Xana U Ta Tshembeka Ku Fana Na Eliya?

“Nḍi ta mi rumela muprofeta Elia, siku ra Yehova ri nga si ta, le’rikulu, le’ri tšhav̌isaka.”—MALAKIYA 4:5.

 1. I swirhalanganya swihi leswi humelelaka endzhaku ka loko Israyele a ri eTikweni leri Tshembisiweke kwalomu ka malembe ya 500?

‘Tiko ra ntswamba ni vulombe.’ (Eksoda 3:7, 8) I tiko leri Yehovha Xikwembu a ri nyikeke Vaisrayele endzhaku ko va ntshunxa evuhlongeni bya le Egipta hi lembe-xidzana ra vu-16 B.C.E. Kambe vona! Ku hundze malembe-xidzana ya ntlhanu, naswona sweswi mfumo wa tinyimba ta khume ta Israyele wu le ndlaleni leyikulu. Ku hava ni ribyanyinyana ra rihlaza. Swiharhi swa mbumburheka, naswona ku hele malembe manharhu ni hafu ku nga si na mpfula. (1 Tihosi 18:5; Luka 4:25) I yini lexi vangeke khombo leri?

 2. I yini lexi vangaka swirhalanganya etikweni hinkwaro ra Israyele?

² Xirhalanganya lexi xi vangiwe hi vuxandzuki. Hikwalaho ko tlula Nawu wa Xikwembu, Hosi Akabu u tekane na Yezabele hosikati ya Kanana ni ku n’wi pfumelela a tisa vugandzeri bya Bali eIsrayele. Lexi nyanyiseke timhaka ku biha, u tlhele a akela xikwembu lexi xa mavunwa tempele eSamariya, ntsindza wa kona. Phela, Vaisrayele va xiseteriwile kukondza va kholwa leswaku ku gandzela Bali swi nga endla leswaku va kuma swibyariwa swo tala! Hambiswiritano, hilaha Yehovha a tsundzuxeke hakona, sweswi va le khombyeni ro ‘onha misava ya vona leyinene.’—Deteronoma 7:3, 4; 11:16, 17; 1 Tihosi 16:30-33.

Ku Ringiwa Ka Vukwembu Hi Ndlela Yo Hlamarisa

 3. Xana muprofeta Eliya u wu yisa njhani nyingiso eka xiphiqo xa Israyele xa xiviri?

³ Loko ndlala yi sungula, Eliya muprofeta wa Xikwembu wo tshembeka u byela Hosi Akabu a ku: “Yehova, Šikwembu ša Israel, loyi nḍi yimaka e mahlweni ka yena, wa hanya! Malembe lawa ku nga ka ku nga v̌i na mpfula ni mbera, loko ku nga ri hi rito ra mina.” (1 Tihosi 17:1) Endzhaku ka ku hetiseka ka xitiviso lexi hi ndlela leyi tsemaka nhlana, hosi leyi yi sola Eliya hikwalaho ko va a vangele Israyele maxangu. Kambe Eliya u hlamula hi ku vula leswaku Akabu ni ndyangu wa yena hi vona lava faneleke va soriwa hikwalaho ka vugwinehi bya vona tanihi vagandzeri va Bali. Leswaku a lulamisa xiphiqo lexi, muprofeta wa Yehovha u kombela Hosi Akabu leswaku a hlengeleta Vaisrayele hinkwavo eNtshaveni ya Karimele kun’we ni vaprofeta va Bali vo ringana 450 ni vaprofeta va mhandzi yo kwetsima vo ringana 400. Akabu ni vanhu vakwe va hlengeletana kwalaho, kumbexana hi ntshembo wa leswaku xiendlakalo lexi xi ta herisa dyandza. Kambe Eliya u yisa nyingiso lowukulu emhakeni ya nkoka swinene. Wa vutisa: “Mi ta khuta hi milenge mimbiri ku yisa kwihi šana? Loko Yehova ši ri Šikwembu, ṅwi lanḍeni; kambe loko Baal ši ri Šikwembu, ṅwi lanḍeni!” Vaisrayele a va swi tivi leswi va faneleke ku swi vula.—1 Tihosi 18:18-21.

