Pimanyisa a kululama ka Jehovha ni wuxinji gakwe

1, 2. a) Jesu i wa wu wonisa kuyini a Nayo wa Nungungulu? b) A vatsali ni vaFarisi va wa wu tirisisa kuyini a Nayo hi ndlela ya hava?

JESU i wa wu randza a Nayo wa Mosi. Kanilezvi a zvi hi hlamalisi hakuva a Nayo lowo wu wata hi ka Papayi wakwe, Jehovha, a nga hi yena Munhu wa lisima nguvhu wutomini gakwe. Lezvo zvi wa phrofetilwe kambe ka Lisimu 40:8, laha a Bhibhiliya gi nge: ‘Nungungulu wa mina, ndza nengela ku maha kurandza ka wena; a nawo wa wena wu lomu mbilwini ya mina.’ Jesu i kombile hi magezu ni mitiro lezvaku a Nayo wa Nungungulu wu mbhelele, wa vhuna, niku a wu tshuki wu nga tatiseki. — Matewu 5:17-19.

² Kuzvilava zvi wa mu bayisa a ku wona vatsali ni vaFarisi na va tirisa Nayo wa Papayi wakwe hi ndlela ya hava, va wu maha wu ku khwatsi wa bindza. I va byelile ku va ‘nyikela a zva wukhume, a minte ni anase ni kumine’ kasi ku komba lezvaku va wa ti karatela ku landzela Nayo hi cidokho ni citoti. Makunu, a cikarato ci wa hi kwihi? Wona lezvi Jesu a nga ci tlhamuselisa zvona. I te: “Mu tsikile a tshinya ga nayo, gi nga nongameto, ni wuxinji, ni kukholeka.” (Matewu 23:23) A vaFarisi va wa nga ma zwisisi a matirela ya Nayo wa Nungungulu, niku va wa ti wona na va hi chukwana ku hundza van’wani. Kanilezvi Jesu i wa gi zwisisa a kungo ga Nayo lowo a tlhela a tiva lezvi a cileletelo cin’we ni cin’wani ci nga zvi gondzisa xungetano hi Jehovha.

 3. Zvini hi to wulawula hi zvona ka ndzima leyi?

³ Hina maKristu a hi hanyi hi Nayo wa Mosi. (Va Le Roma 7:6) Makunu hikuyini Jehovha a nga wu tsala lomu ka Bhibhiliya? I lava lezvaku hi zwisisa “a tshinya ga Nayo” lowo hi tlhela hi hanya hi gona. Hi cikombiso, matshinya muni ya milayo hi ma gondzako ka lulamiselo ga mimiti ya wuponelo? Ka ndzima yi nga hundza, hi kumile zvigondzo zva lisima hi ku gondza lezvi a mudayi a nga fanele ku maha. Ka ndzima leyi, hi ta tiva lezvi a mimiti ya wuponelo yi hi gondzisako xungetano hi Jehovha ni lezvi hi nga pimanyisisako zvona matshamela yakwe. Hi ta hlamula zviwutiso zvinharu: 1) A mimiti ya wuponelo yi kombisa kuyini lezvaku Jehovha i na ni wuxinji? 2) Yi hi gondzisa yini xungetano hi lezvi Nungungulu a gi wonisako zvona a wutomi? 3) Yi kombisisa kuyini a kululama kakwe ko mbhelela? Ka ciwutiso cin’we ni cin’wani, zama ku wona lezvi u nga mu pimanyisisako zvona a Papayi wa wena wa le tilweni. — Gondza Va Le Efesusi 5:1.

4, 5. a) Zvini zvi nga mahilwe kasi ku vhuna mutsutsumi lezvaku zvi mu olovela ku chikela mutini wa wuponelo, niku hikuyini? b) Lezvo zvi hi gondzisa yini xungetano hi Jehovha?

