Kombisa xichawo hi vito ga Jehova ga hombe
‘Nzi ta kulisa a vito ga wena kala kupinzuka.’ — TIS. 86:12.
1, 2. A ku hambana ni tichechi ta wuKristu ga mawunwa, xana a Timboni ta Jehova ti gi wonisa kuyini vito ga Nungungulu?
A KUTALA ka tichechi ta wuKristu ga mawunwa a ti gi tirisi a vito ga Nungungulu. Hi xikombiso, laha ka xingheniso xa gona, a Biblia Revised Standard Version gi ngalo: “Kota lezi Nungungulu a nga munwe, niku a ku na vanungungulu vo tala lava a faneleko ku hambaniswa navo . . . a ku na xigelo xa ku tirisa a vito ga Nungungulu kasi a Tichechi ta wuKristu ti kholwa Kakwe.”
2 Hi tlhelo ginwani, a Timboni ta Jehova ti tizwa matshanza hi ku vitaniwa hi vito ga Nungungulu ni ku gi dumisa. (Gonza Tisimu 86:12; Isaya 43:10.) A ku hunza lezo, hi zi wona kota wudzunzo a ku tiva a tlhamuselo wa vito ga Nungungulu ni ku zwisisa a lisima la mhaka yi yelanako ni kubasiswa ka vito gakwe wuakweni gontlhe. (Mat. 6:9) Hambulezo, lego i lungelo legi hi nga faneliko ku alakanya lezaku a hi nge tshuki hi gi luza. Hi kota ya lezo, a hi woneni a ziwutiso zinharu za lisima: Zi wula yini a ku tiva vito ga Nungungulu ke? Xana Jehova i zi kombisa kuyini lezaku wa ringanelwa hi vito lego ga hombe, hi ndlela leyo a engetela kudzunzeka ka gona? Hi nga fambisa kuyini vitweni ga Jehova?
ZI WULA YINI A KU TIVA A VITO GA NUNGUNGULU?
3. Zi wula yini a ku tiva vito ga Nungungulu?
3 A ku tiva vito ga Nungungulu zi patsa zo tala zo hunza ku tiva gezu “Jehova.” Zi patsa ku tiva a nduma yakwe, matshamela yakwe, kungo gakwe, ni mitiro yakwe kota lezi yi tlhamuselwako lomu ka Biblia; yo fana ni lezi a nga tirisanisa zona ni malanza yakwe. Kunene, Jehova i ti kombekisa lezi a nga zona hi kutsongwani-kutsongwani laha a yako a tatisa makungo yakwe. (Mav. 4:18) Jehova i tivisile a vito gakwe ka patswa wo sangula; hikwalaho, Eva i gi tirisile laha a nga beleka Kana. (Gen. 4:1) A malanza ya Jehova yo tsumbeka ya kale yo kota Noa, Abrahama, Isaka, na Jakobe ma wa gi tiva a vito ga Nungungulu. Laha Nungungulu a ngaya a va katekisa, a va hlayisa, a tlhela a va vuna ku zwisisa a kungo gakwe va loya va gi nyika nguvu lisima a vito ga Jehova. Mosi i tivile vito ga Nungungulu hi ndlela yo hlawuleka.
4. Hikuyini Mosi a mu wutisileko vito gakwe Nungungulu? Niku hikuyini a kukarateka ka Mosi ku nga hi ni xigelo?
4 Gonza Eksodusi 3:10-15. A xikhati lexi Mosi a nga hi ni 80 wa malembe, Nungungulu i lo mu nyika a xileletelo lexi: “Famba ka Faro u ya humesa a vanhu va mina, a vanana va ka Israeli le Gipite.” Mosi i lo mu hlamula hi ku mu maha xiwutiso xa lisima nguvu hi xichawo. Hi lisine, Mosi i lo mu wutisa lezi: ‘Hi wena mani vito ga wena?’ Kota lezi a vito ga Nungungulu gi nga sina gi tiveka hi kale, makunu Mosi i wa lava ku tiva yini? Zi wonekisa ku khwatsi i wa lava ku tiva zotala xungetano hi nwinyi wa vito lego — a zilo lezi zi nga wa ta va nyika kutsumba a vanhu va Nungungulu lezaku i wa ta va tlhatlhisa. A kukarateka ka Mosi ku wa hi ni xigelo, hakuva a vaIsraeli va wa sina va hi tikhumbi hi xikhati xo leha. Va wa ta kanakana lezaku Nungungulu wa vakokwani vabye i wa ta zi kota ku va tlhatlhisa. Niku a vaIsraeli vo kari makunu va wa sangulile ku khozela a vanungungulu va vaGipite! — Ezek. 20:7, 8.