 4. Leswaku a lulamisa mphikamakaneta ya Vukwembu, i yini leswi Eliya a swi ringanyetaka?

⁴ Hi malembe layo tala Vaisrayele va ringete ku pfanganisa vugandzeri bya Yehovha ni bya Bali. Leswaku a lulamisa mphikamakaneta ya Vukwembu, sweswi Eliya u kunguhata mphikizano. U ta lunghiselela xinkuzana xo endla magandzelo, naswona xin’wana xi ta lunghiseleriwa hi vaprofeta va Bali. Kutani Eliya u ri: “Mi ta khongela šikwembu ša ṅwina, na mina nḍi ta khongela Yehova; kutani šikwembu le’ši nga ta hlamula hi nḍilo, hi šona Šikwembu.” (1 Tihosi 18:23, 24) Anakanya ndzilo lowu vuvumelaka wu huma etilweni leswaku ku hlamuriwa xikhongelo xexo!

 5. Xana vuhava bya vugandzeri bya Bali byi paluxiwa hi ndlela yihi?

⁵ Eliya u byela vaprofeta va Bali leswaku va sungula. Va lunghiselela nkuzi yo endla magandzelo va yi veka ehenhla ka altari. Kutani va rhendzeleka hi altari, va khongela va ku: “O Baal, hi hlamule!” A ku ri risimu ra chela “ku suka ni mišo ku yisa nhlekanhi.” Eliya wa vungunya a ku: “Huwelelani hi matimba.” Kumbexana Bali u khomeke hi timhaka tin’wana ta xihatla, kumbe “o etlele, loko ŝi ri tano o ta pfuka!” Xikan’we-kan’we vaprofeta va Bali va hlangana tinhloko. Vona! Va tixekelela hi masavula, ngati yi mpfempfa etimbangeni ta vona. Naswona twana huwa leyi sivaka ni tindleve loko hinkwavo ka vona lava 450 va ri karhi va hokoloka! Kambe ko fana ni kwala.—1 Tihosi 18:26-29.

 6. I malunghiselelo wahi lawa Eliya a ma endlaka leswaku ku kumisisiwa mhaka ya Vukwembu?

⁶ Hiloko nkarhi wa Eliya wu fika. U akele Yehovha altari, a cela khele ematlhelo ka yona, a veka magandzelo ehenhla ka yona hi ku ya hi nawu wa kona. Kutani a teka mati a ma chela ehenhla ka tihunyi ni le henhla ka gandzelo. Khume-mbirhi wa makhuwana lamakulu ya mati ma cheriwa ehenhla ka altari ku kondza khele ri tala. Anakanya ku langutela loku nga kona loko Eliya a khongela a ku: “Yehova, Šikwembu ša Abraham, na Isak, na Israel, a ku tiv̌iwe namuntlha leŝaku hi wena Šikwembu ša Israel, ni leŝaku nḍi nanḍa wa wena, ni leŝaku nḍi endlile ŝilo hikwaŝo leŝi, hi ku lerisa ka wena! Nḍi hlamule, Yehova, nḍi hlamule! Tiko leri ri ta tiv̌a leŝaku wena Yehova u Šikwembu l’a tlherisaka timbilu ta v̌ona.”—1 Tihosi 18:30-37.

 7, 8. (a) Xana Yehovha u xi hlamula njhani xikhongelo xa Eliya? (b) I yini leswi hetisisiwaka hi swiendlakalo swa le Ntshaveni ya Karimele?

⁷ Eku hlamuriweni ka xikhongelo xa Eliya, ‘ndzilo wa Yehovha wu xike hi le tilweni wu hisa gandzelo ra yena, tihunyi, maribye ni misava, wu phyisa ni mati ekheleni.’ Vanhu va wa hi mimombo ya vona kutani va ku: “Šikwembu i Yehova! Šikwembu i Yehova!” (1 Tihosi 18:38, 39) Sweswi Eliya u teka goza leri tiyeke. Wa lerisa: “Khomani v̌aprofeta v̌a Baal, ku nga baleki na uṅwe!” Endzhaku ka loko va dlayiwile enkoveni wa Kixoni, mapapa ya ntima ma funengeta xibakabaka. Eku heteleleni, mpfula yi herisa dyandza!—1 Tihosi 18:40-45; ringanisa Deteronoma 13:1-5.

