I lo timisela a zikhunguvanyiso

 1. Hikuyini le Xilo ku nga hi ni xirilo xa hombe?

SAMUELI wa wu wona a hlomulo wu nga Xilo. Zi wa ku khwatsi a doropa gi khulunga mihloti. Miti mingani yi nga zwala guwa ga kurila ka vavasati ni vanana hi ku tiva lezaku a vapswali vabye, vanuna, vana ni vamakabye va wa nga ta ha wuya kaya ke? Zontlhe hi zi tivako hi lezaku a tiko ga Israeli gi wa luzile a 30.000 wa masochwa yimpini yo hisa nguvu ni vaFilistia, kuveni xikhatanyana mahlweni ka lezo va wa luzile a 4.000 wa masochwa yimpini yinwani. — 1 Sam. 4:1, 2, 10.

2, 3. Makhombo muni ma nga neha tingana ma tlhela ma fuvisa a wudzunzo ga Xilo?

² Lawa mave manwe ntsena ya makhombo ma va weleko. Hofeni na Fineasi, a vana va Mupristi wa Hombe, Eli, va wa tekile a arke go basa ga xivumelwano va famba nago yimpini. A arke ga xivumelwano gi wa tolovela ku vekiwa wutshanwini go basabasa ga tabernakeli — gi nga hi tempeli yo fana ni tenda — a arke legi gi wa hi xikombiso xa kuvakona ka Nungungulu. Kanilezi hi wupumbu a vanhu va lo teka a Arke va famba nago yimpini na va tsumba lezaku gi ta va nyika kuhlula. Kanilezi, a vaFilistia va lo khoma a Arke va tlhela va daya Hofeni na Fineasi. — 1 Sam. 4:3-11.

³ Hi mazana ya malembe, a tabernakeli le Xilo give ni lungelo ga kuva ni Arke. Kanilezi, makunu gi wa nga ha hi kona. A xikhati a ngazwa a mahungu lawo, Eli, a nga hi ni 98 wa malembe i lowa hi laha xitulweni afa. A katamwane wakwe a nga felwe hi nuna a siku lego, yenawu i lofa na a phuluka. Na a nga sefa i te ngalo: “A wudumo gi sukile ka Israeli.” Kunene, Xilo i wa nga ta tlhela ava lezi a nga hi zona. — 1 Sam. 4:12-22.

 4. Hi ta wulawula hi yini ka xipimo lexi?

⁴ Xana Samueli i yimisanisile kuyini ni zikhunguvanyiso lezi zo bayisa nguvu? Xana i wa tava ni kukholwa loku ku nga laveka lezaku a vuna a vanhu lava va nga luzile a kuamukeleka ni wuvikeli ga Jehova? Hontlheni inyamutlha, ha tshuka hi yimisana ni kuxaniseka ni zikhunguvanyiso lezi zi ringako a kukholwa ka hina, makunu a hi woneni zinwani zo tala hi nga gonzako ka Samueli.

5, 6. Hi xipimo xa 20 wa malembe wutomini ga Samueli, a Biblia gi yisile nguvu kupima ka yini, niku Samueli i wa khomekile hi yini malembeni wontlhe lawo?

⁵ A tlhatlhambutelo wa Biblia wu nyima ku wulawula hi Samueli zonake wu sangula ku lanzelela a Arke go basa, wu komba lezi a vaFilistia va nga xanisekisa zona hi ku gi teka laha ka kuza va kurumeteka ku gi tlhelisa. Ntsena anzhako ka 20 wa malembe hi kona hi tlhelako hizwa zokari xungetano hi Samueli. (1 Sam. 7:2) Malembeni wontlhe lawo i wa khomekile hi yini? A Biblia ga hi byela.