5. Zini lezi Jehova a vunileko Mosi ku zi zwisisa laha a nga mu hlamula xiwutiso xakwe?
5 Xana Jehova i hlamulisile kuyini a xiwutiso xa Mosi? A hlamulo wakwe wu patsa magezu lawa: “U ta va byela lezo a vanana va ka Israeli, uku: LOYI A NGA KONA i nzi rumile ka nwina.”a A magezu lawa ma komba lezaku Jehova wa zi kota kuva ni xihi a xi lavako kuva xona kasi a tatisa kungo gakwe. Hikwalaho, laha ka vesi 15 hi kuma lezaku Jehova wutsumbu i te ngalo: ‘Legi hi gona vito ga mina kala kupinzuka; i vito ga xialakanyiso xa mina zizukulwaneni zontlhe.’ Handle ko kanakana, a kuvululelwa loko ku tiyisile nguvu a kukholwa ka Mosi a tlhela a tala hi kuhlamala!
JEHOVA I’VE LEZI A VITO GAKWE GI WULAKO ZONA
6, 7. Xana Jehova i’ve lezi a vito gakwe gi wulako zona hi ndlela muni?
6 Xikhatanyana nzhako ka ku ruma Mosi, Jehova i’ve lezi a vito gakwe gi wulako zona hi ‘kuva’ Mutlhatlhisi wa vaIsraeli. I wisile tingana a tiko ga Gipite hi ku giba hi mitungu, hi ndlela leyo a komba lezaku Faro zinwe ni vanungungulu vontlhe va vaGipite a hi va nchumu. (Ekso. 12:12) Hi kulanzela, Jehova i lo avanyisa a Bimbi go Pswhuka, a tsemakanyisa vaIsraeli hi laha xikari ka gona zonake a mbembisa Faro zinwe ni butho gakwe. (Tis. 136:13-15) Lomu “xiwuleni xa hombe xo tshisa,” Jehova i’ve Muhlayisi wa wutomi a xikhati lexi a nga kari a va nyika zakuga ni mati a vanhu vakwe, lava kuzilava va ngahi kwalomo ka timiliyoni tinharu kutani ku hunza! I zile a maha lezaku a tinguwo ni zilato zabye zi nga hlakali. (Deut. 1:19; 29:5) Kunene, a ku na lexi xi nga mu tsanzekisako Jehova a kuva lezi a vito gakwe, gi nga hiko na kuecanyiswa, gi wulako zona. Hi nzhako ka xikhati, i te ngalo ka Isaya: “Mina, hi mina Jehova, a handle ka mina a ku na muhanyisi.” — Isa. 43:11.
7 Joxua, a muvaleti wa Mosi, yenawu i yi wonile ha yece a mitiro ya Jehova yo hlamalisa le Gipite ni le xiwuleni. Hikwalaho, laha a nga hi kusuhani ni kufa, i wa zi kota ku byela vaIsraeli-kulobye na a nga kanakani aku: “Nwina ma zi tiva khwatsi hi timbilu tontlhe ta nwina ni mihefemulo yontlhe ya nwina, lezaku ku hava ni ginwe gezu ka wontlhe magezu yo saseka lawa Jehova Nungungulu wa nwina a ma wulileko hehla ka nwina, ma nga kala ku maheka; kanilezi ma mahekile wontlhe, ku hava ni gezu ginwe gi wileko hasi.” (Jox. 23:14) Handle ko kanakana, Jehova i va mahele zalezi a nga va tsumbisile futsi.
8. Masikwini ya hina, xana Jehova i maha lezi a vito gakwe gi wulako zona hi ndlela muni?
8 Inyamutlha konawu, Jehova i maha lezi a tsumbisako ku maha. Hi ku tirisa N’wana wakwe, Jehova i tsumbisile lezaku masikwini yo gumesa a mahungu ya Mufumo ma wa ta xumayelwa ka “matiko wontlhe.” (Mat. 24:14) Himani munwani na ku ngahi Nungungulu wa Ntamu wontlhe, loyi a nga wa ta profeta zilo zo fana ni lezo, a tlhela a maha zontlhe zi lavekako kasi zi tatiseka, lezo na a tirisa vanhu “va nga gonzangiko” lezaku va maha ntiro lowo? (Miti. 4:13) Hikwalaho, a xikhati lexi hi nga ntirweni lowu, hi vunetela ku tatisa xiprofeto xa Biblia. Hi kombisa xichawo hi Dadani wa hina hi tlhela hi komba lezaku hi wula mhaka yi tiyileko a xikhati lexi hi khongelako hiku: “A vito ga wena a gi [basiswe]. A wute mufumo wa wena. Kuranza ka wena a ku mahiwe misaveni, kota lezi ku mahiwako le tilweni.” — Mat. 6:9, 10.
