Ndlela Yo Pfuna Lava Nga Ni Vuvabyi Bya Ku Karhateka
“Hakanyingi mbilu ya mina yi bela ehenhla naswona hambiloko ku titimela ndzi dzuka nyuku ndzi tlhela ndzi tsandzeka ku hefemula kahle. Ndzi tshamela ku chava, ku karhateka ni ku pfilunganyeka.”—Isabella, la nga emalembeni ya va-40 la karhatiwaka hi ku chava.
NTSHIKILELO wu nga ha hlamuseriwa tanihi “ku chava kumbe ku vilela.” Hi xikombiso, xana u tshame u chavisiwa hi mbyana leyi kariheke? Ku endleka yini loko mbyana yoleyo yi famba? Ku chava ni ku vilela na swona swa hela. Kahle-kahle ku karhateka i yini?
Loko u tshamela ku karhateka hambiloko swi nga bohi, ku karhateka koloko ku nga hundzuka vuvabyi. Hi ku ya hi Vandla ra Rihanyo ra Miehleketo ra le United States, “ku karhateka ku hlasela vanhu va le Amerika va kwalomu ka 40 wa timiliyoni lava nga ni malembe ya 18 kumbe ku tlula . . . hi lembe.” Anakanya hi Isabella loyi a tshahiweke eku sunguleni. Ku karhateka loku nga tshamelo-maxelo loku a nga na kona, ku nga va ni vuyelo byo biha eka munhu loyi a nga na kona.
Swirho swa ndyangu na swona swi nga khumbeka swinene. Kambe lexi tsakisaka hileswaku nkandziyiso wa Vandla ra Rihanyo ra Miehleketo wu ri: “Vutshunguri bya ku karhateka bya kumeka naswona vulavisisi byi kombisa leswaku vutshunguri lebyintshwa byi nga pfuna vanhu vo tala lava karhatiwaka hi vuvabyi lebyi leswaku va tiphina hi vutomi.”
Swirho swa ndyangu ni vanghana va nga n’wi pfuna munhu la nga ni vuvabyi lebyi. Njhani?
Ndlela Yo Pfuna
Va na la seketelaka: Loko Monica a hlamusela maxangu lawa a langutanaka na wona hileswi a karhatiwaka hi swirhalanganya swa vutomi ni ntshikilelo lowu vaka kona endzhaku ko hlaseriwa u ri: “Vanhu vo tala a va swi twisisi swiphiqo swa mina.”
Hakanyingi leswi swi endla leswaku vanhu vo tano va chava ku phofula swiphiqo swa vona hi ku tiva leswaku vanhu van’wana a va nge swi twisisi. Leswi swi nga endla leswaku va titwa nandzu kutani swi nyanyisa xiyimo xa vona. Kutani i swa nkoka leswaku swirho swa ndyangu ni vanghana va n’wi seketela.
Dyondza swo tala hi vuvabyi lebyi: Xiringanyeto lexi i xa nkoka swinene eka vanhu lava pfunaka vanhu lava nga ni vuvabyi lebyi. Xi nga ha tirhisiwa hi xirho xa ndyangu kumbe munghana wa le kusuhi.
Hambetani mi chavelelana: Pawulo, Murhumiwa wa lembe-xidzana ro sungula u khutaze Vakreste-kulobye lava tshamaka emutini wa Grikiya le Tesalonika leswaku va ‘hambeta va chavelelana ni ku akana.’ (1 Vatesalonika 5:11) Leswi hi nga swi kombisa hi ndlela leyi hi vulavulaka ha yona. Hi fanele hi kombisa leswaku ha khathala hi vanghana va hina naswona hi papalata ku vula marito lama khunguvanyisaka.
Anakanya hi vavanuna vanharhu lava a va tivula vanghana va wanuna la vuriwaka Yobo, loyi buku ya Bibele yi thyiweke vito rakwe. Hilaha u nga tsundzukaka hakona, vavanuna volavo a va vula leswaku Yobo a a fihla swidyoho swakwe naswona sweswo hi swona a swi endla leswaku a xaniseka.
Xisweswo, twelana ni munhu la xanisekaka. N’wi yingisele hi vukheta. Ringeta ku vona timhaka hi ndlela leyi yena a ti langutaka ha yona. Loko u ri karhi u yingisela, u nga hatliseli ku lulamisa timhaka. Vavanuna lava tivuleke vanghana va Yobo va endle tano naswona va vuriwe “vachaveleri lava karhataka!” Entiyisweni va nyanyise xiyimo xa yena!—Yobo 16:2.