⁸ Vona siku lerikulu swonghasi! Yehovha i muhluri eku ringiweni loku loku xiyekaka ka Vukwembu. Ku tlula kwalaho, swiendlakalo leswi swi endle leswaku Vaisrayele vo tala va hundzula timbilu ta vona va tlhelela eka Xikwembu. Hi ndlela leyi ni hi tindlela tin’wana, Eliya u tikombise a ri muprofeta wo tshembeka, naswona yena hi yexe u hoxa xandla eka xiphemu xa vuprofeta.

Xana “Muprofeta Eliya” Wa Ha Ta Ta?

 9. I yini leswi a swi profetiwile eka Malakiya 4:5, 6?

⁹ Endzhaku, hi ku tirhisa Malakiya, Xikwembu xi vhumbhile: “V̌onani, nḍi ta mi rumela muprofeta Elia, siku ra Yehova ri nga si ta, le’rikulu, le’ri tšhav̌isaka. O ta tlherisela timbilu ta v̌atatana e ka v̌ana v̌a v̌ona, ni timbilu ta v̌ana e ka v̌atata wa v̌ona, leŝaku nḍi nga ṭhuki nḍi ta, kutani nḍi ba tiko hi ku ri lov̌isa.” (Malakiya 4:5, 6) Eliya u hanye kwalomu ka malembe ya 500 emahlweni ko va marito lawa ma vuriwa. Tanihi leswi lebyi a byi ri vuprofeta, Vayuda va lembe-xidzana ro sungula C.E. a va langutele ku ta ka Eliya a ta byi hetisisa.—Matewu 17:10.

10. Xana a a ri mani Eliya loyi a vhumbhiweke, naswona hi swi tivisa ku yini?

¹⁰ Kutani, a a ri mani Eliya loyi la taka? Leswaku a ri mani swi paluxiwe loko Yesu Kreste a te: “Ku sukela enkarhini wa Yohane Mukhuvuri ku fikela enkarhini wa sweswi, ku ngheniwa eMfun’weni wa matilo hi ku tirhisa matimba, kutani va matimba hi vona lava titekelaka wona. Vaprofeta hinkwavo ni vatsari va Nawu va vhumbhile leswi nga ta humelela ku kondza loko Yohane a fika. Kutani loko kunene mi amukela marito lawa, Yohane hi yena Eliya loyi a faneleke ku ta.” Ina, Yohane Mukhuvuri a a ri yena la vhumbhiweke leswaku u ringana na Eliya. (Matewu 11:12-14; Marka 9:11-13) Ntsumi yi byele Zakariya tata wa Yohane leswaku Yohane a a ta va ni “moya wa Eliya ni matimba ya yena” ni leswaku a a ta “lunghisela Hosi tiko leri lulameke.” (Luka 1:17) Nkhuvulo lowu a wu endliwa hi Yohane a ku ri xikombiso xa le rivaleni xa ku hundzuka ka munhu eswidyohweni swa yena leswi lwisanaka ni Nawu, lowu a wu ta yisa Vayuda eka Kreste. (Luka 3:3-6; Vagalatiya 3:24) Xisweswo ntirho wa Yohane ‘wu endle leswaku vanhu va lunghekela Yehovha.’

11. Hi Pentekosta, i yini leswi Petro a swi vuleke malunghana ni “siku ra Yehova,” naswona swi humelele rini?

¹¹ Ntirho wa Yohane Mukhuvuri tanihi “Eliya” a wu kombisa leswaku “siku ra Yehova” a ri tshinele. Ku tshinela ka siku rero loko Xikwembu xi ta lwisana ni valala va xona ni ku hlayisa vanhu va xona ku tlhele ku kombisiwa hi muapostola Petro. U vule leswaku swiendlakalo swa singita leswi humeleleke hi Pentekosta ya 33 C.E. a ku ri ku hetiseka ka vuprofeta bya Yuwele malunghana ni ku chuluriwa ka moya wa Xikwembu. Petro u kombise leswaku sweswo a swi fanele swi humelela emahlweni ka “siku lerikulu ro vangama ra Hosi.” (Mintirho 2:16-21; Yuwele 2:28-32) A ku ri hi 70 C.E. loko Yehovha a hetisise Rito ra yena hi ku endla leswaku mavuthu ya Varhoma, ma tisa ku avanyisa ka Xikwembu ehenhla ka tiko leri fularheleke N’wana wakwe.—Daniyele 9:24-27; Yohane 19:15.

