“A Nga Wulangi Nchumu Ka Vona Ahandle Ka Mufananiso”

1-3. (a) I lungelo muni go kala legi a vapizani va fambako na Jesu va nga nago, niku xana yena i va oloviselisa kuyini a ku alakanya lezi a zi gonzisako? (b) Hikuyini a mifananiso yo humelela yi hehukako a ku yi alakanya?

A VAPIZANI lava va fambako na Jesu va na ni lungelo go kala. Va gonza hi kukongoma ka Mugonzisi wa Hombe. Vazwa a gezu gakwe ha voce a xikhati lexi a nyikako a tlhamuselo wa Mhaka ya Nungungulu a tlhela a va gonzisa a zinene zo tsakisa nguvu. Makunu va fanele ku hlayisa a magezu yakwe ya lisima maalakanyweni yabye ni timbilwini tabye; lexi a hi xona xikhati xa kuva a timhaka takwe ti hlayisiwa hi kutsaliwa.a Hambulezo, Jesu i maha lezaku zi va hehukela a ku alakanya lezi a gonzisako. Hi ndlela muni? Hi magonzisela yakwe, nguvunguvu a wutlhari gakwe ga ku tirisa mifananiso.

² Hakunene, a mifananiso yo humelela a yi hehuki a ku yi rivala. A mutsali wo kari i wonile lezaku a mifananiso “yi hunzulusa tindleve tiva matihlo” niku yona “yi tlhatlha a vaingiseli lezaku va wona timhaka hi zifananiso.” Hi kota ya lezi a zikhati zo tala hi alakanyako khwatsi hi zifananiso, a mifananiso ya zi kota ku maha maalakanyo ma nga khumbekiko ma olova ku ma khoma. A mifananiso ya zi kota a ku maha a mitlhamuselo yi hanya, yi hi gonzisa zigonzo lezi zi zi kotako a ku tiyiswa miehleketweni ya hina.

³ A ku na mugonzisi misaveni loyi a tshukileko a hunza Jesu Kristu hi wutlhari ga ku tirisa mifananiso. Kala nyamutlha, a mifananiso yakwe ya alakanyiwa hi kuhehuka. Hikuyini Jesu a nga khomelela nguvu ka magonzisela lawa? Zini zi nga maha lezaku a mifananiso yakwe yiva yo humelela nguvu? Xana hi nga gonzisa kuyini a ku tirisa a magonzisela lawa?

4, 5. Hikuyini Jesu a tirisileko mifananiso?

⁴ A Biblia gi nyika zigelo zimbiri za lisima lezi zi mahileko Jesu a tirisa mifananiso. Xo sangula, a kumaha kakwe lezo ku tatisile a wuprofeti. Ka Mateu 13:34, 35, ha gonza: “Jesu i lo . . . kanela ka zidlemo hi mifananiso; a nga wulangi nchumu ka vona ahandle ka mufananiso; Kasi ku fela ku tatiseka lezi zi nga kanelwe hi muprofeti, aku: Nzi ta vulula nomu wa mina hi mifananiso.” A muprofeti loyi a kumbukilweko hi Mateu kuve mutsali wa Tisimu 78:2. A muyimbeleli wa Tisimu i lo tsala hi ku pimiselwa hi moya wa Nungungulu ka mazana ya malembe mahlweni ka kupswaliwa ka Jesu. Ehleketa lezaku lezo zi wula yini. Hi mazana ya malembe na ka ha hi mahlweni, Jehova i lo boha lezaku Messia i wa ta gonzisa hi mifananiso. Hakunene, Jehova i fanele ku nyika lisima a magonzisela lawa.

⁵ Xa wumbiri, Jesu i tlhamusele lezaku i tirisile mifananiso kasi ku hambanyisa lava a timbilu tabye ti nga “nonohile.” (Mateu 13:10-15; Isaya 6:9, 10) Xana a mifananiso yakwe yi zi kotisile kuyini a ku paluxa lezi zi nga hi timbilwini ta vanhu? Ka zikhati zo kari, yena i wa lava lezaku a vaingiseli vakwe va kombela a tlhamuselo kasi va kuma mongo wontlhe wa magezu yakwe. A vanhu va kutikoramisa va wa xuva a ku wutisa, kuveni a va kutikulisa kutani va nga khataliko va wa nga xuvi lezo. (Mateu 13:36; Marku 4:34) Zonake a mifananiso ya Jesu yi kombile zinene ka lava a timbilu tabye ti nga hi ni ndlala ya zona; hi xikhati xa xinwe, a mifananiso yakwe yi fihlile zinene ka lava va timbilu ta matshanza.

