I lo poniswa “zinwe ni vanwani va ntlhanu ni vambiri”

NOA ni ngango wakwe va lo khometelana a xikhati lexi ku ngana vula ya hombe. Hi nga va alakanyela na va wonana hi xiphefu, va tala hi kuhlamala a xikhati va zwako mati na maba le hehla ka taru ma guma ma relela hi lomu mareveni. Kuzilava a guwa ga kona gi wa tinga lomu tindleveni.

Handle ko kanakana a mbilu ya Noa yi wa tala hi kubonga laha a nga cuwuka lomu tinghoheni ta ziro za ngango wakwe — a sati wakwe wo tsumbeka ni vana vakwe vo hiseka zinwe ni vasati vabye. Ka xikhati lexo xo nonoha, kuzilava i wa kuma chavelelo hi kuva zinwe ni maxaka yakwe lawa a nga ma ranza. Va wa hlayisekile khwatsi. Handle ko kanakana i mahile mukhongelo wa kubonga hi gezu go tlakuka kasi a ngango wontlhe wu zizwa hambu lezi ku nga hi ni guwa ga vula.

Noa i wa hi wanuna wa kukholwa ka hombe. A kukholwa ka Noa hi kona ku nga kuca a Nungungulu wakwe Jehova lezaku a mu vikela zinwe ni ngango wakwe. (Maheberu 11:7) Kanilezi, xana loku a vula yi sangulile kuna va wa nga ha faneli kuva ni kukholwa? Ne ni kutsongwani, hakuva a kukholwa va wa ta ku lava hi xihatla ka masiku ya zikarato lawa ma nga lanzela. Zi tano na hinawu masikwini ya zikarato lawa hi hanyako ka wona. Hikwalaho, a hi woneni lezi hi nga gonzako ka xikombiso xa Noa xa kukholwa.

Le handle ka taru a vula yi lo simama kuna hi ‘40 wa masiku ni 40 wa wusiku.’ (Genesisi 7:4, 11, 12) A mati ma lo simama ku kukumuka, ma kukumuka, ma kukumuka. Laha a mati ma ngaya ma tala, Noa i lo zi wona lezaku Jehova, a Nungungulu wakwe, i wo ponisa a vanhu vo lulama a tlhela a lovisa vakubiha hi khati ginwe.

A Ntalo wu lo mbheta wuhluwuki legi gi sangulileko xikari ka tingelosi. Na ti kuciwa hi makangwa yo fana ni ya Satani, a tingelosi to tala ti lo “siya kaya ka tona” le tilweni ti ta tekana ni vavasati, ti pswala vana vo tshisa va nga vitaniwa ku zihotlovila. (Juda 6; Genesisi 6:4) Handle ko kanakana, Satani i wa tsaka nguvu a xikhati lexi a nga wona wuhluwuki na gi anza, hakuva lezo zi wa bihisa vanhu, va nga zivangwa za Jehova za lisima ka zontlhe laha misaveni.

Kanilezi, laha a mati ma ngaya ma tala, a tingelosi leto to hluwuka ti lo kurumeteka ku tsika a mimiri ya tona ya nyama ti tlhela tilweni, ti nga ha tshuki ti ambala miri wa nyama. Ti lo siya a vasati va tona ni vana va tona vafa hi mati lawo, zinwe ni vanhu vontlhe lava vanwani.

Kusukela masikwini ya Enoki, loyi a hanyileko ka xipimo xa 700 wa malembe mahlweni ka Ntalo, Jehova i wa kari a tlharihisa vanhu lezaku i ta lovisa vakubiha. (Genesisi 5:24; Juda 14, 15) Kusukela xikhatini lexo, a vanhu va loya mahlweni va biha, va onhetela misava va tlhela va yi tata hi tihanyi. Makunu a kulobyiswa kabye ku wa chikele. Xana Noa ni ngango wakwe va xalele hi ku wona a vanhu na va lova?

Ahihi. Hambu a Nungungulu wabye wa wuxinji a nga tsakangi. (Ezekieli 33:11) Jehova i wa mahile zontlhe kasi ku ponisa a vanhu vo tala hi laha zi kotekako hi kona. I wa rumile Enoki lezaku a va tlharihisa a tlhela a laya Noa lezaku a aka taru. Noa ni ngango wakwe va mahile a ntiro lowo wa hombe hi malembe yo tala, na va woniwa hi vanhu vontlhe. Ahandle ka lezo, Jehova i layile Noa lezaku a tira kota “mukaneli wa kululama.” (2 Pedro 2:5) A ku fana na Enoki, loyi a tirileko mahlweni kakwe, Noa i tlharihisile vanhu xungetano hi kulamula ka Nungungulu hehla ka tiko loku ku nga hata. Va ingisile ke? Jesu, loyi a wonileko lezi zi mahekileko na a hi le tilweni, i wulile magezu lawa hi nzhako ka xikhati xungetano hi vanhu va masikwini ya Noa: “A va chelangi kota kala wuta ntalo, wu ta va kukuleta vontlhe.” — Mateu 24:39, Tradução do Novo Mundo.

