Zviwutiso Zva Vagondzi
Xana a muKristu i fanele ku tshama ni cibhamu, co kota pixtola kutani phodongi, kasi a ti vhikela hi cona ka van’wani ke?
A maKristu ma landzela a matshinya ya milayo ya Bhibhiliya kasi ku hlawula a ndlela ya ku ti vhikela hi yona. A matshinya lawo ya milayo ma komba ku a zvi ringani ku a maKristu ma tirisa zvilo zvo kota pixtola, phodongi, kutani tixaka tin’wani ta zvibhamu kasi ku ti vhikela ka vanhu van’wani. Ehleketa hi timhaka leti ti landzelako:
A wutomi ga munhu gi basile mahlweni ka Jehovha. A muyimbeleli wa tisimu, Dhavhidha, i tsalile lezvi xungetano hi Jehovha: ‘A cibuka ca wutomi ci le ka wena.’ (Lisimu 36:9) Hikwalaho, loku a muKristu a lava ku ti vhikela kutani ku vhikela zvilo zvakwe, i fanele ku maha zvontlhe a zvi kotako kasi a potsa ku kuma nandzu wa nkhata hi ku susa wutomi ga mun’wani. — Deuteronome 22:8; Lisimu 51:14.
Lisine lezvaku ni cihi leci a munhu a ti vhikelako hi cona ci nga tshuka ci mu kumisa nandzu wa nkhata. Kanilezvi, a zvibhamu zvi maha ku zvi olova nguvhu ku daya munhu, ku ngava ha womu kutani hi kuphazama.a (Wona tlhamuselo wa lahasi.) Ahandle ka lezvo, a cigevenga ci sina ci nga hi na wunghana, hikwalaho loku ci wona cibhamu, ci nga engetela ku leva niku ku nga ha tshuka kufa munhu.
A cikhati leci Jesu a nga byela valandzeli vakwe lezvaku va teka tisupadho ka wusiku legi a nga khon’wa hi gona kasi ku dawa, i wa nga maheli lezvaku va ti vhikela hi tona. (Luka 22:36, 38) Wutshan’wini ga lezvo, Jesu i wa lava ku va gondzisa mhaka ya lisima yaku a valandzeli vakwe a va faneli ku tirisa tihanyi, hambu loku va randzelwe hi cidlemo ca vanhu va nga ni matlhari. (Luka 22:52) A cikhati leci Pedro a nga tirisa supadho yakwe kasi ku bayisa a nandza ga mupristi wa hombe, Jesu i mu byelile lezvi: ‘Tlhelisa a supadho ya wena.’ Hi kulandzela i wulile tshinya ga nayo legi gi rangelako maKristu kala ni nyamutlha, gaku: ‘Vontlhe lava va khomako supadho va ta lobyiswa hi yona.’ — Mateu 26:51, 52.
Kota lezvi zvi phrofetilweko ka Mika 4:3, a vanhu va Nungungulu va ‘betha tisupadho tabye ti maha zvikomu, a matlhari yabye ma maha tipanga’ kutani mibhera. A maKristu ya lisine ma tiviwa kota vanhu vo rula. Ma landzela a nayo lowu Nungungulu a nga wu nyika hi ku tirisa mupostoli Pawule wa ku “nga tlheliseli a munhu kubiha hi kubiha” ni ku ‘tshama hi kurula ni vanhu vontlhe.’ (Va Le Roma 12:17, 18) Hambu lezvi Pawule a nga kumana ni zviyimo zvo nonoha, lezvi zvi patsako ku “wela mandleni ya vaphangi,” a nga tshukangi a tshovile matshinya ya milayo ya Bhibhiliya kasi ku ti vhikela. (2 Va Le Korinte 11:26) Wutshan’wini ga lezvo, i wa tsumba Nungungulu niku i wa zvi tiva ku a wusungukati ga Bhibhiliya ‘ga vhuna ku hundza matlhari.’ — Mutshawuteli 9:18.
