Ku Dyondza Swa Vuyerisa

U TSHAMA u vona vanhu loko va ri eku hlawuleni ka mihandzu? Vo tala va tiva ku wupfa ka yona hi ku languta muvala ni vukulu bya yona. Van’wana va twa hi nun’hwelo wa yona. Van’wanyana va twa ku wupfa ka yona hi ku yi khoma va yi ringetela. Kasi van’wana va yi pima, hi ku veka mbhandzu eka voko rin’wana kutani va veka wun’wana eka lerin’wana leswaku va kota ku twa lowu nga ni mati yo tala. Vanhu lava va va va endla yini? Va va va kambisisa vuxokoxoko, va ringeta ku vona ku hambana, va tsundzuka nhlawulo lowu va wu endleke enkarhini lowu hundzeke, ni ku pimanisa leswi va swi vonaka sweswi ni leswi va swi tivaka. Va ta tiphina hi nantswo wa yona hikuva va hlawule hi vukheta.

I ntiyiso leswaku ku dyondza Rito ra Xikwembu swi vuyerisa swinene ku tlula sweswo. Loko dyondzo yo tano yi ri ya ntikelo evuton’wini bya hina, ripfumelo ra hina ra tiya, rirhandzu ra hina ra kula, hi ya hi veka mihandzu evutirhelini bya hina naswona swiboho leswi hi swi endlaka swi kombisa kahle leswaku hi ni ku twisisa ni vutlhari bya Xikwembu. Malunghana ni vuyelo byebyo, Swivuriso 3:15 yi ri: “Hinkwaswo leswi tsakisaka swa wena a swi nge ringani na byona.” Xana wa byi kuma vuyelo byo tano? Leswi swi nga ha tiseketela swinene hi ndlela leyi u dyondzaka ha yona.—Kol. 1:9, 10.

Swi vula yini ku dyondza? A swi vuli ku hlaya ntsena. Swi katsa ku tirhisa matimba ya mianakanyo ya wena hi vukheta kumbe ku heta nkarhi wo leha u kambisisa mhaka yo karhi. Swi katsa ku kambisisa leswi u swi dyondzaka, u swi pimanisa ni leswi ana se u swi tivaka, ni ku xiya swivangelo leswi nyikeriwaka ku seketela leswi vuriwaka. Loko u ri eku dyondzeni, anakanyisisa hi tinhla tihi na tihi leti vuriwaka, leti nga vaka tintshwa eka wena. Nakambe, anakanya hi ndlela leyi ndzayo ya Matsalwa u nga yi tirhisaka hi xitalo ha yona evuton’wini bya wena. Leswi u nga Mbhoni ya Yehovha, u ta tlhela u lava tindlela ta ku tirhisa rungula rero leswaku u pfuna van’wana hi rona. Handle ko kanakana, ku dyondza swi katsa ku gayela mhaka.

Loko u lunghiselela ku dyondza, u teka swilo swo kota Bibele, tibuku leti u kunguhataka ku ti tirhisa, xo tsala kumbexana ni buku yo tsalela tinhla eka yona. Kambe, xana u tlhela u lunghiselela ni mbilu ya wena? Bibele yi hi byela leswaku Ezra “a a lunghiselele mbilu yakwe leswaku yi kambisisa nawu wa Yehovha ni ku wu endla ni ku dyondzisa xileriso ni vululami eIsrayele.” (Ezra 7:10) I yini leswi katsekaka eku lunghiseleleni ko tano ka mbilu?

