ku vangama kakwe.” (Esaya 6:3, 4) Ku yimbeleriwa ka rito leri nge wa “kwetsima” kanharhu ku endle leswaku risimu leri ri va ni ntikelo wo hlawuleka naswona swa fanela, hikuva Yehovha wa kwetsima swinene. (Nhlavutelo 4:8) Ku kwetsima ka Yehovha ka kandziyisiwa eBibeleni hinkwayo. Ku ni tindzimana ta ntsandza vahlayi leti hlanganisaka vito rakwe ni rito leri nge ku “kwetsima.”

 3. Xana langutelo leri hoxeke hi ku kwetsima ka Yehovha ri endle leswaku vanhu vo tala va fularhela Xikwembu hi ndlela yihi, ematshan’weni yo tshinela eka xona?

³ Swi le rivaleni leswaku nchumu wun’wana wa nkoka lowu Yehovha a lavaka hi wu tiva mayelana na yena, hi leswaku wa kwetsima. Kambe vanhu vo tala namuntlha, mhaka leyi ya va nyangatsa. Hi xihoxo van’wana va teka rito leri nge ku kwetsima, ri ri leri vulaka ku tiendla mululami. Vanhu lava titekaka va nga ri nchumu va nga ha kuma ku kwetsima ka Xikwembu ku ri loku chavisaka swinene naswona ku nga tsakisi. Va nga ha ehleketa leswaku a va nge pfuki va fanelekile ku tshinela eka Xikwembu lexi xo kwetsima. Hikwalaho ka sweswo, vanhu vo tala va fularhela Xikwembu hikwalaho ka ku kwetsima ka xona. Sweswo swi hlomula mbilu, hikuva ku kwetsima ka Xikwembu hi kona ku faneleke ku hi susumetela ku tshinela eka xona. Hikwalahokayini? Loko hi nga si hlamula xivutiso xexo, a hi hlamuseleni leswi ku kwetsima ka xiviri ku vulaka swona.

4, 5. (a) Rito leri nge ku “kwetsima” ri vula yini naswona i yini leswi ri nga vuliki swona? (b) Xana Yehovha u ‘hambanile’ ni van’wana hi tindlela tihi timbirhi ta nkoka?

⁴ Mhaka ya leswaku Xikwembu xa kwetsima a yi vuli swona leswaku xa tivona, xa tikukumuxa kumbe xi nyenya vanhu van’wana. Ku ri na sweswo, xa byi venga vumunhu byebyo. (Swivuriso 16:5; Yakobo 4:6) Kutani, xana rito leri nge ku “kwetsima” ri vula yini hakunene? Hi Xiheveru xa le Bibeleni, rito leri ri tekiwe eka rito leri vulaka ku “hambana.” Evugandzerini, rito leri nge ku “kwetsima” ri tirha eka nchumu lowu nga faniki ni lowu tirhisiwaka hi ndlela leyi tolovelekeke, kumbe nchumu wo hlawuleka. Nakambe rito leri nge ku kwetsima ri kandziyisa ngopfu mongo wa ku basa ni vutengi. Xana rito leri ri tirha njhani eka Yehovha? Xana leswi swi vula leswaku u le ‘kule’ swinene ni vanhu lava nga hetisekangiki?

⁵ Doo! Tanihi “Mukwetsimi wa Israyele,” Yehovha u tihlamusela tanihi loyi a tshamaka “exikarhi” ka vanhu vakwe, hambileswi va nga exiyin’weni xa vudyoho. (Esaya 12:6; Hosiya 11:9) Kutani, ku kwetsima kakwe a ku n’wi endli a va ekule. Hikwalaho, u ‘hambane’ na vona hi ndlela yihi? Hi tindlela timbirhi ta nkoka. Yo sungula, u hambanile ni ntumbuluko hinkwawo hikuva hi yena ntsena La nge Henhlahenhla. Ku tenga kakwe, ku basa kakwe ku hetisekile naswona a ku heli. (Pisalema 40:5; 83:18) Ya vumbirhi, Yehovha u hambane hi ku helela ni vudyoho hinkwabyo, naswona sweswo swa hi chavelela. Hikwalahokayini?

