Rito Ra Yehovha Ra Hanya
Tinhla-nkulu Leti Humaka Eka Papila Ra Yakobo Ni Mapapila Ya Petro
KWALOMU ka malembe ya 30 endzhaku ka Pentekosta ya 33 C.E., mudyondzisiwa Yakobo—makwavo wa Yesu hi manana—u tsale papila leri yaka eka “tinyimba ta 12” ta Israyele wa moya. (Yak. 1:1) Xikongomelo xa yena a ku ri ku ti khutaza leswaku ti tiya eripfumelweni nileswaku ti tiyisela loko ti langutane ni miringo. U tlhele a nyikela ndzayo leswaku a lulamisa swiyimo leswi nga tsakisiki leswi a swi ri kona emavandlheni.
Emahlweninyana ka tsima ra Hosi Nero wa le Rhoma ro xanisa Vakreste hi 64 C.E., muapostola Petro u tsale papila ra yena ro sungula a ri tsalela Vakreste, a va khutaza leswaku va yima va tiya eripfumelweni. Eka papila rakwe ra vumbirhi, leri tsariweke endzhakunyana ka lero sungula, Petro u khutaze vapfumeri-kulobye leswaku va dzika ngopfu eritweni ra Xikwembu ni ku va lemuxa hi ta siku leri taka ra Yehovha. Ina, hi nga vuyeriwa hi ku nyikela nyingiso eka marungula ya papila ra Yakobo ni mapapila ya Petro.—Hev. 4:12.
XIKWEMBU XI VA NYIKA VUTLHARI LAVA “KOMBELAKA HI RIPFUMELO”
Yakobo u tsarile a ku: “Wa tsaka munhu la hambetaka a tiyisela ndzingo, hikuva eku amukeriweni kakwe u ta kuma harhi ya vutomi.” Lava va ‘hambetaka va kombela hi ripfumelo,’ Yehovha u va nyika vutlhari lebyi lavekaka leswaku va tiyisela miringo.—Yak. 1:5-8, 12.
Lava ‘va vaka vadyondzisi’ evandlheni va fanele va va ni ripfumelo ni vutlhari. Endzhaku ka loko a vule leswaku ririmi i “xirho lexitsongo” lexi kotaka ku “endla swivati emirini hinkwawo,” Yakobo u lemukise hi mikhuva ya misava leyi nga onhaka vuxaka bya munhu ni Xikwembu. U tlhele a xaxameta magoza lawa un’wana ni un’wana loyi a vabyaka hi tlhelo ra moya a nga ma tekaka leswaku a hlakarhela.—Yak. 3:1, 5, 6; 5:14, 15.
Tinhlamulo Ta Swivutiso Swa Matsalwa:
2:13—Xana ‘tintswalo ti khana eku avanyisiweni’ hi ndlela yihi? Loko swi ta emhakeni ya ku va hi tihlamulela eka Xikwembu, xi ta languta tintswalo leti hi ti kombiseke eka van’wana kutani xi hi rivalela exisekelweni xa gandzelo ra nkutsulo ra N’wana wa xona. (Rhom. 14:12) Hakunene lexi hi xona xivangelo lexikulu xo va hi kombisa tintswalo evuton’wini!
4:5—Hi yihi ndzimana leyi Yakobo a yi tshahaka laha? Yakobo a nga tshahi ndzimana yo karhi. Hambiswiritano, marito lawa lama huhuteriweke hi Xikwembu kumbexana ma sekeriwe eka rungula leri tolovelekeke ra tindzimana to tanihi Genesa 6:5; 8:21; Swivuriso 21:10; na Vagalatiya 5:17.
5:20—“Loyi a vuyisaka mudyohi endleleni ya yena leyi hambukeke” u ta ponisa moya-xiviri wa mani eku feni? Mukreste la vuyisaka mudyohi endleleni ya yena leyi hambukeke u ponisa moya-xiviri wa munhu yoloye la hundzukeke leswaku a nga dlayi vuxaka bya yena na Yehovha naswona kumbexana u n’wi ponisa leswaku a nga loviseriwi makumu. Munhu loyi a pfunaka mudyohi hi ndlela leyi u ta tlhela a “funengeta swidyoho leswinyingi” swa mudyohi yoloye.