⁶ A Biblia gi ngalo “Samueli i lo lamula Israeli wontlhe masiku ya wutomi gakwe.” (1 Sam. 7:15-17) Samueli i lova ni tolovelo wa ku enzela a madoropa manharu ya Israeli lezaku a xuxa timhaka, a ma eneta kanwe hi lembe. Zonake anzhako ka lezo i wa tlhela doropeni gakwe ga Rama. Zi la su dlunya lezaku xontlhe xikhati Samueli i wa khomekile, ni xikhatini lexo xa 20 wa malembe Samueli i wa hi ni zotala zo maha.

7, 8. a) Zini lezi Samueli a byelileko vanhu anzhako ka makume mambiri ya malembe na a tira yi nga chayi? b) Xana a vanhu va xi hlamulisile kuyini a xitiyisekiso xa Samueli?

⁷ A wubhayi ni wubihi ga vana va Eli zi wa hehlile a kukholwa ka vanhu. Ko khwatsi a vanhu vo tala va tlhelele wukhozelini ga zifananiso hi kota ya zimaho zabye. Kanilezi, anzhako ka makume mambiri ya malembe ya ku tira yi nga chayi, Samueli i te ngalo ka vanhu: “Loku nwina mu xuva ku tlhelela ka Jehova hi timbilu ta nwina tontlhe, susani xikari ka nwina a vanungungulu va matiko ni maAxtarte, mu tiyisa timbilu ta nwina ka Jehova, mu khozela yena yece; hi kona a ta nga mu tlhatlhisa mandleni ya vaFilistia.” — 1 Sam. 7:3.

⁸ A vanhu va wa xaniswa nguvu hi vaFilistia. Kota lezi a vaFilistia va nga hlulile a butho ga vaIsraeli hi ndlela yo tshisa nguvu, va wa alakanya lezaku va wa zi kota ku maha ni xihi va nga xi lava hi vanhu va Nungungulu. Kanilezi Samueli i lo tiyisekisa vanhu lezaku a zilo zi wa ta cica ntsena loku va tlhelela ka Jehova. Xana a vanhu va wa ti yimisele ku maha lezo? Samueli i lo tsaka hakuva a vanhu va lo susa xikari kabye a vanungungulu va vamatiko va sangula ku “khozela Jehova yece.” Samueli i lo tsombanyisa vanhu le Mizpa, a doropa gi nga hi zitsungeni za nwalungu wa Jerusalema. A vanhu va lo tsombana, va pfhunga, va tlhela va ti sola hi kota ya ku khozela a vanungungulu va hava. — Gonza 1 Samueli 7:4-6.

 9. I lungelo muni gi wonilweko hi vaFilistia, niku zini lezi a vanhu va Nungungulu va nga maha laha va nga wona lezaku va mhangweni?

⁹ Kanilezi, a vaFilistia va lozwa lezaku a vaIsraeli va wa tsombene wutshamu ginwe zonake va alakanya lezaku lexi xi wa hi xikhati xi nene xa ku va dumela. Va lo rumela a butho gabye le Mizpa lezaku gi ya lovisa a vakhozeli va Jehova. A vaIsraeli va lozwa lezaku va wa lava ku hlaselwa. Na va chava nguvu, va lo kombela Samueli lezaku a va khongelela. I lo va khongelela a tlhela a nyikela muphahlo. Na a ha maha a muphahlo wa kuhiswa, a vaFilistia va lo chikela Mizpa. Hi xikhanzakanya xa zalezo Jehova i lo hlamula a mukhongelo wa Samueli hi ku vanga kudzinza ka tshisela ga cima. “Jehova i lo maha tilo gi dzinza nguvu hi ntamu hehla ka vaFilistia.” — 1 Sam. 7:7-10.

10, 11. a) Zini kuzilava zi nga kala zi nga tolovelekangi ka kudzinza loku Jehova a ku vangileko hehla ka butho ga vaFilistia? b) Zini zi humeleleko hi kota ya yimpi leyi yi sangulileko Mizpa?

