A maKristu ma nga maha yini kasi ma tsaka wukatini?

 1. Hambu lezi a wukati gi talako ku tsakisa kusanguleni, zini lezi lava va chadako va nga ha tlhanganako nazo? (Wona mufota laha hehla.)

LAHA a muteki ni muswika wakwe wo saseka va wonanako hi siku ga muchado wabye, a va khomeki hi kutsaka. Na va ha gangisana, a liranzo labye li kulile nguvu laha koza va lava ku tekana va tlhela va tsumbisana ku tsumbeka ka munwe ni munwani wabye. Laha va sangulako ku tshama zinwe anzhako ka ku chada, zi ta lava ku va cica zokari kasi va simama va zwanana. Jehova, a Muvangi wa wukati, i lava lezaku a nuna ni sati va tsaka va tlhela va hanyisana khwatsi wukatini gabye. Hikwalaho i nyika wusungukati ga wutlhari Mhakeni yakwe, ku nga Biblia. (Mavingu 18:22) Hambulezo, a Biblia gi hi byela ku a vanhu vo kala ku mbhelela lava va tekanako va tava ni zikarato kutani ku “karateka nyameni.” (1 Va Le Korinte 7:28) Makunu a mipatswa yi nga hungulisa kuyini a zikarato lezo? Niku a maKristu ma nga maha yini kasi ma tsaka wukatini?

 2. Tixaka muni ta liranzo leti a nuna ni sati va faneleko ku ti kombisa?

² A Biblia gi hi gonzisa ku a liranzo i tshamela ga lisima nguvu. Kanilezi ku na ni tixaka to tala ta liranzo leti a nuna ni sati va faneleko ku kombisana wukatini. Hi xikombiso, va fanele ku kombisana liranzo lo zwelana ni liranzo leli a wanuna ni wasati va kokanako hi lona. Niku loku va hi ni vana, a liranzo xikari ka ziro za ngango la laveka nguvu. Kanilezi a liranzo li seketelwako ka matshinya ya milayo hi lona li mahako wukati gi famba khwatsi. Mupostoli Paule i wulawulile hi liranzo lelo laha a ngaku: “Ngha na nwinawu munwe ni munwani a ranza sati wakwe kota lezi a ti ranzako wutsumbu; na yena wasati ngha ava ni xichawo ka nuna wakwe.” — Va Le Efesusi 5:33.

 3. Liranzo lo tiyisa kuyini li lavekako wukatini?

³ Paule i tsalile lezi: “Vavanuna, ranzani a vasati va nwina, kota lezi Kristu a nga ranza bandla, a ti nyikela hi kota ya gona.” (Va Le Efesusi 5:25) A maKristu nyamutlha ma pimanyisa a xikombiso xa Jesu hi ku ranza vanwani kota lezi Jesu a ranzileko vapizani vakwe. (Gonza Johani 13:34, 35; 15:12, 13.) A nuna ni sati va nga maKristu va fanele ku ranzana nguvu laha ka kuza munwe ni munwani wabye a ti yimisela ku fela munghana. Kanilezi loku ku humelela zikarato za hombe wukatini, a liranzo labye li nga hunguka. Xini xi nga va vunako? Liranzo li seketelwako ka matshinya ya milayo, leli li ‘nonokako ku zwata zilo zontlhe, li kholwa zilo zontlhe, li tsumba zilo zontlhe, li timisela zilo zontlhe.’ A liranzo lelo “cima li nga ta fuva.” (1 Va Le Korinte 13:7, 8) A nuna ni sati va fanele ku alakanya lezaku a munwe ni munwani wabye i tsumbisile ku ranza munghana ni ku tsumbeka kakwe. A ku alakanya lezo zi ta kuca nuna ni sati lava va nga maKristu lezaku va kombela xivuno ka Jehova va tlhela va tirisana kasi ku lulamisa ni xihi xikarato xi humelelako.

