A noni ya le Zarefate yi lo chachazelwa hi kukholwa ka yona

A NONI ya xisiwana yi wukarele a mufanyana wakwe, a n’wana wakwe wa munwe ntsena. Lezi a zi wonako zo khwatsi o lora. Xikhatanyana mahlweni ka lezo i wa wukarele a mufanyana loye mawokweni yakwe na a file. Makunu a wasati loyi i cuwuka a n’wana wakwe a vuxilweko zonake a tsaka nguvu a xikhati lexi a mu wonako na a hleka. A mupfhumba wakwe aku kakwe: “Cuwuka, a n’wana wa wena wa hanya.”

A xihlamaliso lexi xa ku vuxa munhu hi ka vafileko xi mahekile ka xipimo xa 3.000 wa malembe ma hunzileko. U nga gonza xungetano hi xona ka 1 Tihosi xipimo 17. A mupfhumba loyi a wuliwako hi Elija, a muprofeti wa Nungungulu. Ahati a mamani ke? I noni yi nga kumbukiwiko hi vito yi nga hanya doropeni ga Zarefate. A kuvuxiwa ka n’wana wakwe hi ka vafileko kuve xinwe xa zimaho xi nga tiyisa nguvu a kukholwa kakwe. Laha hi bhulako hi noni leyi, hi ta kuma a zigonzo za lisima nguvu.

Jehova i wa layile lezaku ku wa ta hunza xikhati xo leha na vula yi ngani kufumeni ka Ahabi, a hosi yo biha ya Israeli. Anzhako ka loku Elija a tivisile lezaku ku ta hunza xikhati xo leha na vula yi ngani, Nungungulu i lo mu fihla kasi a nga kumiwi hi Ahabi a tlhela a phamela muprofeti loye hi xihlamaliso hi ku mu nyika zibaba ni nyama zi nga nehiwa hi zikunguwa. Zonake Jehova i lo byela Elija aku: “Suka uya le Zarefate ga Sidoni, u ya tshama kona. Languta, mina nzi leletele a noni a kuva yi ku phamela a zakuga leyo.” — 1 Tih. 17:1-9.

Laha Elija a nga chikela Zarefate, i lo wona a noni ya xisiwana na yi lava tihunyi. Xana i wa tava yena wasati loyi a nga wa ta phamela muprofeti ke? I wa ta zi kotisa kuyini lezi a nga hi xisiwana xa hombe? Na ku nga khataliseki a ku kanakana loku Elija kuzilava a vileko nako, i lo sangula ku bhula ni wasati loye. I te ngalo kakwe: “Hi nga nzi khela matanyana lomu ka nghotso nzinwa.” Laha a nga suka kuya mu khela mati, Elija i lo engeta aku: “Hi nga nzi lavela kambe ni xipanzana xa xibaba!” (1 Tih. 17:10, 11) A ku mu nyika mati ya kunwa a wanuna loye a nga mu tiviko zi wa nga binzangi ka noni, kanilezi a ku mu nyika xibaba zi wa hi xikarato xa hombe.

A noni yi lo hlamula yiku: “Nzi hlambanya hi Jehova Nungungulu wa wena a hanyako, a nzi na xibaba ni xitsongwani; nzo va ni mapanyana matsongwani ntsena lomu ka guwana, ni mafurana lomu ka xigutsana. Loku nzi rolile mahlahla lawa mambiri, nzi ta famba nzi ya bhika; loku mina ni mufanyana wa mina hi gile, hi tafa.” (1 Tih. 17:12) A hi woneni lezi zi nga humelela.

A noni yi mu tivile Elija lezaku muIsraeli wo chava Nungungulu. Lezo hi zi wona ka magezu yakwe yaku, “nzi hlambanya hi Jehova Nungungulu wa wena a hanyako.” Zi wonekisa ku khwatsi hambu lezi a noni leyi yi nga tiva zo kari xungetano hi Nungungulu wa Israeli, a yi wulangi ku “Nungungulu wa mina” a xikhati lexi yi nga kumbuka Jehova. Yi wa hanya Zarefate, a doropa ‘gi nga lumba’ kutani gi nga wonekisa ku khwatsi gi wa fumelwa hi Sidoni. Za koteka ku ngha a kutala ka vahanyi va Zarefate va hi vakhozeli va Baali. Hambulezo, Jehova i wa wonile a nchumu wo kari wo hlawuleka ka noni leyi.

Hambu lezi a noni leyi ya xisiwana ya Zarefate yi nga hanya ni vakhozeli va zifananiso, yi wa kholwa. Jehova i lo rumela Elija ka noni leyi kasi yona zinwe ni muprofeti va poniswa. Ka mhaka leyi, hi nga kuma xigonzo xa lisima.