¹⁰ Kanilezi, xana a vaFilistia lava va wa fana ni zivanana lezi zi tsutsumelako ka vanyine vabye loku zizwa a kudzinza ka xingwalangwandla ke? Ahihi, va wa hi masochwa ma nga tolovele kulwa tiyimpi. Hambulezo, a kudzinza loku ku wa hambene nguvu ni kunwani va nga tshukile va kuzwa. Xana kuve hi lezi ku nga dzinza “nguvu hi ntamu”? Kutani hi lezi a tilo gi nga basile a xikhati lexi ku nga dzinza, ni lezi a pfumawulo wa kudzinza wu nga tlhela wu zwala lomu zitsungeni? Kani xive xihi a xigelo xa kona, a lisine hi lezaku a kudzinza loku ku chavisile nguvu a vaFilistia vaza va kanganyiseka. Na va nga xi tivi ni xo maha, va lo sangula ku ti hlasela hi voce. A va ka Israeli va lo huma hi le Mizpa va hlongolisela vaFilistia, va va hlasela kala wutshanwini go kari gi nga dzongeni wa Beti-Kare. — 1 Sam. 7:11.

¹¹ A yimpi leyi yive ya lisima ka vanhu va Nungungulu, hakuva yi cicile zilo. A vaFilistia a va ha vukelangi vaIsraeli wontlhe masiku lawa Samueli a nga tira kota mulamuli. Hi ginwe ginwe, a madoropa wontlhe ma nga tekilwe ma lo ya ma wuyela mandleni ya vanhu va Nungungulu. — 1 Sam. 7:13, 14.

12. Xana a magezu yaku Samueli i wa “lamula hi kululama” ma wula yini, niku matshamela muni ma nga mu vuna lezaku a humelela?

¹² Anzhako ka mazana yo tala ya malembe, mupostoli Paule i xaxametile Samueli xikari ka valamuli vo tsumbeka ni vaprofeti va nga “lamula hi kululama.” (Maheb. 11:32, 33) Kunene, Samueli i mahile lezi zi nga hi zi nene mahlweni ka Nungungulu a tlhela a kuca vanwani a ku zi mahawu. I humelele hakuva hi lihlaza-mbilu i wa rinzela Jehova, a maha ntiro wakwe hi kutsumbeka hambu lezi a nga kumana ni zikhunguvanyiso. I tlhelile a kombisa moya wa kubonga. Anzhako ka ku hlula vaFilistia le Mizpa, Samueli i lo teka ribye a gi yimisa lezaku a vanana va ka Israeli va alakanya lezi Jehova a nga va vunisile zona. — 1 Sam. 7:12.

13. a) Matshamela muni hi faneleko kuva nawo lezaku hi zi kota ku pimanyisa Samueli? b) U alakanya lezaku hi rini laha zi nga zi nene a ku hlakulela a matshamela yo fana ni lawa ya Samueli?

¹³ Xana wa zi lava a ku “lamula hi kululama”? Loku zi hi tano, u fanele ku gonza xungetano hi lihlaza-mbilu la Samueli, kutikoramisa kakwe ni moya wakwe wa kubonga. (Gonza 1 Pedro 5:6.) Himani xikari ka hina a nga ma laviko a matshamela lawa? Zive zi nene lezi Samueli a nga hlakulela ni ku kombisa a matshamela lawa a xikhati lexi a nga ha hi muswa, hakuva loku a kulile i yimisene ni zikhunguvanyiso za hombe nguvu.

14, 15. a) Xikhunguvanyiso muni xa hombe lexi Samueli a nga kumana naxo a xikhati lexi a nga “khosahele”? b) Xana Samueli i wa fanelwe hi ku tsayiswa a ku fana na Eli? Tlhamusela.