4, 5. a) Zini lezi a wanuna a faneleko ku maha kota hloko ya ngango? b) A wasati i fanele ku gi wonisa kuyini a wuhloko ga nuna wakwe? c) Kucica muni ku mahilweko hi patswa wo kari?

⁴ Paule i tlhamusele a wutihlamuleli ga nuna ni sati laha a ngaku: “Vavasati, ingisani a vanuna va nwina, kota lezi mu ingisako Hosi. Hakuva a nuna i hloko ya sati wakwe, kota lezi Kristu a nga hloko ya bandla.” (Va Le Efesusi 5:22, 23) Lezo a zi wuli lezaku a nuna i chukwana ku hunza sati wakwe. Jehova i wulawulile hi ntiro wa lisima wa wasati laha a ngaku: “A zi saseki lezaku a wanuna a tshama yece; nzi ta mu mahela a muvuni wo kota yena.” (Genesisi 2:18) A sati i fanele ku vuna nuna wakwe kuva hloko ya yi nene ya ngango. Niku a nuna i fanele ku pimanyisa xikombiso xa liranzo xa Jesu, loyi a nga “hloko ya bandla.” Loku a nuna a maha lezo, a sati wakwe i ta tizwa na a hlayisekile niku zi ta mu olovela ku kombisa xichavo ni ku tirisana ni nuna wakwe.

⁵ Katia, a chadileko na Fred, i bika lawa: “Na nzi nga se chada, nzi wa ti mahela ziboho nzi tlhela nzi ti hlayisa ha nzoce. A xikhati nzi nga chada, a zilo zi lo cica nzi gonza ku khegela ka nuna wa mina. A hi xontlhe xikhati zi olovako, kanilezi hi bohene nguvu kota nuna ni sati hi ku maha zilo hi mamahela ya Jehova.”^[1] (Wona tlhamuselo le magumo ka nzima.) Fred i ngalo: “Kale ni kale a zi nzi oloveli ku maha ziboho. A ku chada ku lo engetela xikarato lexo hakuva zi lava ku maha ziboho na u alakanya vanhu vambiri. Kanilezi hi ku kombela ku vuniwa hi Jehova ni ku ingisela khwatsi a xikhati lexi a sati wa mina a wulako mawonela yakwe, siku ni siku ziya zi olova ku maha ziboho. Hi tira kota ntlawa wu nga ni kubohana ka lisine!”

 6. A liranzo li nga maha “xiboho xa kumbhelela” loku ku humelela zikarato wukatini hi ndlela muni?

⁶ A wukati gi nga tiya nguvu loku a nuna ni sati va ‘honiselana ni ku tsetselelana.’ Kota lezi va kalako va nga mbhelelangi, hi wumbiri gabye va ta tshuka va maha zihoxo. Loku lezo zi maheka, va nga gonza xokari ka zihoxo zabye, va tlhela va gonza ku tsetselelana, ni ku kombisana liranzo li seketelwako ka matshinya ya milayo ya Biblia. A liranzo lelo “xiboho xa kumbhelela.” (Va Le Kolosi 3:13, 14) Lava va chadileko va nga kombisana liranzo lelo hi kuva ni lihlaza-mbilu ni wunene na va nga ‘alakanyeli hi kubiha loku va mahelweko kona.’ (1 Va Le Korinte 13:4, 5) Loku a nuna ni sati va nga zwanani ka mhaka yo kari, va fanele ku hatlisa ku yi lulamisa na gi nga se pela. (Va Le Efesusi 4:26, 27) Zi lava hlana ni kutikoramisa kasi ku wula ku: “Nzi rivalele lezi nzi nga maha.” Kanilezi a ku maha lezo zi vuna ku lulamisa zikarato niku zi maha nuna ni sati va bohana.

7, 8. a) A Biblia gi nyika wusungukati muni hi kuhlengelwa ka masango wukatini? b) Hikuyini a nuna ni sati va faneleko ku chela kota hi munwe ni munwani wabye?