 6. Xana a mifananiso ya Jesu yi tirele makhungo wahi ma vunako?

⁶ A mifananiso ya Jesu yi tirele makhungo yo hlaya ma vunako. Yona yi vuxile kutsakela, yi kuca vanhu lezaku va ingisela. Yi kombisile zifananiso za maalakanyo lezi zi nga kari zi olova a ku zi zwisisa. Kota lezi zi wonilweko kusanguleni, a mifananiso ya Jesu yi vunile a vaingiseli vakwe lezaku va alakanya magezu yakwe. A Kanelo wa le Xitsungeni, lowu wu tsalilweko ka Mateu 5:3–7:27, xikombiso xo dlunyateka nguvu xa kutirisa ka Jesu a mifananiso hi matsenya. Hi kuwula ka tlhatlhambuto wo kari, a kanelo lowu wu na ni ku hunza a 50 wa mawulawulela yo fananisa. Kasi ku zwisisa a ku lezo zi wula yini, tiva lezaku a kanelo lowu wa zi kota ku gonziwa hi gezu go tlakuka hi xipimo xa 20 wa timeneti. Hi zambo lego, a wulawulela ginwe ni ginwani go fananisa gi wuliwa hi xipimo xa 20 ni 20 wa tisegundo! Zi te dlunya lezaku Jesu i wa wona a lisima la ku tirisa mifananiso!

 7. Hikuyini hi faneleko ku pimanyisa a matirisela ya Jesu ya mifananiso?

⁷ Kota valanzeli va Kristu, hi fanele ku pimanyisa a magonzisela yakwe, a ku patsa ni kutirisa kakwe mifananiso. A ku fana ni tikhanakhana leti ti engetelako kunanziha ka zakuga, a mifananiso yo humelela ya zi kota ku maha lezaku a kugonzisa ka hina ku tsakisa vanwani. A mifananiso leyi yi pimisilweko khwatsi ya zi kota kambe ku maha lezaku a zinene za lisima zi hehuka a ku zi khoma. Makunu a hi kambisiseni a zigelo zo kari lezi zi mahileko lezaku a mifananiso ya Jesu yiva yo humelela. Zonake hi ta zi kota ku wona lezi hi nga tirisisako zona hi ndlela yi nene a magonzisela lawa ya lisima.

8, 9. Xana Jesu i tirisisile kuyini a kuringanisa ko olova, niku zini zi mahileko lezaku a kuringanisa loku a ku tirisileko kuva ko humelela?

⁸ Kugonziseni kakwe, Jesu zikhati zo tala i tirisile kuringanisa ko olova loku ku nga lava magezu matsongwani. Hambulezo, a magezu yo olova ma kombisile zifananiso za maalakanyo ma tlhela ma gonzisa zinene za moya za lisima hi kudlunyateka. Hi xikombiso, a xikhati lexi a nga khongotela vapizani vakwe lezaku va nga vileli hi zilaveko za siku ni siku, yena i ringanisile a matshamela yabye ni “tinyanyani ta tilo” ni “makhon’wa ya lomu khwatini.” A tinyanyani a ti byali ni ku tshovela, ge hambu makhon’wa a ma tiri, hambu ni ku luka. Hambulezo, Nungungulu wa zi hlayisa. A mhaka leyi ya olova ku yi zwisisa — ku nga lezaku, loku Nungungulu a hlayisa tinyanyani ni zitsangi, hakunene i ta hlayisa a vanhu lava ‘a kuranga va lavako mufumo.’ — Mateu 6:26, 28-33.