 6. Hikwalahokayini hi kuma nchavelelo eka ndlela leyi Yehovha a hambaneke ha yona hi ku helela ni xidyoho?

⁶ Hi hanya emisaveni leyi nga hava ku kwetsima ka ntiyiso. Hinkwaswo leswi khumbaka vanhu swi le kule ni Xikwembu hi ndlela yokarhi, swi thyakisiwe hi xidyoho ni ku nga hetiseki. Hinkwerhu hi boheka ku lwa ni xidyoho lexi nga endzeni ka hina. Naswona hinkwerhu hi le khombyeni ro hluriwa hi xidyoho loko hi nga tshami hi xalamukile. (Varhoma 7:15-25; 1 Vakorinto 10:12) Leswi swi nge endleki eka Yehovha. Leswi xidyoho xi nga taka xi nga n’wi khumbi nikatsongo, a nge pfuki a thyakisiwe hi xidyoho. Leswi swi tiyisekisa ntshembo lowu hi nga na wona eka Yehovha tanihi Tatana la fanelekaka, hikuva swi vula leswaku wa tshembeka hi ku helela. Ku hambana ni vatatana vo tala va vanhu lava nga ni vudyoho, Yehovha a nge pfuki a nga tshembeki, a tsandzeka ku tikhoma kumbe a xanisa vanhu. A nge pfuki a swi endlile swilo swo tano hikwalaho ka leswi a kwetsimaka. Mikarhi yo tala Yehovha a a hlambanya hi ku kwetsima kakwe, hikuva ka tshembeka swinene. (Amosi 4:2) Xana sweswo a swi hi tiyisi nhlana?

 7. Xana hi nga vurisa ku yini leswaku ku kwetsima ku fambisana ni vumunhu bya Yehovha?

⁷ Ku kwetsima i xiphemu xa vumunhu bya Yehovha. Xana sweswo swi vula yini? Hi xikombiso: Ehleketa hi rito leri nge “munhu” ni leri nge “ku nga hetiseki.” Loko u hleketa hi vanhu, u ehleketa hi ku nga hetiseki. Ku nga hetiseki ku le ngatini ya hina naswona ku khumba hinkwaswo leswi hi swi endlaka. Sweswi ehleketa hi marito mambirhi lama nga faniki hi ku helela—“Yehovha” ni ku “kwetsima.” Ku kwetsima i ka Yehovha. Nchumu wun’wana ni wun’wana lowu a wu endlaka wu basile, wu tengile naswona wu lulamile. Loko hi nga ri twisisi rito leri nge ku “kwetsima” hi nge n’wi tivi hi ku helela Yehovha.

8, 9. I yini lexi kombisaka leswaku Yehovha u pfuna vanhu lava nga hetisekangiki leswaku va kwetsima hi mpimo wo karhi?

⁸ Leswi Yehovha a nga ni vumunhu bya ku kwetsima, swi nga ha vuriwa hilaha ku faneleke leswaku i xihlovo xa ku kwetsima hinkwako. A nga byi tirhisi hi ndlela ya tihanyi vumunhu lebyi bya risima; u byi nyika van’wana. Phela, loko Xikwembu xi vulavula na Muxe hi ku tirhisa ntsumi exihlahleni lexi a xi pfurha, hambi ku ri misava ya kwalaho a yi kwetsima hikwalaho ka leswi yi veke xiphemu xa vukona bya Yehovha!—Eksoda 3:5.

⁹ Xana Yehovha a nga va pfuna vanhu lava nga hetisekangiki leswaku va kwetsima? Ina, hi mpimo wokarhi. Xikwembu xi nyike vanhu va xona, ku nga Vaisrayele ntshembo wa ku va “tiko ro kwetsima.” (Eksoda 19:6) Xi katekise tiko hi vugandzeri lebyi a byi kwetsima, byi basile ni ku tenga. Hikwalaho, Nawu wa Muxe wu vulavule ko tala hi ku kwetsima. Entiyisweni, muprista lonkulu a a vehela xizenghani xa nsuku emahlweni ka xifunengeto xa nhloko yakwe, naswona vanhu hinkwavo a va ku vona ku hatima ka xona loko xi hlangana ni ku vonakala. A xi kovotliwe marito lama nge: “Yehovha wa Kwetsima.” (Eksoda 28:36) Kutani, vugandzeri bya vona a byi ta hlawulekisiwa hi xiyimo xa le henhla xa ku basa ni ku tenga ka mahanyelo ya vona. Yehovha u va byele a ku: “Mi fanele mi k wetsima hikuva mina Yehovha Xikwembu xa n’wina ndza kwetsima.” (Levhitika 19:2) Loko Vaisrayele va hanya hi ku landza nkongomiso wa Xikwembu hi mpimo lowu va swi kotaka hawona exiyin’weni xa vona xa ku nga hetiseki, a va ta va va kwetsima hi mpimo wo karhi.