Ka maKristu, a wutomi ga lisima nguvhu ku hundza titshomba. Ha zvi tiva lezvaku ‘a wutomi ga munhu a nga gi kumi hi wunyingi ga zvilo lezvi a nga nazvo.’ (Luka 12:15) Hikwalaho, loku hi bhulisana ni cigevenga hi ndlela yo rula ci nga vhumeli, hi landzela wusungukati ga Jesu gaku: “Mu nga tsimbeteli loyi wa kubiha.” Lezvo zvi nga ha wula ku mu tsika a teka ni cihi a ci lavako. (Mateu 5:39, 40; Luka 6:29)b (Wona tlhamuselo wa lahasi.) Hambulezvo, zvi nene ku tshamela kule ni zvigevenga. Zvi nga kala nguvhu ku a zvigevenga zvi hi dhumela loku hi landzela a wusungukati ga Bhibhiliya ga ku potsa ‘kutikulisa hi kota ya zvilo zva loku kuhanya.’ (1 Johani 2:16) Zvi nga hi vhikela kambe loku a vaakelani va hina va hi tiva kota Timboni to rula ta Jehovha. — Mavingu 18:10.
A maKristu ma kombisa cichavo hi tivhalo ta van’wani. (Va Le Roma 14:21) A vamakabye vo kari va nga dzuka, hambu ku khunguvanyeka, loku vo pola lezvaku a mun’we wa vamakabye vabye va maKristu i na ni cibhamu kasi ku ti vhikela hi cona ka van’wani. Hambu loku a nayo wu hi vhumelela kuva ni cibhamu, loku hi randza vamakabye va hina, hi wa nga ta tshuka hi maha nchumu hi zvi tivako lezvaku wu nga tshuka wu va khunguvanyisa. — 1 Va Le Korinte 10:32, 33; 13:4, 5.
A maKristu ma lava ku nyika cikombiso ci nene ka van’wani. (2 Va Le Korinte 4:2; 1 Pedro 5:2, 3) Loku a muKristu a hi ni cibhamu kasi ku ti vhikela hi cona ka van’wani, a madhota ma ta mu nyika wusungukati ga lomu ka Bhibhiliya. Loku a boha ku simama a tshama ni cibhamu cakwe, a ngevi cikombiso ci nene. Hikwalaho, i wa nga ta kuma wutihlamuleli kutani malungelo yo hlawuleka lomu bandleni. Hi zvalezvo kambe ni loku a muKristu a simama ku maha ntiro wu lavako lezvaku a khoma cibhamu. Zvi ngava chukwana nguvhu ku a lava ntiro wun’wani.c — Wona tlhamuselo wa lahasi.
A muKristu i fanele ku ti mahela zviboho hi yece xungetano hi ndlela ya ku ti vhikela, ni ku vhikela ngango wakwe ni zvilo zvakwe, a tlhela a ti hlawulela ntiro wa kutihanyisa hi yece. Kanilezvi i fanele ku maha zviboho lezvo hi ku landza matshinya ya milayo ya Bhibhiliya. A Nungungulu wa hina wo tlhariha i hi nyikile matshinya lawo ya milayo hi ku hi randza. Hi cigelo leco, a maKristu ma nga ni wunghana go tiya na Jehovha a ma tshami ni cibhamu kasi ku ti vhikela hi cona ka van’wani. Ma zvi tiva lezvaku loku ma tsumba Nungungulu, ma landzela matshinya ya milayo ya Bhibhiliya wutomini ga wona, ma tava ni kutshamiseka ka lisine kala kupindzuka. — Lisimu 97:10; Mavingu 1:33; 2:6, 7.
a A muKristu a nga ha boha kuva ni cibhamu (co kota phodongi kutani mugugudwa) kasi ku hlota hi cona kutani ku ti vhikela ka zvihari zva khwati. Kanilezvi loku a nga hi kuhloteni, i fanele ku humesa tibhala a tlhela kuzvilava a zvi hambanisa; a veka cibhamu ka wutshamu gin’wani a khotsa. Ka matshamu lawa zvi beletelwako ku tshama ni cibhamu, kutani lomu a mufumo wu vhalelako kutani ku wonelela mhaka leyo hi tindlela tin’wani, a maKristu ma fanele ku ingisa nayo lowo. — Va Le Roma 13:1.
b Kasi ku tiva ndlela ya ku ti vhikela ku pfinyiwa, wona a ndzima “Como evitar o estupro” ka Khindlimuka! wa 8 ka Março wa 1993, hi ciPutukezi.
c Kasi ku kuma mahungu man’wani ma wulawulako hi ntiro wu lavako lezvaku u khoma cibhamu, wona A Murinzeli wa 1 ka Novembro wa 2005, phajina 31, ni wa 15 ka Julho wa 1983, maphajina 25-26, hi ciPutukezi.