Hi nga alakanyela lezi Noa ni ngango wakwe va ti zwisileko zona nzeni ka masiku lawo ya 40, anzhako ka loku Jehova a valile livati la taru. Laha a vula yi ngaya yina siku ni siku hehla ka taru, kuzilava va wa maha mitiro yo kari ya siku ni siku — yo kota ku khatalelana, ku hlayisa a muti wabye, ni ku hlayisa a zihari lezi va nga hi nazo. Kanilezi, ku lo chikela xikhati laha a taru gontlhe gi nga kunuka gi sangula ku famba! Laha a mati ma ngaya ma tala, a taru gi lo deluka, “gi tlakuka hehla ka misava.” (Genesisi 7:17) Lexo xi’ve xikombiso xa hombe nguvu xa ntamu wa Nungungulu Nyamintamu, Jehova!

Handle ko kanakana, Noa i bongile nguvu — niku i wa nga bongi ntsena hi lezi yena ni ngango wakwe va nga hlayisekile, kanilezi i wa bonga kambe hi ku wona a wuxinji ga Jehova ga ku va tirisa kasi ku tlharihisa a vanhu lava va nga lova lehandle ka taru. A malembe lawo va nga tira zi bayisa kuzilava ma wa wonekisa ku khwatsi ku xakela xikhati. A vanhu va wa nga khatali hi lezi va nga xumayelwa! Hi nga ehleketa — kuzilava na wu nga seta Ntalo, Noa i wa hi ni vamakabye va xinuna ni va xisati lava vonawu va nga hi ni vana; hambulezo a nga kona a nga vumela ahandle ka lava va laha ngangweni wakwe. (Genesisi 5:30) Lezi a vanhu lavo va ntlhanu ni vanharu va nga hlayisekile lomu tarwini, handle ko kanakana va wa kuma chavelelo loku va alakanya a xikhati lexi va nga xi mbheta na va zama ku vuna vanhu lezaku va pona.

Jehova a nga se cica kusukela masikwini ya Noa. (Malaki 3:6) Jesu Kristu i tlhamusele lezaku a xikhati lexi hi hanyako ka xona xi wa ta fana ni “masikwini ya Noa.” (Mateu 24:37) Hi hanya ka masiku ya zikarato za hombe lezi zi to mbhela a xikhati lexi ku to loviswa a tiko legi go bola. Inyamutlha, a vanhu va Nungungulu vonawu va kari va huwelela mahungu ya ku tlharihisa vontlhe lava va dembako ndleve. Xana u ta maha xokari xungetano hi mahungu lawo? Loku u li vumele a lisine la mahungu lawo yo hanyisa, xana u ta ma bhulela vanwani? Noa ni ngango wakwe va hi nyikile xikombiso xa xi nene.

Laha a taru gi nga kari gi famba hehla ka mati lawo ya hombe nguvu, lava va nga hi nzeni ka gona handle ko kanakana va wazwa kudhumadhuma ni guwa ga mati. Xana Noa i wa karateka loku alakanyela mabyandlati lawo kutani ku chava ku tshuka a taru gi panzeka? Ahihi. Ntsena vanhu vo kala ku kholwa hi vona va ku va nga karateka hi kota ya zilo lezo, kanilezi Noa i wa hi wanuna wo kholwa. A Biblia gi ngalo: ‘Hi kukholwa Noa i lo aka a taru.’ (Maheberu 11:7) I wa kholwa yini? Jehova i wa mahile xivumelwano na Noa xa ku mu vikela zinwe ni lava a nga hi navo masikwini wontlhe ya Ntalo. (Genesisi 6:18, 19) Xana Loyi a vangileko wuako, misava, ni zontlhe zi nga ka yona i wa nga ta zi kota ku maha a taru lego gi tiya ke? Handle ko kanakana! Hikwalaho, Noa i’ve ni xigelo xo zwala xa ku kholwa lezaku Jehova i wa ta tatisa xitsumbiso xakwe. Niku, lezo zi mahekile, yena ni ngango wakwe va lo ‘hanyiswa matini.’ — 1 Pedro 3:20.