10. Loko swi ta emhakeni ya ku kwetsima, hi kwihi ku hambana loku a ku ri kona exikarhi ka tiko ra Israyele wa khale ni matiko lawa a ri akelane na wona?

¹⁰ Vugandzeri bya tiko ra Israyele lebyi a byi kandziyisa ngopfu ku kwetsima a byi nga fani ni bya matiko lawa a ma yi rhendzerile. Matiko wolawo ya vuhedeni a ma gandzela swikwembu swa mavunwa ni swa vukanganyisi, swikwembu leswi a swi kombisiwa swi rhandza madzolonga, makwanga ni ku tikhoma ko biha. A swi nga kwetsimi nikantsongo. Ku gandzeriwa ka swikwembu swo tano ku endle leswaku vanhu va nga kwetsimi. Hikwalaho, Yehovha u lemukise malandza yakwe leswaku ma tihambanisa ni vagandzeri va vahedeni ni mikhuva ya vona ya vukhongeri leyi thyakeke.—Levhitika 18:24-28; 1 Tihosi 11:1, 2.

11. Xana ku kwetsima ka nhlangano wa Yehovha wa le tilweni ku vonaka njhani eka (a) tintsumi? (b) tiserafi? (c) Yesu?

¹¹ Hambiloko tiko ra Israyele wa khale leri Yehovha a ri hlawuleke a ri lo endla hinkwaswo leswi ri nga swi kotaka a ri nga ta swi kota ku kombisa ku kwetsima ko fana ni ka nhlangano wa Xikwembu wa le tilweni. Timiliyoni ta swivumbiwa swa moya leswi tirhelaka Xikwembu hi ku tshembeka ti vuriwa “tintsumi to tala.” (Deteronoma 33:2; Yuda 14) Swi ku kombisa kahle ku saseka loku vangamaka, loku tengeke ka ku kwetsima ka Xikwembu. Nakambe tsundzuka tiserafi leti Esaya a ti voneke exivon’weni xakwe. Marito ya risimu leri ti ri yimbelelaka ma kombisa leswaku swivumbiwa leswi swa moya leswi nga ni matimba, swi endla ntirho wa nkoka eku endleni ka leswaku ku kwetsima ka Yehovha ku tiviwa evuakweni hinkwabyo. Ku ni xivumbiwa xin’we xa moya lexi tlakukeke ku tlula leswin’wana hinkwaswo—ku nga N’wana la nga swakwe wa Xikwembu. Yesu u ku kombisa kahle ku kwetsima ka Yehovha. Hilaha ku faneleke, u tiviwa tanihi “Mukwetsimi loyi a humaka eka Xikwembu.”—Yohane 6:68, 69.

12, 13. (a) Hikwalahokayini swi fanela leswaku vito ra Xikwembu ri hlamuseriwa tanihi leri kwetsimaka? (b) Hikwalahokayini vito ra Xikwembu ri fanele basisiwa eka ndzhukano hinkwawo?

¹² Ku vuriwa yini hi vito ra Xikwembu? Hilaha hi swi voneke hakona eka Ndzima 1, vito rero a ri vuli ku ndhundhuzela kumbe ku thopa munhu ntsena. Ri yimela Yehovha Xikwembu, ri katsa ni vumunhu byakwe hinkwabyo. Hi yona mhaka leyi Bibele yi hi byelaka leswaku ‘vito rakwe ra kwetsima.’ (Esaya 57:15) Nawu wa Muxe a wu veke xigwevo xa rifu eka mani na mani la nyamisaka vito ra Xikwembu. (Levhitika 24:16) Nakambe vona leswi Yesu a swi tekeke swi ri swa nkoka exikhongelweni: “Tata wa hina la nga matilweni, vito ra wena a ri kwetsimisiwe.” (Matewu 6:9) Ku kwetsimisa xokarhi swi vula ku xi teka xi ri lexi hlawulekeke ni lexi xiximekekaka, ni ku xi kwetsimisa. Kambe, hikwalahokayini nchumu lowu tengeke hi ku helela ku fana ni vito ra Xikwembu wu fanele wu kwetsimisiwa?