⁹ Jesu kambe i tirisile nguvu a mifananiso, leyi yi nga ni ntamu nguvu a ku hunza kuringanisa. A mifananiso yi wulawulisa a ku khwatsi a nchumu wo kari wova wunwani. Laha kambe yena i tirisile kufananisa ko olova. Ka khati go kari, i lo byela lezi a vapizani vakwe: “Nwina mu kuwonekela ka tiko.” Zi wa ta karata nguvu a kuva a vapizani va nga wu zwisisi a mongo wa mufananiso lowo, wu nga lezaku, hi magezu ni mitiro yabye, vona va wa zi kota ku tsika a kuwonekela ka zinene za moya ku woningela ni ku vuna vanwani a ku dzunza Nungungulu. (Mateu 5:14-16) Wona yinwani mifananiso leyi yi tirisilweko hi Jesu: “Nwina mu munyu wa misava” niku “Mina nzi tshinya ga vina, nwina mu maravi.” (Mateu 5:13; Johani 15:5) A mawulawulela lawo yo fananisa ma na ni ntamu kuoloveni ka wona.

10. Hi zihi zikombiso zo kari zi ku kombako a matirisela ya mifananiso kugonziseni ka wena?

¹⁰ U nga yi tirisisa kuyini a mifananiso kugonziseni ka wena? A wu faneli ku pimisa hi timhaka to leha ni to karata. Zama ku ehleketa ntsena hi kufananisa ko hehuka. Alakanyela hi loku u kari u wulawula hi mhaka ya kuvuka ka vafileko na u lava ku fananisa lezaku a ku vuxa vafileko a zi karati ka Jehova. Hi kwihi a kufananisa loku ku tako maalakanyweni ya wena? A Biblia gi tirisa kuetlela kota mufananiso wa kufa. U nga ha wula lezi, “Nungungulu wa zi kota a ku vuxa vafileko hi kuhehuka ka ku fana ni loku hi vuxa munhu hi wurongweni.” (Johani 11:11-14) Alakanya ku khwatsi u lava ku fananisa lezaku a vanana va na ni xilaveko xa liranzo ni kukhatalelwa lezaku va kula khwatsi. Hi xihi xikombiso u nga wa ta xi tirisa? A Biblia gi tirisa a kufananisa loku: A vanana va “fana ni makhuhu [mahluke] ya mioliva.” (Tisimu 128:3) U nga ha wula uku, “A liranzo ni kukhatalelwa ka nwanana zi fana ni masani ni mati ka sinya.” Loku a kufananisa ku hehukile, zi ta olovela a vaingiseli va wena lezaku va kuma a mongo wa mhaka.

11. Nyika zikombiso xungetano hi lezi a mifananiso ya Jesu yi kombisileko zona a zilo lezi yena handle ko kanakana a zi wonileko a xikhati lexi a nga kari a kula le Galilea.

¹¹ Jesu i wa hi tlhari kutiriseni ka mifananiso leyi yi nga yelana ni wutomi ga vanhu. A wunyingi ga mifananiso yakwe yi wa kombisa a ziyimo za siku ni siku lezi a nga zi wonile a xikhati lexi a nga kari a kula le Galilea. Alakanya hi xikhatanyana xungetano hi wutomi gakwe laha misaveni. Makhati mangani a nga wona a mamani wakwe na a gaya mavele, na a chela comelo ka mapa, na a lumeka kandiya, kutani ku swiyela yindlu? (Mateu 13:33; 24:41; Luka 15:8) Makhati mangani a nga wona a vakukuti na va wisa tikoka tabye lomu Bimbini ga Galilea? (Mateu 13:47) Makhati mangani a nga wona a vanana na va hlakana wutshanwini go xavisa? (Mateu 11:16) Handle ko kanakana Jesu i wonile a zinwani zilo zo toloveleka lezi zi kumbukiwako ka mifananiso yakwe yo tala — a timbewu na ti xwanyiwa, a mibuzo yo tsakisa ya muchado, ni masimu ya mavele ma buvako laha munwini. — Mateu 13:3-8; 25:1-12; Marku 4:26-29.

12, 13. Hikuyini zi nyawulako a kuva Jesu a tirisile a ndlela leyi yi sukako ‘hi le Jerusalema yiya Jeriko’ kasi ku nyika mongo wa mhaka yakwe ka mufananiso wa muSamaria nene?