Leswi Hi Swi Dyondzaka:
1:14, 15. Xidyoho xi vangiwa hi ku navela loku nga fanelangiki. Hikwalaho a hi fanelanga hi tshamela ku ehleketa hi ku navela ko biha. Ematshan’weni ya sweswo, hi fanele hi ‘hambeta hi xiya’ swilo leswi akaka hi tlhela hi tata miehleketo ni timbilu ta hina hi swona.—Filp. 4:8.
2:8, 9. Ku “kombisa xihlawuhlawu” swi hambana ni “nawu wa vuhosi” wa rirhandzu. Hikwalaho, Vakerste va ntiyiso a va na xihlawuhlawu.
2:14-26. Hi “ponisiwile hi ripfumelo,” ‘ku nga ri hi mintirho’ ya Nawu wa Muxe kumbe hi leyi endliwaka hi Vakreste. A hi fanelanga hi vula ntsena leswaku hi ni ripfumelo. (Efe. 2:8, 9; Yoh. 3:16) Ri fanele ri hi susumetela ku endla ku rhandza ka Xikwembu.
3:13-17. “Vutlhari lebyi humaka ehenhla” byi tlakukile swinene ku tlula vutlhari ‘bya misava, bya vuharhi ni vudimona’! Hi fanele hi ‘hambeta hi lavisisa vutlhari bya Xikwembu kukotisa xuma lexi fihliweke.’—Swiv. 2:1-5.
3:18. Mbewu ya mahungu lamanene ya Mfumo yi fanele yi byariwa hi ku rhula hi “lava endlaka ku rhula.” I swa nkoka leswaku hi va vaendli va ku rhula naswona hi nga titlakusi, hi nga rhandzi timholovo kumbe nyimpi.
‘YIMANI MI TIYA ERIPFUMELWENI’
Petro u tsundzuxe vapfumeri-kulobye hi “ntshembo [wa vona] lowu hanyaka” wa ndzhaka ya le tilweni. Petro u va byele a ku: “Mi ‘rixaka leri hlawuriweke, vaprista va vuhosi, tiko ro kwetsima.’” Endzhaku ka loko a va nyike ndzayo yo karhi leyi khumbaka ku titsongahata, u khutaze hinkwavo leswaku va va ni ‘mianakanyo leyi fanaka, va kombisa ntlhaveko wa xinakulobye, va va ni xinakulobye xa vumakwerhu, va va ni ntsetselelo lowukulu, va titsongahata emianakanyweni.’—1 Pet. 1:3, 4; 2:9; 3:8.
Leswi ‘makumu ya mafambiselo ya swilo ya Xiyuda a ma tshinerile,’ Petro u tsundzuxe vamakwavo leswaku va ‘hluteka emianakanyweni ni ku xalamuka eswikhongelweni.’ U te: “Hlayisani mianakanyo ya n’wina leyi hlutekeke, mi hiteka. . . . Lwanani na [Sathana], mi tiya eripfumelweni.”—1 Pet. 4:7; 5:8, 9.
Tinhlamulo Ta Swivutiso Swa Matsalwa:
3:20-22—Xana nkhuvulo wu hi ponisa njhani? Lava lavaka ku ponisiwa va fanele va khuvuriwa. Hambiswiritano, ku khuvuriwa ntsena a ku nge hi ponisi. Kahle-kahle, hi ponisiwa “hi ku pfuxiwa ka Yesu Kreste eka lava feke.” Munhu loyi a khuvuriwaka u fanele ku va ni ripfumelo ra leswaku munhu u kota ku ponisiwa hikwalaho ka leswi Yesu a feke rifu ra gandzelo naswona u pfuxiwile nileswaku “u le vokweni ra xinene ra Xikwembu,” naswona u ni vulawuri ehenhla ka lava va hanyaka ni lava feke. Nkhuvulo lowu sekeriweke eripfumelweni ro tano wu fambisana ni ndlela leyi ‘mimoya-xiviri ya nhungu yi ponisiweke ha yona ematini.’
