Ndzima 5

Yohane U Vona Yesu La Kwetsimisiweke

Xivono 1—Nhlavutelo 1:10–3:22

Nhloko-mhaka: Yesu u kambela Israyele wa moya emisaveni kutani a wu khutaza hi rirhandzu

Nkarhi wa ku hetiseka: Xiendlakalo xa siku leri ra Hosi xi sungula hi 1914 ku fikela loko wo hetelela eka vatotiwa a fa kutani a pfuxiwa

 1. Xana xivono xo sungula xi kombiwa hi ndlela yihi naswona Yohane u vule leswaku wu ta va rini nkarhi wa ku hetiseka ka xona?

XIVONO xo sungula ebukwini ya Nhlavutelo xi sungula eka ndzima 1, ndzimana ya 10. Ku fana ni swivono swin’wana ebukwini ya Nhlavutelo, xivono lexi xi sungula hi marito lawa Yohane a ma tweke kumbe swo karhi leswi a swi voneke, leswi hlamarisaka. (Nhlavutelo 1:10, 12; 4:1; 6:1) Swiendlakalo swa xivono lexi xo sungula swi kombisa swilo leswi endlekeke eka lembe-xidzana ro sungula, laha ku veke ni marungula lama kongomisiweke eka mavandlha ya nkombo ya le nkarhini wa Yohane. Kambe Yohane u kombisa nkarhi wa xiviri wa ku hetiseka ka marungula lawa loko a ku: “Ndzi ve esikwini ra Hosi hi ku huhuteriwa.” (Nhlavutelo 1:10a) Xana ri rini ‘siku’ leri? Xana swiendlakalo leswi hlamarisaka swa nkarhi lowu wa mangava swi nga va swi fambisana na rona? Loko swi ri tano, hi fanele hi byi yingisa hi vukheta vuprofeta lebyi hikuva byi khumba vutomi bya hina—hambi ku ri ku ponisiwa ka hina.—1 Vatesalonika 5:20, 21.

Hi Siku Ra Hosi

 2. Xana siku ra Hosi ri sungula rini naswona ri hela rini?

² Xana vuprofeta lebyi bya Nhlavutelo byi ta hetiseka rini? A hi rhangeni hi tiva leswaku i yini siku ra Hosi! Muapostola Pawulo u vulavula hi rona tanihi nkarhi wa ku avanyisa ni wa ku hetiseka ka switshembiso swa Xikwembu. (1 Vakorinto 1:8; 2 Vakorinto 1:14; Vafilipiya 1:6, 10; 2:16) Loko ‘siku’ rero ri ri karhi ri tshinela, swikongomelo leswikulu swa Yehovha na swona swi karhi swa tshinela naswona a xi kona lexi nga ta sivela ku hetiseka ka swona. ‘Siku’ rero ri sungule loko Yesu a vekiwa exiluvelweni tanihi Hosi ya le tilweni. Siku ra Hosi ri ta ya emahlweni hambiloko Yesu se a avanyise Sathana ni misava ya yena, loko misava se yi hundzuriwe Paradeyisi naswona vanhu va endliwe lava hetisekeke, kukondza loko eku heteleleni Yesu a “nyiketa mfumo eka Xikwembu tlhelo Tata wa yena.”—1 Vakorinto 15:24-26; Nhlavutelo 6:1, 2.

 3. (a) Xana vuprofeta bya Daniyele bya “minkarhi ya nkombo” byi hi pfuna njhani ku vona nkarhi lowu siku ra Hosi ri sunguleke ha wona? (b) Hi swihi swiendlakalo swa la misaveni leswi kombisaka leswaku lembe ra 1914 ri ve ku sungula ka siku ra Hosi?

