“Cima A Ku Wulawulangi Munhu Kota Gaya”

1, 2. (a) Hikuyini a vanyakasani lava va nga rumelwe a ku ya khoma Jesu va nga kala ku wuya naye? (b) Hikuyini Jesu a nga hi mugonzisi wo tiveka nguvu?

A VAFARISI va zangarile nguvu. Jesu i lomu tempeleni, na a gonzisa xungetano hi Dadani wakwe. Lava va mu ingiselako va avanile; a vo tala va kholwa ka Jesu, kuveni a vanwani va lava ku mu khoma. Na va tsanzeka ku ti khoma zangeni yabye, a varangeli va wukhongeli va ruma vanyakasani lezaku va ya khoma Jesu. Hambulezo, a vanyakasani va wuyile na va nga hi naye. A vapristi va hombe ni vaFarisi va lonza a tlhamuselo: “Hikuyini mu nga kala ku wuya naye ke?” A vanyakasani va hlamula: “Cima a ku wulawulangi munhu kota gaya.” Va wa hlamalisilwe nguvu hi kugonzisa ka Jesu laha ka kuza va nga zi koti ku mu khoma.a — Johani 7:45, 46.

² A vanyakasani lavo va wa nga hi vona voce va nga hlamalisilwe hi kugonzisa ka Jesu. A vanhu va hlengeletene hi ntsengo wa hombe kasi a ku muzwa ntsena na a gonzisa. (Marku 3:7, 9; 4:1; Luka 5:1-3) Hikuyini Jesu a vileko mugonzisi wo tiveka nguvu kota lezo? Kota lezi hi zi wonileko ka Xipimo 8, yena i wa ranza a zinene lezi a nga va byela, niku i wa ranza vanhu lava a nga va gonzisa. Yena kambe i wa hi ni wutlhari ga hombe ga magonzisela. A hi woneni a magonzisela yakwe ya manharu lawa a ma tirisileko hi kuhumelela ni lezi hi nga ma pimanyisisako zona.

3, 4. (a) Hikuyini Jesu a tirisileko mawulawulela yo olova kugonziseni kakwe? (b) Xana a Kanelo wa le Xitsungeni wu maha xikombiso xa kuolova loku Jesu a gonzisileko ha kona hi ndlela muni?

³ Xana wa zi kota ku alakanyela a mawulawulela yo hambanahambana lawa Jesu a nga zi kota ku ma tirisa? Hambulezo, a xikhati lexi a nga kari a gonzisa, cima a nga wulawulangi zilo lezi zi nga karata nguvu a ku zwisisiwa hi vaingiseli vakwe, lava a kutala ka vona va nga hi ‘vanhu va nga gonzangiko, va nga vanhu ntsena.’ (Mitiro 4:13) Yena i wa alakanyela a kutsanzeka kabye, niku i wa nga tshuki a va binzisela hi mahungu yo tala nguvu. (Johani 16:12) A magezu yakwe ma wa olova, kanilezi a zinene ma nga zi gonzisa zi wa etile nguvu.

⁴ Hi xikombiso, wona a Kanelo wa le Xitsungeni, wu tsalilweko ka Mateu 5:3–7:27. Jesu i lo nyika a wusungukati go eta ka kanelo lowu, a chikelela a mongo wa timhaka. Laha a ku na maalakanyo kutani magezu yo karata. Hakunene, za karata a ku kuma gezu legi a nwanana a nga zi kotiko ku gi zwisisa! A zi hlamalisi lezaku a xikhati lexi Jesu a nga mbheta, a zidlemo — kuzilava a ku patsa ni varimi, varisi, ni vakukuti vo tala — ​“zi lo hlamala hi kugonzisa kakwe.” — Mateu 7:28.