⁴ Jehovha i byelile vaIzrayeli lezvaku va hlawula mimiti yinharu ka tlhelo gin’we ga Jordhani ni yinharu ka legi gin’wani. Hikuyini? I wa mahela ku a mudayi zvi mu olovela ku hatla a tsutsumela ka wun’we wa yona. (Mitsengo 35:11-14) A tindlela ta kuya mimitini leyo ti wa hlayisiwa khwatsi kasi ti fambeka. (Dhewuteronome 19:3) Hi kuya hi mukhuwo wa vaJudha, ku wa hi ni tisinali tindleleni leto kasi ku kongomisa munhu loku a tsutsuma. Kota lezvi ku nga hi ni mimiti ya wuponelo le Izrayeli, zvi wa nga lavi ku a muIzrayeli a tsutsumela ka tiko gin’wani loku a daya munhu hi kuphazama, hakuva i wa ta tshuka a ya ringwa ku khozela vanungungulu va mawunwa.

⁵ Wona lezvaku Jehovha i wa layile ku a vadayi va dawawo. Kanilezvi i tlhelile a vhulula ndlela ya ku loyi a dayako munhu hi kuphazama a mahelwa wuxinji ni tipswalo, a tlhela a vhikelwa. A mutlhamuseli wo kari wa Bhibhiliya i te: “Zvontlhe zvi wa tlhamuselwe hi ndlela yo dlunyateka, yo kongoma, ni yo olova nguvhu hi laha zvi nga koteka hi kona.” Jehovha a hi mulamuli wa xapi a hlotako tindlela ta ku tsayisa malandza yakwe. Kanilezvi i ‘tele hi wuxinji’. — Va Le Efesusi 2:4.

 6. Xana a vaFarisi va wa pimanyisa a wuxinji ga Jehovha? Tlhamusela.

⁶ A vaFarisi va wa nga lavi ku mahela wuxinji van’wani. Hi cikombiso, a mukhuwo wa vaJudha wu wula lezvaku a vaFarisi va wa nga vhumeli ku tsetselela munhu loku a mahile ciwonho caleci ca cin’we makhati yo hundza manharu. Kasi ku komba lezvi a kupima kabye ku nga gombonyekisile zvona, Jesu i tirisile mufananiso wa muFarisi a nga khongela kusuhani ni muhlengisi wa khupo, aku: ‘Nungungulu, ndza ku bonga hi lezvi ndzi nga fananiko ni van’wani vanhu; va nga makhamba, ni vakanganyisi, ni zvirembi, hambu ku khwatsi hi muhlengisi loyi.’ Hikuyini Jesu a nga maha mufananiso lowo? Hi ku a vaFarisi va wa ‘kanyisa van’wani’, niku va wa nga zvi woni na zvi ringana ku va mahela wuxinji. — Luka 18:9-14.

7, 8. a) U nga gi pimanyisisa kuyini a wuxinji ga Jehovha? b) Hikuyini hi faneleko ku ti koramisa kasi ku tsetselela van’wani?

⁷ Pimanyisa Jehovha, u nga pimanyise vaFarisi. Kombisa wuxinji ni tipswalo. (Gondza Va Le Efesusi 4:32.) Olovisela vanghana a ku ku kombela rivalelo. (Luka 17:3, 4) Ti wutise lezvi: ‘Ndza hatlisa ku tsetselela van’wani, hambu loku va ndzi gohela makhati yo tala ke? Ndza randza ku vhuxa kurula ni munhu loku a ndzi swirile kutani ku ndzi khunguvanyisa?’

⁸ A ku tsetselela van’wani zvi lava kutikoramisa. A vaFarisi va wa ti wona va hi chukwana ku hundza vanhu vontlhe, hikwalaho va wa nga lavi ku tsetselela. Kanilezvi hina maKristu, hi ti koramisa hi ‘wula mun’wani aku i chukwana ku hundza’ hina. (Va Le Filipi 2:3) Hi nga ti wutisa lezvi: ‘Ndza ti koramisa ndzi pimanyisa Jehovha ke?’ Loku hi ti koramisa, zvi ta va olovela van’wani a ku hi kombela rivalelo niku hinawu zvi ta hi olovela ku va tsetselela. Hatlisela ku tsetselela, u nonoka ku zangara. — Mutshawuteli 7:8, 9.