Xikhongelo xi hi pfuna leswaku hi sungula ku dyondza Rito ra Xikwembu hi ri ni langutelo lerinene. Hi lava leswaku mbilu ya hina, ku nga vundzeni bya hina, yi amukela ndzetelo lowu Yehovha a hi nyikaka wona. Eku sunguleni ka dyondzo ha yin’we, kombela Yehovha leswaku a ku pfuna hi moya wakwe. (Luka 11:13) N’wi kombele leswaku a ku pfuna u twisisa nhlamuselo ya leswi u swi dyondzaka, ndlela leyi swi yelanaka ha yona ni swikongomelo swakwe, ndlela leyi swi nga ku pfunaka ha yona ku vona ku hambana exikarhi ka leswinene ni leswo biha, ndlela leyi u faneleke u yi tirhisa ha yona misinya ya milawu yakwe evuton’wini bya wena ni ndlela leyi rungula leri ri khumbaka vuxaka bya wena na yena ha yona. (Swiv. 9:10) Loko u ri karhi u dyondza, ‘hambeta u kombela Xikwembu’ leswaku xi ku nyika vutlhari. (Yak. 1:5) Tikambele hi vutshembeki hi ku ya hi leswi u swi dyondzaka, hala tlhelo u ri karhi u kombela mpfuno wa Yehovha leswaku u kota ku fularhela mianakanyo yo homboloka kumbe ku navela swilo leswi tisaka gome. Minkarhi hinkwayo ‘nkhensa Yehovha’ hi swilo leswi a swi hlavutelaka. (Ps. 147:7) Ndlela leyi ya ku sungula dyondzo hi xikhongelo yi hi tshineta eka Yehovha, hikuva yi hi pfuna leswaku hi n’wi yingisa loko a vulavula na hina hi ku tirhisa Rito ra yena.—Ps. 145:18.

Langutelo ro tano ra ku va ni mianakanyo leyi pfulekeke ri endla leswaku vanhu va Yehovha va hambana ni swichudeni swin’wana. Eka vanhu lava nga tinyiketelangiki eka Xikwembu, swi tolovelekile leswaku va nga swi tshembi swilo leswi tsariweke ni ku swi kaneta. Kambe a hi rona langutelo leri hi nga na rona. Ha n’wi tshemba Yehovha. (Swiv. 3:5-7) Loko nchumu wo karhi hi nga wu twisisi, a hi titlakusi ivi hi tibyela leswaku wu hoxile. Hi rindzela Yehovha hi ri karhi hi endla ndzavisiso ni ku lavisisa tinhlamulo. (Mik. 7:7) Ku fana na Ezra, pakani ya hina i ku hanya hi leswi hi swi dyondzaka ni ku swi dyondzisa van’wana. Loko hi ri ni langutelo leri embilwini, hi ta vuyeriwa swinene edyondzweni ya hina.

Ematshan’weni ya ku sungula eka ndzimana yo sungula u kala u ya fika emakumu, rhanga hi ku tinyika nkarhi wa ku kambela xihloko hinkwaxo kumbe ndzima hinkwayo. Sungula hi ku kambela mavekelo ya nhloko-mhaka. Phela yoleyo hi yona nhloko-mhaka ya leswi u nga ta swi dyondza. Kutani xiyisisa ndlela leyi swihlokwana swi fambelanaka ha yona ni nhloko-mhaka. Kambisisa swifaniso, tichati kumbe mabokisi wahi ni wahi yo dyondzisa lama fambisanaka ni rungula rero. Tivutise: ‘Hi ku ya hi nkambisiso lowu, i yini leswi ndzi languteleke ku swi dyondza? Xana swi ta ndzi pfuna kwihi?’ Sweswo swi ta endla dyondzo ya wena yi va ni xikongomelo.

Kutani kuma timhaka ta nkoka. Swihloko swa Xihondzo xo Rindza ni swa tibuku tin’wana swi fambisana ni swivutiso. Loko u ri karhi u hlaya ndzimana ha yin’we, swa vuyerisa ku fungha tinhlamulo. Hambiloko swivutiso swa dyondzo swi nga ri kona, u nga ha fungha tinhla ta nkoka leti u lavaka ku ti tsundzuka. Loko yinhla yi ri yintshwa eka wena, yimanyana eka yona, u tiyiseka leswaku u yi twisisa kahle. Xalamukela ku vona swifaniso kumbe mavekelo ya timhaka, leswi u nga swi tirhisaka evutirhelini bya le nsin’wini kumbe eka nkulumo leyi u averiweke ku yi nyikela enkarhini lowu taka. Anakanya hi vanhu vo karhi lava hi ku kongoma ripfumelo ra vona ri nga tiyisiwaka loko u avelana na vona leswi u swi dyondzaka. Fungha tinhla leti u lavaka ku ti tirhisa, kutani u ti pfuxeta loko u heta ku dyondza.

