“A Titshomba Tontlhe Ta Wutlhari”

1-3. Xana hi wahi a matshamela lawa Jesu a vekako ka wona a kanelo wakwe kusanguleni ka ximumu xa 31 Nguveni ya Hina, niku hikuyini a vaingiseli vakwe va talako hi kuhlamala?

I SIKU go kari kusanguleni ka ximumu xa 31 Nguveni ya Hina. Jesu Kristu i kusuhani ni Kapernaume, a doropa gi nga ni vanhu va khomekileko hi mitiro, gi nga nwalungu wa mupela-gambo a muhanzeni wa Bimbi ga Galilea. Le hehla ka xitsunga xi nga laha kusuhani, Jesu i khongelile a wusiku gontlhe. Kota lezi a mixo wu tshinelako, yena i vitana a vapizani vakwe, niku xikari kabye i hlawula a 12, lava a nga va chula a ku vapostoli. A xikhati zi mahekako lezo, a zidlemo za hombe za vanhu — a vo kari va tako hi kule nguvu — ​va lanzele Jesu kala ka wutshamu legi niku va hlengeletene ka wutshamu ga livala hehla ka xitsunga. Va xuva nguvu a kuzwa lezi a lavako ku zi wula ni ku chumiwa tinghumbe tabye. Jesu a nga va khunguvanyisi. — Luka 6:12-19.

² Jesu i tshinela ka zidlemo zonake a chuma vontlhe lava va babyako. Hi kugumesa, a xikhati lexi ni munwe xikari kabye a nga kala a nga hazwi a kubayisa ka wubabyi ga hombe, yena i tshama hasi a sangula ku gonzisa.a A magezu yakwe lawa a ma wulawulileko xikhatini lexo xo pepa kusanguleni ka ximumu ka siku lego ma ngava ma hlamalisile a vaingiseli vakwe. A xo tiya hi lezaku cima va wa nga se tshuka vazwa munhu wo gonzisa kukota yena. Kasi ku nyika lisima a tigonzo takwe, a nga yisi kupima ka mikhuwo ya kuhlawutelwa ge hambu ka varabi va vaJuda va tivekako nguvu. A kuhambana ni lezo, i tshaha hi kuphindaphinda a Mitsalo ya xiHeberu yi pimisilweko. A mahungu yakwe ya kukongoma, a mawulawulela yakwe ya kuolova, a mongo wa kona wu te dlunya. A xikhati lexi a gumesako, a zidlemo zi tala hi kuhlamala. Hakunene zi wa fanele ku hlamala. Va ha hi kuzwa a wanuna wo tlhariha a ku hunza vontlhe vanhu loyi a hanyileko! — Mateu 7:28, 29.

³ A kanelo lowo zinwe ni zinwani zilo lezi Jesu a zi wulileko ni ku zi maha zi tsalilwe Mhakeni ya Nungungulu. Hi maha khwatsi hi ku kambisisa hi wukheta lezi a mitsalo leyo yi pimisilweko yi zi wulako xungetano hi Jesu, hakuva “a titshomba tontlhe ta wutlhari” ti kumeka ka yena. (Va Le Kolosi 2:3) Xana i gi kumile kwihi a wutlhari lego — a wuzikoti ga ku tirisa a wutivi ni kuzwisisa hi ndlela yi vunako? Xana i kombisisile kuyini a wutlhari, niku hi nga lanzelisa kuyini a xikombiso xakwe?

 4. Xiwutiso muni lexi a vaingiseli va Jesu va le Nazareta va nga xi maha, niku hikuyini?

⁴ Nzeni ka ginwe ga tipfhumba takwe ta kuxumayela, Jesu i enzele Nazareta, a doropa legi a nga wundlilwe ka gona, zonake a sangula ku xumayela sinagogeni kwalaho. A kutala ka vaingiseli va lo hlamala nguvu vaku: “Inaloyi i gi kumile kwihi a wutlhari legi?” Va wa wu tiva a ngango wakwe — a vapswali vakwe ni vamakabye vakwe — ​niku va wa zi tiva lezaku i wata hi ka matshamela ya wusiwana. (Mateu 13:54-56; Marku 6:1-3) Handle ko kanakana va wa zi tiva lezaku a muvatli loyi wo wulawula hi ndlela yo tlhamuka i wa nga gonzangi zikoleni za ndhuma za varabi. (Johani 7:15) Hikwalaho a xiwutiso xabye xi wa ti komba na xi hi ni xigelo.