A VITO GAKWE GA HOMBE
9, 10. Ka lezi a nga tirisanisa zona ni vaIsraeli, xana Jehova i simamile ku kombisa tlhelo ginwani ga wumunhu gakwe hi ndlela muni, niku lezo zi’ve ni wuyelo muni?
9 Xikhatanyana nzhako ka ku a vaIsraeli va humile Gipite, Jehova i’ve nchumu munwani wa wuswa ka vanhu vakwe. Hi ku tirisa xivumelwano xa Nayo, Jehova i lova ‘nuna wabye,’ a va tsumbisa ku va hlayisa khwatsi hi lezi a nuna a hlayisisako zona a sati wakwe. Hi tlhelo ginwani, a vaIsraeli va lova sati wakwe wo fananisa, a vanhu va nga vitaniwa hi vito gakwe. (Isa. 54:5, 6) Loku va wa no ti koramisa, va ingisa milayo yakwe hi matsenya, i wa tava ‘Nuna’ wo lulama kabye. I wa ta va katekisa, a va hlayisa, a tlhela a va nyika kurula. (Mitse. 6:22-27) Hi ndlela leyo, a vito ga Jehova gi wa ta dumiswa xikari ka vamatiko. (Gonza Deuteronome 4:5-8; Tisimu 86:7-10.) Kunene, matinwini ya vaIsraeli, ku’ve ni valuveli vo tala lava va nga kokiwa va nghena wukhozelini ga lisine. Hi lisine, va mahile zo fana ni lezi zi mahilweko hi Rute, a muMoabi, loyi a nga byela Naomi aku: “A vanhu va wena mbanhu va minawu; a Nungungulu wa wena i Nungungulu wa minawu.” — Rute 1:16.
10 Hi xipimo xa 1.500 wa malembe, Jehova i kombisile matlhelo manwani ya wumunhu gakwe hi lezi a nga tirisanisa zona ni vaIsraeli. Hambu lezi va ga hi zitlula-milayo, Jehova i kombisile hi kuphindaphinda lezaku i “Nungungulu wa wuxinji” niku i Nungungulu loyi a “nonokako ku zangara.” I kombisile kuva Nungungulu wa ku timisela ni kuva ni lihlaza-mbilu la hombe nguvu. (Ekso. 34:5-7) Hambulezo, a lihlaza-mbilu la Jehova li na ni magumo, niku a magumo ya lona ma chikele laha a vaJuda va nga ala va tlhela va daya a N’wana wakwe. (Mat. 23:37, 38) Kusukela kwalaho, a vaIsraeli va mabeleko a va ha zangi vava vanhu va Nungungulu. A kutala kabye, va lofa hi tlhelo ga moya, khwatsi i sinya yi womileko. (Luka 23:31) Ma wa hi wahi mawonela yabye xungetano hi vito ga Nungungulu ka xikhati lexo ke?
11. Xana a vito ga Nungungulu gi nyamalele hi ndlela muni xikari ka vaJuda?
11 A matimu ma komba lezaku, hi kufamba ka xikhati, a vaJuda va lo sangula kuva ni ziyila-yila xungetano hi vito ga Nungungulu, va gi wona gi hi nchumu wu nga faneliko ku kumbukiwa. (Ekso. 20:7) A vito ga Nungungulu gi lo sangula ku nyamalala lomu ka xiJuda. Handle ko kanakana, za mu bayisa nguvu Jehova a ku wona vanhu na va nga kombisi xichawo hi vito gakwe. (Tis. 78:40, 41) Hambulezo, Nungungulu, ‘loyi a vito gakwe gi nga Xiluse,’ i wa nga ta gi tsika gi simama xikari ka vanhu va mu tsikileko, lava yenawu a va tsikileko. (Ekso. 34:14) Lezo zi hi gonzisa lezaku za lisima nguvu a kuva hi kombisa xichawo xa hombe hi vito ga Muvangi wa hina.