³ Ku hetiseka ka vuprofeta byin’wana bya Bibele ku hi pfuna hi vona nkarhi lowu siku ra Hosi ri sungulaka ha wona. Hi xikombiso, Daniyele u hlamusela hi ta ku tsemiwa ka vuhosi bya rixaka ra Hosi Davhida; endzhaku ka “minkarhi ya nkombo” a swi ta tiveka leswaku “La nge Henhla-henhla i Mufumi emfun’weni wa vanhu, nileswaku u wu nyika loyi a lavaka ku n’wi nyika wona.” (Daniyele 4:23, 24, 31, 32) Ku hetiseka lokukulu ka vuprofeta byebyo ku sungule loko ku lovisiwa mfumo wa Yuda, lowu Bibele yi swi vekaka erivaleni leswaku wu lovisiwe hi October 607 B.C.E. Nhlavutelo 12:6, 14 yi kombisa leswaku minkarhi ya 3 1/2 yi ringana ni masiku ya 1 260; hikwalaho minkarhi ya nkombo (ku nga ku phindhiwa kambirhi ka nhlayo ya 1 260) yi fanele yi ringana ni masiku ya 2 520. Loko hi teka “siku rin’we ri yimela lembe rin’we,” hi kuma malembe ya 2 520 ma ringana ni “minkarhi ya nkombo.” (Ezekiyele 4:6) Hikokwalaho, Kreste Yesu u sungule ku fuma etilweni loko lembe ra 1914 ri ya eku heleni. Ku sungula ka nyimpi yo sungula ya misava hi lembe rero ku funghe ku “sungula ka switlhavi swa maxangu” leswi hambeteke swi xanisa vanhu. Ku sukela hi 1914, swiendlakalo emisaveni leyi eka yona ku feke vanhu vo tala, swi tiyisekisa leswaku lembe rero ri ve ku sungula ka ‘siku’ ra ku va kona ka Yesu!—Matewu 24:3-14.a

 4. (a) Xana marito ya buku ya Nhlavutelo hi yoxe ma vula leswaku xivono xo sungula xi sungula ku hetiseka rini? (b) Xana ku hetiseka ka xivono xo sungula ku ta hela rini?

⁴ Hikwalaho, xivono lexi xo sungula ni ndzayo leyi xi yi tameleke swi tirha ku sukela loko siku ra Hosi ri sungurile hi 1914 ku ya emahlweni. Vumbhoni bya leswaku nkarhi lowu wu kongomile, byi sekeriwa hi leswaku hi ku famba ka nkarhi kona kwala bukwini ya Nhlavutelo, rungula ra yona ri hlamusela hi ta ku humesiwa ka vuavanyisi byo lulama bya Xikwembu xa ntiyiso—ku nga swiendlo leswi Hosi Yesu a hoxaka xandla swinene eku hetisekeni ka swona. (Nhlavutelo 11:18; 16:15; 17:1; 19:2, 11) Loko xivono xo sungula xi sungule ku hetiseka hi 1914, xana xi ta hela rini? Tanihi laha marungula hi woxe ma kombisaka hakona, nhlengeletano leyi ku vulavuriwaka ha yona i vandlha ra Xikwembu ra vatotiwa lava nga emisaveni. Kutani xivono xo sungula xi hela loko xirho xo hetelela xo tshembeka eka vandlha leri ra vatotiwa xi fa kutani xi pfuxeriwa etilweni. Hambiswiritano, Siku ra Hosi ni mikateko ya rona eka tinyimpfu tin’wana leti nga ta sala ti hanya la misaveni, ri ta hambeta kukondza ku hela Mfumo wa Yesu Kreste wa Gidi ra Malembe.—Yohane 10:16; Nhlavutelo 20:4, 5.

 5. (a) Xana rito ri lerise Yohane leswaku a endla yini? (b) Ha yini a swi olova ku yisa tsalwa-nsongwa endhawini leyi ‘mavandlha ya nkombo’ a ma kumeka eka yona?

⁵ Eka xivono lexi xo sungula loko Yohane a nga si vona nchumu, u twe swin’wana, u ri: “Ndzi twa rito ra matimba endzhaku ka mina ri fana ni ra mhalamhala, ri ku: ‘Leswi u swi vonaka swi tsale eka buku-nsongwa kutani u yi rhumela emavandlheni ya nkombo, le Efesa ni le Smirna ni le Pergamo ni le Tiyatira ni le Sarda ni le Filadelfiya ni le Lawodikiya.’” (Nhlavutelo 1:10b, 11) Yohane u twe rito leri nga ni xindzhuti leri twalaka onge i mpfumawulo wa mhalamhala, ri n’wi lerisa ku tsalela ‘mavandlha ya nkombo.’ A a ta nyikiwa marungula lama tlhandlamanaka naswona a a fanele a tsala swilo leswi a nga ta swi vona ni ku swi twa. Xiya leswaku mavandlha lawa ku vulavuriwaka ha wona laha a ma ri kona hi nkarhi wa Yohane. Hinkwawo ka wona a ma kumeka eAsia Minor, hala ntsungeni wa xihlala xa Patmosi. A swi olova ku fika eka wona hikuva a ku ri ni mapatu lamanene lama endliweke hi Varhoma hi nkarhi wolowo. A swi nga ta tika leswaku murhumiwa a fambisa tsalwa-nsongwa ri suka eka vandlha rin’wana a ri yisa eka leri landzelaka. Mavandlha lawa ya nkombo hi nga ma fanisa ni xifundzha xa manguva lawa xa Timbhoni ta Yehovha.

