Tirela Nungungulu hi kutsumbeka hambu loku u kumana ni “zikarato zo tala”

 1. Hikuyini a malanza ya Jehova ma kalako ma nga hlamali loku ma kumana ni zikarato?

XANA za ku dzukisa a ku tiva lezaku u ta kumana ni “zikarato zo tala” na u nga se kuma nchachazelo wa wutomi ga pinzukelwa ke? Kuzilava a zi ku dzukisi. Kani u muswa lisineni, kani u nanza ga Jehova hi kale, wa zi tiva lezaku a tiko ga Satani gi tele hi zikarato. — Kuv. 12:12.

 2. a) Ahandle ka zikarato lezi zi humelelako vanhu vontlhe va nga mbhelelangiko, lixaka muni la zikarato leli a maKristu ma kumanako nalo? (Wona mufota laha hehla.) b) Himani a vangako zikarato za hina, niku hi zi tivisa kuyini?

² Ahandle ka zikarato lezi vanhu vontlhe va nga mbhelelangiko va kumanako nazo, a maKristu ma kumana ni lixaka linwani la zikarato. (1 Kor. 10:13) Zikarato muni? Tixanisa ta hombe hi kota ya ku ingisa milayo ya Nungungulu. Jesu i te ngalo ka valanzeli vakwe: “A nanza a hi ga hombe ku hunza a hosi ya gona. Loku va xanisile mina, va ta xanisa na nwina kambe.” (Joh. 15:20) Himani a vangako tixanisa leto? Hi Satani, loyi a Biblia gi wulawulako hi yena kota ‘nghala yi dzumako’ leyi yi ‘hlotako ku khadamula’ vanhu va Nungungulu. (1 Ped. 5:8) Satani i tirisa ni xihi na a zama ku tshova a kutsumbeka ka vapizani va Jesu. Wona lezi zi nga humelela mupostoli Paule.

3-5. a) Xikarato muni lexi Paule a nga kumana naxo le Listra? b) A magezu yakwe xungetano hi ku kumana ni zikarato ma wa tiyisa hlana hi ndlela muni?

³ Paule i xanisilwe makhati yo hlaya hi kota ya kukholwa kakwe. (2 Kor. 11:23-27) A ginwe ga makhati lawo kuve le Listra. Anzhako ka ku hanyisa munhu a nga pswaliwa na a lamele milenge, Paule ni munghana wakwe Barnabasi va lo dumiswa a ku khwatsi vanungungulu. Hikwalaho, va lo boheka ku khongotela xidlemo lexo xi nga tele hi litsako lezaku xi nga va khozeli. Kanilezi, hi xitshuketi ku lo chikela valala vabye va vaJuda va ta wulawula kubiha ha Paule na Barnabasi. A vanhu lavo va lo kholwa, va rola maribye va gandla Paule va mu siya na va alakanya lezaku i file. — Miti. 14:8-19.

⁴ Anzhako ka ku enzela Derbe, Paule na Barnabasi “va lo tlhelela Listra, ni le Ikoniume, ni le Antiokia, na va tiyisa a mihefemulo ya vapizani, va va khongotela ku tiyisela kukholweni, vaku hi yimelwe hi ku enghena mufunweni wa Nungungulu hi zikarato zo tala.” (Miti. 14:21, 22) A magezu lawa u nga tshuka u nga ma zwisisi. Phela a ku tiva lezaku u ta kumana ni “zikarato zo tala” zo khwatsi za mbheta ntamu, a zi tiyisi hlana. Makunu Paule na Barnabasi va ‘tiyisile vapizani’ hi mahungu ma wulawulako hi zikarato zo tala hi ndlela muni?