 5. Xana Jesu i kombile lezaku a wutlhari gakwe gi wata hi ka xibuka xihi?

⁵ A wutlhari legi Jesu a gi kombisileko gi wa ngati ntsena hi ka maalakanyo yakwe yo mbhelela. Anzhako ka xikhati wutirelini gakwe, laha a nga kari a gonzisa kubaseni le tempeleni, Jesu i kombile lezaku a wutlhari gakwe gi wata hi ka xibuka xi hunzeleleko kutlakuka. I te ngalo “a gonzo ya mina a hi ya mina, kanilezi ya loyi a nzi rumileko.” (Johani 7:16) Ina, Dadani, loyi a rumileko N’wana, i wa hi xibuka xa lisine xa wutlhari ga Jesu. (Johani 12:49) Kutani-ke, xana Jesu i amukelisile kuyini a wutlhari lego gi tako hi ka Jehova?

6, 7. Xana Jesu i amukele a wutlhari ka Dadani wakwe hi ka tindlela muni?

⁶ A moya wa ku basa wa Jehova wu wa tira mbilwini ni miehleketweni ya Jesu. Xungetano hi Jesu kota Messia loyi a tsumbisilweko, Isaya i wulile lezi na ka ha hi mahlweni: “A Moya wa Jehova wu ta tshama hehla ka yena, a moya wa wutlhari ni kupima, a moya wa wusungukati ni wa ntamu. A moya wa ku tiva ni wa ku chava Jehova.” (Isaya 11:2) Lezi a moya wa Jehova wu nga hi hehla kakwe na wu rangela a kupima ni ziboho zakwe, xana za hlamalisa lezi a magezu ni mitiro ya Jesu zi nga kombisa a wutlhari gi hunzeleleko kutlakuka?

⁷ Jesu i kumile wutlhari ka Dadani wakwe hi ndlela yinwani yo eta. Kota lezi hi zi wonileko ka Xipimo 2, na a nga seva munhu wa nyama, laha a hanyileko tinguva ta tsanza-vahlayi, Jesu i vile ni lungelo ga ku kuma a mapimo ya Dadani wakwe xungetano hi timhaka. A hi nge zi koti a ku alakanyela a kueta ka wutlhari legi a N’wana a gi kumileko na a hi tlhelweni ga Dadani wakwe, na a tira kota “xigogo xa mitiro” kuvangeni ka zilo zontlhe zinwani, a zi hanyako ni zi nga hanyiko. Hi xigelo xi nene, a N’wana na a nga seva munhu wa nyama i tlhamuselwa kota wutlhari gi mahilweko munhu. (Mavingu 8:22-31; Va Le Kolosi 1:15, 16) Nzeni ka wutireli gakwe ga laha misaveni, Jesu i zi kotile ku tirisa a wutlhari legi a nga gi kumile ka Dadani wakwe le tilweni.b (Johani 8:26, 28, 38) Hikwalaho, a hi faneli ku hlamaliswa hi kuanama ka wutivi ni kueta ka kuzwisisa lezi zi kombisiwako magezwini ya Jesu ni kupimeni ku nene ku wonekako mitirweni yakwe yontlhe.