4:6—I vamani “lava feke” lava ‘mahungu lamanene ma vuriweke’ eka vona? Lava hi lava a va ‘file eswivini ni le swidyohweni swa vona’ kumbe lava a va nga ri na vuxaka na Yehovha, loko va nga si twa mahungu lamanene. (Efe. 2:1) Kambe, endzhaku ka loko va pfumele leswi mahungu lamanene ma swi vulaka va sungule “ku hanya” hikuva se a va ri ni vuxaka na Yehovha.
Leswi Hi Swi Dyondzaka:
1:7. Leswaku ripfumelo ra hina ri va ra risima swinene, ri fanele ri va ri kamberiwile kumbe ri ringiwa. Ripfumelo ro tano leri tiyeke ri ta ‘londzovota moya-xiviri wu hanya.’ (Hev. 10:39) A hi fanelanga hi tlhelela endzhaku loko ripfumelo ra hina ri ringiwa.
1:10-12. Tintsumi ti navele ku kambisisa ni ku twisisa ntiyiso lowu enteke wa swilo wa Xikwembu lowu vaprofeta va xona va le minkarhini ya khale va wu tsaleke malunghana ni vandlha ra Vakreste lava totiweke. Hambiswiritano, swilo leswi swi sungule ku twisiseka ntsena loko Yehovha a sungule ku tirhisana ni vandlha. (Efe. 3:10) Hi fanele hi tekelela xikombiso xa tintsumi hi tikarhatela ku kambisisa “swilo leswi enteke swa Xikwembu.”—1 Kor. 2:10.
2:21. Loko hi tekelela Yesu Kreste, Xikombiso xa hina lexinene, hi fanele hi tiyimisela ku xanisiwa hambi ku ri ku fa leswaku hi kota ku seketela vuhosi bya Yehovha.
5:6, 7. Loko hi lahlela ku vilela ka hina eka Yehovha, u ta hi pfuna leswaku hi hambeta hi rhangisa vugandzeri bya ntiyiso evuton’wini bya hina ematshan’weni yo karhateka ku tlula mpimo hileswaku siku leri landzelaka ri hi khomele yini.—Mat. 6:33, 34.
“SIKU RA YEHOVHA RI TA TA”
Petro u tsarile a ku: “Vuprofeta a byi si tisiwa hi ku rhandza ka munhu hambi ku ri rini, kambe vanhu a va vulavula leswi humaka eka Xikwembu va ri karhi va susumetiwa hi moya lowo kwetsima.” Loko hi dzikisa rito ra vuprofeta emianakanyweni ya hina hi ta sirheleleka eka “vadyondzisi va mavunwa” swin’we ni le ka vanhu van’wana vo homboloka.—2 Pet. 1:21; 2:1-3.
Petro u tsundzuxile a ku: “Emasikwini ya makumu ku ta va ni vahlekuri lava hlekulaka.” Kambe “siku ra Yehovha ri ta ta ku fana ni khamba.” Petro u gimete papila ra yena hi xitsundzuxo lexi twalaka eka lava ‘rindzeleke ni ku hamba va tsundzuka vukona bya siku rero.’—2 Pet. 3:3, 10-12.
Tinhlamulo Ta Swivutiso Swa Matsalwa:
1:19—I mani “nyeleti ya nimixo,” u tsuvuka rini naswona hi swi tivisa ku yini leswaku leswi swi humelerile? “Nyeleti ya nimixo” i Yesu Kreste loko se a ri Hosi ya Mfumo wa Xikwembu. (Nhlav. 22:16) Hi 1914, Yesu u tsuvukile eka swivumbiwa hinkwaswo a va Hosi leyi nga Mesiya, a twarisa ku sungula ka siku lerintshwa. Ku hundzuriwa ku endle leswaku ku vangamisiwa ka Yesu ni matimba ya Mfumo swi tiveka ka ha ri emahlweni kutani swi kandziyisa ku tshembeka ka rito ra Xikwembu ra vuprofeta. Ku nyikela nyingiso eka rito rero ku voningela timbilu ta hina kutani ha tiyiseka leswaku Nyeleti ya Nimixo yi tsuvukile.
