U WA ZI TIVA?

A vaJuda va wa hatlisela ku lahla vanhu loku vafa, niku a kutala ka zikhati ku wa hi ka siku galego va fako hi gona. Ku wa hi ni zigelo zimbiri kasi ku maha lezo hi xihatla. Xo ranga, a zirumbi a zi hlweli ku bola hi kota ya lezi ku hisako nguvu le Médio Oriente. Xa wumbiri, hi kuya hi kupima ka vanhu xikhatini lexo, a ku tsika xirumbi hi masiku zi wa kombisa ku chipisa matsuva zinwe maxaka yakwe.

Hi wutsongwani ga kona, a tiIvangeli ni bhuku ga Mitiro ma hlawutela a mune wa mitlhatlhambutelo ya kulahliwa ka vanhu hi siku galegi va fileko hi gona. (Mateu 27:57-60; Mitiro 5:5-10; 7:60–8:2) Mazana ya malembe mahlweni, laha Jakobe a nga kari a famba ni ngango wakwe, a sati wakwe Rakeli i lofa. Wutshanwini ga ku teka a xirumbi xakwe a famba naxo xilahleni xa va ngango wakwe, Jakobe i lo mu lahla ka xilahla xo kari “ndleleni ya kuya . . . Betlehema.” — Genesisi 35:19, 20, 27-29.

A mitlhatlhambutelo ya Biblia xungetano hi malulamiselo ya ku lahla munhu yi komba lezaku a vaJuda va wa longisela a xirumbi hi wukheta kasi ku ya lahla. A maxaka ni vanghana va wa hlambisa a xirumbi xa matsuva loye, va xi tota mafura, va guma va xi fumbela hi tinguwo. (Johani 19:39, 40; Mitiro 9:36-41) A vaakelani ni vanhu vanwani va wata va ta kombisa kubayiseka kabye va tlhela va chavelela a ngango lowo. — Marku 5:38, 39.

A mingango yo tala ya vaJuda yi wa lahla a vafileko vabye ka timhako kutani ka zilahla zi nga kehliwa laha ka ribye go olova gi kumekako ka matlhelo yo tala le Israeli. Hi ku maha lezo, va wa lanzela xikombiso xa tihloko ta mingango ta xikhatini xi hunzileko. Abrahama, Sara, Isaka, Jakobe ni vanwani va lahlilwe ka mhako ya Makapela kusuhani ni Hebroni. — Genesisi 23:19; 25:8, 9; 49:29-31; 50:13.

Jesu i lahlilwe ka xilahla xi kehlilweko laha ka ribye. (Marku 15:46) A zilahla lezo a kutala ka zikhati zi wa hi ni nyangwa yo hlongana. Lomu nzeni ku wa kehliwa mikele yo hlayanyana, kutani matshamu yo kari lomu mareveni, laha ku nga lahliwa kona a ziro za ngango. Loku a nyama yi bolile, a marambu ma wa wungeletelwa ma cheliwa ka xibhokisana xi vitwako ku ossuário (xibhokisana xa marambu), kota lezi zi nga mahiswa zona masikwini ya Jesu. Hi ndlela leyo, a ngango wu wa vulula wutshamu ga ku lahla vanwani.

Lezi a Sabado gi nga hi siku ga kuhumula hi kuya hi Nayo wa Mosi, a vaJuda va wa nga faneli ku lahla munhu hi siku lego. Kota lezi Jesu a ngafa na ku kiyela tihora tinharu lezaku a Sabado gi sangula, Josefa wa le Arimatea ni vanwani va mu lahlile na va nga se mbheta ku longisela xirumbi xakwe kasi ku lahla. (Luka 23:50-56) Hi xigelo lexo, a vanghana vo kari va Jesu va yile xilahleni xakwe anzhako ka Sabado kasi ku ya mbhetisa ku longisela. — Marku 16:1; Luka 24:1.