 9. Jehovha i wa vhunisa kuyini vaIzrayeli ku zwisisa lezvaku a wutomi gi basile?

⁹ A cin’we ca zvigelo zva hombe zva kuva ni mimiti ya wuponelo ku wa hi ku vhikela vaIzrayeli lezvaku va ngavi ni nandzu wa nkhata hi ku daya munhu. (Dhewuteronome 19:10) Jehovha wa gi randza wutomi. Hikwalaho wa ku venga a kudaya. (Mavingu 6:16, 17) Kota Nungungulu wo lulama ni wo basa, a nga zvibi hi makatla hambu loku a munhu a no daya hi kuphazama. Lisine ku a munhu loye i wa mahelwa wuxinji. Kanilezvi a kuranga i wa fanele ku tlhamusela ciyimo cakwe ka madhota. Loku a madhota ma wona ku hakunene yive mhango basi, a mudayi loye i wa fanele ku tshama mutini wa wuponelo kala a mupristi wa hombe afa. Lezvo zvi nga ha wula ku a mudayi a hanya mutini wa wuponelo kala afa. A lulamiselo legi gi wa vhuna vaIzrayeli ku wona lezvaku a wutomi gi basile. Kasi ku dhumisa a Munyiki wa wutomi, va wa fanele ku hlota tindlela tontlhe ta ku potsa ku veka wutomi ga van’wani mhangweni.

10. Hi kuwula ka Jesu, a vatsali ni vaFarisi va wa kombisa kuyini lezvaku a va gi nyiki lisima a wutomi ga van’wani?

¹⁰ A ku hambana na Jehovha, a vatsali ni vaFarisi va wa komba lezvaku a va nyiki lisima a wutomi ga van’wani. Jesu i va byelile lezvi: ‘Mu susile a pfhungulo ya wutivi; n’wina wutsumbu a mu enghenangi, ni lava va nga kari va enghena mu va tsimbetele.’ (Luka 11:52) I wa lava ku wula yini? A vatsali ni vaFarisi va wa fanele ku tlhamusela vanhu a Mhaka ya Nungungulu va tlhela va va vhuna ku kuma wutomi ga pindzukelwa. Kanilezvi leci va nga maha ku beletela vanhu loku va lava ku landzela Jesu, a “Hosi ya wutomi”. (Mitiro 3:15) Hi ndlela leyo, va wa hambukisa vanhu va va yisa kulovisweni. A vatsali ni vaFarisi va wa hi ni matshandza niku va wa nga khatali hi wutomi ga van’wani. Hi nga wona xapi ya kona!

11. a) Mupostoli Pawule i kombisile kuyini lezvaku i wa gi nyika lisima wutomi a ku fana na Jehovha? b) Cini ci to hi vhuna ku pimanyisa a kuhiseka ka Pawule ntirweni wa kuchumayela?

¹¹ Hi nga mu pimanyisisa kuyini Jehovha, hi potsa ku fana ni vatsali ni vaFarisi ke? Hi maha lezvo hi ku nyika lisima a wutomi. Mupostoli Pawule i mahile lezvo hi ku chumayela mahungu yo saseka ya Mufumo ka vanhu vo tala hi laha a nga zvi kota hi kona. Hi cigelo leco, i zile aku: ‘A ndzi na nandzu nkhateni wa n’wina n’wentlhe.’ (Gondza Mitiro 20:26, 27.) Kanilezvi, xana i wo chumayelela ku potsa nandzu wa nkhata kutani ku ingisa Jehovha basi ke? Ahihi. Pawule i wa va randza vanhu. A wutomi gabye i wa gi wona na gi hi ga lisima, niku i wa lava lezvaku va hanya kala kupindzuka. (1 Va Le Korinte 9:19-23) Hinawu hi fanele ku wona wutomi hi ndlela leyi Jehovha a gi wonako hi yona. I lava lezvaku a vanhu vontlhe va hundzuluka kasi va kuma wutomi. (2 Pedro 3:9) Kasi ku pimanyisa Jehovha, hi fanele ku randza vanhu. A kuva vanhu vo zwela van’wani zvi ta hi kuca ku chumayela hi kuhiseka zvi tlhela zvi hi tsakisa a ku maha lezvo.