12. (a) Xana Pawulo na Petro va vule yini malunghana ni ku ta ka “siku ra Yehova”? (b) Hikwalaho ka yini a ku fanele ku humelela nchumu wo karhi hilaha swi fanekiseriweke hakona hi ntirho wa Eliya?

¹² Hambiswiritano, a ka ha ri ni swo tala leswi a swi ta humelela endzhaku ka 70 C.E. Muapostola Pawulo u fanise ku ta ka “siku ra Yehova” ni vukona bya Yesu Kreste. Ku tlula kwalaho, muapostola Petro u yelanise siku rero ni “matilo lamantshwa ni misava leyintshwa” swa nkarhi lowu taka. (2 Vatesalonika 2:1, 2; 2 Petro 3:10-13) Tsundzuka leswaku Yohane Mukhuvuri u endle ntirho lowu fanaka ni wa Eliya emahlweni ka “siku ra Yehovha” hi 70 C.E. Leswi hinkwaswo loko swi hlanganile a swi kombisa leswaku a ka ha ri ni nchumu lowu a wa ha ta humelela hilaha swi fanekiseriweke hakona hi ntirho lowu endliweke hi Eliya. I yini sweswo?

Va Ni Moya Wa Eliya

13, 14. (a) Xana hi kwihi ku fana loku nga kona eka mintirho ya Eliya ni ya Vakreste lava totiweke? (b) Xana vagwinehi va Vujagana va endle yini?

¹³ Ntirho wa Eliya a wu ngo fana ni mintirho ya Yohane Mukhuvuri ntsena, kambe wu tlhela wu fana ni liyani ya Vakreste lava totiweke enkarhini lowu wo nonon’hwa lowu yisaka eku fikeni ka “siku ra Yehova.” (2 Timotiya 3:1-5) Hikwalaho ka leswi va nga ni moya ni matimba ya Eliya, i vaseketeri lavakulu va vugandzeri bya ntiyiso. Naswona vona ndlela leyi leswi a swi ri swa nkoka ha yona! Endzhaku ka rifu ra vaapostola va Kreste, ku ve ni vugwinehi exikarhi ka Vukreste bya ntiyiso, tanihi leswi vugandzeri bya Bali a byi tinyike matimba eIsrayele esikwini ra Eliya. (2 Petro 2:1) Lava a va tivula Vakreste va sungule ku pfanganisa Vukreste ni tidyondzo ta vukhongeri bya mavunwa ni swiendlo swa byona. Hi xikombiso, va amukele dyondzo ya vuhedeni ni leyi nga riki ya matsalwa ya leswaku munhu u ni moya-xiviri lowu nga fiki. (Eklesiasta 9:5, 10; Ezekiyele 18:4) Vagwinehi va Vujagana va tshike ku tirhisa vito ra Xikwembu xin’we xa ntiyiso, ku nga Yehovha. Ematshan’weni ya sweswo, va gandzela Vunharhu-un’we. Va tlhele va tekelela xiendlo xo fana ni xa Bali xo nkhinsamela swifaniso swa Yesu na mana wakwe, Mariya. (Varhoma 1:23; 1 Yohane 5:21) Kambe a swi helelanga kwalaho.

¹⁴ Ku sukela eka lembe-xidzana ra vu-19 ku ya emahlweni, varhangeri va tikereke ta Vujagana va sungule ku byala ku kanakana eka swiyenge swo tala swa Bibele. Hi xikombiso, va kanete rungula ra Genesa leri vulavulaka hi ku tumbuluxa kutani va dzunisa dyondzo ya hundzuluko, va yi vitana leswaku “i ya xisayense.” Leswi swi lwisana swinene ni tidyondzo ta Yesu Kreste ni vaapostola va yena. (Matewu 19:4, 5; 1 Vakorinto 15:47) Hambiswiritano, ku fana na Yesu ni valandzeri va yena vo sungula, Vakreste lava totiweke hi moya namuntlha va seketela rungula ra Bibele leri vulavulaka hi ku tumbuluxa.—Genesa 1:27.