 6. (a) Ku vuriwa yini hi “swilo leswi endlekaka”? (b) Ha yini hi tiyiseka leswaku swiyimo leswi endlekaka evandlheni ra Vakreste lava totiweke namuntlha swa fana ni swa le nkarhini wa Yohane?

⁶ Vuprofeta byo tala bya buku ya Nhlavutelo a byi ta hetiseka loko Yohane a file. A byi vulavula hi “swilo leswi nga ta endleka endzhaku ka leswi.” Kambe ndzayo leyi rhumeriweke emavandlheni ya nkombo yi vulavule hi “swilo leswi endlekaka,” leswi a swi ri kona emavandlheni ya nkombo hi nkarhi wolowo. Marungula lawa a ma ri mpfuno wa risima eka vakulu lava nga vatotiwa emavandlheni wolawo ya nkombo swin’we ni le ka mavandlha hinkwawo ya Vakreste lava nga vatotiwa enkarhini wolowo.b Tanihi leswi xivono lexi xi hetisekeke ngopfu esikwini ra Hosi, leswi Yesu a swi vuleke swi hi lemukisa leswaku swiyimo leswi fanaka swi nga endleka emavandlheni ya Vakreste lava totiweke namuntlha.—Nhlavutelo 1:10, 19.

 7. Xana Yohane u vone mani eka xivono lexi xo sungula naswona ha yini swi ri swa nkoka ni ku tsakisa eka hina namuntlha?

⁷ Eka xivono lexi xo sungula Yohane u vone Hosi Yesu Kreste a ri eku vangameni ka Yena ka le tilweni. Hakunene a swi fanerile leswaku buku ya vuprofeta yi vulavula hi siku lerikulu ra Hosi leyi, leyi humaka etilweni! Kutani a ku na nchumu wa nkoka eka hina lava hanyaka enkarhini lowu handle ka leswaku hi yingisa xileriso xin’wana ni xin’wana lexi a hi lerisaka xona! Tlhandlakambirhi, swi tsakisa ngopfu leswaku vaseketeri va vuhosi bya Yehovha va tiyiseka leswaku sweswi Mbewu ya Mesiya ya hanya etilweni naswona yi nyikiwe matimba yo hetisisa xikongomelo lexikulu xa Xikwembu ku kondza xi hetiseka, endzhaku ko tiyiselela miringo hinkwayo ni ku xanisiwa loku tisiweke hi Sathana, ni ku tiyisela rifu leri vavaka swinene loko yi ‘lumiwe’ xirhendze emalembeni ya kwalomu ka 2 000 lama hundzeke!—Genesa 3:15.

 8. Hi rihi goza leri Yesu a lunghekeleke ku ri teka sweswi?

⁸ Swi le rivaleni leswaku sweswi Yesu u lunghekele ku vekiwa exiluvelweni tanihi Hosi. U vekiwe ku va Muhetisisi-nkulu wa vuavanyisi byo hetelela bya Yehovha eka mafambiselo lawa ya khale ya swilo ni le ka xikwembu xa wona xa tihanyi, ku nga Sathana. Nakambe u lunghekele ku avanyisa vatotiwa lava nga evandlheni ra yena swin’we ni lava ntshungu lowukulu lava hlanganyelaka na vona, swin’we ni ku avanyisa misava hinkwayo.—Nhlavutelo 7:4, 9; Mintirho 17:31.

 9. (a) Xana Yohane u n’wi hlamusele njhani Yesu Kreste la kwetsimaka, la yimeke exikarhi ka swo tlhoma timboni swa nsuku? (b) Xana ndhawu leyi fanekiselaka tempele yi kombisa yini swin’we ni nguvu leyi Yesu a yi ambaleke? (c) Xana vamba ra yena ra nsuku ri fanekisela yini?