¹⁴ Loku a tlhatlhambutelo wu tlhela wu kumbuka Samueli, makunu i wa “khosahele.” Ka xikhati lexo, Samueli i wa hi ni vana vambiri va hombe, Joeli na Abija, niku va wa hi vavuni vakwe ntirweni wa kulamula. Kanilezi, a ya kubiha hi lezaku a vana vakwe va wa nga ringanelwi hi ntiro lowo. Hambu lezi Samueli a nga hi munhu wo tsumbeka ni wo lulama, a vana vakwe va tirisile a zikhundla lezi va nga hi nazo lezaku va bhinzula vona wutsumbu, va vumela ku xavelelwa ni ku hambukisa nongameto. — 1 Sam. 8:1-3.

¹⁵ Ka siku go kari, a masingalakati ya ka Israeli ma lota ka muprofeti loyi wo khosahala lezaku ma ta kecara. Ma te: “A vana va wena a va fambi hi tindlela ta wena.” (1 Sam. 8:4, 5) Xana Samueli i wa zi tiva lezi a vana vakwe va nga kari va maha? A tlhatlhambutelo a wu wuli nchumu hi mhaka leyo. Kanilezi, a kuhambana na Eli, handle ko kanakana Samueli i wa nga hi papai loyi a nga hena vana vakwe. Jehova i tsayisile Eli hi lezi a nga tsanzeka ku kawuka a vana vakwe, ni hi lezi a nga dzunza nguvu a vana vakwe ku hunza Nungungulu. (1 Sam. 2:27-29) Jehova a nga kumangi xihoxo lexo ka Samueli.

16. Xana a vapswali lava va nga ni vana va vahluwuki va ti zwisa kuyini, niku va nga chaveleliswa kuyini ni ku kuma wurangeli ka xikombiso xa Samueli?

¹⁶ A tlhatlhambutelo a wu hi byeli nchumu xungetano hi tingana, kukarateka kutani kukhunguvanyeka loku Samueli a vileko nako a xikhati lexi a ngazwa lezaku a vana vakwe va wa hi ni mahanyela yo biha. Hambulezo, a vapswali vo tala va nga alakanyela lezi a ti zwisileko zona. Masikwini ya hina yo biha, a kuhluwukela wurangeli ga vapswali ni kulaya kabye zi tolovelekile. (Gonza 2 Timote 3:1-5.) A vapswali lava va yimisanako ni kubayisa loko va nga chavelelwa va tlhela va kuma wurangeli ka xikombiso xa Samueli. Hambu lezi a vana vakwe va nga hlawula ku nga tsumbeki, Samueli i simamile a tsumbekile. Alakanya lezaku hambu loku a magezu ni kulaya ka wena zi nga zi koti ku khumba a timbilu to sihalala ta vana va wena, a xikombiso xa wena xa xi nene xi nga ti khumba. Niku xontlhe xikhati a vapswali va na ni lungelo ga ku tsakisa a Dadani wabye wutsumbu — Jehova Nungungulu — a ku fana ni lezi Samueli a nga maha.

17. Zini lezi a masingalakati ya ka Israeli ma nga zi kombela ka Samueli, niku i hlamulisile kuyini?

¹⁷ A vana va Samueli va wa nga zi tivi lezaku a wuyelo go biha ga makangwa yabye gi wa tava ga hombe nguvu. A masingalakati ya ka Israeli ma lo engeta maku ka Samueli: “Makunu hi yimisele hosi, leyi yi ta nga hi lamula khwatsi hi wontlhe matiko.” Xana Samueli i alakanyile lezaku a vanhu va wo ala yena kota mulamuli wabye? Phela i wa lamula a vanhu lava na a rangelwa hi Jehova hi makume yo tala ya malembe. Makunu zalezi va wa nga ha lavi a muprofeti ntsena wo kota Samueli, kanilezi va wa lava ku lamuliwa hi hosi. A matiko ma nga va ranzele ma wa hi ni hosi, niku a vaIsraeli va wa yi lavawo! Xana Samueli i hlamulisile kuyini? Hi gonza lezaku “a mhaka leyo yi wa bihile mahlweni ka Samueli.” — 1 Sam. 8:5, 6.