⁵ A hlamulo wa kona hi nga wu kuma loku hi hlola khwatsi a magezu ya Paule. A nga wulangi ntsena lezaku “hi yimelwe hi zikarato zo tala.” Kanilezi i te ngalo: “Hi yimelwe hi ku enghena mufunweni wa Nungungulu hi zikarato zo tala.” Hikwalaho Paule i tiyisile vapizani hi ku wulawula hi nchachazelo wa ku hanya hi kutsumbeka. Lezo zi wa nga hi noro. Jesu i wa wulile lezi: “Loyi a timiselako kala magumo, hi yena a ta nga hanyiswa.” — Mat. 10:22.

 6. I nchachazelo muni wu to kumiwa hi lava va timiselako?

⁶ Loku hi timisela, hi ta kuma nchachazelo. Ka maKristu ma totilweko, a nchachazelo lowo wutomi ga kungafi le tilweni kota ziga-tshomba na Jesu. Ka “tiyivu tinwani,” wutomi ga pinzukelwa kwalaha misaveni laha “a kululama ku tshamileko kona.” (Joh. 10:16; 2 Ped. 3:13) Hambulezo, kota lezi Paule a wulileko, hi ta kumana ni zikarato zo tala zalezi. Wona tixaka timbiri ta zikarato lezi hi nga kumanako nazo.

 7. Zikarato muni lezi zi nga wuliwako lezaku kuvukelwa hi kukongoma?

⁷ Jesu i wa sina a wulile lezi: “Hakuva va ta mu yisa tihubyeni, mu biwa masinagogeni; mu ta yima mahlweni ka vafumeli ni tihosi hi kota ya mina.” (Marku.13:9) Kota lezi a magezu lawa ma zi kombisako, a maKristu yo kari ma ta kumana ni zikarato za kuxaniswa ka xiviri, kuzilava na zi kucetelwa hi varangeli va wukhongeli kutani va politika. (Miti. 5:27, 28) Ehleketa kambe hi xikombiso xa Paule. Xana i tlhelele nzhako hi kota ya tixanisa leto? Ahihi. — Gonza Mitiro 20:22, 23.

8, 9. Paule i kombisile kuyini lezaku i wa ti yimisele ku timisela, niku a vokari masikwini ya hina va kombisa kuyini a kutiyimisela loko ke?

⁸ Paule i lo tiya hlana mahlweni ka kuvukela ko kongoma ka Satani, aku: “A nzi khatali nchumu hi kuhanya ka mina, a nzi wuli lezaku ku na ni lisima ka mina, kasi nza fela ku mbheta a kufamba ka mina, ni ntiro lowu nzi wu amukeleko hi ka Hosi Jesu, lezaku nzi kustumunya hi ivangeli ya tipswalo ta Nungungulu.” (Miti. 20:24) Zi te dlunya lezaku Paule i wa nga chavi tixanisa. Kanilezi, i wa ti yimisile ku timisela ni xihi xi tako. Lexi a nga xi lava nguvu ku “kustumunya hi ivangeli” na ku nga khataliseki a zikarato lezi a nga wa ta kumana nazo.

⁹ Inyamutlha, a kutala ka vamakabye va hina va kombisa kutiyimisela loko. Hi xikombiso, ka tiko go kari, a Timboni to kari ti mbhetile xipimo xa 20 wa malembe na ti hi paxweni hi kota ya ku nga ti ngheniseli ka politika. Va wa nga tshuki va yiswa kulamulweni, hakuva a tiko lego gi wa nga hi na malulamiselo ya ku lamula lava va alako ku nghenela zilo za politika hi kota ya tivalo. Le paxweni, va wa nga vumeli lezaku va enzelwa hambu hi maxaka yabye, niku a vokari va wa biwa va tlhela va xanisiwa hi tindlela to hambanahambana.