12. Hikuyini a ku potsa timhango zvi nga zva lisima nguvhu ka vanhu va Nungungulu?

¹² Kasi hiva ni mawonela ya Jehovha xungetano hi wutomi, hi fanele hi tiva ku potsa timhango. Loku hi fambisa movha kutani ku maha ntiro wo kari, hi fanele ku zvi maha hi ndlela yi potsako timhango, a ku patsa ni loku hi aka kutani ku lungisa wutshamu ga wukhozeli ni loku hi endza hiya kukhozeleni. A vanhu ni wutomi zva lisima nguvhu ku hundza a cikhati ni mali. A Nungungulu wa hina contlhe cikhati i maha lezvi zvi faneleko. Hinawu hi fanele ku maha zvalezvo. A madhota nguvhunguvhu ma fanele ku chela kota hi ku vhikela wutomi ga wona ni ga van’wani. (Mavingu 22:3) Loku a dhota gi ku alakanyisa cileletelo co kari ci vhunako ku potsa timhango, vhumela wusungukati lego. (Va Le Galatiya 6:1) Wona wutomi kota lezvi Jehovha a gi wonisako zvona kasi ‘u nga dzuki uva ni nandzu wa nkhata’.

13, 14. A madhota ya Izrayeli ma wa ta zvi kotisa kuyini ku pimanyisa a kululama ka Jehovha?

¹³ Jehovha i byelile madhota ya Izrayeli lezvaku ma pimanyisa a kululama kakwe. A kuranga, ma wa fanele ku tiva lezvi hakunene zvi nga maheka. Hi kulandzela, kasi ku tiva lezvaku a mudayi loye wa ringana ku mahelwa wuxinji kutani ahihi, ma wa fanele ku kambela khwatsi a mitiro yakwe. Ma wa fanele ku tiva ku i wa mu venga matsuva ke. Kona i no phazama kutani i mu dele hi womu? (Gondza Mitsengo 35:20-24.) Loku ku hi ni vakustumunyu, ku wa laveka vambiri hi wutsongwani ga kona. — Mitsengo 35:30.

¹⁴ Wona lezvaku andzhako ka ku tiva lezvi hakunene zvi nga maheka, a madhota ma wa fanele ku ehleketa khwatsi hi munhu wa kona, ma tiva leci ci nga mu maha a daya mun’wani. Hi lisine, ku wa laveka moya wa ku basa wa Jehovha kasi wu va vhuna ku pimanyisa a wutlhari gakwe, ni wuxinji ni kululama. — Eksodhusi 34:6, 7.

15. Lezvi Jesu a nga va wonisa zvona vawonhi zvi hambanisa kuyini ni lezvi a vaFarisi va nga va wonisa zvona?

¹⁵ A vaFarisi va wa nga lamuli na va hi ni wuxinji. Va wa nga cheli kota hi tshamela ga munhu wa kona. Va wo cuwuka ciwonho cakwe basi. A cikhati va nga wona Jesu na aga zvakuga mutini wa Matewu, va wutisile vapizani vakwe vaku: ‘Hikuyini a mugondzisi wa n’wina a gako ni vahlengisi ni vawonhi ke?’ Jesu i hlamulisile kuyini? I te: ‘Lava va hanyako a va lavi n’anga, kanilezvi sine lava va babyako. Fambani mu ya gondza lezvaku zvi wula yini le’zvo ngalo: Ndzi randza wuxinji, a ndzi randzi miphahlo. Hakuva a ndzi telangi ku ta vitana a valulamileko, kanilezvi a vawonhi.’ (Matewu 9:9-13) Xana Jesu i wo yimelela vawonhi? Ahihi. I wa lava lezvaku va ti sola, va hundzuluka. Leco ci wa hi cipandze ca lisima ca mahungu lawa a nga chumayela. (Matewu 4:17) Jesu i wa zvi tiva ku cikari ka ‘vahlengisi lavo ni vawonhi’ a vokari va wa zvi lava ku cica. Va wa nga yeli ku yaga basi mutini wa Matewu, kanilezvi va wa landza yena. (Marku 2:15) A co biha hi ku a kutala ka vaFarisi va wa nga va wonisi lezvo. Va wa nga kholwi ku va nga cica. Ka vona, a vawonhi lavo va wa tsandzile. Kunene va wa hambene nguvhu na Jehovha, loyi a nga munhu wo lulama ni wa wuxinji!