Tsundzuka ku va yingisela hi vukheta lava xanisekaka. Va pfumelele va tiphofula hi ku ntshunxeka. Sweswo swi nga ku pfuna leswaku u swi twisisa ku antswa leswi va langutaneke na swona. Anakanya hi vuyelo bya kona! U nga swi kota ku pfuna vanhu lava xanisekaka leswaku va tsakela vutomi.
[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 27]
Ku Tiva Mixaka Ya Vuvabyi Bya Ku Karhateka
I swa nkoka ku twisisa vuvabyi bya ku karhateka, ngopfu-ngopfu loko byi khome xirho xa ndyangu kumbe munghana wa le kusuhi. Xiya mixaka ya ntlhanu ya vuvabyi lebyi.
Ku Chava Tsundzuka Isabella la tshahiweke eku sunguleni ka xihloko lexi. A ngo karhatiwa hi ku chava ntsena. U te: “Ndzi chava leswaku swilo leswi nga humelela swi nga tlhela swi endleka.” Kutani leswi swi endla leswaku vanhu lava karhatiwaka hi vuvabyi lebyi va fambela ekule ni tindhawu leti va tshameke va hlaseriwa eka tona. Van’wana va tshama va ri emakaya kumbe va famba ntsena loko va ri ni munhu loyi va n’wi tshembaka. Isabella u ri: “Loko ndzi ri ndzexe ndza chava. Ndzi titwa ndzi sirhelelekile ntsena loko ndzi ri na Manana.”
Ku Tshamela Ku Va Ni Gome Munhu la vengaka switsongwatsongwana kumbe thyaka a nga ha tshamela ku hlamba mavoko. Malunghana ni mhaka leyi, Renan u ri: “Ndza pfilunganyeka loko ndzi tshamela ku ehleketa hi swihoxo swa nkarhi lowu hundzeke, ngopfu-ngopfu loko ndzi anakanya hileswi a ndzi fanele ndzi swi endlile.” Sweswo swi endla leswaku munhu a lava ku phofula swihoxo swa nkarhi lowu hundzuke eka van’wana. Renan u lava ku chaveleriwa nkarhi na nkarhi. Kambe mirhi ya n’wi pfuna leswaku a lawula xiphiqo xexo.a
Ntshikilelo Lowu Vaka Kona Endzhaku Ko Hlaseriwa Masiku lawa xiga lexi xi tirhiseriwa ku hlamusela swikombiso swo hambana-hambana swa ku tshikileleka leswi vanhu va langutanaka na swona endzhaku ka xiendlakalo xo chavisa lexi endleke leswaku va vaviseka kumbe va chava. Vanhu lava nga ni ntshikilelo wa muxaka lowu va nga chuha hi ku hatlisa, va nyangatseka, va nga khumbeki, va sungula ku nga ha swi tsakeli swilo leswi eku sunguleni a va swi tsakela, swi tlhela swi va tikela ku rhandza van’wana—ngopfu-ngopfu vanhu lava a va tolovelane na vona. Van’wana va va ni tihanyi, madzolonga naswona va papalata swiyimo leswi va tsundzuxaka leswi va humeleleke.
Ku Chava Vanhu Xiga lexi xi hlamusela vanhu lava karhatekaka swinene lava nga titshembiki eka leswi va swi endlaka siku ni siku. Van’wana va chava ku tshama va langutiwile ni ku avanyisiwa hi van’wana. Va nga ha karhateka ku ringana masiku kumbe mavhiki va nga si ya eka xiendlakalo xo karhi. Ku chava ka vona ku nga kula lerova ku kavanyeta ntirho, xikolo kumbe mintirho yin’wana ku tlhela ku endla leswaku swi va tikela ku endla vanghana.
Swirhalanganya Swa Vutomi Monica loyi ku vulavuriweke ha yena eku sunguleni ka xihloko lexi u ni swirhalanganya swa vutomi. U vilela siku na siku, hambiloko mhaka ya kona yi nga nyawuli kumbe ku nga ri na nchumu lowu n’wi hlundzukisaka. Lava nga ni xiphiqo lexi va tshama va ri karhi va ehleketa leswaku ku ta va ni mhangu naswona va karhateka ngopfu hi rihanyo, mali, swiphiqo swa ndyangu kumbe swa le ntirhweni. Ku ehleketa hi swirhalanganya swa siku swi nga vanga ku karhateka.b
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Xalamuka! a yi bumabumeli vutshunguri byo karhi lebyi vanhu va faneleke va byi tirhisa.
b Rungula leri nga laha henhla ri sekeriwe eka nkandziyiso wa Ndzawulo ya Rihanyo ra Miehleketo ya le United States, ku nga Ndzawulo ya Rihanyo ni Vukorhokeri bya Vanhu.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]
“Hambetani mi chavelelana”