⁹ Loko Yohane a hundzuluka ku twa mpfumawulo wa rito lerikulu, u vone leswi: “Hiloko ndzi hundzuluka leswaku ndzi vona rito leri a ri vulavula na mina, loko ndzi hundzulukile, ndzi vona swo tlhoma timboni swa nsuku swa nkombo.” (Nhlavutelo 1:12) Hi ku famba ka nkarhi, Yohane u byeriwe leswaku swo tlhoma timboni swa nkombo swi yimela yini. Kambe nchumu lowu n’wi kokeke mahlo i munhu loyi a a yime exikarhi ka swo tlhoma timboni. “Exikarhi ka swo tlhoma timboni a ku ri ni un’wana wo fana ni n’wana wa munhu, a ambale nguvu leyi fikaka ehansi emilengeni, a tikhame xifuva hi vamba ra nsuku.” (Nhlavutelo 1:13) Laha Yesu, “n’wana wa munhu” u humelele eka Yohane, mbhoni ya yena leyi hlamaleke, a ri munhu la vangamaka. U vonaka a vangama exikarhi ka swo tlhoma timboni swa nsuku. Eka Yohane, ndhawu leyi fanaka ni tempele yi kandziyisa ntiyiso wa leswaku Yesu i Muprista Lonkulu wa Yehovha, la nga ni matimba ya ku avanyisa. (Vaheveru 4:14; 7:21-25) Nguvu ya yena yo leha yi pfumelelana ni ntirho wa yena wa vuprista. Ku fana ni vaprista va khale va Xiyuda, u tikhame xifuva hi vamba ra nsuku leri sirheleleke mbilu ya yena. Sweswo swi vula leswaku u ta wu endla hi mbilu ya yena hinkwayo ntirho lowu Yehovha Xikwembu a n’wi aveleke wona.—Eksoda 28:8, 30; Vaheveru 8:1, 2.

10. (a) Xana misisi ya Yesu leyo basa onge i gamboko ni mahlo ya yena lama fanaka ni langavi leri pfurhaka, swi fanekisela yini? (b) Xana milenge ya Yesu leyi fanaka ni koporo leyi vangamaka yi fanekisela yini?

¹⁰ Yohane u ye emahlweni ni nhlamuselo ya yena a ku: “Ku tlula kwalaho, nhloko ya yena ni misisi ya yena a swi basile wonge i voya byo basa, wonge i gamboko, naswona mahlo ya yena wonge i langavi leri pfurhaka.” (Nhlavutelo 1:14) Misisi ya yena leyo basa onge i gamboko yi kombisa vutlhari lebyi a nga na byona tanihi leswi se ku nga khale a ri karhi a hanya. (Ringanisa na Swivuriso 16:31.) Naswona mahlo ya yena lama vonakaka onge i langavi leri pfurhaka, ma kombisa leswaku u xalamukile loko a ri karhi a endla ntirho wo kambisisa kumbe ma kombisa leswaku u karihile. Hambi ku ri milenge ya Yesu yi koke mahlo ya Yohane, u ri: “Milenge ya yena a yi fana ni koporo yo tenga loko yi hisiwa ekheleni ra ndzilo; rito ra yena a ri kotisa mpfumawulo wa mati yo tala.” (Nhlavutelo 1:15) Exivonweni lexi, milenge ya Yesu yi fana ni koporo, leyi hisiweke, leyi vangamaka—sweswo swi n’wi fanela kahle munhu la fambaka hi ku hiseka ni loyi a amukelekaka eka Yehovha Xikwembu. Tlhandlakambirhi, eBibeleni, swilo swa le tilweni swi fanekiseriwa hi nsuku kasi swilo swa vanhu laha misaveni swi fanekiseriwa hi koporo.c Kutani milenge ya Yesu leyi vangamaka ku fana ni koporo leyinene yi hi tsundzuxa ndlela leyi a yi “languteka” ha yona loko a famba emisaveni a chumayela mahungu lamanene.—Esaya 52:7; Varhoma 10:15.

11. (a) Xana milenge ya Yesu leyi vangamaka yi hi tsundzuxa yini? (b) Xana swi vula yini ku va rito ra Yesu ri “kotisa mpfumawulo wa mati yo tala”?

¹¹ Hakunene, tanihi leswi Yesu a a ri munhu la hetisekeke, a a ri ni ku vangama loku a ku voniwa hi tintsumi ni hi vanhu. (Yohane 1:14) Nakambe milenge ya yena leyi vangamaka yi hi tsundzuxa leswaku u famba exivandleni lexi kwetsimaka xa nhlengeletano ya Yehovha tanihi leswi a nga Muprista Lonkulu. (Ringanisa na Eksoda 3:5.) Ku tlula kwalaho, rito ra yena ri twala ku fana ni maboboma lamakulu. Ra hlamarisa, ra chavisa hikuva ri fanela loyi a nga ni mfanelo yo vitaniwa leswaku i Rito ra Xikwembu, loyi a telaka ku ta “avanyisa misava leyi akiweke hi ku lulama.”—Mintirho 17:31; Yohane 1:1.