 5. Nyika zikombiso za timhaka ti wulilweko hi Jesu leti ti nga olovile kanilezi na ti hi ni tlhamuselo wa lisima nguvu.

⁵ Kugonziseni kakwe, Jesu i tirisile magezu yo olova ni yo koma hi kukhanzakanya a tlhela a wula timhaka ti nga ni tlhamuselo wa lisima nguvu. Ka xikhati lexi ku nga hi hava mabhuku ma gandlilweko, yena i lo zikisa khwatsi a mahungu yakwe maalakanyweni ni timbilwini ta vaingiseli vakwe hi mawulawulela lawo. Wona a zikombiso zo kari: “Mu nga lamuli, kasi ma kala ku lamuliwa.” “Lava va hanyako a va lavi n’anga [“dokodela,” NM], kanilezi sine lava va babyako.” “A moya wa vumela, kanilezi a nyama yi na ni gome.” “Tlhelisani ka Kesari lezi zi nga za Kesari, ni ka Nungungulu lezi zi nga za Nungungulu.” “Ku katekile ku nyika ku hunza ku nyikiwa.”b (Mateu 7:1; 9:12; 26:41; Marku 12:17; Mitiro 20:35) A xipimo xa 2.000 wa malembe anzhako ka kuva ti wulilwe hi khati go sangula, a timhaka leto ta ha alakanyiwa khwatsi.

6, 7. (a) Kasi ku gonzisa hi kuolovisa, hikuyini zi nga za lisima lezaku hi tirisa mawulawulela yo olova? (b) Xana hi nga potsisa kuyini a ku binzisela a xigonzani xa Biblia hi mahungu yo tala nguvu?

⁶ Xana hi nga gonzisisa kuyini hi kuolovisa? A xilaveko xinwe hi lezaku hi tirisa a mawulawulela yo zwisiseka lawa a vanhu vo tala va zi kotako ku tekela ku ma khoma. A zinene za xiseketelo za Mhaka ya Nungungulu a zi karati. Jehova i tivisa a makungo yakwe ka lava va nga ni timbilu ti tsumbekileko ni ti koramileko. (1 Va Le Korinte 1:26-28) A magezu yo olova ma hlawulilweko khwatsi ma zi kota ku tivisa a zinene za Mhaka ya Nungungulu hi ndlela yi humelelako.

⁷ Kasi ku gonzisa hi kuolovisa, hi fanele ku ti wonela lezaku hi nga binziseli a xigonzani xa Biblia hi mahungu yo tala nguvu. Hi ndlela leyo, a xikhati lexi hi fambisako a xigonzo xa Biblia, a hi na xilaveko xa ku tlhamusela a timhaka tontlhe hi kumbhelela; ge hambu ku gonzisa hi kutsutsuma a ku khwatsi a ku eneta a ntsengo wo kari wa maphajina hi zona zi nga za lisima nguvu. A wutshanwini ga lezo, mbutlhari a ku vumelela lezaku a zilaveko ni wuzikoti ga xigonzani zi komba a zambo ga xigonzo. A khungo ga hina ku vuna a xigonzani lezaku xi maha mulanzeli wa Kristu ni mukhozeli wa Jehova. Hi kota ya lezo, hi fanele ku nyika a xigonzani ni xihi xikhati lexi xi lavekako kasi xi zwisisa khwatsi lezi xi zi gonzako. Ntsena hi ndlela leyo hi kona laha a zinene za Biblia zi to khumba a mbilu ya xona zi tlhela zi susumeta a xigonzani lezaku xi tirisa lezi xi zi gonzako. — Va Le Roma 12:2.

8, 9. (a) Hikuyini Jesu a mahileko ziwutiso? (b) Xana Jesu i tirisisile kuyini ziwutiso kasi ku vuna Pedro a ku chikelela magumo ya mhaka ya ku humesa hlengo?

⁸ Jesu i tirisile ziwutiso hi ndlela yi nga rivalekiko, hambu loku lezo zi lavile lezaku a teka xikhati xi tsongwani kasi ku nyika mongo ntsena ka muingiseli wakwe. Kutani-ke, hikuyini a wutisileko ziwutiso? Ka zikhati zo kari, i tirisile ziwutiso zi etileko kasi ku paluxa a mixuvo ya vakaneti vakwe, hi ku maha lezo a va miyeta. (Mateu 21:23-27; 22:41-46) Hambulezo, ka zikhati zo tala, yena i tirisile ziwutiso kasi a vapizani vakwe va kombisa lezi zi nga hi maalakanyweni yabye ni ku tlhela a kuca ni ku toloveta a kupima kabye. Hikwalaho, i lo wutisa ziwutiso zo khwatsi hi lezi, “Xana mu yini nwina ke?” ni “Wa kholwa lexi ke?” (Mateu 18:12; Johani 11:26) Hi ku tirisa ziwutiso zakwe, Jesu i lo khumba ni ku kuca timbilu ta vapizani vakwe. Ehleketa hi xikombiso xo kari.