A hi vakhozeli vontlhe va Baali va nga hanya Zarefate va nga hi ni mahanyela yo biha. Hi ku rumela Elija ka noni leyi, Jehova i lo komba lezaku wa chela kota hi vanhu va timbilu ti nene lava va kalako va nga se mu khozela. Hakunene, “ka tixaka tontlhe loyi a . . . chavako [Nungungulu], ni ku maha kululama, wa amukeleka ka yena.” — Miti. 10:35.

Vanhu vangani va hanyako xipanzeni xa wena va fanako ni noni ya le Zarefate ke? Hambu lezi kuzilava va hanyako xikari ka vahisekeli va wukhongeli ga mawunwa, kuzilava va xuva ku tiva za zi nene. Za koteka ku ngha va tiva zitsongwani hambu ku nga tivi nchumu xungetano hi Jehova niku hi xigelo lexo va lava xivuno kasi va khomisisa a wukhozeli gi basileko. Xana wa hlota a vanhu lavo ni ku va vuna loku u va kuma?

Ehleketa khwatsi hi lezi Elija a nga kombela a noni leyi lezaku yi maha. Yi wa ha hi ku mu byela lezaku anzhako ka ku bhika ni kuga zakugana lezo zi nga sele ni mufanyana wakwe va wa tafa. Hambulezo, xana Elija i te yini? “U nga chavi! Famba u ya maha kota lezi u wulileko; ntsena lezaku ranga hi ku ya nzi mahela a xikhekhetselo u nzi nehela leno handle, anzhako ka lezo u ta ti bhikela za wena ni n’wana wa wena. Hakuva Jehova Nungungulu wa ka Israeli i ngalo: A mapa lawo ma nga lomo ka guwana cima ma nga ta mbhela, ni mafura lawo ma nga lomo ka xigutsana ma nga ta mbhela, kala Jehova a nisa a vula laha misaveni.” — 1 Tih. 17:11-14.

A vokari va nga haku, ‘Nzi ku nyika a zakugana za hina hi nga ha sali ni nchumu? A wu zizwi ku wo hlakana!’ Kanilezi a noni leyi a yi wulangi lezo. Hambu lezi yi nga tiva zitsongwani xungetano hi Jehova yi lo kholwa lezi Elija a nga wula yi tlhela yi maha lezi a nga yi kombela. Hi nga wona a xiringo lexi xa kukholwa — ni xiboho xa wutlhari lexi yi nga xi maha!

Nungungulu a nga tsikangi a noni leyo ya xisiwana. Khwatsi hi lezi Elija a nga tsumbisa, Jehova i lo simama ku velisa a zakugana za yona kasi Elija ni noni, zinwe ni mufanyana wa yona va kuma xa kuga kala a ndlala yi hunza. Kunene, “a mapa a ma mbhelangi lomu ka guwana, ge hambu mafura lomu ka xigutsana, khwatsi hi lezi Jehova a wulileko ha Elija.” (1 Tih. 17:16; 18:1) Loku a wasati loye i wa no maha zo hambana ni lezo, a xibaba lexi a nga wa mahile hi mapa yakwe ya matsongwani ni mafura ngha va noga khati ginwe zi mbhela. Wutshanwini ga lezo, i lo kombisa kukholwa, a tsumba Jehova, a tlhela a ranga hi ku phamela Elija.

A xigonzo hi xi kumako laha hi lexi xaku Nungungulu wa katekisa lava va kombisako kukholwa. A xikhati lexi a kutsumbeka ka wena ku ringiwako zonake u kombisa kukholwa, Jehova i ta ku vuna. I tava Munyiki, Muvikeli, ni Munghana kasi ku ku vuna a ku yimisana ni nzhingo lowu u kumeneko nawo. — Ekso. 3:13-15.

Hi 1898, a Zion’s Watch Tower gi nyikile a xigonzo lexi xungetano hi matimu ya noni: “Loku ku hi lezaku a wasati loyi i wa kholwa laha ka kuza a ingisa a xileletelo lexi a nga nyikwa, makunu i wa ringanelwa hi ku vuniwa hi Hosi na yi tirisa muprofeti. Loku i wa nga kombisangi kukholwa, ngha ku kumilwe a noni yinwani yi nga wa tava ni kukholwa loko. Hikwalaho, zi salele hina, — ka ziyimo zo hambanahambana za kuhanya ka hina ka kukholwa, a Hosi ya hi tsika hi kumana ni zilo kasi yi ringa a kukholwa ka hina. Loku hi kombisa kukholwa hi ta katekiswa; loku hi nga kholwi hi ta luza makatekwa.”