12. Xana ri yimela yini “banga ro leha ro kariha, leri tsemaka matlhelo mambirhi”?

¹² “Kutani evokweni ra yena ra xinene a a tamele tinyeleti ta nkombo, enon’wini wa yena a ku huma banga ro leha ro kariha, leri tsemaka matlhelo mambirhi, nghohe yakwe a yi kotisa dyambu loko ri voninga hi matimba ya rona. Kuteloko ndzi n’wi vona, ndzi wela emilengeni ya yena onge ndzi lo fa.” (Nhlavutelo 1:16, 17a) Hi ku famba ka nkarhi Yesu hi byakwe u ta hlamusela leswi tinyeleti leta nkombo ti yimelaka swona. Kambe xiya leswi humaka enon’wini wakwe: i “banga ro leha ro kariha, leri tsemaka matlhelo mambirhi.” Wolowo i nchumu lowu fanelekaka kahle! Phela Yesu hi yena la hlawuriweke ku twarisa vuavanyisi byo hetelela bya Yehovha eka valala va Yena. Swileriso leswi nga biki mariri leswi humaka enon’wini wa yena swi ta endla leswaku ku lovisiwa vanhu hinkwavo vo homboloka.—Nhlavutelo 19:13, 15.

13. (a) Xikandza xa Yesu lexi vangamaka xi hi tsundzuxa yini? (b) Ndlela leyi Yohane a hlamuselaka Yesu ha yona yi hi byela yini?

¹³ Xikandza xa Yesu lexi vangamaka xi hi tsundzuxa leswaku Muxe na yena xikandza xa yena a xi humesa miseve endzhaku ka loko a vulavule na Yehovha eNtshaveni ya Sinayi. (Eksoda 34:29, 30) Nakambe, tsundzuka leswaku loko Yesu a hundzuriwe xivumbeko emahlweni ka vaapostola va yena emalembeni ya kwalomu ka 2 000 lama hundzeke, ‘xikandza xakwe a xi vangama kukota dyambu, ni tinguvu takwe ta le handle a ti vangama kukota ku vonakala.’ (Matewu 17:2) Kutani sweswi u vonaka a ri exivonweni lexi n’wi kombisaka a ri esikwini ra Hosi naswona xikandza xa yena xa vangama tanihi loyi a a yime emahlweni ka Yehovha. (2 Vakorinto 3:18) Entiyisweni, xikombiso hinkwaxo xa xivono lexi Yohane a xi vonaka i xa ku vangama loku kwetsimaka. Ku sukela eka misisi yo basa bya gamboko, mahlo lama vonaka onge i langavi ra ndzilo ni xikandza lexi vangamaka ku ya fika emilengeni leyi hatimaka, i xivono xa xiyimo xa le henhla xa Munhu la tshamaka “eku vonakaleni loku nga tshinelelekiki.” (1 Timotiya 6:16) Xivono lexi xi vonaka xi ri xa xiviri hakunene! Xana Yohane loyi a a chuhe ngopfu hikwalaho ka xivono lexi hlamarisaka swonghasi u angule njhani? Muapostola loyi u ri: “Kuteloko ndzi n’wi vona, ndzi wela emilengeni ya yena onge ndzi lo fa.”—Nhlavutelo 1:17.

14. Hi fanele hi khumbeka njhani loko hi hlaya xivono xa Yohane xa Yesu la kwetsimaka?

¹⁴ Namuntlha, nhlamuselo ya mivalavala ya xivono xa Yohane, lexi hlamuseriweke hi vuxokoxoko, yi endla leswaku vanhu va Xikwembu va va ni ku tlangela loku humaka embilwini. Ana se ku hundze malembe lama tlulaka 90 ku sukela loko siku ra Hosi ri sungurile naswona xivono lexi xi ri karhi xi hetiseka hi ndlela leyi hlamarisaka. Eka hina Mfumo wa Yesu wu le ku fumeni sweswi, a hi ntshembo lowu hi wu languteleke enkarhini lowu taka. Hikwalaho, swi fanerile leswaku hina vo tshembeka lava nga ta fumiwa hi Mfumo lowu hi swi langutela hi ntsako leswi Yohane a nga ta swi hlamusela eka xivono lexi xo sungula ni ku ma yingisa hi ku titsongahata marito ya Yesu Kreste la kwetsimaka.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 23]

Leswi kumekeke loko ku yimburiwa emitini leyi mavandlha ya nkombo a ma kumeka kona swi tiyisekisa leswi Bibele yi swi vuleke ha wona. Emavandlheni lawa hi kona laha Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va kumeke marungula ya Yesu lama khutazaka, lawa namuntlha ma khutazaka mavandlha lama nga kona emisaveni hinkwayo

PERGAMO

SMIRNA

TIYATIRA

SARDA

EFESA

FILADELFIYA

LAWODIKIYA