⁹ Ka xikhati xo kari, a vahlengisi va wutisile Pedro a ku xana Jesu wa humesa a hlengo wa tempeli ke.c Pedro i lo tekela ku hlamula aku, “Ina.” Hi nzhako, Jesu i lo ehleketa zinwe naye: “U yini Simoni? A tihosi ta misava ti khupisa ni ku hlengisa vamani? Xana hi vana va tona kutani mbamatiko ke?” Pedro i lo hlamula aku: “Hi vamatiko.” Jesu i te ngalo: “Hikwalaho a vana va tlhatlhekile.” (Mateu 17:24-27, NM) A mongo wa xiwutiso lexi handle ko kanakana wu wa hi kubaseni ka Pedro, a ziro za ngango wa tihosi zi wa tiviwa na zi nga humesi a hlengo. Hikwalaho, kota N’wana a belekilweko yece wa Hosi ya le tilweni loyi a nga khozelwa le tempeleni, Jesu i wa nga kurumeteki a ku humesa hlengo. Wona lezaku ahandle ka ku ntsena a byela Pedro a hlamulo wu faneleko, Jesu hi xichawo i tirisile ziwutiso kasi ku vuna Pedro a kuva a chikelela a magumo ma faneleko niku kuzilava a wona xilaveko xa ku pimisa khwatsi na a nga se hlamula ka zikhati zi tako.

10. Xana hi nga tirisisa kuyini a ziwutiso hi ndlela yo humelela a xikhati lexi hi xumayelako hi muti-ni-muti?

¹⁰ Xana hi nga tirisisa kuyini a ziwutiso hi ndlela yo humelela wutirelini ga hina? A xikhati lexi hi xumayelako hi muti-ni-muti, hi nga tirisa ziwutiso kasi ku kuca kutsakela, lezi kuzilava zi to hi vululela ndlela ya ku xumayela mahungu yo saseka. Hi xikombiso, loku kuta munhu wa hombe laha nyangweni, hi nga ha mu wutisa hi xichawo, “Xana a misava yi cicisile kuyini xikhatini xa kuhanya ka wena?” Anzhako ka ku mu tsika a hlamula, hi nga ha wutisa, “Zini u alakanyako lezaku zi wa ta laveka kasi ku cica a misava leyi yi maha wutshamu ga chukwana a ku hanya ka gona?” (Mateu 6:9, 10) Loku hi vululelwa livati hi mamani a nga ni vanana va tsongwani, hi nga ha wutisa lezi, “Wa tshuka u ti wutisa a ku xana a misava leyi yi ta ngha yi tshamisile kuyini a xikhati lexi a vana va wena va to kula?” (Tisimu 37:10, 11) Hi kuva vacuwukiseli a xikhati lexi hi tshinelako ka muti wo kari, ha zi kota a ku hlawula xiwutiso lexi xi yelanako khwatsi ni lezi zi tsakelwako hi nwinyi wa muti.