A xikhati lexi hi kumanako ni minzhingo yo kari, hi fanele ku hlota wurangeli ga Nungungulu lomu ka Mitsalo ni ka mabhuku ya hina ma seketelweko ka Biblia. Anzhako ka lezo, hi fanele ku lanzela a xileletelo lexo xa Jehova hambu loku xo karatisa kuyini. Hakunene, hi ta katekiswa loku hi lanzela a vingu legi gaku: “Tsumba Jehova hi mbilu ya wena yontlhe, u nga tsumbi kupimisisa ka wena wutsumbu. U ta mu ingisa tindleleni tontlhe ta wena, yena i ta lulamisa a tisoko ta wena.” — Mav. 3:5, 6.

A kukholwa ka noni ku lo hunza hi ka xinwani xiringo. A matimu ya Biblia me ngalo: “Anzhako ka lezo a n’wana wa loyi wasati, a nwinyi wa yindlu, i lo babya; a wubabyi gakwe gi lo kula nguvu, laha kaku ku nga sali ni muhefemulo ka yena.” Na a lava ku tiva a xivangelo xa khombo legi, a noni leyi yi nga kari yi rila yi lo byela Elija yiku: “I mhaka muni nzi nga nayo na wena munhu wa Nungungulu? Kasi u tile laha a ku ta nzi alakanyisa zionho za mina ni ku ta daya nwananga ke?” (1 Tih. 17:17, 18) Xana a magezu lawa yo tlhava ma wula yini?

Xana a wasati loyi i lo alakanya a xionho xo kari xi nga karata a livalo lakwe? Xana i lo alakanya lezaku a kufa ka n’wana wakwe kuve ku tsayisiwa hi Nungungulu ni lezaku Elija i wa hi xirunwa xa Nungungulu xa ku ta daya n’wana loye ke? A Biblia a gi hi byeli nchumu xungetano hi zona, kanilezi ku na ni mhaka leyi yo tiya: A noni a yi lumbetangi Nungungulu kota mumahi wa kubiha.

Elija i fanele ku ngha a tlhavilwe hi kufa ka n’wana wa noni ni maalakanyo ya noni ya lezaku a kuva muprofeti a tile mutini wakwe hi zona zi nga neha khombo. Anzhako ka ku tlakula a xirumbi xa mufanyana loye xo tsanza ni ku khoma a famba naxo ndlwini ya le xitezi, Elija i lo kanyuluka aku: “O, Jehova Nungungulu wa mina, xana u ta neha a khombo ga kunghahi ka loyi wasati wa noni, u daya a n’wana wa loyi a nga nzi rurela ke?” Elija i wa nga zi lavi lezaku a vito ga Nungungulu giva ni xiruko hi ku vumela lezaku a wasati loyi wa mu nene ni wa ku rurela vapfhumba a simama ku xaniseka. Hikwalaho, a muprofeti loyi i lo kombela aku: “Jehova Nungungulu wa mina, tlhelisa a muhefemulo wa loyi nwanana lomu mirini wakwe!” — 1 Tih. 17:20, 21.

Jehova i wa ingisela. A noni yi wa phamele a muprofeti wakwe ni lezaku yi kombisile kukholwa. Zi wonekisa ku khwatsi Nungungulu i lo vumelela a wubabyi ga mufanyana loyi gi tshingisa, na a zi tiva lezaku i ta mu vuxa hi ka vafileko. I wa zi tiva kambe lezaku a ximaho lexi xo hlamalisa — ni xo sangula xi tsalilweko lomu ka Biblia — ​xi wa ta nyika kutsumba ka zizukulwana zi nga hata. Laha Elija a nga Mu khongotela, Jehova i lo vuxa a nwanana loye. Hi nga wona lezi a noni yi nga tsakisa zona a xikhati lexi Elija a ngaku: “Cuwuka, a n’wana wa wena wa hanya”! Zonake a noni yi te ngalo ka Elija: “Makunu nza zi tiva lezaku wena u munhu wa Nungungulu, ni lezaku gi tiyile a gezu ga Jehova, gi nga lomu nonwini wa wena.” — 1 Tih. 17:22-24.

A matimu ma nga ka 1 Tihosi xipimo 17 a ma ha wuli nchumu xungetano hi wasati loyi. Hambulezo, kota lezi Jesu a nga mu kumbuka hi ndlela yi nene, za koteka ku ngha a hanyile wutomi gakwe gontlhe kota nanza ga Jehova go tsumbeka. (Luka 4:25, 26) A matimu yakwe ma hi gonzisa lezaku Nungungulu wa katekisa lava va mahelako za zi nene a malanza yakwe. (Mat. 25:34-40) Ma tiyisa lezaku Nungungulu wa nyika a malanza yakwe yo tsumbeka hambu loku ma hi ka ziyimo zo nonoha. (Mat. 6:25-34) A matimu lawa ma nyika xikombiso kambe xa lezaku Jehova wa xuva niku i na ni ntamu wa ku vuxa vafileko. (Miti. 24:15) Hakunene, lezi zigelo za zi nene nguvu za ku alakanya a noni ya le Zarefate.