Loku ku hunzile a 40 wa masiku ni wusiku ga kona, a vula yi lo nyima kuna. Hi kalendari ga hina, lezo zi’ve ka xikhati xo kari nzeni ka hweti ya Dezembro wa 2370 Mahlweni ka Nguva ya Hina. Kanilezi, a lipfhumba labye lomu tarwini li wa ha hi kule ni ku mbhela. A taru lego gi nga tele hi zivangwa zi hanyako gi lo deluka goce hehla ka bimbi lego ga misava yontlhe ga ku hunza ni zitsunga. (Genesisi 7:19, 20) Hi nga ha alakanyela Noa na a avelana mitiro ni vana vakwe Xemi, Hamu, na Jafete kasi ku hlayisa a zihari ni ku zi nyika zakuga. Kunene, a Nungungulu yaloyi wa munwe a nga maha zivanza lezo zi nga levi kasi zi nghena lomu tarwini i zi kotile ku zi maha zi simamisa zalezo kala wu mbhela a Ntalo.a

Zi wonekisa ku khwatsi Noa i tsalile mahungu yo tsumbeka xungetano hi zilo zi mahekileko nzeni ka xikhati lexo. A mahungu lawo ma hi byela a siku legi a vula yi nga sangula kuna ni legi yi nga nyima hi gona. Ma hi byela kambe lezaku a mati ma tatile misava hi 150 wa masiku. Hi magumo, a mati ma lo sangula kupswha. Ka siku go kari, a taru gi lo tsetserele laha “zitsungeni za Ararate,” lomu nyamutlha ku nga Turquia. Lezo zi kwalomo ka Abril wa 2369 Mahlweni ka Nguva ya Hina. Anzhako ka 73 wa masiku, hi Junho, a zitsunga zi lo sangula ku woneka. Loku ku hunzile a tihweti tinharu, hi Setembro, Noa i lo boha ku gwawula a xipanze xo kari xa taru le hehla. Handle ko kanakana a ntiro lowo wo karata wu’ve ni nchachazelo laha ku nga sangula ku wonekela ku tlhela ku nghena moya wa wu nene lomu tarwini. Na ku nga se hunza xikhati xo leha, Noa i lo sangula ku kamba ku lahandle ka ringana ku hanya kona ke. I lo humesa xikunguwa, lexi xi nga famba na xi wuya hi xikhati xo kari, kuzilava na xi khapama laha ka taru loku xi wuya; hi nzhako ka xikhati Noa i lo humesa tuva legi gi nga famba na gi wuya kakwe kala gi kuma wutshamu go khapama kona. — Genesisi 7:24–8:13.

Handle ko kanakana, Noa i wa ha simama ku rangisa mitiro ya moya. Hi nga ha mu alakanyela na a tlhanganyisa a ngango wakwe kasi va khongela zinwe hi kukhanzakanya ni ku bhula hi Dadani wabye wa le tilweni a zi tivako ku vikela vakwe. Noa i wa hlota wurangeli ga Jehova ka ziboho zontlhe za lisima a nga zi maha. Hambu a xikhati lexi a nga wona ku makunu a misava yi wa “womile yontlhe” — anzhako ka ku ngha va tshamile xipimo xa lembe lomu tarwini — a nga vululangi livati la taru a huma ni ngango wakwe wutshanwini lego go valeka. (Genesisi 8:14) Kanilezi, i rinzele Jehova lezaku a mu byela xokari!

Inyamutlha a tihloko ta mingango ti nga gonza zo tala ka wanuna loyi wo kholwa. I’ve munhu a hanyileko hi nongameto, wo tira nguvu, wa lihlaza-mbilu, a tlhela a vikela lava va nga hi mandleni yakwe. Hambulezo, ka zontlhe a nga zi maha, i wa rangisa a kuranza ka Jehova Nungungulu. Loku hi pimanyisa a kukholwa ka Noa zilweni lezi, a va ngango wa hinawu va ta kuma makatekwa.

Hi kugumesa, a xileletelo xa Jehova xi lo chikela. I lo byela Noa aku: “Humani tarwini, wena ni sati wa wena, ni vana va wena, ni vasati va vana va wena.” I lo ingisa, a vulula ndlela a huma zonake a zihari zi mu lanzela hi lenzhako. Hi ndlela muni? Na zi chovetelana ni ku vindlana ke? Ahihi. A matimu ma bika lezi: “Hi tixaka ta zona zi Io huma lomu tarwini.” (Genesisi 8:15-19) Laha va nga hi lahandle, va hefemula zimoyana zo nanziha zi ngata hi le xitsungeni na va wona tiko ga Ararate ga hombe, Noa ni ngango wakwe makunu va wa hi ka misava yi basisilweko. Ka xikhati lexo, a zihotlovila, a tihanyi, a tingelosi to hluwuka ni vanhu vontlhe vo biha, zi wa lovile!b Makunu, a vanhu va wa hi ni lungelo ga kuva ni masangulo maswa.