 8. Kota valanzeli va Jesu, xana hi nga gi kumisa kuyini wutlhari?

⁸ Hinawu kota valanzeli va Jesu, hi fanele ku khegela ka Jehova kota xibuka xa wutlhari. (Mavingu 2:6) Hakunene, Jehova a nga hi nyiki wutlhari hi xihlamaliso. Hambulezo, wa hlamula a mikhongelo ya hina yi humako mbilwini leyi hi yi mahako na hi kombela a wutlhari gi lavekako kasi ku yimisana hi kuhumelela ni zikarato za wutomi. (Jakobe 1:5) Kasi ku kuma wutlhari lego hi fanele ku ti karata nguvu hi ka tlhelo ga hina. Hi fanele ku simama a ku gi hlota “kukotisa tshomba yi fihlilweko.” (Mavingu 2:1-6) Ina, hi fanele ku simama hi kela hi kuetileko Mhakeni ya Nungungulu, lomu a wutlhari gakwe gi kombisiwako kona, ni ku tlhela hi zwananisa a wutomi ga hina ni lezi hi zi gonzako. A xikombiso xa N’wana wa Jehova xa lisima nguvunguvu ka ku hi vuna a ku kuma wutlhari. A hi kambisiseni a zipanze zo hlaya lezi Jesu a kombisileko ka zona a wutlhari zonake hi gonza lezaku hi nga mu pimanyisisa kuyini.

 9. Zini zi mahileko lezaku a tigonzo ta Jesu tiva ta wutlhari nguvu?

⁹ A vanhu va khitikanele ka Jesu hi mitsengo ya hombe lezaku va ya muzwa na a wulawula ntsena. (Marku 6:31-34; Luka 5:1-3) Niku lezo a zi hlamalisi hakuva a xikhati lexi Jesu a nga vulula nomu wakwe, ku lo huma magezu ya wutlhari go hlamalisa nguvu! A tigonzo takwe ti wa kombisa wutivi go eta ga Mhaka ya Nungungulu ni wuzikoti gi nga ecanyiswiko ga ku khumba a mutsu wa timhaka. A tigonzo takwe ti koka vanhu va matshamu wontlhe niku ta tira ka xikhati xontlhe. Wona a zikombiso zo kari za wutlhari gi kumekako magezwini ya Jesu, loyi a wulilweko na ka ha hi mahlweni kota “Sungukati gi Hlamalisako.” — Isaya 9:6.

10. Hi wahi matshamela ma nene lawa Jesu a hi kucako lezaku hi ma hlakulela, niku hikuyini?

¹⁰ A Kanelo wa le Xitsungeni, wu kumbukilweko kusanguleni, i hlengeleto wa hombe ku hunza yontlhe ya tigonzo ta Jesu ti nga tsemariswiko hi mitlhamuselo kutani magezu ya vanwani. Ka kanelo lowu, Jesu a nga hi khongoteli ntsena lezaku hi wulawula ni ku hanya hi ndlela yi nene. A wusungukati gakwe gi etile nguvu kuhunza lezo. Na a tiva khwatsi lezaku a maalakanyo ni kutizwa zi yisa ka magezu ni mitiro, Jesu i hi kuca lezaku hi hlakulela a matshamela ma nene ya maalakanyo ni ya mbilu, yo kota wunene, ndlala ya za kululama, kubyekelela ka tipswalo ni kurula, ni ku ranza vanwani. (Mateu 5:5-9, 43-48) A xikhati lexi hi hlakulelako a matshamela lawo mbilwini ya hina, a mihanzu ya kona yi tava ku wulawula ni mahanyela ma nene lezi zi nga tsakisiko Jehova ntsena kanilezi zi vuvumisako a kuzwanana ku nene ni vanhu-kulori. — Mateu 5:16.

11. A xikhati lexi a nyikako wusungukati xungetano hi mahanyela ya wuonhi, xana Jesu i mahisa kuyini kasi ku chikelela a mutsu wa mhaka?

¹¹ A xikhati lexi a nga nyika wusungukati xungetano hi mahanyela ya wuonhi, Jesu i wa chikelela a mutsu wa mhaka. A nga hi byeli ntsena lezaku hi ti khoma ka mitiro ya tihanyi. A kuhambana ni lezo, i hi tlharihisa lezaku hi nga tshami ni xiviti. (Mateu 5:21, 22; 1 Johani 3:15) A nga beleteli ntsena a wubhayi. A wutshanwini ga lezo, i hi tlharihisa ka kunavela loku ku sukako mbilwini ku gumesako hi kungatsumbeki loko. Yena i hi laya lezaku hi nga vumeleli a mahlo ya hina ma vuxa kunavela ku nga faneliko ni ku navela munhu wa xiro xa wubeleki xi hambeneko. (Mateu 5:27-30) Jesu i tirisana ni zivangelo, ku nga hi ntsena zikombiso za kona. I yisa kupima ka matshamela ni kunavela lezi zi pswalako mitiro ya wuonhi. — Tisimu 7:14.