¹³ Vito ra Xikwembu lero kwetsima ri sandziwile ri tlhela ri phyarhekiwa mavunwa ni swisolo. Le Edeni, Sathana u hembele Yehovha a tlhela a vula leswaku I Hosi yo homboloka. (Genesa 3:1-5) Ku sukela kwalaho, Sathana—mufumi wa misava leyi yi nga kwetsimiki—u endle leswaku mavunwa lawa Xikwembu xi hemberiweke wona ma andza swinene. (Yohane 8:44; 12:31; Nhlavutelo 12:9) Vukhongeri byi endle leswaku Xikwembu xi vonaka xi nga ri xinene, xi ri ekule kumbe xi ri ni tihanyi. Byi vule leswaku xi seketela tinyimpi ta byona ta ku halata ngati. Hakanyingi ku ndhundhuzeriwe ku tiendlekela ka swilo hi xiwelo kumbe hundzuluko ematshan’weni yo dzunisa Xikwembu hi mitirho ya xona yo hlamarisa ya ntumbuluko. Ina, valala va Xikwembu va thyakise vito ra xona swinene. Ri fanele ri kwetsimisiwa; ku kwetsima ka rona loku ku ri faneleke ku fanele ku vuyisiwa. Hi ri langutele hi mahlongati siku leri Yehovha a nga ta basisa vito rakwe eka ndzhukano hinkwawo. U ta endla sweswo hi ku tirhisa Mfumo lowu fumiwaka hi N’wana wakwe. Ha swi tsakela ku endla hambi ku ri yini leswaku xikongomelo xexo lexikulu xi hetiseka.

14. Hikwalakayini ku vuriwa leswaku moya wa Xikwembu wa kwetsima naswona hikwalahokayini ku ri xidyoho lexikulu ku sandza moya lowo kwetsima?

¹⁴ Ku ni nchumu wun’wana lowu fambisanaka swinene na Yehovha lowu na wona wu nga ha vuriwaka swi twisiseka leswaku wa kwetsima—i moya wakwe kumbe matimba yakwe lama tirhaka. (Genesa 1:2) Yehovha u tirhisa matimba lawa ma nga hluriwiki hi nchumu leswaku a hetisisa swikongomelo swakwe. Hinkwaswo leswi Xikwembu xi swi endlaka, xi swi endla hi ndlela leyo kwetsima, leyi tengeke ni leyi baseke, hikwalaho matimba ya xona lama tirhaka ma vuriwa swi twisiseka leswaku i moya lowo kwetsima kumbe moya lowu kwetsimaka. (Luka 11:13; Varhoma 1:4) Ku sandza moya lowo kwetsima, leswi katsaka ku endla leswi lwisanaka ni swikongomelo swa Yehovha hi vomu, swi wela eka xidyoho lexi nga rivaleriwiki.—Marka 3:29.

15. Hi fanele hi titwa njhani hikwalaho ka leswi Yehovha a kwetsimaka?

¹⁵ Kutani, swa olova ku vona leswaku hikwalahokayini Bibele yi vula leswaku vanhu va fanele va chava Xikwembu hikuva xa kwetsima. Hi xikombiso, Pisalema 99:3 yi hlayekisa xileswi: “A va dzunise vito ra wena lerikulu, hikuva ra xiximeka naswona ra kwetsima.” Leswi swi vula leswaku hi fanele hi n’wi xixima swinene ku katsa ni vito rakwe. Swa fanela leswaku hi titwa hi ndlela yoleyo, hikuva ku kwetsima ka Xikwembu ku tlula matimba ya hina. Ku basile swinene, ka vangama. Hambiswiritano, ku kwetsima loku a ku fanelanga ku hi bakanyela ekule na xona. Ku ri na sweswo, langutelo lerinene hi ku kwetsima ka Xikwembu ri ta hi tshineta ekusuhi na xona. Hikwalahokayini?

16. (a) Xana ku kwetsima ku fambisana njhani ni ku vangama, kumbe ku saseka? Nyika xikombiso. (b) Xana tinhlamuselo ta xivono xa Yehovha ti ku kandziyisa njhani ku basa, ku tenga ni ku vonakala?