15, 16. Ku hambana ni Vujagana, i vamani lava tiphinaka hi swakudya swa moya nkarhi na nkarhi, naswona hi ku tirhisa yini?

¹⁵ Tanihi leswi misava yi ngheneke “nkarini wa makumu,” Vujagana byi khomiwe hi ndlala ya moya. (Daniyele 12:4; Amosi 8:11, 12) Kambe ntlawa wutsongo wa Vakreste lava totiweke wu tiphina hi swakudya swa moya nkarhi na nkarhi leswi humaka eka Xikwembu, “hi nkarhi wa kona,” hilaha Yehovha a endleke hakona leswaku Eliya a kuma swakudya hi nkarhi wa ndlala esikwini ra yena. (Matewu 24:45; 1 Tihosi 17:6, 13-16) Leswi a ma tiveka tanihi Swichudeni swa Bibele swa Misava Hinkwayo, malandza lawa ya Xikwembu lama tshembekeke endzhaku ma amukele vito leri humaka eMatsalweni leri nge Timbhoni ta Yehovha.—Esaya 43:10.

¹⁶ Eliya u hanye hi ku pfumelelana ni vito ra yena, leri vulaka leswaku “Xikwembu xa mina i Yehovha.” Tanihi magazini wa le nawini wa malandza ya Yehovha emisaveni, Xihondzo xo Rindza xi tirhise vito ra Xikwembu nkarhi na nkarhi. Entiyisweni, nkandziyiso wa xona wa vumbirhi (August 1879 [hi Xinghezi]) wu phofule hi ku tiyiseka leswaku magazini lowu wu seketeriwa hi Yehovha. Magazini lowu ni tibuku tin’wana ta Sosayiti ya Watch Tower swi paluxa tidyondzo leti nga riki ta matsalwa ta Vujagana ku katsa ni swiyenge hinkwaswo swa Babilona Lonkulu, mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa, loko swi ri karhi swi seketela ntiyiso wa Rito ra Xikwembu, ku nga Bibele.—2 Timotiya 3:16, 17; Nhlavutelo 18:1-5.

Ku Tshembeka eHansi Ka Ndzingo

17, 18. Xana Yezabele u endle yini loko ku dlayiwe vaprofeta va Bali, kambe Eliya u pfuniwe njhani?

¹⁷ Goza leri tekiwaka hi vafundhisi hikwalaho ka leswi va paluxiwaka, ri fana ni leri tekiweke hi Yezabele endzhaku ko twa leswaku Eliya u dlaye vaprofeta va Bali. U rhumele rungula eka muprofeta wa Yehovha wo tshembeka, leri hlambanyaka leswaku u fanele ku dlayiwa. Leswi a ku nga ri matlangwana, hikuva Yezabele ana se a a dlaye vaprofeta va Xikwembu vo hlayanyana. Hikwalaho ko chava, Eliya u balekele edzonga-vupela-dyambu bya Berexeba. Loko a siye malandza yakwe kwalaho, u hambete a chochovela emananga, a khongelela ku fa. Kambe Yehovha a nga n’wi tshikanga muprofeta wa yena. Ku humelele ntsumi leyi lunghiseleleke Eliya riendzo ro leha ro ya eNtshaveni ya Horebe. Xisweswo a a ri karhi a nyikiwa swakudya eriendzweni ra 40 wa masiku ra mpfhuka wo tlula 300 wa tikhilomitara. EHorebe, Xikwembu xi vulavule na yena endzhaku ko vona xidzedze, ku tsekatseka ka misava ni ndzilo. Yehovha a a nga ri kona eka swiendlakalo leswi. A ku ri xikombiso xa moya wa yena lowo kwetsima, kumbe matimba lama tirhaka. Kutani Yehovha u vulavule ni muprofeta wa yena. Anakanya ndlela leyi ntokoto lowu wu faneleke wu tiyise Eliya ha yona. (1 Tihosi 19:1-12) Ku vuriwa yini loko ku fana na Eliya, ho tshuka hi chavisiwile hi nxungeto wa valala va vugandzeri bya ntiyiso? Leswi n’wi humeleleke swi fanele swi hi pfuna ku xiya leswaku Yehovha a nga ma tshiki malandza ya yena.—1 Samuwele 12:22.