2:4—“Thatharasi” i yini naswona tintsumi leti xandzukeke ti hoxiwe rini kona? Thatharasi i xiyimo lexi fanaka ni khotso laha ku pfaleriwaka swivumbiwa swa moya ntsena ku nga ri vanhu va nyama. I xiyimo xa munyama lowukulu wa mianakanyo malunghana ni swikongomelo swa Xikwembu. Swivumbiwa leswi nga le Thatharasi a swi na ntshembo wa vumundzuku. Xikwembu xi hoxe tintsumi leti nga yingisangiki eThatharasi esikwini ra Nowa, naswona ti ta tshama eka xiyimo xexo xo tsongahatiwa kukondza ti herisiwa.
3:17—Xana Petro a a vula yini hi ‘vutivi ka ha ri emahlweni’? Petro a a vulavula hi ku tiva swilo leswi nga ta endleka enkarhini lowu taka ka ha ri emahlweni, loku yena swin’we ni vatsari van’wana va Bibele lava huhuteriweke va nyikiweke kona. Tanihi leswi vutivi lebyi a byi nga ri vutivi lebyi heleleke, ku va na byona a swi endlanga leswaku Vakreste vo sungula va tiva vuxokoxoko hinkwabyo bya swiendlakalo leswi nga ta humelela enkarhini lowu taka. Va lo tiva ntsena leswi nga languteriwaka.
Leswi Hi Swi Dyondzaka:
1:2, 5-7. Ku engetela eku pfuniweni ka hina leswaku hi kurisa “vutivi lebyi kongomeke mayelana ni Xikwembu na Yesu,” loko hi endla matshalatshala lamakulu yo hlakulela timfanelo to tanihi ripfumelo, ku tiyisela ni ku tinyiketela loku nga ni vukwembu, ‘a hi nge vi lava tsaneke kumbe lava nga vekiki mihandzu’ malunghana ni vutivi byebyo.—2 Pet. 1:8.
1:12-15. Leswaku hi hambeta hi ‘yimile hi tiya entiyisweni’ hi fanele hi tshama hi ri karhi hi kuma switsundzuxo swo tanihi leswi hi swi kumaka eminhlanganweni ya hina ya vandlha, eka dyondzo ya munhu hi yexe ni loko hi hlaya Bibele.
2:2. Hi fanele hi tivonela leswaku ku tikhoma ka hina a ku tisi xisandzu evitweni ra Yehovha ni le ka nhlengeletano yakwe.—Rhom. 2:24.
2:4-9. Hi ku ya hi leswi a swi endleke enkarhini lowu nga hundza hi nga tiyiseka leswaku “Yehovha wa yi tiva ndlela yo va kutsula endzingweni vanhu lava nga ni ku tinyiketela loku nga ni vukwembu, kambe u vekela vanhu lava nga lulamangiki siku ra vuavanyisi leswaku va ta lovisiwa.”
2:10-13. Hambileswi “lava dzunekaka,” ku nga vakulu lava nga Vakreste, va endlaka swihoxo minkarhi yin’wana, a hi fanelanga hi vulavula ku biha ha vona.—Hev. 13:7, 17.
3:2-4, 12. Loko hi tshama hi ri karhi hi tsundzuka “marito lama vuriweke khale hi vaprofeta vo kwetsima ni xileriso xa Hosi tlhelo Muponisi,” hi ta tshama hi langutele siku ra Yehovha leri tshineleke.
3:11-14. Tanihi leswi hi ‘rindzeleke ni ku hamba hi tsundzuka vukona bya siku ra Yehovha,’ hi fanele (1) hi ‘kwetsima eku tikhomeni,’ hi tshama hi basile emirini, emianakanyweni, emahanyelweni ni le moyeni; (2) hi va ni swiendlo swa ku “tinyiketela loku nga ni vukwembu” swo tanihi ntirho wa ku chumayela hi Mfumo ni ku endla vadyondzisiwa; (3) hi hlayisa ku tikhoma ka hina ni vumunhu bya hina byi nga ri na ‘swivati,’ byi nga thyakisiwanga hi misava; (4) hi nga vi lava ‘solekaka,’ hi endla swilo hinkwaswo hi xikongomelo lexinene; ni (5) hi ku va ni “ku rhula” ni Xikwembu, ni vamakwerhu lava nga Vakreste hambi ku ri vanhu-kulorhi.