¹⁶ Phela, Bibele yi fanisa ku kwetsima ni ku saseka. Eka Esaya 63:15, tilo ri hlamuseriwa tanihi ‘ndhawu leyi tlakukeke ya Xikwembu yo vangama leyi kwetsimaka.’ Ku vangama ni ku saseka swi hi koka rinoko. Hi xikombiso, languta xifaniso lexi nga eka tluka 39. Xana xivono xexo a xi ku tsakisi? I yini lexi endlaka leswaku xi tsakisa swonghasi? Vona ndlela leyi mati ma langutekaka ma tengile hayona. Hambi ku ri moya wa kona wu fanele wu basile, hikuva ni xibakabaka xa kona xi tengile naswona ku vonakala ka xona ka vangama. Kutani, loko xivono xexo a xo cinciwa—xinambyana lexi xi lo mpyii hi thyaka, mirhi ni maribye ya kona swi halahariwile, moya wa kona wu nun’hwa musi—a hi nga ta xi tsakela; a hi ta xi nyenya. Hi ntolovelo hi fanisa ku saseka kumbe ku vangama ni ku basa, ku tenga ni ku vonakala. Marito lama fanaka ma nga ha tirhisiwa ku hlamusela ku kwetsima ka Yehovha. A swi hlamarisi leswi tinhlamuselo ta xivono xexo xa Yehovha ti hi tsakisaka! Ku vonakala loku vangamaka, ku hatima loku fanaka ni maribye ya nkoka, ku hatima loku fanaka ni ndzilo kumbe mintsompfu leyo tenga ni leyi vangamaka—koloko i ku vangama kumbe ku saseka ka Xikwembu xa hina lexo kwetsima.—Ezekiyele 1:25-28; Nhlavutelo 4:2, 3.

17, 18. (a) Xana xivono lexi Esaya a xi voneke xi n’wi khumbe njhani eku sunguleni? (b) Xana Yehovha u yi tirhise njhani serafi ku chavelela Esaya naswona xiendlo xa serafi a xi vula yini?

¹⁷ Kambe, xana ku kwetsima ka Xikwembu ku fanele ku hi endla hi titwa hi nga ri nchumu loko hi tipimanisa na xona? Nhlamulo ya kona hakunene i ina. Phela, hina hi vatsongo eka Yehovha—naswona swi le rivaleni leswaku a hi ringani na yena. Xana ku tiva sweswo swi vula leswaku hi nge swi koti ku tshinela eka yena? Vona ndlela leyi Esaya a anguleke hayona loko a twa tiserafi ti huwelela ku kwetsima ka Yehovha. “Kutani ndzi ku: “Khombo eka mina! Ndzi file, hikuva leswi humaka enon’wini wa mina a swi basanga; naswona ndzi tshama ni vanhu lava vulavulaka leswi nga basangiki; hikuva ndzi vone Hosi, Yehovha wa mavuthu.”’ (Esaya 6:5) Ina, ku kwetsima ka Yehovha loku nga riki na makumu ku tsundzuxe Esaya leswaku i mudyohi lonkulu ni leswaku a nga hetisekanga nikatsongo. Eku sunguleni, wanuna yoloye la tshembekaka u hele matimba. Kambe Yehovha a nga n’wi tshikanga a ri eka xiyimo xexo.

¹⁸ Serafi yi chavelele muprofeta yoloye hi ku hatlisa. Njhani? Xivumbiwa xa matimba xa moya xi hahile xi ya ealitarini, xi teka kala eka yona, kutani xi ya khumba milomu ya Esaya. Sweswo swi nga twala swi vava ngopfu ku tlula ku chavelela. Kambe, tsundzuka leswaku lexi a ku ri xivono lexi tameleke tinhlamuselo leti fuweke to fanekisela. Esaya, la nga Muyuda la tshembekaka, a a swi tiva kahle leswaku magandzelo a ma nyikeriwa siku ni siku ealitarini leswaku ku komberiwa ndzivalelo wa swidyoho. Nakambe serafi yi tsundzuxe muprofeta hi rirhandzu leswaku hambileswi a a nga hetisekanga ni leswi ‘enon’wini wakwe a ku huma swilo leswi nga basangiki,’ a a ta swi kota ku va exiyin’weni lexi baseke emahlweni ka Xikwembu.a Yehovha a a tiyimiserile ku languta munhu la nga hetisekangiki, la nga ni xidyoho a ri la kwetsimaka—hi mpimo wokarhi.—Esaya 6:6, 7.