10. Hikuyini hi nga faneliko ku chava zikarato zi humelelako hi xitshuketi?

¹⁰ A vamakabye va hina ka matshamu manwani va kumana ni zikarato zi humelelako hi xitshuketi. Loku lezo zi tshuka zi ku humelela, u nga chavi. Ehleketa hi Josefa. I xavisilwe kota khumbi, kanilezi Jehova i lo “mu tlhatlhisa makhombyeni yakwe wontlhe.” (Miti. 7:9, 10) Jehova a nga maha zalezo ka wenawu. U nga tshuki u rivala lezaku Jehova wa “zi kota ku hlanguta kuringweni lava va chavako Nungungulu.” (2 Ped. 2:9) U ta simama ku tsumba Jehova, na u tiva lezaku i ta ku tlhatlhisa tikweni legi go biha a tlhela a ku nyika litsako wutomini gi nga mbheliko hasi ka Mufumo wakwe ke? U na ni zigelo zo tala za ku maha lezo u tlhela u tiya hlana u yimisana ni zikarato. — 1 Ped. 5:8, 9.

11. A kuvukela ka wutshiva ka Satani ku hambanisa kuyini ni kuvukela ko kongoma?

¹¹ A lixaka linwani la zikarato lezi hi nga ha kumanako nazo kuvukelwa ka wutshiva. Ku hambanisa kuyini ni kuvukelwa ko kongoma ka tixanisa ke? A kuvukelwa ko kongoma ku fana ni xihuhuri lexi xi bako xi hahlula yindlu ya wena hi xitshuketi. Kasi a kuvukelwa ka wutshiva ku fana ni muhlwa lowu wu nghenako wuga tisinya ta yindlu ya wena hi kutsongwani-kutsongwani kala yiwa. Hi kuvukelwa loku, a munhu a nga tshuka a nga tekeli ku yi wona mhango ya kona.

12. a) Hi yihi yinwe ya tindlela ta wutshiva leti Satani a ti tirisako, niku hikuyini a humelelako nguvu? b) A gome gi mu khumbisile kuyini Paule?

¹² Satani i lava ku hohlota a kuzwanana ka wena na Jehova, ku ngava hi kuvukela ko kongoma ka tixanisa kutani ku daya kukholwa ka wena hi kutsongwani-kutsongwani hi kuvukela ka wutshiva. A yinwe ya tindlela ta wutshiva leti Satani a humelelako ha tona ku mbheta ntamu. Mupostoli Paule i wa tshuka a mbhela ntamu, ava ni gome. (Gonza Va Le Roma 7:21-24.) Makunu hikuyini Paule — a wanuna wo tiya loyi kuzilava a nga hi xiro xa hubye yi fumako ya zana ga malembe go sangula — a ti wulileko lezaku “munhu wa makhombo” ke? Paule i wulile lezaku i wa ti zwisa lezo hi kota ya kungambheleli kakwe. I wa lava ku maha lezi zi nga zi nene, kanilezi i wazwa ntamu wunwani wu ngalwa naye. Loku ku hi lezaku wa tshuka u ti zwisa lezo, xana a zi ku tiyisi hlana a ku tiva lezaku hambu mupostoli Paule i kumene ni xikarato lexo ke?

13, 14. a) Xini xi mahako malanza yo kari ya Nungungulu ma mbhela ntamu? b) Himani a lavako lezaku a kukholwa ka hina ku hohloka, niku hikuyini?

¹³ A vamakabye vo tala va tshuka va mbhela ntamu, va karateka, hambu ku ti wona na va nga vuni nchumu. Hi xikombiso, a phayona go kari go hiseka legi hi to gi chula vito ga Dulce gi ngalo: “Nzi tshama hi ku alakanya xihoxo nzi xi mahileko, nzi tlhela nzi tizwa na nzi nga hi wa nchumu makhati wontlhe. Loku nzi alakanyela zontlhe zilo za hava lezi nzi mahileko, zi nzi maha nzi alakanya lezaku a ku na ndlela ya ku munhu a nzi ranza, hambu Jehova.”