¹² Lomu mifananisweni yakwe, Jesu i kumbukile mitlhamuselo leyi yi nga tiviwa khwatsi hi vaingiseli vakwe. Hi xikombiso, yena i lo sangula a mufananiso wakwe wa muSamaria nene hi ku wula lezi: “A munhu wo kari i wa relela hi le Jerusalema, aya Jeriko; i lo wela mandleni ya zigevenga, zi nga mu runzuwulela tinguwo, zi muba, . . . zi mu siya na hi kusuhani ni kufa.” (Luka 10:30) Hi kunyawulako, Jesu i lo kumbuka a ndlela yi nga suka ‘hi le Jerusalema, yiya Jeriko’ kasi ku chikelela a mongo wa mhaka yakwe. A xikhati lexi a nga hlawutela a mufananiso lowu, yena i wa hi Judia, ku nga hiko kule ni Jerusalema; hikwalaho a vaingiseli vakwe handle ko kanakana va wa yi tiva a ndlela leyi yi nga kari yi kumbukiwa. A ndlela leyo yi wa tiviwa kota ya mhango, nguvunguvu loku munhu a famba yece ka yona. A ndlela leyo yi wa hunza hi ka tlhava legi gi nga hi ni kudjikadjika nguvu na ku nga hunzi nguvu vanhu, lezi zi nga kari zi vanga matshamu yo tala ya ku fihlala makhamba.

¹³ Jesu i patsile mitlhamuselo yinwani yo engeteleka yi tiviwako khwatsi xungetano hi ndlela leyi yi nga suka ‘hi le Jerusalema yiya Jeriko.’ Maringano ni mufananiso lowu, a kusangula hi mupristi zonake ku lanzela muLevi vonawo va wa famba hi ndlela leyo — hambulezi va nga kala ni ku nyima va vuna loyi a weleko mhangweni. (Luka 10:31, 32) A vapristi va wa tira tempeleni le Jerusalema, niku va wa vuniwa hi vaLevi. A vapristi vo tala ni vaLevi va wa tshama Jeriko ka xikhati lexi va nga tiriko tempeleni; Jeriko i wa kumeka ka 23 wa tikilometro ntsena a ku suka hi Jerusalema. Hikwalaho, zi wa koteka a kuva va woniwa ndleleni leyi. Wona kambe lezaku Jesu i lo wulawula hi muenzi loyi a nga “relela” — na ku nga hi ku kwela — ​ndleleni yi sukako “hi le Jerusalema.” Lezi zi wa zwisiseka ka vaingiseli vakwe. Jerusalema i wa hi ka wutshamu go tlakuka a ku hunza Jeriko. Hi kota ya lezo, loku a enza ku suka “hi le Jerusalema,” a muenzi hakunene i wa ta “relela.”b Jesu i wa alakanyela khwatsi a vaingiseli vakwe.

14. A xikhati lexi hi tirisako mifananiso, xana hi nga alakanyelisa kuyini a vaingiseli va hina?

¹⁴ A xikhati lexi hi tirisako mifananiso, hinawu hi fanele ku alakanyela a vaingiseli va hina. Hi zihi zilo zo kari xungetano hi vaingiseli va hina lezi zi nga khumbako a kuhlawula ka hina mifananiso? Kuzilava a zilo zo kota tanga, mahanyela kutani mudawuko wa ngango, ni ntiro zi fanele ku alakanyelwa. Hi xikombiso, a mufananiso wu kumbukako a mitlhamuselo xungetano hi wurimo wu nga ha zwisisiwa hi kuhatlisa ka xipanze lexi ku hanyako varimi a ku hunza doropeni ga hombe. A wutomi ni mitiro ya siku ni siku ya vaingiseli va hina — vana vabye, muti wabye, zihungato zabye, kuga kabye — ​zi nga hava xiseketelo xa mifananiso yo faneleka.