12. Xana a valanzeli va Jesu va gi wonisa kuyini a wusungukati gakwe, niku hikuyini?

¹² A hi wutlhari legi gi nga kona magezwini ya Jesu! A zi hlamalisi lezi ‘a zidlemo zi nga hlamala hi kugonzisa kakwe.’ (Mateu 7:28) Kota valanzeli vakwe, hi wona a wusungukati gakwe ga wutlhari kota kongomiso wa wutomi. Hi hlota ku hlakulela matshamela ma nene lawa a hi kucako lezaku hi ma lanzela — a ku patsa tipswalo, kurula, ni liranzo — ​na hi tiva lezaku hi ndlela leyo hi ta ngha hi zima xiseketelo xa mahanyela ma tsakisako Nungungulu. Hi zama ku susa mbilwini ya hina a kutizwa ni kunavela ko biha lezi yena a hi tlharihisileko ka zona, zo fana ni zanga ya hombe ni kunavela ku nga hlazekangiko, na hi zi tiva lezaku a ku maha lezo zi ta hi vuna a ku potsa a mahanyela ya wuonhi. — Jakobe 1:14, 15.

13, 14. Xini xi kombako lezaku Jesu i tirisile kupima ku nene kuhlawuleni ka mahanyela yakwe?

¹³ Jesu i kombisile a wutlhari ku nga hi ntsena hi magezu kanilezi hi mitiro kambe. A hanyela gakwe gontlhe — a ziboho zakwe, ni mawonela yakwe xungetano hi yena nwinyi, ni kutirisana kakwe ni vanhu — ​gi kombisile wutlhari hi matlhelo yo tala yo saseka. Wona a zikombiso zo kari zi kombako lezaku Jesu i wa rangelwa hi “wutlhari gi tiyileko ni kupimisisa.” — Mavingu 3:21.

¹⁴ A wutlhari gi patsa kupima ku nene. Jesu i tirisile kupima ku nene kuhlawuleni ka mahanyela yakwe. Xana wa zi kota ku alakanya hi wutomi legi a nga wa ta ngha a gi hanyile — ngha a nga ti akelangi yindlu, a ti mahela mabhinzu, kutani kuva ka xikhundla xo chaviwa nguvu? Jesu i wa zi tiva lezaku a wutomi ga ku ti nyiketela ka zilo lezo ‘a gi nyawuli, ku lanza mheho ntsena.’ (Mutshawuteli 4:4; 5:10) A mahanyela lawo wupumbu, ma hambana ni wutlhari. Jesu i hlawulile ku simama ava ni wutomi go olova. I wa nga karatekeli a kuva ni mali kutani ku hlengeleta titshomba leti ti wonekako. (Mateu 8:20) Hi kuyelana ni lezi a zi gonzisileko, i hlayisile a tihlo gakwe na gi cuwukile ka khungo ginwe — ku nga ku maha kuranza ka Nungungulu. (Mateu 6:22, NM) Jesu hi wutlhari i tirisile xikhati xakwe ni ntamu wakwe ka zilaveko za Mufumo, lezi zi nga za lisima nguvu ni kuva ni nchachazelo a ku hunza zilo lezi zi wonekako. (Mateu 6:19-21) Hikwalaho i siyile a xikombiso xi faneleko ku pimanyiswa.

15. Xana a valanzeli va Jesu va nga kombisisa kuyini lezaku va hlayisa a tihlo gi cuwukako hi kutshonometa, niku hikuyini lezo zi nga ndlela ya wutlhari?

¹⁵ A valanzeli va Jesu inyamutlha va wona a wutlhari ga ku hlayisa a tihlo gi cuwukako hi kutshonometa. Hikwalaho vona va potsa a ku ti binzisa hi mangava ma nga lavekiko ni mitiro yi nga nyawuliko kutani ya wutiko leyi yi kokako kupima kunyingi ni ntamu. (1 Timote 6:9, 10) A vanyingi va vona va maha zo kari lezaku va hehukisa a wutomi gabye kasi va zi kota ku tirisa nguvu xikhati wutirelini ga wuKristu, kuzilava va tlhela va tira kota vahuweleli va Mufumo va xikhati xontlhe. A ku na yinwani ndlela ya wutlhari ya kuva hi yi lanzela hakuva a ku hlayisa a zilaveko za Mufumo wutshanwini ga zona gi faneleko zi bhinzulisa kutsaka ni kuxalala ka hombe nguvu a ku hunza zontlhe. — Mateu 6:33.