Loko u ri karhi u hlaya rungula rero, languta matsalwa lama kombisiweke. Kambisisa ndlela leyi tsalwa ha rin’we ri yelanaka ha yona ni mongo hinkwawo wa ndzimana yoleyo.

U nga ha hlangana ni tinhla leti u nga ti twisisiki hi ku hatlisa kumbe leti u nga lavaka ku endla ndzavisiso lowu dzikeke eka tona. Leswaku ti nga ku rivati, ti funghe leswaku u ta ti kambisisa endzhaku. Hakanyingi loko u ri karhi u hlaya, tinhla ti ya ti ku dlaa, erivaleni. Loko swi nga ri tano, u nga ha endla ndzavisiso lowu engetelekeke. Hi swihi swilo leswi nga lavaka ku nyikiwa nyingiso wo tano? Kumbexana ku ni tsalwa leri kombisiweke leri u nga ri twisisiki hi ku helela. Kumbe, swi nga ha endleka leswaku a wu hatli u yi vona ndlela leyi tsalwa ri hlanganaka ha yona ni mhaka leyi hlamuseriwaka. Kumbexana u vona onge wa yi twisisa mhaka yo karhi kambe a wu nge swi koti kahle ku yi hlamusela munhu un’wana. Ku ri ni ku swi ba hi makatla, ku nga va vutlhari ku endla ndzavisiso ha swona endzhaku ka loko se u hete rungula leri u sunguleke ku ri dyondza.

Loko muapostola Pawulo a tsalele Vakreste lava nga Vaheveru papila rakwe leri nga ni vuxokoxoko, u fike a yimanyana exikarhi kutani a ku: “Yinhla-nkulu hi leyi.” (Hev. 8:1) Xana na wena u pfa u titsundzuxa tano minkarhi yin’wana? Xiya leswaku ha yini Pawulo a endle tano. Eka tindzima leti hundzeke ta papila rakwe leri huhuteriweke, ana se a a kombise leswaku Kreste tanihi Muprista Lonkulu wa Xikwembu u nghenile etilweni. (Hev. 4:14–5:10; 6:20) Kambe hi ku humesa ni ku kandziyisa yinhla-nkulu yoleyo eku sunguleni ka ndzima 8, Pawulo u lunghiselele mianakanyo ya vahlayi vakwe leswaku va ehleketa hi ku enta hi ndlela leyi yi khumbaka vutomi bya vona ha yona. U kombise leswaku Kreste u humelele emahlweni ka Xikwembu hi xiviri hikwalaho ka vona naswona u pfule ndlela ya leswaku va nghena “endhawini yo kwetsima” ya le tilweni. (Hev. 9:24; 10:19-22) Ku tiyisekisiwa ka ntshembo wa vona a ku ta va susumetela ku ya emahlweni va tirhisa ndzayo leyi papila leri ri yi tameleke malunghana ni ripfumelo, ku tiyisela ni mahanyelo ya Vukreste. Hilaha ku fanaka, ku yisa nyingiso wa hina eka tinhla-nkulu loko hi ri karhi hi dyondza, swi ta hi pfuna leswaku hi xiya ndlela leyi nhloko-mhaka yi andlariweke ha yona kutani swi kandziyisa emianakanyweni ya hina swivangelo leswi twalaka swa ku endla hi ku pfumelelana na swona.