15. Hikuyini yi nga hlamalisiko a mhaka ya lezaku Jesu i wa hi ni wutivi go eta xungetano hi zivangwa?

¹⁵ A kutala ka mifananiso ya Jesu yi kombisa a wutivi gakwe xungetano hi zivangwa, zi patsako tisinya, zihari, ni tinguva. (Mateu 16:2, 3; Luka 12:24, 27) Xana i gi kumile kwihi a wutivi lego? A xikhati lexi a nga kari a kula le Galilea, handle ko kanakana ive ni xikhati xinyingi xa ku cuwukisela zivangwa. Lezi zi nyawulako nguvu a ku hunza lezo hi lezaku Jesu hi yena “a matewula ya zivangwa zontlhe,” niku Jehova i mu tirisile kota “xigogo xa mitiro” kuvangeni ka zilo zontlhe. (Va Le Kolosi 1:15, 16; Mavingu 8:30, 31) Xana ya hlamalisa a mhaka ya lezaku Jesu i wa hi ni wutivi go eta xungetano hi zivangwa? A hi woneni lezi yena a tirisisileko zona a wutivi lego hi wutlhari.

16, 17. (a) Zini zi kombako lezaku Jesu i wa ma tiva khwatsi a matshamela ya tiyivu? (b) Xikombiso muni xi kombako lezaku hakunene a tiyivu ta ingisa a gezu ga murisi wa tona?

¹⁶ Alakanya lezaku Jesu i lo ti tivekisa kota “murisi nene” niku a valanzeli vakwe i te “tiyivu.” A magezu ya Jesu ma lo komba lezaku yena i wa tolovelene nguvu ni matshamela ya tiyivu to fuyiwa. I wa zi tiva lezaku ku wa hi ni kubohana ko hlawuleka xikari ka murisi ni tiyivu takwe. I wonile lezaku a zivangwa lezo zo tsumbeka zi wa ti yimisele a ku rangelwa niku zi wa lanzela a murisi wa zona hi kutsumbeka. Hikuyini a tiyivu ti lanzela murisi wa tona? “Hakuva ta gi tiva a gezu gakwe,” ku wulile Jesu. (Johani 10:2-4, 11) Xana a tiyivu ta gi tiva a gezu ga murisi wa tona hakunene?

¹⁷ Hi kuwona kakwe wutsumbu, George A. Smith i tsalile bhukwini gakwe The Historical Geography of the Holy Land: “Zikhati zo kari hi wa humula ni hlikanhi kusuhani ni tihlowo letiyani ta Judia, laha a ka tona a varisi vanharu kutani mune va relelako ni mitlhambi yabye. A mitlhambi yi wa patsana, niku hi hlamalile lezaku xana murisi munwe ni munwani i wa ta wu tivisa kuyini a ntlhambi wakwe. Kanilezi anzhako ka kuva ti nwile mati ni ku khana, a varisi hi munwe munwe va wa suka vaya ka matlhelo yo hambana ya nkova, niku a munwe ni munwani i wa vitana hi mavitanela yakwe; zonake a tiyivu ta murisi munwe ni munwani ti wa ti hambanyisa ni leti tinwani tiya ka murisi wa tona, niku a mitlhambi yi wa hangalaka hi ndlela yinene khwatsi hi lezi yi nga tisa zona.” Jesu i wa hlawulile a mufananiso wa wu nene nguvu lezaku a dlunyatisa a mhaka yakwe, ku nga lezaku loku hi tiva ni ku ingisa a tigonzo takwe ni loku hi lanzela wurangeli gakwe, makunu hi nga hlayisiwa hi “murisi nene.”