18. Xana Jehova i mu chavelelisile kuyini Samueli, niku i zi kombisisile kuyini lezaku a vaIsraeli va wa onhile nguvu?

¹⁸ Wona lezi Jehova a hlamulisileko zona a xikhati lexi Samueli a nga mu bikela a mhaka leyo hi mukhongelo: “Ingisa timhaka tontlhe leto a vanhu va ku byelako, hakuva a va tsiki wena, kanilezi hi mina va nzi tsikileko, va nga ranzi lezaku nzi maha hosi yabye.” A magezu lawa ma mu chavelele nguvu Samueli, hambulezo, lexo xi wa hi xiruko xa hombe nguvu ka Nungungulu Nyamintamu! Jehova i byelile a muprofeti wakwe lezaku a tlharihisa vaIsraeli hi ntsengo lowu va nga wa ta wu hakhela hi kuva ni hosi ya nyama. Laha Samueli a nga va byela, vona va lo simama vaku: “Za hava lezo, hina hi lava hosi ku hi fumela.” Kota lezi xontlhe xikhati a nga ingisa a Nungungulu wakwe, Samueli i lo ya tota a hosi leyi Jehova a nga yi hlawulile. — 1 Sam. 8:7-19.

19, 20. a) Xana Samueli i ingisile a xileletelo xa Jehova xa ku ya tota Saule kota hosi ya Israeli hi tindlela muni? b) Xana Samueli i simamisile kuyini ku vuna a vanhu va Jehova?

¹⁹ Kanilezi, xana Samueli i ingisile na a nga zi lavi kutani na a nga tsakangi? Xana i wa ta tsika a xikhunguvanyiso lexi xi byala a xiviti mbilwini yakwe? Ka xiyimo lexi, a kutala ka vanhu kuzilava va wa ta hlamula hi ndlela leyo, kanilezi Samueli i mahile zo hambana ni lezo. I totile Saule a tlhela a vumela lezaku i wa hlawulilwe hi Jehova wutsumbu. I pswopswile Saule kota xikombiso xa ku mu hoyozela ni xa ku ti koramisa ka hosi yiswa. A guma a ku ngalo ka vanhu: “Cuwukani loyi Jehova a mu hlawulileko! A ku na munhu lomu tikweni gontlhe wo fanana naye.” — 1 Sam. 10:1, 24.

²⁰ Samueli i yisile nguvu kupima ka matshamela ya ma nene ya wanuna loyi a nga hlawulilwe hi Jehova na ku nga hi ka zihoxo zakwe. Xungetano hi yena wutsumbu, Samueli i wa karatekela nguvu kutsumbeka ka Nungungulu wutshanwini ga ku amukeleka ka vanhu vo tshama hi ku cicacica a mapimo va xikhatini xakwe. (1 Sam. 12:1-4) I mahile a ntiro wakwe hi kutsumbeka, a tlharihisa vanhu va Nungungulu ka zimaho ni ziyimo lezi zi nga wa ta onha a kuzwanana kabye na Jehova, ni ku va kuca lezaku va simama ku tsumbeka ka Jehova. A wusungukati gakwe gi khumbile a timbilu tabye, niku a vanhu va lo khongotela Samueli lezaku a va khongelela. I lo va hlamula hi ndlela leyi yo khumba nguvu: “Kasike loku ku hi mina, a zive kule na mina ku gohela Jehova, hi ku tsika ku mu khongelela, kanilezi nzi ta mu gonzisa a ndlela yi nene ni ya nongameto.” — 1 Sam. 12:21-24.

21. Xana a xikombiso xa Samueli xi nga ku vunisa kuyini wena loku u khunguvanyeka hi lezi a wokari a nga yimisiwa ka xikhundla xo kari kutani ku nyikwa malungelo?