¹⁴ Xini xi mahako malanza yo kari yo hiseka ya Jehova, yo fana na Dulce, ma mbhela ntamu ke? Ku ngava ni zigelo zo tala. A vokari ku ngava kubyekelela ntsena va nga nako ka ku ti wonela hasi. (Mav. 15:15) A vanwani va nga ha ti zwisa lezo hi kota ya mababyi yo kari ma khumbako maalakanyo. Kani hi xihi xivangelo xa kona, hi fanele ku alakanya lezaku Satani i lava ku lonzowota a kutizwa loko. Himani munwani a lavako lezaku hi mbhela ntamu laha ka kuza hi tsukula? Himani a lavako lezaku u tizwa u hi ni nanzu wa hombe lowu yena a nga nawo ke? (Kuv. 20:10) Hi Satani, a ku na munwani. A lisine hi lezaku kani i hi vukela hi kukongoma kani i tirisa mano ya wutshiva, a kungo ga Satani hi galegi ga ginwe — ku hi maha hi karateka, hi hola, hi tlhela hi zi tsika. Hi lisine, a vanhu va Nungungulu va le yimpini hi tlhelo ga moya!

15. Hi nga kombisisa kuyini lezaku hi ti yimisele ku nga hluliwi hi gome?

¹⁵ Ti yimisele ku nga tshuki u rereka kulweni ka wena. Tshama na u alakanya a nchachazelo. Paule i lo tsalela maKristu ya le Korinte aku: “A hi rereki; hambu loku a munhu wa hina wa lahandle a hlakala, a munhu wa hina wa lomu nzeni i mahiwa muswa masiku ni masiku. Hakuva a kuxaniseka ka hina ko hehuka ka xikhatanyana ntsena, ka hi tirela a ntsengo wa hombe wa wudumo ga pinzukelwa.” — 2 Kor. 4:16, 17.

16. Hikuyini zi nga za lisima ku ti longisela zalezi kasi kulwa ni zikarato?

¹⁶ Kota lezi hi zi wonileko, Satani i na ni “mano” yo tala. (Efe. 6:11) A munwe ni munwani wa hina i fanele ku lanzela a wusungukati gi nga ka 1 Pedro 5:9 gaku: “Mu kaneteni hi kutiya kukholweni ka nwina.” Kasi ku maha lezo, hi fanele ku longisela mapimo ya hina ni mbilu, hi ti gonzisa ku maha za zi nene zalezi. Kasi ku fananisa: A masochwa ma tala ku nyikwa gonziselelo yo binza ya kulwa na ku nga se zwala nchumu xungetano hi yimpi. Hi zalezo kambe hi yimpi ya moya. A hi zi tivi lezaku a yimpi ya hina xikhatini xi tako yi tava yo tshamisa kuyini. Hikwalaho, xana zi wa nga tava wutlhari ku ti gonzisa zokari zalezi ku nge khwatsi ka ha rulilenyene? Paule i tsalele maKristu ya le Korinte aku: “Ti hloleni wutsumbu ga nwina, mu wona loku mu hi kona kukholweni.” — 2 Kor. 13:5.

17-19. a) Hi nga ti hlolisa kuyini? b) A vaswa va nga ti longiselisa kuyini kasi ku yimela kukholwa kabye xikoleni?

¹⁷ A yinwe ya tindlela ta ku lanzela wusungukati ga Paule ku ti hlola hi wukheta. Ti mahe ziwutiso zo kota lezi: ‘Xana nza khongela nzi nga tsiki? Loku nzi tshikelelwa hi vanghana, xana nza ingisa Nungungulu ku hunza ku ingisa vanhu? Nzaya mitlhanganweni yontlhe ya wuKristu? Nza tiya hlana nzi wulawula hi lezi nzi zi kholwako ke? Xana hakunene nza ti karatela ku timisela zihoxo za makholwa-kulori — a ku fana ni lezi va timiselako za mina ke? Nza ti koramisa ka lava va rangelako bandleni legi nzi nga ka gona ni lava va nga ni wutihlamuleli lego bandleni ga hina ga misava yontlhe ke?’