11. Hi nga zi tirisisa kuyini a ziwutiso hi ndlela yi nene a xikhati lexi hi fambisako a xigonzo xa Biblia?

¹¹ Hi nga zi tirisisa kuyini a ziwutiso hi ndlela yi nene a xikhati lexi hi fambisako a xigonzo xa Biblia? A ziwutiso zi hlawulilweko khwatsi zi nga hi vuna a ku kokela a kutizwa ka xigonzani ka lomu mbilwini. (Mavingu 20:5) Hi xikombiso, alakanyela ku khwatsi hi gonza a xipimo “Hi Nga Hanyisa Kuyini Hi Ndlela Leyi Yi Tsakisako Nungungulu” lomu ka bhuku Zini Lezi A Biblia Gi Zi Gonzisako Hakunene? d A xipimo lexo xi wulawula hi mawonela ya Nungungulu xungetano hi timhaka to kota matirisela ya hava ya ziro za wubeleki, wudakwa, ni kuhemba. A mihlamulo ya xigonzani kuzilava yi nga komba lezaku xa zi zwisisa lezi a Biblia gi zi gonzisako, kanilezi xana xa vumelelana ni lezi xi zi gonzako? Hi nga ha wutisa, “Xana a mawonela ya Nungungulu xungetano hi timhaka leti ma woneka na ma hi ni xigelo ka wena?” Hi nga ha wutisa kambe, “U nga ti tirisisa kuyini a timhaka leti wutomini ga wena?” Hambulezo, tiva lezaku u fanele ku kombisa xichawo xi faneleko ka xigonzani. Hi nga tshuki hi wutisa ziwutiso lezi handle ka xilaveko zi mu khomisako tingana. — Mavingu 12:18.

12-14. (a) Hi ka tindlela tihi leti Jesu a tirisileko ka tona a wuzikoti gakwe ga ku tirisa maalakanyo yo zwala? (b) Hi wahi maalakanyo yo zwala ya ntamu lawa Jesu a nga ma tirisa a xikhati lexi a vaFarisi va ngaku a ntamu wakwe wuta hi ka Satani?

¹² Hi maalakanyo yakwe yo mbhelela, Jesu i wa hi tlhari kuwulawuleni ni vanhu vanwani. Ka zikhati zo kari, yena i tirisile maalakanyo yo zwala lezaku a kaneta zilumbeto za vakaneti vakwe. Ka makhati yo tala i tirisile maalakanyo yo kuca lezaku a gonzisa valanzeli vakwe a tigonzo ta lisima. A hi woneni a zikombiso zo kari.

¹³ Anzhako ka kuva Jesu a hanyisile a wanuna wo kari a nga hi ni dimoni na a hi xikhumu, na a nga zi koti ku wulawula, a vaFarisi va lo mu lumbeta: “Loyi munhu i hlongola madimoni ntsena hi ntamu wa Belzebuba [Satani], loyi a nga hosi ya madimoni.” Va lo kombisa lezaku va wa zi tiva ku ngalo ku wa laveka a ntamu wa hombe a ku hunza wa munhu kasi ku hlongola madimoni. Hambulezo, va lo wula lezaku Jesu i wa tirisa a ntamu wa Satani. A xilumbeto lexo xi wa nga hi wunwa ntsena kanilezi xi wa nga zwali kambe. Na a paluxa a kuhoxisa ka kupima kabye, Jesu i lo hlamula: “Ni wihi mufumo wu ti panzako ha woce wu ta hangalaka; ni wihi muti kutani yindlu yi ti panzako ha yoce yi nga ta ku tsonzoma. Loku Satani a hlongola Satani, i avanyisile ha yece, a ti lwisa; zonake a mufumo wakwe wu ta tiyisa kuyini?” (Mateu 12:22-26) Hi mawulela lawo, Jesu hakunene i wa kari aku ngalo: ‘Loku ku wo khwatsi nzi tirela Satani, hi ku hohlota lezi Satani a zi mahileko, hizalezo Satani i wa ta ngha a lwisana ni kuranza kakwe niku i wa nga ta hlwela kuwa.’ Xana va wa ta zi kotisa kuyini a ku kaneta a maalakanyo lawo yo zwala?

¹⁴ Jesu i wa nga se mbheta a ku wulawula navo. Na a zi tiva lezaku a vapizani vo kari va vaFarisi va wa hlongolile madimoni, i lo va maha a xiwutiso xo olova kanilezi na xi hi xa ntamu: “Loku mina nzi hlongola madimoni hi Belzebuba, va ma hlongolisa hi mani a vapizani va nwina?” (Mateu 12:27) A tlhamuselo wa Jesu hi lisine la kona wu wa hi lowu: ‘Loku nzi hlongola madimoni hi ntamu wa Satani, zonake a vapizani va nwina va fanele ku ngha va tirisa ntamu walowu wa wunwe.’ Xana a vaFarisi va wa ta wula yini? Cima va wa nga ta vumela lezaku a vapizani vabye va wa tira hi ntamu wa Satani. Hizalezo, Jesu i lo tirisa a maalakanyo yabye yo hoxisa kasi ku va kurumeta lezaku va chikelela magumo yabye ma va zangarisako. Xana a zi hlamalisi a ku gonza hi lezi Jesu a nga wulawulisa zona navo? Hambulezo, alakanya a zidlemo lezi zi ngazwa Jesu hi tindleve tabye, hakuva a kuvakona kakwe ni pfumawulo wa gezu gakwe handle ko kanakana zi engetele a ntamu wa magezu yakwe.