²¹ Xana u tshukile u khunguvanyeka hi lezi a wokari a nga kuma malungelo kutani ku yimiswa ka xikhundla xo kari? A xikombiso xa Samueli xialakanyiso xa ntamu xa lezaku a hi faneli ku vumelela a xiluse kutani xiviti zi mila timbilwini ta hina. (Gonza Mavingu 14:30.) Nungungulu i na ni mitiro yo tala yi xalalisako kasi ku nyika a nanza ginwe ni ginwani go tsumbeka.

22. Hikuyini a kusanguleni Samueli a nga hi ni xigelo xa ku wona za zi nene ka Saule?

²² Samueli i wa nga tsiki ku wona za zi nene ka Saule; a hosi leyo yi wa hi wanuna wo hlamalisa. I wa lehile a tlhela a saseka, i wa hi wanuna wa kutiya-hlana, niku a kusanguleni i wa hi munhu wa kutikoramisa. (1 Sam. 10:22, 23, 27) Ahandle ka zinyikiwo zontlhe lezo, i wa hi ni xinwani xinyikiwo xa lisima — a kutihlawulela, ku nga wuzikoti ga ku hlawula lezi a nga lava ku hanyisa zona ni ku ti mahela ziboho. (Deut. 30:19) Xana i xi tirisile khwatsi a xinyikiwo lexo?

23. I tshamela muni ga lisima legi Saule a nga tekela ku gi luza, niku i kombisisile kuyini matshanza?

²³ Lexi xi bayisako hi lezaku loku a munhu a sangula kuva ni ntamu, a kutala ka zikhati i tekela ku tsika a kutikoramisa. Na zi nga seya kule, Saule i lo sangula kuva nyamatshanza. I lo hlawula ku nga ingisi a zileletelo za Jehova lezi a nga byelilwe hi Samueli. Ka khati go kari, i lo tsika ku kombisa moya wa kurinzela, zonake a nyikela a muphahlo wu nga fanele ku nyikelwa hi Samueli. Samueli i lo mu nyika wusungukati ga ntamu a tlhela a mu byela lezaku a wuhosi gi wa nga ta ha simama ngangweni wa Saule. Wutshanwini ga ku gonza zo kari hi ka tsayiselelo leyo, Saule i lo engeta a maha zilo zo tshisa nguvu, a nga ingisi Jehova. — 1 Sam. 13:8, 9, 13, 14.

24. a) Xana Saule a nga mu ingisangi Jehova yimpini leyi a lwileko ni vaAmaleki hi ndlela muni? b) Xana Saule i hlamulisile kuyini a xikhati lexi a nga kawukiwa, niku zini lezi Jehova a zi bohileko?

²⁴ Hi ku tirisa Samueli, Jehova i rumile Saule lezaku a yalwa ni vaAmaleki. A zileletelo lezi Jehova a nga mu nyikile zi wa patsa a nayo wa ku daya Agagi, a hosi yabye yo biha. Kanilezi, Saule i lo tsetsa Agagi, ni zilo zinwani za zi nene za muphango, lezi zi nga fanele ku loviswa. A xikhati lexi a nga kawukiwa hi Samueli, Saule i kombile lezaku i wa nga ha hi yena Saule loyi Samueli a nga mu tiva, i wa cicile nguvu. Wutshanwini ga ku ti koramisa a vumela ku kawukiwa, i lo sangula ku ti yimelela, a nga vumeli lezaku i onhile a tlhela a zama ku rwexa nanzu wa kona vanwani. A xikhati lexi Saule a nga zama ku ala ni ku kanyisa a kukawuka ka Samueli hi ku wula lezaku va tekile a muphango lowo kasi ku wu nyikela ka Jehova, Samueli i lo wula a magezu lawa yo tiveka nguvu: “Zwisisa! a kuingisa ku chukwana ku hunza miphahlelo.” Hi kutiya, Samueli i lo kawuka a wanuna loyi a tlhela a mu tivisa a xiboho xa Jehova: A wuhosi gi wa ta suka ka Saule gi nyikwa munwani — wa chukwana ku hunza yena.a — 1 Sam. 15:1-33.