¹⁸ Xikwembu xi swi veke erivaleni leswaku Eliya a ha ri ni ntirho lowukulu lowu a a fanele a wu endla tanihi muprofeta. Ku tlula kwalaho, hambileswi Eliya a a anakanya leswaku hi yena ntsena mugandzeri wa Xikwembu xa ntiyiso eIsrayele, Yehovha u n’wi kombise leswaku ku ni vanhu vo ringana 7000 lava nga n’wi nkhinsamelangiki Bali. Hiloko Xikwembu xi tlhela xi rhumela Eliya exiavelweni xa yena. (1 Tihosi 19:13-18) Ku fana na Eliya, hi nga ha hlotiwa hi valala va vugandzeri bya ntiyiso. Hi nga ha xanisiwa swinene, hilaha Yesu a vhumbheke hakona. (Yohane 15:17-20) Minkarhi yin’wana, hi nga ha chava. Hambiswiritano, hi nga fana na Eliya, loyi a kumeke switiyisekiso swa Xikwembu naswona u tiyiserile entirhweni wa Yehovha.

19. I yini leswi Vakreste lava totiweke va swi tokoteke hi nguva ya Nyimpi yo Sungula ya Misava?

¹⁹ Hikwalaho ka nxaniso lowukulu hi nkarhi wa Nyimpi yo Sungula ya Misava, van’wana va Vakreste lava totiweke va hluriwe hi ku chava kutani va tshika ku chumayela. Va endle xihoxo hi ku anakanya leswaku ntirho wa vona emisaveni wu herile. Kambe Xikwembu a xi va cukumetanga. Ematshan’weni ya sweswo, xi va hlayisile hi ndlela leyi kombisaka tintswalo, hilaha xi nyikeke Eliya swakudya hakona. Ku fana na Eliya, vatotiwa lava tshembekeke va amukele ku lulamisiwa hi Xikwembu naswona va tlhele va sungula ku gingiriteka. Mahlo ya vona ma pfuleriwe lunghelo lerikulu ro chumayela hi rungula ra Mfumo.

20. Namuntlha, hi rihi lunghelo leri nyikiweke lava tshembekaka tanihi Eliya?

²⁰ Eka vuprofeta lebyi vulavulaka hi vukona bya yena, Yesu u boxe ntirho wa misava hinkwayo lowu wu faneleke wu hetiwa ku nga si fika makumu ya mafambiselo lawa yo homboloka ya swilo. (Matewu 24:14) Namuntlha, ntirho lowu wu endliwa hi Vakreste lava totiweke ni vanakulobye va vona va timiliyoni lava languteleke ku hanya emisaveni ya paradeyisi. Ku endla ntirho wo chumayela hi Mfumo ku fikela loko wu hela i lunghelo lerikulu eka lava tshembekeke ku fana na Eliya ntsena.

Tshembeka Ku Fana Na Eliya

21, 22. (a) Hi wihi ntirho lowu Vakreste lava totiweke va rhangelaka eka wona namuntlha? (b) Xana ntirho wo chumayela wu endliwa hi mpfuno wihi, naswona hikwalaho ka yini wu laveka?

²¹ Hi ku va ni ku chivirika loku fanaka ni ka Eliya, ntlawa wutsongo wa Vakreste, wa masalela ya xiviri lama totiweke wu nyikiwe vutihlamuleri bya wona byo khathalela swilaveko swa laha misaveni swa Hosi leyi vekiweke exiluvelweni, ku nga Yesu Kreste. (Matewu 24:47) Naswona sweswi endzhaku ka malembe ya 60, Xikwembu a xi ri karhi xi tirhisa vona vatotiwa lava leswaku va rhangela entirhweni wo endla vanhu va va vadyondzisiwa lava xi va nyikeke ntshembo lowu hlamarisaka wo hanya hilaha ku nga heriki emisaveni ya paradeyisi. (Matewu 28:19, 20) Vona ndlela leyi timiliyoni leti ti faneleke ti tsaka ha yona leswi ntlawa lowutsongo wa masalela lama totiweke wu byarhaka vutihlamuleri bya wona hi ku chivirika ni hi vutshembeki!