Noa i wa zi tiva lezi a nga fanele ku maha. I lo sangula hi wukhozeli gakwe. I lo aka a alati zonake a tirisa a zihari zo kari ka lezi zi nga basile mahlweni ka Nungungulu — lezi a lixaka linwe ni linwani va nga nghenisile ‘ntlhanu wa mipatswa ni yimbiri’ lomu tarwini — zonake a nyikela muphahlo wo hisiwa ka Jehova. (Genesisi 7:2; 8:20) Xana Jehova i ti amukele a tinkhozo leto ke?

A Biblia gi hlamula hi magezu lawa ma tiyisako hlana: “Jehova i lozwa masema yo nanziha.” A kubayisa loku Jehova a nga kuzwa mbilwini yakwe a xikhati lexi a vanhu va nga tatile misava hi tihanyi, ku lo valetiwa hi litsako la ku wona a ngango wo tsumbeka laha misaveni lowu wu nga ti yimisele ku maha kuranza kakwe. Jehova i wa nga rinzeli lezaku vava vanhu vo mbhelela. A vesi galegi ga ginwe giya mahlweni giku: “A maalakanyo ya timbilu ta vanhu ma bihile kusukela wunwananeni gabye.” (Genesisi 8:21) Wona lezi Jehova a simamisileko zona ku kombisa lihlaza-mbilu lakwe hehla ka vanhu.

Nungungulu i lo susa xiruko laha misaveni. A xikhati lexi Adamu na Eva va nga hluwuka, Nungungulu i lo rukatela misava. Hi kota ya lezo, zi wa nonoha nguvu ku rima. Lameki, i chulile a n’wana wakwe a vito ga ku hi Noa — legi kuzilava gi wulako ku “Kuhumula,” kutani “Chavelelo” — a tlhela a profeta lezaku Noa i wa ta yisa vanhu kuhumuleni ka xiruko lexo. Handle ko kanakana, Noa i nwayitele nguvu laha a nga wona a xiprofeto lexo na xi tatiseka ni lezaku a misava makunu yi wa ta chachazela loku yi rimiwa. A zi hlamalisi lezi Noa a tekeleko ku sangula ku rima! — Genesisi 3:17, 18; 5:28, 29; 9:20.

Jehova i lo tekela ku nyika a pswalo wa Noa a nayo wo dlunyateka ni wo olova lezaku wu va rangela — lowu wu nga patsa ku beletela ku daya ni ku tirisa nkhata hi ndlela ya hava. Nungungulu i lo maha xivumelwano ni vanhu kambe lezaku i wa nga ta ha tshuka a neha Ntalo kasi ku lovisa zivangwa zontlhe zi hanyako laha misaveni. Kasi ku tiyisa xitsumbiso xakwe, Jehova i lo nyika vanhu a nchumu wa ntumbuluko wo saseka nguvu — a wura ga nyazimu. Kusukela xikhatini lexo kala masikwini ya hina, ni gihi wura ga nyazimu hi gi wonako gi hi chavelela gi tlhela gi hi alakanyisa a xitsumbiso xa Jehova xa liranzo. — Genesisi 9:1-17.

Loku a matimu ya Noa ma wa hi tsheketo ntsena, a wura ga nyazimu na gi nga woneki inyamutlha, na gova karingani basi. Kanilezi, Noa munhu a vileko kona futsi, niku a wutomi gakwe gi wa nga olovi. Kota lezi xikhatini lexo a vanhu va nga hanya nguvu, a wanuna loyi wo tsumbeka zi lavile ku tlhela a ha timisela 350 wa malembe manwani, niku ka mazana lawo ya malembe i kumene ni zikarato zinwani. I mahile xihoxo xa hombe ka khati legi a nganwa a popiwa. Kanilezi, a zi gumesangi laho, a zukulu wakwe Kanani i gumesile a maha xionho xo tshisa — lexi xi vileko ni wuyelo go biha lixakeni la Kanani. Noa i hanyile malembe yo tala laha ka kuza a wona xizukulwana xakwe na xi wela xionhweni xa ku khozela zifananiso, ni tihanyi ti mahilweko masikwini ya Nimrode. Hambulezo, a ya ma nene hi lawa yaku Noa i wonile a n’wana wakwe Xemi na a nyika ngango wakwe a xikombiso xi nene xa kukholwa. — Genesisi 9:21-28; 10:8-11; 11:1-11.

A ku fana na Noa, hinawu hi fanele ku timisela hi hanya hi kukholwa. A xikhati lexi a vanwani va nga khataliko hi Nungungulu wa lisine, hambu ku tsika ku mu tirela, hi fanele ku pimanyisa Noa hi timisela kukholweni. Jehova wa ku nyika lisima a kutimisela loko. A ku fana ni lezi Jesu Kristu a wulileko, “loyi a timiselako kala kugumesa, yaloye i ta hanyiswa.” — Mateu 24:13.