Xana dyondzo ya wena n’wini yi ta ku susumetela ku teka goza? Lexi i xivutiso xa nkoka. Loko u dyondza nchumu wo karhi, tivutise: ‘Xana leswi swi fanele ku ri khumba hi ndlela yihi langutelo ni tipakani ta mina evuton’wini? Rungula leri ndzi nga ri tirhisa njhani ku tlhantlha xiphiqo, ku endla xiboho kumbe ku fikelela pakani yo karhi? Xana ndzi nga ri tirhisa njhani swin’we ni ndyangu wa mina, evutirhelini bya nsimu ni le vandlheni?’ Anakanyisisa hi swivutiso leswi hi xikhongelo, u ri karhi u anakanyisisa hi swiyimo swa xiviri leswi u nga tirhisaka vutivi bya wena eka swona.

Endzhaku ko heta ndzima kumbe xihloko, tinyike nkarhi wa ku endla mpfuxeto wo koma. Vona loko wa ha ti tsundzuka tinhla-nkulu ni timhaka leti ti fambelanaka na tona. Goza leri ri ta ku pfuna u kota ku tsundzuka rungula leri, leswaku u ri tirhisa enkarhini lowu taka.

Tanihi vanhu va Yehovha, hi ni swilo swo tala ngopfu leswi hi nga swi dyondzaka. Kambe hi fanele ku sungula kwihi? Siku rin’wana ni rin’wana, hi fanele hi dyondza ndzimana ya siku ni nhlamuselo eka xibukwana lexi nge Ku Kambisisa Matsalwa Siku Ni Siku. Vhiki rin’wana ni rin’wana hi va kona eminhlanganweni ya vandlha kutani dyondzo leyi hi yi dyondzaka loko hi lunghiselela minhlangano leyi yi ta hi pfuna leswaku hi vuyeriwa ngopfu. Ku engetela eka leswi, van’wana hi vutlhari va vekele nkarhi etlhelo wa ku dyondza minkandziyiso yin’wana ya hina ya Vukreste leyi kandziyisiweke va nga si tiva ntiyiso. Van’wanyana va hlawula tindzimana to karhi eku hlayeni ka vona ka Bibele ka vhiki ni vhiki kutani va endla ndzavisiso lowu dzikeke ha tona.

Ku vuriwa yini hi loko swiyimo swa wena swi nga ku pfumeleli ku ri dyondza hi vukheta rungula hinkwaro leri nga ta dyondziwa eminhlanganweni ya vandlha ya vhiki ni vhiki? Papalata ntlhamu wa ku hlaya rungula rero hi rivilo ntsena leswaku u va u hlayile, kumbe swo biha ku tlurisa, ku tshika u nga dyondzi nchumu hikwalaho ka leswi u nga swi kotiki ku endla tano. Ematshan’weni ya sweswo, vona leswaku u nga kota ku dyondza rungula ro tanihi kwihi kutani u ri dyondza kahle. Endla tano vhiki rin’wana ni rin’wana. Hi ku famba ka nkarhi, lwela ku ndlandlamuxa dyondzo ya wena yi katsa ni minhlangano leyin’wana.

Yehovha wa swi xiya leswaku tinhloko ta mindyangu ti fanele ku tirha hi matimba leswaku ti wundla varhandziwa va tona. “Lunghiselela ntirho wa wena u ri ehandle,” ku vula Swivuriso 24:27, “naswona wu endle wu lungheka wa ha ri ensin’wini.” Hambiswiritano, swilaveko swa moya swa ndyangu wa wena a swi nge honisiwi. Hikwalaho ndzimana leyi yi ya emahlweni yi ku: “Endzhaku ka sweswo u ta tlhela u aka vandyangu wa wena.” Xana tinhloko ta mindyangu ti nga swi endlisa ku yini leswi? Swivuriso 24:3 yi ri: “[Vandyangu va] ta simekiwa [va] tiya hi ku twisisa.”