²² Ntirho wa vona wo chumayela hi Mfumo a wu ri karhi wu endliwa hi vanhu lava nga hetisekangiki naswona va wu endla hi matimba lawa Yehovha a ma nyikaka lava titshegaka hi yena hi xikhongelo. “Eliya a a ri munhu ku fana na hina,” ku vule mudyondzisiwa Yakobo loko a boxa xikombiso xa muprofeta loyi xa ku khongela leswaku a kombisa matimba ya xikhongelo xa munhu wo lulama. (Yakobo 5:16-18) Eliya a a ngo tshamela ku profeta kumbe ku endla masingita. A a ri ni mintlhaveko ya vumunhu ni ku tsana loku na hina hi nga na kona, kambe u tirhele Xikwembu hi vutshembeki. Tanihi leswi na hina Xikwembu xi hi pfunaka ni ku hi nyika matimba, hi nga swi kota ku tshembeka ku fana na Eliya.

23. Hikwalaho ka yini hi ri ni xivangelo lexinene xo va hi tshembeka ni ku va ni ntshembo?

²³ Hi ni xivangelo lexinene xo va hi tshembeka ni ku va ni ntshembo lowukulu. Tsundzuka leswaku Yohane Mukhuvuri u endle ntirho lowu fanaka ni wa Eliya emahlweni ko va “siku ra Yehova” ri hlasela hi 70 C.E. Hi moya ni matimba ya Eliya, Vakreste lava totiweke va endle ntirho lowu fanaka lowu humaka eka Xikwembu emisaveni hinkwayo. Leswi swi kombisa kahle leswaku “siku ra Yehova” lerikulu ri tshinele.

A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?

◻ Xana Vukwembu bya Yehovha byi kombisiwe njhani eNtshaveni ya Karimele?

◻ Xana a a ri mani ‘Eliya loyi a ta ta,’ naswona u endle yini?

◻ Xana Vakreste lava totiweke va le sikwini ra namuntlha va swi kombise njhani leswaku va ni moya wa Eliya?

◻ Hikwalaho ka yini swi koteka eka hina ku va hi tshembeka ku fana na Eliya?

[Bokisi leri nga eka tluka 15]

Hi Wahi Matilo Lawa Eliya A Tlhandlukeleke Eka Wona?

“KAKU loko [Eliya na Elixa] v̌a ha famba v̌a v̌ulav̌ula, ku ta golonyi ya nḍilo, ni mahantši ya nḍilo ŝi v̌a hambanyisa, kutani Elia a tlhandluka e tilweni e šihuhurini.”—2 Tihosi 2:11.

Xana rito leri nge “matilo” ri vula yini emhakeni leyi? Minkarhi yin’wana rito leri ri vula ndhawu ya moya leyi Xikwembu ni vana va xona va tintsumi va tshamaka eka yona. (Matewu 6:9; 18:10) “Matilo” ku nga ha tlhela ku vuriwa vuako hinkwabyo. (Deteronoma 4:19) Naswona Bibele yi tirhisa rito leri ku kombisa xibakabaka xa misava, laha tinyenyana ti hahaka kona ni laha moya wu hungaka kona.—Pisalema 78:26; Matewu 6:26.

Xana muprofeta Eliya u tlhandlukele eka rihi ra matilo lawa? Handle ko kanakana u hundzisiwe hi le xibakabakeni xa misava kutani a ya vekiwa exiphen’wini xin’wana xa misava. Eliya a ha ri emisaveni endzhaku ka malembe yo tala, hikuva u tsalele Hosi Yehoramu wa Yuda papila. (2 Tikronika 21:1, 12-15) Leswaku Eliya a nga tlhandlukelanga evutshan’weni bya Yehovha Xikwembu bya moya swi tiyisekisiwe hi Yesu Kreste endzhaku, loyi a nga te: “A ku na munhu loyi a tshamaka a tlhandlukela ematilweni loko a nga ri loyi a xikeke hi le matilweni, yena N’wana-wa-Munhu,” ku nga Yesu hi yexe. (Yohane 3:13) Ndlela yo kuma vutomi bya le tilweni yi pfuleriwe vanhu lava nga hetisekangiki ro sungula endzhaku ka ku fa, ku pfuxiwa ni ku tlhandluka ka Yesu Kreste.—Yohane 14:2, 3; Vaheveru 9:24; 10:19, 20.