Ta Rivala

“Tiselfoni ti nga endla leswaku vanhu va papalata lava va nga laviki ku vulavula na vona—vanhu lava endlaka tiphesente ta 13 va endla onge va tirhisa tiselfoni ta vona leswaku va papalata ku vulavula ni vanhu lava nga ekusuhi na vona.”—PEW RESEARCH CENTER, U.S.A.

Eka swimumu swa ntlhanu leswi hundzeke, ndhawu leyi vaka ni ayisi elwandle ra Artic a yi ri yitsongo.—BBC NEWS, BRITAIN.

“EAfrika ku ni tindhawu ta kwalomu ka 47 wa tiphesente leti nga ni misava leyi rimekaka kambe a ku rimiwi eka tona.”—THE WITNESS, SOUTH AFRICA.

“Eka malembe ya khume lama hundzeke, matiko ya khume yo tanihi (the Netherlands, Belgium, Canada, Spain, Afrika-Dzonga, Norway, Sweden, Portugal, Iceland na Argentina) ma pfumelele vanhu va rimbewu leri fanaka leswaku va tekana.”—FAMILY RELATIONS, U.S.A.

Ku Nga Twanani Loku Nga Kona Exikarhi Ka Vukhongeri Ni Tipolitiki

Nkambisiso lowu endliweke eN’walungwini wa Ireland wu kombise leswaku nyimpi leyi nga kona exikarhi ka vukhongeri ni tipolitiki yi twise vanhu ku vava. Nyimpi yoleyo yi hete kwalomu ka makume manharhu ya malembe naswona yi endle leswaku vanhu vambirhi eka vanharhu va weriwa hi makhombo lama tsemaka nhlana. Yunivhesiti ya Ulster’s Bamford Centre for Mental Health and Wellbeing, yi kume leswaku le N’walungwini wa Ireland swi nga ha endleka leswaku hi ku famba ka nkarhi munhu un’we eka va khume, a khomiwa hi ntshikilelo lowu vaka kona endzhaku ka loko munhu a humeleriwe hi mhangu. Naswona phepha-hungu ra The Irish Times ri vule leswaku leyi i “yin’wana ya tinhlayo letikulu” leti tshameke ti va kona. Phepha-hungu leri ri tlhele ri ku: “Loko nhlayo ya lava khumbekeke yo ringanisiwa ni nhlayo ya vanhu etikweni, swiphiqo sweswo ku nga va ku ri swona swiphiqo leswikulu eka leswi tshameke swi va kona naswona swi endle leswaku ku fa munhu un’we eka vanhu va 500 eka lava va tshamaka kwalaho.”

Maxelo Lama Nga Tolovelekangiki Se I Vutomi Bya Kona

Tiko ra United States se ri ya ri va ni maxelo lama nga tolovelekangiki. Maxelo lama chavisaka yo tanihi tindhambhi, dyandza ni swidzedze leswikulu se ma tolovelekile. Eka nhlengeletano leyi hleriweke ya Van’wasayense lava Karhatekeke, Katharine Hayhoe, mutivi wa maxelo le Texas Tech University, u byele vatirhi-kulobye a ku: “Ku ni maxelo yo karhi lawa hi ma toloveleke, kambe masiku lawa ku ni maxelo yo tala lama nga tolovelekangiki.” Hayhoe ni vativi van’wana va maxelo va vule leswaku vanhu hi vona va vangaka ku cinca ka maxelo ni maxelo lama nga languteriwangiki.