15-17. Hlawutela xikombiso xo kari xa lezi Jesu a nga tirisisa zona a maalakanyo ‘a nga ta hunzeleta’ kasi ku gonzisa zinene zi khumbako mbilu xungetano hi Dadani wakwe.

¹⁵ Jesu kambe i tirisile maalakanyo yo zwala, mawulawulela ya ku kuca kasi ku gonzisa zinene zi tiyisako hlana ni zi khumbako mbilu xungetano hi Dadani wakwe. A zikhati zo tala yena i mahile lezo hi ku tirisa mawulawulela ‘a nga ta hunzeleta’ — kasi ku vuna vaingiseli vakwe lezaku va hunza hi ka zinene va zi tivako va ya ka kukholiswa ka ntamu. Na ma seketelwa ka kuhambana ka maalakanyo, a mawulawulela lawa ma zi kota ku khumba hi ndlela yo eta. A hi woneni a zikombiso zimbiri ntsena.

¹⁶ A xikhati lexi a nga hlamula a xikombelo xa vapizani vakwe xa kuva a va gonzisa a ku khongela, Jesu i lo tlhamusela a kuranza ka vapswali va nga mbhelelangiko ka ku “nyika a zinyikiwo zo saseka” ka vanana vabye. Zonake a gumesa hi lezi: “Loku nwina, na mu bihile, mu tiva a ku va nyika a zinyikiwo zo saseka a vanana va nwina, a Raru wa nwina wa le tilweni a nga ta hunzeleta, a ku nyika a Moya wa ku Basa ka lava va mu kombelako ke?” (Luka 11:1-13) A mongo lowu Jesu a nga wu chikelela wu seketelwa ka kuhambana. Loku ku hi lezaku a vapswali va nga vaonhi va khatalela a zilaveko za vana vabye, a Dadani wa hina wa le tilweni, loyi a mbheleleko ni ku lulama hi matlhelo wontlhe, i ta hunzeleta a ku nyika a moya wa ku basa a vakhozeli vakwe vo tsumbeka lava hi kutikoramisa va mu tshinelelako hi mukhongelo!

¹⁷ Jesu i tirisile maalakanyo yo fana a xikhati lexi a nga nyika wusungukati ga wutlhari xungetano hi ku yimisana ni kukarateka. I te ngalo: A “zikunguwa; a zi byali, hambu ni ku tshovela; a zi na gomba hambu ni zigurumbu, kanilezi Nungungulu wa zi wundla; kasike nwina mu hunza nguvu tinyanyani! Langutani a mako’nwa, lezaku ma kulisa kuyini: a ma swuli, hambu ni ku khata . . . Loku Nungungulu a ambexisa lezo a byanyi, legi gi nga kona masinwini nyamutlha, kasi hi manziko gi ta hoxwa nzilweni; a nga ta hunzeleta ku mu ambexa xana, nwina lava va kukholwa ku tsongwanyani ke?” (Luka 12:24, 27, 28) Loku Jehova a khatalela tinyanyani ni zitsangi, i ta hunzeleta a ku khatalela vanhu lava va mu ranzako ni ku mu khozela! Hi maalakanyo lawo, Jesu handle ko kanakana i khumbile a timbilu ta vaingiseli vakwe.

18, 19. Xana hi nga wulawulisa kuyini ni munhu loyi a nge ngalo a nga kholwi ka Nungungulu a nga mu woniko?