VANHU VASWA VA VITANIWAKO HI VITO GA NUNGUNGULU
12. Hi vamani lava va vileko vanhu va vitwako hi vito ga Nungungulu ke?
12 Hi ku tirisa Jeremia, Jehova i tivisile kungo gakwe ga ku maha “xivumelwano xiswa” ni tiko giswa, ku nga Israeli wa moya. Jeremia i profetile lezaku a ziro za ntlawa lowu, “kusukela ka vatsongwani vabye kala vahombe” vabye, va wa ta mu “tiva Jehova.” (Jer. 31:31, 33, 34) A xiprofeto lexo xi sangulile ku tatiseka hi Pentekosta wa 33 Nguveni ya Hina a xikhati lexi Nungungulu a nga yimisa a xivumelwano xiswa. A tiko legi ga giswa, a ‘Israeli wa Nungungulu,’ gi patsako vaJuda ni lava va nga hiko vaJuda, gi lova ‘vanhu va vito ga Nungungulu,’ kutani kota ku wula ka Jehova, a ‘vanhu lava va vitwako hi vito ga mina.’ — Gal. 6:16; gonza Mitiro 15:14-17; Mat. 21:43.
13. (a) Xana a maKristu yo sangula ma gi tirisile a vito ga Nungungulu? Tlhamusela. (b) Wena ke, u ti zwisa kuyini hi ku tirisa a vito ga Jehova wutirelini ga wena?
13 Kota ‘vanhu lava va vitwako hi vito ga Nungungulu,’ a ziro za tiko lego ga moya zi gi tirisile a vito ga Nungungulu, handle ko kanakana va wa maha lezo a xikhati lexi va nga tshaha Mitsalo ya xiHeberu. Hikwalaho, hi Pentekosta wa 33 Nguveni ya Hina, a xikhati lexi mupostoli Pedro a nga kari a wulawula ka ntlawa wa vaingiseli va matiko wontlhe, wu nga patsa vaJuda ni vaproselita, i tirisile vito ga Nungungulu hi kuphindaphinda. (Miti. 2:14, 20, 21, 25, 34)b A maKristu yo sangula ma kombisile xichawo hi Jehova, hikwalaho, i katekisile a ntiro wabye wa kuxumayela. Inyamutlha konawu, Jehova i katekisa a ntiro wa hina wa kuxumayela loku hi huwelela a vito gakwe hi matsenya hi tlhela hi va komba vito legi lava va tsakelako, lomu ka maBiblia yabye loku zi koteka. Hi ndlela leyo hi va tivekisa ka Nungungulu wa lisine. Lego i lungelo ga hombe — ka hina ni ka vona! Ka zikhati zinwani, a kutivana loko ku ngava masangulo ya kuzwanana na Jehova, loku ku to kula ku tiya ku tlhela ku simama kala kupinzuka.
14, 15. Hambu lezi ku humeleleko vahluwuki, zini lezi Jehova a mahako hi vito gakwe?
14 Hi nzhako ka xikhati, lomu bandleni ga wukristu ku lo humelela vanhu lava va nga sangula ku gonzisa tigonzo ta mawunwa, nguvunguvu anzhako ka kufa ka vapostoli. (2 Tes. 2:3-7) A vagonzisi lavo va mawunwa va zile va lanzela a mukhuwo wa vaJuda wa ku nga tirisi a vito ga Nungungulu. Xana Jehova i wa ta tsika vito gakwe ga hombe gi loviswa? Ahihi! Lisine lezaku lezi gi vitanisiwako zona futsi a nga kona a zi tivako, kanilezi a vito legi ga simama ku tiveka. Hi kufamba ka malembe gi kari gi kumeka lomu ka maBiblia yo hambanahambana zinwe ni lomu ka mabhuku ya titlhari ta Biblia. Hi xikombiso, hi 1757, Charles Peters i tsalile lezaku a ku hambana ni zikhundla zo tala za Nungungulu, a gezu “Jehova” gi “woneka gi hi gona gi kombako khwatsi lezi yena a nga zona futsi.” Ka bhuku ga 1797, gi wulawulako hi ku khozela Nungungulu, Hopton Haynes i sangula a xipimo 7 xa bhuku lego hi magezu lawa: “JEHOVA i vito ga NUNGUNGULU wutsumbu xikari ka vaJuda; loyi ku nga yena yece va mu khozelako, khwatsi hi lezi a mahileko Kristu ni Vapostoli vakwe.” Henry Grew (1781-1862) a nga gi tirisangi ntsena a vito ga Nungungulu, kanilezi i wa zi tiva khwatsi lezaku gi wa chakiswa niku gi wa fanele ku basiswa. George Storrs (1796-1879), na Charles T. Russell, a munghana wakwe wa hombe, vonawu va gi tirisile a vito ga Nungungulu.