⁷ A Biblia gi nyika wusungakati gi nene gi nga vunako a nuna ni sati lezaku vava ni mawonela ya ma nene hi mhaka ya ku hlengela masango wukatini. (Gonza 1 Va Le Korinte 7:3-5.) Za lisima ku a nuna ni sati va chela kota hi lezi a munghana a ti zwisako zona ni lezi a zi lavako. A wasati za tshuka zi nga mu nanziheli ku hlengela masango loku a nuna a nga cheli kota hi lezi a ti zwisako zona. A vanuna va fanele ku tirisana ni vasati vabye “hi ku chela kota.” (1 Pedro 3:7) A ku hlengela masango zi nga tshuki ziva zo kurumeta ge hambu ku ya hi ku lonza; zi fanele kuta hi zoce mirini. A kutala ka zikhati a wanuna za hatlisa zi mu nghena ku hunza wasati. Kanilezi kasi zi tsakisa khwatsi, zi fanele ku mahiwa hi xikhati xaku na va longile hi wumbiri gabye.

⁸ A Biblia a gi nyiki milayo yo kongoma ka ndlela leyi a nuna ni sati va faneleko ku kombisana hi yona liranzo timhakeni ta masango. Kanilezi ga wulawula hi zona. (Xizimba xa Solomoni 1:2; 2:6) A nuna ni sati lava va nga maKristu va fanele ku chela kota hi munwe ni munwani wabye.

 9. Hikuyini zi bihileko a ku navela ku hlengela masango ni munhu a kalako a nga hi nuna kutani sati wa hina?

⁹ Loku hi ranza nguvu Nungungulu ni muakelane, hi nga ta tsika munhu kutani nchumu wu hohlota wukati ga hina. A vokari va mbhetile ntamu kutani ku hahlula a wukati ga vona hi ku tshamela ku hlalela zithombe za masango. Hi fanele ku ala ni kwihi kunavela ko hlalela zithombe za masango kutani kunavela kunwani ka masango ku nga hlazekangiko. Hi fanele ku tlhela hi potsa ku maha zilo zi wonekisako ku khwatsi ho navela a munhu munwani a kalako a nga hi nuna kutani sati wa hina, hakuva a ku maha lezo a zi kombisi liranzo. Hi fanele ku alakanya lezaku Nungungulu wa tiva maalakanyo ni zimaho za hina. A ku tiva lezo, zi ta hi vuna kuya hi navela nguvu ku mu tsakisa ni ku simama na hi tsumbekile ka nuna kutani sati wa hina. — Gonza Mateu 5:27, 28; Maheberu 4:13.

10, 11. a) A kutlhatlhiwa ka wukati nyamutlha ku anzile ku ya chikela kwihi? b) A Biblia gi yini hi mhaka ya kuhambana wukatini? c) Xini xi to vuna a nuna ni sati lezaku va nga tsutsumeli ku hambana?

¹⁰ Loku a zikarato za hombe zi nga lulamisiwi, a mipatswa yo kari yi nga boha ku hambana kutani ku tlhatlha wukati. Ka matiko yo kari, a kutala ka mipatswa yi gumesa hi ku tlhatlha wukati. Hi lisine, lomu bandleni ga wuKristu lezo a zi toloveli ku humelela. Hambulezo, a mipatswa yo tala ya maKristu ya kumana ni zikarato za hombe wukatini ga yona.

¹¹ A Biblia gi nyika zileletelo lezi: “A wasati ngha a nga suki nuneni wakwe, (kanilezi loku a suka ngha a tshama a nga tekiwi, kutani a tlhela a zwanana ni nuna wakwe;) ni wanuna ngha a nga tsiki a sati wakwe.” (1 Va Le Korinte 7:10, 11) A mipatswa yo kari yi nga ha alakanya lezaku a zikarato za yona za hombe nguvu laha kuza yiku i chukwana ku hambana. Hambulezo, Jesu i kombile a tshisela ga kuhambana ka nuna ni sati a xikhati a nga phinda lezi Nungungulu a wulileko kusanguleni xungetano hi wukati, a gumesa aku: “Lexi Nungungulu a xi tlhanganyisileko, ngha xi nga hambanyiswi hi munhu.” (Mateu 19:3-6; Genesisi 2:24) Hikwalaho Jehova i lava lezaku a nuna ni sati va nga hambani. (1 Va Le Korinte 7:39) Hontlheni hi fanele ku alakanya lezaku hi ta ti hlamulela ka Jehova hi zimaho za hina. Lezo zi nga hi vuna ku lulamisa a zikarato hi ku hatlisa na zi nga se kula nguvu.