¹⁸ Wutirelini ga hina, hi xuva a ku tirisa a mawulawulela yo zwala kasi ku hlula a tigonzo ta mawunwa. Hina kambe hi xuva a ku tirisa a maalakanyo yo kuca lezaku hi gonzisa a zinene zi vunako. (Mitiro 19:8; 28:23, 24) Xana hi fanele ku gonza ku tirisa maalakanyo yo karata? Kokwihi. A xigonzo hi xi kumako ka Jesu hi lezaku a mitlhamuselo yo zwala leyi a yi nyikileko hi ndlela yo olova ya humelela nguvu.

¹⁹ Hi xikombiso, hi nga hlamulisa kuyini loku munhu a ku ngalo a nga kholwi ka Nungungulu loyi a nga mu woniko? Hi nga wulawula naye hi nayo wa ntumbuluko wa xivangelo ni kuhumelela. A xikhati lexi hi wonako zilo zi humeleleko, ha zi tiva lezaku xi fanele kuva kona a xivangelo xa zona. Hi nga wula lezi: “Loku u wa hi ka wutshamu ga le kule nguvu zonake u kuma a yindlu yi akilweko khwatsi na yi hi ni zakuga (kuhumelela), xana u wa nga ta tekela a ku vumela lezaku a wo kari (xivangelo) i zi mahile? Hi kufanana, kambe, a xikhati lexi hi wonako a mawumbelwa ma ti kombisako khwatsi ya ntumbuluko zinwe ni wunyingi ga zakuga zi hlengeletilweko magombeni ya misava (kuhumelela), xana a zi nyawuli a ku chikelela magumo ya lezaku zi mahilwe hi Munhu wo kari (Xivangelo)? A Biblia ha goce gi wulawulisa lezi: “A yindlu yinwe ni yinwani yi akilwe hi munhu wo kari, kanilezi loyi a akileko zilo zontlhe hi Nungungulu.” (Maheberu 3:4) Hi lisine, na ku nga khataliseki a kuzwala ka matlhamuselela ya hina, a hi vontlhe va to kholwa. — 2 Va Le Tesalonika 3:2.

20, 21. (a) Xana hi nga tirisisa kuyini a maalakanyo ‘a nga ta hunzeleta’ kasi ku khanyisa matshamela ni tindlela ta Jehova? (b) Zini hi to wulawula hi zona ka xipimo xi lanzelako?

²⁰ Kugonziseni ka hina, ku nga hava wutirelini ga simu kutani bandleni, ha zi kota kambe a ku tirisa a maalakanyo ‘a nga ta hunzeleta’ kasi ku khanyisa matshamela ni tindlela ta Jehova. Hi xikombiso, kasi ku komba lezaku a gonzo ya kuxaniswa ka pinzukelwa nzilweni wu nga timekiko hakunene yi ruka Jehova, hi nga ha wula lezi: “Hi wihi a raru wa liranzo loyi a nga wa ta tsayisa a nwanana wakwe hi ku khoma a woko ga nwanana a gi tlhateka nzilweni? A maalakanyo ya nzilo wu nga timekiko ma fanele mava manyalataniso ya hombe nguvu ka Dadani wa hina wa liranzo wa le tilweni!” (Jeremia 7:31) Kasi ku tiyisekisa a liranzo la Jehova ka mukholwa-kulori loyi a tshovekileko mbilu, hi nga ha wula lezi: “Loku Jehova a wona hambu manjingiri mu tsongwani a hi wa lisima, xana yena a nga ta hunzeleta a ku khatalela ni ku ranza a munwe ni munwani wa vakhozeli vakwe va laha misaveni, a ku patsa na wena?” (Mateu 10:29-31) A maalakanyo lawo ma zi kota ku hi vuna a ku khumba timbilu ta vanwani.

²¹ Anzhako ka ku kambisisa a magonzisela manharu ntsena lawa Jesu a ma tirisileko, hi nga zi wona hi kuolova lezaku a vanyakasani lavo va nga tsanzeka ku mu khoma va wa nga hunzeleti timhaka a xikhati lexi va ngaku: “Cima a ku wulawulangi munhu kota gaya.” Ka xipimo xi lanzelako, hi ta wulawula hi magonzisela lawa kuzilava Jesu a tivekako nguvu ha wona, lawa ya ku tirisa mifananiso.