19. Hi nga swi kotisa ku yini ku va lava kwetsimaka hi mpimo wo karhi, hambileswi hi nga hetisekangiki?

¹⁹ Swi tano ni namuntlha. Magandzelo hinkwawo lama a ma nyikeriwa ealitarini le Yerusalema a ma fanekisela nchumu lowukulu lowu a wa ha ri endleleni—ku nga gandzelo leri hetisekeke, leri nyikeriweke hi Yesu Kreste hi 33 C.E. (Vaheveru 9:11-14) Loko hi hundzuka hakunene eswidyohweni swa hina, hi lulamisa tindlela ta hina leti hoxeke, kutani hi va ni ripfumelo egandzelweni rero, ha rivaleriwa. (1 Yohane 2:2) Na hina hi nga tiphina hi xiyimo lexi baseke emahlweni ka Xikwembu. Xisweswo, muapostola Petro wa hi tsundzuxa: “Ku tsariwile: ‘Mi fanele mi kwetsima, hikuva mina ndza kwetsima.’” (1 Petro 1:16) Xiya leswaku Yehovha a nga vulanga leswaku hi fanele hi kwetsima ku fana na yena. A nga langutelanga leswaku hi endla leswi hi tsandzekaka ku swi endla. (Pisalema 103:13, 14) Ematshan’weni ya sweswo, Yehovha u hi byela leswaku hi fanele hi kwetsima hikuva na yena wa kwetsima. “Leswi [hi] nga vana lava rhandzekaka,” hi lwela ku n’wi tekelela hilaha hi nga kotaka hakona tanihi vanhu lava nga hetisekangiki. (Vaefesa 5:1) Hikwalaho, ku fikelela ku kwetsima i nchumu lowu yaka emahlweni. Loko hi ri karhi hi aka vuxaka bya hina ni Xikwembu, hi lwela ku va lava “kwetsimaka ngopfu” siku ni siku.—2 Vakorinto 7:1.

20. (a) Hikwalahokayini swi ri swa nkoka ku twisisa leswaku hi nga va lava baseke ematihlweni ya Xikwembu xa hina lexo kwetsima? (b) Xana Esaya u titwe njhani loko a xiya leswaku swidyoho swakwe swi rivaleriwile?

²⁰ Yehovha u rhandza leswi lulameke ni leswi tengeke. U venga xidyoho. (Habakuku 1:13) Kambe hina a nga hi vengi. Tsendze loko hi languta xidyoho hi ndlela leyi a xi langutaka ha yona—hi venga leswo biha, hi rhandza leswinene—naswona hi lwela ku landzela mikondzo leyi hetisekeke ya Kreste Yesu, Yehovha wa hi rivalela swidyoho swa hina. (Amosi 5:15; 1 Petro 2:21) Loko hi swi twisisa leswaku hi nga va vanhu lava baseke ematihlweni ya Xikwembu xa hina lexo kwetsima, hi ta vuyeriwa swinene. Tsundzuka, ku kwetsima ka Yehovha ku rhange ku tsundzuxa Esaya hi ku thyaka kakwe. U ririle a ku: “Khombo eka mina!” Kambe xikan’wekan’we loko a swi twisisile leswaku swidyoho swakwe swi rivaleriwile, langutelo rakwe ri cincile. Loko Yehovha a kombela mutirhi wa ku tirhandzela leswaku a endla ntirho wokarhi, Esaya u angule hi ku hatlisa, hambileswi a a nga tivi leswaku ntirho wa kona wu katsa yini. U huwelele a ku: “Hi mina loyi! Ndzi rhume!”—Esaya 6:5-8.   

21. Hi xihi xisekelo lexi hi nga na xona xo tshemba leswaku hi nga swi kota ku hlakulela vumunhu byo kwetsima?

²¹ Hi endliwe hi xifaniso xa Xikwembu xo kwetsima, hi nga swi kota ku va ni mahanyelo lamanene naswona hi nga va ni vuxaka ni Xikwembu. (Genesa 1:26) Hinkwerhu hi nga swi kota ku kwetsima. Loko hi ri karhi hi hlakulela ku kwetsima, Yehovha wa swi tsakela ku hi pfuna. Loko hi ri karhi hi endla tano, hi ta tshinela ekusuhi ni Xikwembu xa hina lexo kwetsima. Tlhandlakambirhi, loko hi kambisisa vumunhu bya Yehovha eka tindzima leti landzelaka, hi ta swi vona leswaku ku ni swivangelo swo tala leswi twalaka swo tshinela eka yena!