15 A lembe ka 1931, gi’ve lembe go hlawuleka nguvu hakuva ka lembe lego, a Zigonzani za Biblia za Misava Yontlhe, ku nga lezi a vanhu va Nungungulu va nga vitaniswa zona xikhatini lexo, va lo ti chula ku Timboni ta Jehova, vito legi gi seketelwako lomu Mitsalweni. (Isa. 43:10-12) Hi ndlela leyo, va lo huwelela misaveni yontlhe lezaku va wa tizwa matshanza hi kuva malanza ya Nungungulu munwe wa lisine, a kuva ‘vanhu va vitwako hi vito gakwe,’ va tlhela va dumisa a vito lego. (Miti. 15:14) A zimaho lezi zi hi alakanyisa a magezu ya Jehova ma kumekako ka Malaki 1:11. Me ngalo: “A vito ga mina ga hombe xikari ka vamatiko kusukela kutsuwukeni ka gambo kala kupeleni ka gona.”
FAMBA VITWENI GA JEHOVA
16. Hikuyini hi faneleko ku zi wona kota wudzunzo a ku famba vitweni ga Jehova?
16 Muprofeti Mika i tsalile magezu lawa: “A matiko wontlhe, a ginwe ni ginwani gi [ta] famba vitweni ga nungungulu wa gona, kanilezi hina hi ta famba vitweni ga Jehova a Nungungulu wa hina kala kupinzuka ni kupinzuka.” (Mika 4:5) A kuva Jehova a vumelele Zigonzani za Biblia lezaku zi vitaniwa hi vito gakwe zi wa hunza kuva ni wudzunzo ga hombe nguvu. Lezo kambe, xi wa hi xikombiso xo tiya xa lezaku va kumile thomo mahlweni Nungungulu. (Gonza Malaki 3:16-18.) Hambulezo, ahati wena wutsumbu ke? Xana wa maha zontlhe zi nga ntanwini wa wena lezaku u “famba vitweni ga Jehova”? Xana wa xalala hi ku maha zontlhe zi yelanako ni ku famba vitweni lego ke?
17. Xana a ku famba vitweni ga Nungungulu zi patsa yini?
17 Hi kutsongwani ka kona, a ku famba vitweni ga Jehova zi patsa zilo zinharu. Xo ranga, hi fanele ku huwelela a vito lego ka vanwani, na hi tiva lezaku ntsena lava va ‘kombelako vitweni ga Jehova hi vona va to hanyiswa.’ (Rom. 10:13) Xa wumbiri, hi fanele ku kombisa matshamela ya Jehova, nguvunguvu a liranzo. Xa wunharu, hi famba vitweni ga Nungungulu loku hi ingisa milayo yakwe yo lulama hi matsenya, hi ndlela leyo hi potsa ku neha xiruko ka vito go basa ga Dadani wa hina. (1 Joh. 4:8; 5:3) Xana u ti yimisele a ku “famba vitweni ga Jehova a Nungungulu wa hina kala kupinzuka”?
18. Hikuyini lava va kombisako xichawo hi vito ga Jehova ga hombe va rinzelako za manziko hi mahlo yo pswhuka?
18 Vontlhe lava va mu kanyisako kutani ku nga mu ingisi Jehova va ta kurumeteka ku mu tiva. (Ezek. 38:23) Lava va patsa vanhu vo fana na Faro, loyi a ngaku: “Himani Jehova, wo kala nzi ingisa a gezu gakwe”? Khalekhale, Faro i lo kurumeteka ku tiva Jehova! (Ekso. 5:1, 2; 9:16; 12:29) Kanilezi, hina hi tivile Jehova hi ku zi ranza. Hi tizwa matshanza hi ku rwala a vito lego ni kuva vanhu vo ingisa va vitaniwako hi vito gakwe. Hikwalaho, hi rinzela a za manziko hi mahlo yo pswhuka na hi tsumba a xitsumbiso xi nga ka Tisimu 9:10. Xi ngalo: ‘Lava va tivako a vito ga wena va ta ku tsumba; hakuva wena Jehova u nga ta tsika lava va ku lavako.’
a A vito ga Nungungulu gi suka ka gezu ga xiHeberu gi wulako ku “kuva.” Hikwalaho, a gezu “Jehova” gi wula ku “Yena i maha lezaku ziva kona.”
b Hambu lezi A Biblia Go Basa gi nga tirisiko a vito ga Jehova ka wontlhe mavesi lawa, a mitsalo ya xiHeberu leyi yi tirisilweko hi maKristu yo sangula yi wa hi nago a Tetragrama. A xikhati lexi Pedro a nga wula magezu ma nga ka Mitiro 2:14, 20, 21, 25, 34, i wa tshaha magezu ma kumekako ka Joeli 2:31, 32; Tisimu 16:8; ni Tisimu 110:1.