16. Zvini lezvi a kometi ya wulamuli yi faneleko ku zvi hlolisisa?

¹⁶ A madhota ma fanele ku pimanyisa Jehovha, loyi a ‘randzako kululama’. (Lisimu 37:28) Hikwalaho, a kuranga, ma fanele ku “hlolisisa mhaka” kasi ma tiyiseka ku hakunene a munhu loye i mahile ciwonho. Loku zvi hi zvona, ma ta landzela wurangeli ga Bhibhiliya kasi ku tiva co maha. (Dhewuteronome 13:12-14) Loku ma hi ka kometi ya wulamuli, ma fanele ku hlola khwatsi kasi ku tiva ku a munhu loye wa ti sola kutani ahihi. Lezvo a zvi tali ku olova. Zvi patsa ku tiva lezvi a munhu loye a zvi wonisako zvona lezvi a nga maha ni lezvi zvi nga mbilwini yakwe. (Kuvhululelwa 3:3) A muwonhi i fanele ku mahelwa wuxinji ntsena loku a ti sola.a — Wona tlhamuselo wa lahasi.

17, 18. A madhota ma nga zvi tivisa kuyini ku a munhu loyi wa ti sola zva lisine? (Wona mufota kusanguleni ka ndzima.)

¹⁷ Jehovha na Jesu va zvi tiva lezvi a munhu a zvi alakanyako ni lezvi a ti zwisako zvona hakuva va zvi kota ku wona mbilu. Kanilezvi a madhota a ma zvi koti. Makunu loku u hi dhota, u nga zvi tivisa kuyini ku a munhu loyi hakunene wa ti sola? Co ranga, khongela u kombela wutlhari ni kupimisisa. (1 Tihosi 3:9) Ca wumbiri, tirisa Mhaka ya Nungungulu ni mabhuku ma tako hi ka nandza gi tsumbekileko ni go tlhariha kasi u tiva ku hambanisa a “wusiwana ga misava” ni ‘wusiwana legi a gi randzako Nungungulu’, ku nga kutisola ka lisine. (2 Va Le Korinte 7:10, 11) Cuwuka lezvi a Bhibhiliya gi wulako hi lava va nga ti sola ni lava va nga kala ku ti sola, u wona lezvi va nga ti zwisa zvona, lezvi va nga zvi pimisa, ni lezvi va nga maha.

¹⁸ Hi kugumesa ehleketa hi munhu wa kona, u nga cuwuki lezvi a nga maha basi. Munhu wa matshamela muni? Zvi mahisile kuyini kuza a wela ciwonhweni? Zvikarato muni a lwako nazvo? A Bhibhiliya gi phrofetile lezvaku Jesu, a nga hloko ya bandla ga wuKristu, ‘a nga ta lamula hi lezvi a mahlo yakwe ma zvi wonako, ge hambu ku kona hi kuzwa ka tindleve takwe. Kanilezvi lava va vhumalako i ta va lamula hi kululama, a tshandza hi nongameto timhakeni ta lava va tsimbeketilweko misaveni.’ (Isaya 11:3, 4) Madhota, alakanyani lezvaku mu vekilwe hi Jesu kasi ku hlayisa bandla gakwe, niku i ta mu vhuna ku lamula hi kululama ni wuxinji. (Matewu 18:18-20) A ho ku bonga hi lezvi hi nga ni madhota ma khatalako hi hina! Ma tlhela ma hi vhuna ku khoma van’wani hi kululama ni wuxinji.

19. Zvigondzo muni u nga zvi kuma ka mimiti ya wuponelo u tsakelako ku zvi tirisa?

¹⁹ A Nayo wa Mosi wu komba a ‘ciyimo ca wutivi ni ca lisine’. Wu hi vhuna ku tiva Jehovha ni matshinya yakwe ya milayo. (Va Le Roma 2:20) A mimiti ya wuponelo leyi yi tlhamuselwako Nayweni lowo yi gondzisa madhota a ndlela ya ku ‘lamula hi nongameto’, yi tlhela yi gondzisa mun’we ni mun’wani wa hina a ku ‘zwela wuxinji ni ku hawukela’ van’wani. (Zakariya 7:9) Hambu lezvi hi kalako hi nga hi hasi ka Nayo wa Mosi, Jehovha a nga cicangi. A kululama ni wuxinji zva ha hi zva lisima ka yena. I thomo ga hombe a ku khozela Nungungulu wa tshamela lego. A hi pimanyiseni matshamela yakwe yo saseka hi tlhela hi tsutsumela kakwe kasi ku ya kuma kufihlala ni kuvhikelwa!