25, 26. a) Hikuyini Samueli a nga rilela Saule mahlweni ka Jehova, niku xana Jehova i mu kawukisile kuyini a muprofeti Wakwe hi liranzo? b) Zini lezi Samueli a nga gonza a xikhati lexi a ngaya mutini wa Jese?

²⁵ Samueli i karatekile nguvu hi kota ya zionho za Saule. I lo mbheta wusiku gontlhe na a khongotela Jehova. I zile a mu rilela mahlweni ka Jehova. Samueli i wa wonile za hombe ka Saule, i wa wonile matshamela ya ma nene ka wanuna loyi, kanilezi makunu zontlhe lezo zi wa nga ha hi kona. A wanuna loyi a nga mu tiva i wa cicile — i wa luzile a matshamela yakwe ya ma nene a tlhela a vukela Jehova. Samueli i lo ala ku tlhela a wonana na Saule. Kanilezi, hi kufamba ka xikhati, Jehova i lo kawuka Samueli hi liranzo aku: “Kala rini na wa ha rilela Saule, laha u zi wonako lezaku mina nzi mu alele kuva hosi ya ka Israeli? Tata xikudzana xa wena hi mafura uta, nzi ta ku ruma ka Jese wa le Betlehema, i kona nzi mu wonileko xikari ka vanana va Jese, loyi a faneleko ku maha hosi.” — 1 Sam. 15:34, 35; 16:1.

²⁶ A kungo ga Jehova a gi khegeli ka vanhu va nga mbhelelangiko, lava a kutala ka zikhati va nga tsumbekiko. Loku a wokari a nga tsumbeki, Jehova i ta kuma munwani lezaku a maha a kuranza Kakwe. Hikwalaho, madala Samueli i lo tsika ku rilela Saule. Na a rumiwa hi Jehova, Samueli i loya mutini wa Jese le Betlehema, laha a nga ya wonana ni vana va Jese vo saseka nguvu. Kanilezi, na a ha wonile a n’wana wo sangula wa Jese, Jehova i alakanyisile Samueli lezaku i fanele ku cuwuka zo hunza a kusaseka ka miri. (Gonza 1 Samueli 16:7.) Hi magumo, Samueli i lo tiva a nzisana ya vana va Jese, niku ku wa hi yena a nga hlawulilwe hi Jehova — Davida!

27. a) Zini zi vunileko Samueli a ku simama a kulisa a kukholwa kakwe? b) U ti zwisa kuyini hi xikombiso xi vekilweko hi Samueli?

²⁷ Malembeni yakwe yo gumesa, Samueli i zi wonile khwatsi lezaku a xiboho xa Jehova xa ku valeta Saule hi Davida xi wa lulamile. Saule i lo tsika xiluse xi kula mbilwini yakwe aza a lava ku daya Davida a tlhela a maha muhluwuki. Kanilezi, Davida i kombisile a matshamela yo saseka nguvu — kutiya-hlana, kutsumbeka, ni kukholwa. Laha a wutomi ga Samueli gi ngaya kugumeseni, a kukholwa kakwe ku lo tiya nguvu. I wonile lezaku a ku na xikhunguvanyiso xi tsanzako Jehova a ku xi holisa, ku xi lulamisa, kutani hambu ku xi cica xiva xikatekiso. Hi magumo, Samueli i lofa, a hi siyela matimu ya wutomi go hlamalisa ga kwalomo ka 100 wa malembe. A zi hlamalisi lezi a vanhu vontlhe va ka Israeli va nga rila hi kota ya kufa ka wanuna loyi wo tsumbeka. Inyamutlha, a malanza ya Nungungulu ma maha khwatsi hi ku ti wutisa lezi, ‘Xana nzi ta pimanyisa a kukholwa ka Samueli?’