18. Xana hi nga ma kuma kwihi a mahungu xungetano hi zivangwa za Jehova?

¹⁸ Xana hi nga gonzisa kuyini a ku tirisa mifananiso yi susiwako ka zivangwa? A matshamela yo hlawuleka ya zihari ma nga ha nyika xiseketelo xa kuringanisa ko olova ni ko humelela. Hi nga ma kuma kwihi a mahungu xungetano hi zivangwa za Jehova? A Biblia gi tele hi wutivi gi yelanako ni zihari zo hambanahambana, niku ka zikhati zo kari, gona gi tirisa a matshamela ya zihari hi ndlela ya kufananisa. A Biblia gi kumbuka a kutsutsuma ko fana ni ka mhuti kutani yingwe, kutlhariha ko fana ni ka nyoka, ni kungavi ni wumbyori a ku fana ni tuva.c (1 Kronekele 12:8; Habakuka 1:8; Mateu 10:16) A zinwani zibuka za mahungu i A Sentinela, Despertai!, ni manwani mabhuku ma humesiwako hi Timboni ta Jehova. U nga gonza zo tala hi ku wona lezi a mabhuku lawo ma tirisisako zona a kuringanisa ko olova ku susilweko ka zihlamaliso za zivangwa zo tala za Jehova.

19, 20. (a) Kasi ku paluxa a kukholwa ka mawunwa, xana Jesu i tirisisile kuyini a ximaho xa ha hiko ku maheka hi ndlela yi humelelako? (b) Xana hi nga tirisisa kuyini a wutomi ga lisine ni matshango kugonziseni ka hina?

¹⁹ A mifananiso yo humelela ya zi kota kuva ya zikombiso za wutomi ga lisine. Ka khati go kari, Jesu i lo tirisa ximaho xi nga ha hi ku maheka kasi ku paluxa kota mawunwa a kukholwa ka lezaku a mhango yi wela lava va fanelwako hi yona. I te ngalo: “Lavo va khume ni ntlhanu ni vanharu, lava va nga welwa hi likhokhola la Siloame, li va daya; mu alakanya lezaku va wa hi vanyamilanzu ku hunza vanwani lava va akileko Jerusalema ke?” (Luka 13:4) Hakunene, a mihefemulo leyo ya 18 a yi lovangi hi kota ya xionho xo kari xi nga khunguvanyisa Nungungulu. A ku hambana ni lezo, a kufa kabye ka mhango ku mahekile hi kota ya “xikhati, zi dzuka zi va humela.” (Mutshawuteli 9:11) Hikwalaho Jesu i lo kaneta a gonzo ya mawunwa hi ku komba a ximaho lexo xi nga tiviwa khwatsi hi vaingiseli vakwe.

²⁰ Xana hi nga tirisisa kuyini a wutomi ga lisine ni matshango kugonziseni ka hina? Alakanyela ku khwatsi u wulawula hi kutatiseka ka xiprofeto xa Jesu xungetano hi xiwoniso xa kuvakona kakwe. (Mateu 24:3-14) U nga ha kumbuka mahungu ma ha hiko ku maheka xungetano hi tiyimpi, tindlala, kutani kutsekatseka ka misava kasi ku komba lezaku a zikombiso zo kongoma za xiwoniso za tatiseka. Kutani u nga ha alakanyela lezaku u lava ku tirisa a tshango go kari kasi ku fananisa a kucica ku patsekako kuambaleni ka wumunhu giswa. (Va Le Efesusi 4:20-24) Xana u nga gi kuma kwihi a tshango lego? U nga ha kambisisa a midawuko yo hambanahambana ya makholwa-kuloni, kutani u nga ha tirisa a tshango go kari gi tsalilweko ka bhuku go kari ga Timboni ta Jehova.

21. Michachazelo muni leyi yi tako hi kuva mugonzisi wo humelela wa Mhaka ya Nungungulu?

²¹ Hakunene, Jesu i wa hi Mugonzisi wa Hombe! Kota lezi hi zi wonileko ka xipanze lexi, a ku “gonzisa . . . na a kanela ivangeli” zi wa hi ntiro wakwe wutomini. (Mateu 4:23) I ntiro wa hinawu wutomini. A nchachazelo wa kuva mugonzisi wo humelela ngwa hombe. A xikhati lexi hi gonzisako, hi nyika vanwani, niku a kunyika loko ku neha kukateka. (Mitiro 20:35) A kukateka loko kutsaka ka ku tiva lezaku hi nyika a nchumu wa lisima li nga mbheliko — a zinene xungetano hi Jehova. Ha zi kota kambe a kuva ni kutsaka loku ku tako hi ku tiva lezaku hi lanzela a xikombiso xa Jesu, a Mugonzisi wa hombe ka vontlhe loyi a fambileko misaveni.