16, 17. (a) Hi ka tindlela muni leti Jesu a kombisileko ka tona lezaku i wa tiva kugumelwa niku i wa lanza lisine ka lezi a nga zi rinzele ka yena nwinyi? (b) Xana hi nga kombisisa kuyini a ku tiva kugumelwa ka hina ni ku lanza lisine ka lezi hi zi rinzelako ka hina venyi?

¹⁶ A Biblia gi zwananisa a wutlhari ni kutiva kugumelwa, lezi zi patsako a ku tiva a kutsanzeka ka hina. (Mavingu 11:2) Jesu i wa tiva a kugumelwa kakwe niku i wa lanza lisine ka lezi a nga zi rinzele ka yena nwinyi. I wa zi tiva lezaku i wa nga ta hunzula vontlhe lava va ngazwa a mhaka yakwe. (Mateu 10:32-39) Yena kambe i wa zi tiva lezaku hi wutsumbu gakwe i wa nga ta zi kota a ku chikelela a vanhu vontlhe. Hikwalaho yena hi wutlhari i nyikile valanzeli vakwe a ntiro wa ku maha vapizani. (Mateu 28:18-20) I zi tivile lezaku va wa ta maha “mitiro ya hombe yo hunza leyi” yakwe hakuva vona va wa ta chikelela vanhu vo tala ka zipanze za hombe ni hi xikhati xo leha nguvu. (Johani 14:12) Jesu kambe i wa zi tiva lezaku i wa xi lava xivuno. I vumelile a xivuno xa tingelosi leti ti ngata a ku ta mu tirela le xiwuleni ni xa ngelosi leyi yi nga ta mu tiyisa le Getsemane. Xikhatini lexi a nga hi ka xilaveko xa hombe, a N’wana wa Nungungulu i lo rila hi ku lava xivuno. — Marku 1:13; Luka 22:43; Maheberu 5:7.

¹⁷ Hinawu hi fanele ku tiva a kugumelwa ka hina ni ku lanza lisine ka lezi hi zi rinzelako ka hina venyi. Hina hakunene hi fanele ku tira hi muhefemulo wontlhe ni ku ti karata hi mbilu yontlhe ntirweni wa ku xumayela ni ku maha vapizani. (Luka 13:24; Va Le Kolosi 3:23) Ka xikhati xalexi xa xinwe, hi fanele ku alakanya lezaku Jehova a nga hi ecanyisi ni munhu munwani, ge hambu hina a hi fanelangi. (Va Le Galatia 6:4) A wutlhari gi ta hi vuna a ku ti vekela mixuvo yi tatisekako maringano ni wuzikoti zinwe ni ziyimo za hina. Tlhatakumbiri, a wutlhari gi ta kongomisa lava va nga ni wutihlamuleli kasi va tiva lezaku va na ni kugumelwa niku va lava xivuno ni ku seketelwa xikhati ni xikhati. A ku tiva kugumelwa ku ta va maha va amukela xivuno hi matsenya, na va tiva lezaku Jehova a nga tirisa khwatsi a mukholwa-kulobye lezaku ava ‘mutangalisi’ wa vona. — Va Le Kolosi 4:11.

18, 19. (a) Zini zi kombako lezaku Jesu i wa hi ni wunene ni kuaka kutirisaneni kakwe ni vapizani? (b) Hikuyini hi nga ni xigelo xi nene xa kuva ni kutsaka ni wunene kutirisaneni ka hina ni vanwani, niku hi nga zi mahisa kuyini lezo?