Xana ku twisisa ku nga va vuyerisa njhani vandyangu wa wena? Ku twisisa i vuswikoti bya mianakanyo bya ku vona swilo leswi nga vonakiki. Ku nga ha vuriwa leswaku dyondzo leyi humelelaka ya ndyangu yi sungula hi ku dyondza ni ndyangu wa wena n’wini. Xana swirho swa ndyangu wa wena swi endla nhluvuko wo tanihi kwihi emoyeni? Rhiya ndleve loko u ri karhi u bula na swona. Xana swi ni moya wa ku vilela kumbe wa ku tiyimelela? Xana swi hlongorisana ni swilo leswi vonakaka? Loko u ri evutirhelini bya le nsin’wini ni vana va wena, xana va ntshunxekile ku titivisa leswaku i Timbhoni ta Yehovha eka tintangha ta vona? Xana va ri tsakela lunghiselelo leri u ri endleke ra leswaku ndyangu wu hlaya Bibele ni ku dyondza? Xana hakunene va endla tindlela ta Yehovha ti va tindlela leti va hanyaka ha tona? Ku xiyisisa hi vukheta ku ta paluxa leswi wena tanihi nhloko ya ndyangu u faneleke ku swi endla leswaku u simeka ni ku aka timfanelo ta moya eka xirho xin’wana ni xin’wana xa ndyangu.

Kambela Xihondzo xo Rindza ni Xalamuka! leswaku u kuma swihloko leswi bulaka hi swilaveko leswi kongomeke. Kutani tivisa ndyangu ka ha ri emahlweni leswi mi nga ta dyondza ha swona, leswaku wu ta anakanyisisa hi rungula rero. Hi nkarhi wa dyondzo a ku hunge moya wa rirhandzu. Kandziyisa ntikelo wa rungula leri mi bulaka ha rona, u kombisa hi ku kongoma ndlela leyi ri tirhaka ha yona eka swilaveko swa ndyangu, handle ko xupula kumbe ku khomisa xirho xin’wana xa ndyangu tingana. Endla leswaku xirho xin’wana ni xin’wana xa ndyangu xi katseka. Pfuna xirho ha xin’we xi vona ndlela leyi Rito ra Yehovha ri ‘hetisekeke’ ha yona eku nyikeni ka leswi swi lavekaka evuton’wini.—Ps. 19:7.

Vanhu lava nga ni vuxiyaxiya kambe va nga ri na ku twisisa ka swilo swa moya va nga dyondza vuako hinkwabyo, swiendlakalo swa misava hambi ku ri ku dyondza hi vona vini, kambe va tsandzeka ku twisisa nhlamuselo ya xiviri ya leswi va swi vonaka. Hi hala tlhelo, hi ku pfuniwa hi moya wa Xikwembu, vanhu lava dyondzaka Rito ra Xikwembu va kota ku twisisa swiendlo swa Xikwembu, ku hetiseka ka vuprofeta bya Bibele ni ku hlavuteriwa ka swikongomelo swa Xikwembu eka vanhu lava yingisaka.—Mar. 13:4-29; Rhom. 1:20; Nhlav. 12:12.

Hambileswi sweswo swi hlamarisaka, a swi fanelanga swi endla leswaku hi tikukumuxa. Ematshan’weni ya sweswo, ku kambisisa Rito ra Xikwembu siku ni siku ku ta hi pfuna leswaku hi tshama hi titsongahatile. (Det. 17:18-20) Nakambe ku ta hi sirhelela eka “matimba ya vuxisi ya xidyoho,” hikuva loko Rito ra Xikwembu ri hanya etimbilwini ta hina, matimba ya xidyoho a ma nge swi koti ku hlula ku tiyimisela ka hina. (Hev. 2:1; 3:13; Kol. 3:5-10) Xisweswo hi ta “famba hi mukhuva lowu fanelaka eka Yehovha leswaku [hi] n’wi tsakisa hi ku helela [hi] ri karhi [hi] veka mihandzu entirhweni wun’wana ni wun’wana lowunene.” (Kol. 1:10) Xolexo hi xona xikongomelo xa ku dyondza ka hina Rito ra Xikwembu naswona hi ta vuyeriwa ngopfu loko ho xi fikelela.