¹⁸ Wona lezaku xikari ka ziwutiso lezi, a zimbiri zi wulawula hi kutiya hlana hi yimela lezi hi zi kholwako ni ku hlula tshikelelo wa vanghana. A kutala ka vaswa va hina va fanele ku maha lezo xikoleni. Va gonzile ku nga chavi kutani kuwa tingana ta ku wulawula hi lezi va zi kholwako. Va tiya hlana va wulawula. A marevista ya hina ma nyika mawonela ma vunako mhakeni leyi. Hi xikombiso, a Despertai! ga Julho wa 2009 gi nyika mawonela ya lezaku loku a xigonzani-kuloni xiku: “Hikuyini u kalako u nga kholwi evolusawu?,” u nga ha hlamula uku: “Nzi lava ku kholwela yini a evolusawu? Hambu titlhari ta siensia ti nga fanele ku yi tiva khwatsi, a ti zwanani ka yona!” Vapswali, ti nyikeni xikhati xa ku vuxeta ni vana va nwina kasi va tshama va longile ku yimisana ni tshikelelo wa vanghana xikoleni.

¹⁹ Lisine ku a hi xikhati xontlhe zi olovako ku wulawula kutani ku maha zilo zinwani lezi Jehova a lavako lezaku hi maha. Anzhako ka ku tira siku gontlhe, zi nga ha lava ku ti koka kasi kuya mitlhanganweni. A ku vuka ni mixo kasi kuya wutirelini zi nga lava ku ti kurumeta ku vuka hi xikhati lexi a wurongo gi nanzihako nguvu. Kanilezi alakanya lezi: Loku u ti mahele longoloko wu nene wa moya na ka ha hi mahlweni, u ta zi kota ku yimisana khwatsi ni zikarato za hombe loku u kumana nazo xikhatini xi tako.

20, 21. a) A ku ehleketa hi nzhiho zi nga hi vunisa kuyini kulwa ni gome? b) Zini hi faneleko ku ti yimisela ku maha xungetano hi zikarato?

²⁰ A kuvukela ka wutshiva ke? Hi xikombiso, hi nga zi kotisa kuyini ku hlula gome? A yinwe ya tindlela ta ntamu ta ku maha lezo ku ehleketa hi nzhiho. Hi zalezo a nga maha mupostoli Paule. I wa zi tiva lezaku wa tshuka a ti wona kota munhu wa makhombo. Kanilezi i wa zi tiva kambe lezaku Kristu a nga felangi vanhu vo mbhelela, kanilezi i fele vaonhi. Niku Paule i wa hi munwe wa vaonhi lavo. Kunene i lo tsala lezi: “Nzi hanya hi kukholwa ka N’wana wa Nungungulu, loyi a nga nzi ranza, a ti nyikela hi kota ya mina.” (Gal. 2:20) Paule i lo vumela a nzhiho. I lo kholwa lezaku a nzhiho wa tira ka yena wutsumbu.

²¹ A ku wona nzhiho kota xinyikiwo xa Jehova ka wena wutsumbu zi nga ku vuna nguvu na wenawu. Lezo a zi wuli lezaku a gome gi to tekela ku nyamalala. Hi ndlela yo kari, zi nga ha lava lezaku a vokari xikari va hina valwa ni kuvukelwa loko ka wutshiva kala misaveni yiswa. Kanilezi alakanya lezi: A nchachazelo wu ta kumiwa hi lava va kalako va nga rereki va zi tsika. Zalezi hi kusuhani nguvu ni siku go ngangamela legi a Mufumo wa Nungungulu wu to neha kurula wu tlhela wu tlhelisela wutomi go mbhelela ka vanhu vontlhe vo tsumbeka. Ti yimisele ku nghena Mufunweni lowo — hambu loku ku hi ku nghena hi zikarato zo tala.