¹⁸ A bhuku ga Jakobe 3:17 gi ngalo “a wutlhari legi gi tako hi le hehla . . . gi nene.” Jesu i wa hi mu nene na a hi wa kuaka kutirisaneni ni vapizani vakwe. Yena i wa zi tiva khwatsi a zihoxo zabye, kanilezi i wa wona a za zi nene ka vona. (Johani 1:47) I wa zi tiva lezaku vona va wa ta mu tsika ka wusiku ga kukhonwa kakwe, kanilezi a nga kanakanangi hi kutsumbeka kabye. (Mateu 26:31-35; Luka 22:28-30) Hi zikhati zinharu Pedro i kalile a ala lezaku wa mu tiva Jesu. Hambulezo, Jesu i khongelele Pedro a tlhela a kombisa kutsumba xungetano hi kutsumbeka kakwe. (Luka 22:31-34) Ka wusiku go gumesa ga kuhanya kakwe misaveni, a xikhati lexi Jesu a nga khongela ka Dadani wakwe a nga kongomisangi kupima kakwe ka zihoxo lezi a vapizani vakwe va nga zi mahile. A ku hambana ni lezo, yena i wulawulile khwatsi hi mahanyela yabye kala wusikwini lego, laha a ngaku ngalo: “Va yi hlayisile a mhaka ya wena.” (Johani 17:6) Hambulezi va nga kala va nga mbhelelangi, yena i va nyikile a wutihlamuleli ga zilaveko za Mufumo wakwe za laha misaveni. (Mateu 25:14, 15; Luka 12:42-44) A kutsumba ni kukholwa loku a ku kombisileko hi vona handle ko kanakana ku va tiyisile lezaku va maha a ntiro lowu a va layileko a kuva va wu maha.

¹⁹ A valanzeli va Jesu va na ni xigelo xa ku pimanyisa a xikombiso xakwe mhakeni leyi. Loku ku hi ku a N’wana wa Nungungulu wo mbhelela i wa hi ni lihlaza-mbilu kutirisaneni ni vapizani vakwe va nga mbhelelangiko, hizalezo hina kota vanhu va vaonhi hi fanele ku kombisa nguvu wunene kutirisaneni ka hina ni vanwani! (Va Le Filipi 4:5) A wutshanwini ga ku kongomisa kupima ka zihoxo za vakhozeli-kulori, hi maha khwatsi hi ku languta a za zi nene ka vona. Wutlhari a kuva hi alakanya lezaku i va kokile. (Johani 6:44) Hakunene, yena i fanele a ku ngha a wona zinene zo kari ka vona, na hinawu hi fanele ku maha lezo. A moya lowo wu ta hi vuna a ku nga ‘tsetseleli zihambunyeto’ ntsena kanilezi wu ta hi vuna kambe a ku hlota matshamu lawa hi nga va dzunzako ka wona. (Mavingu 19:11) A xikhati lexi hi kombisako a kutsumba vamakabye va hina va maKristu, hi va vuna a ku maha lezi va zi kotako ntirweni wa Jehova ni ku kuma litsako ka ntiro lowo. — 1 Va Le Tesalonika 5:11.

20. Xana hi fanele ku maha yini hi tshomba ya wutlhari yi nga hiko na kuecanyiswa leyi yi kumekako ka mitlhatlhambuto ya Ivangeli, niku hikuyini?

²⁰ A mitlhatlhambuto ya Ivangeli xungetano hi wutomi ni wutireli ga Jesu hakunene i tshomba ya wutlhari yi nga hiko na kuecanyiswa! Xana hi fanele ku maha yini hi kota ya xinyikiwo lexi xa lisima li nga hiko na kupimiwa? A kugumeseni ka Kanelo wa le Xitsungeni, Jesu i khongotele lava va nga hi kona lezaku va nga ingisi ntsena a magezu yakwe ya wutlhari kanilezi va maha, kutani ku ma tirisa. (Mateu 7:24-27) A ku zwananisa maalakanyo, zigelo, ni mitiro ya hina mayelano ni magezu ni mitiro ya wutlhari ya Jesu zi ta hi vuna a ku kuma wutomi ga chukwana ka xikhati lexi ni ku tlhela hi simama ndleleni yi yisako wutomini ga pinzukelwa. (Mateu 7:13, 14) Hakunene a ku na ndlela yinwani ya chukwana kutani ya wutlhari leyi hi nga yi tekako!