12. Zini zi nga ha mahako nuna ni sati va alakanyela ku hambana?

¹² Hikuyini a mipatswa yo kari yi kumanako ni zikarato za hombe? A vokari, lezi va nga zi rinzela wukatini a hi zona va nga ya zi kuma. Lezo zi va maha va bayiseka. A kutala ka zikhati, a zikarato lezo zi humelela hi kota ya kuhambana ka lezi va nga wundliswa zona ni kuhambana ka timbilu tabye. A xinwani xi tshukako xi vanga zikarato ku kala va nga zwanani mhakeni ya ku tirisana ni vapswali, matirisela ya mali, ni mawundlela ya vana. Hambulezo, za tsakisa ku wona lezaku a mipatswa yo tala ya maKristu ya zi kota ku lulamisa zikarato za yona hi lezi yi vumelako ku rangelwa hi Jehova.

13. Hi zihi zigelo zo zwala zi nga mahako nuna ni sati va hambana?

¹³ Ku na ni zigelo zo zwala zi nga mahako nuna ni sati va hambana. A ku ala ku wundla ngango ha womu, ku xanisa a nuna kutani sati, ni ku zama ku daya wunghana ga muKristu na Jehova, zinwe za zigelo za hombe zi mahako vokari va hambana. Loku ku humelela zikarato za hombe, a nuna ni sati va fanele ku kombela madota lezaku ma va vuna. A vavanuna lavo va na ni wutivi niku va nga vuna a mipatswa lezaku yi tirisa wusungukati ga Jehova wutomini ga yona. Loku a nuna ni sati va kombela moya wa ku basa ka Jehova, zi nga va vuna ku tirisa matshinya ya milayo ya Biblia ni kuva ni matshamela ya wuKristu. (Va Le Galatia 5:22, 23)^[2] — Wona tlhamuselo le magumo ka nzima.

14. Zini lezi a Biblia gi zi wulako hi maKristu ma chadileko ni munhu a nga khozeliko Jehova?

¹⁴ A Biblia gi komba lezaku ku na ni zigelo zo zwala za ku a nuna ni sati va nga hambani hambu loku a munwe wa vona a nga khozeli Jehova. (Gonza 1 Va Le Korinte 7:12-14.) A nuna kutani sati a nga kholwiko i “basisilwe” hi kota ya lezi a chadileko ni munhu a tirelako Nungungulu. A vana va patswa lowo va woniwa na va “basile,” hikwalaho Nungungulu wa va vikela. Paule i kucile a nuna kutani sati a nga maKristu aku: “Wasati, u zi tiva hikuyini lezaku u ta hanyisa a nuna wa wena ke? Na wena wanuna, u zi tiva hikuyini lezaku u ta hanyisa a sati wa wena ke?” (1 Va Le Korinte 7:16.) Ku na ni zikombiso zo tala za zi nene za maKristu ma nga vuna nuna kutani sati wa vona a kuva mukhozeli wa Jehova.

15, 16. a) Wusungukati muni legi a Biblia gi nyikako vasati va nga ni vanuna va nga hiko malanza ya Nungungulu? b) Zini lezi a muKristu a faneleko ku maha ‘loku a nuna kutani sati a nga kholwiko, a suka’?

¹⁵ Mupostoli Pedro i layile a vasati va maKristu lezaku va ti koramisa ka vanuna vabye, ‘kasi hambu loku va hi kona lava va nga ingisiko mhaka, va fela ku kokiwa hi mahanyela ya vasati vabye hi handle ka mhaka; na va wona a mahanyela yabye ya kubasa zinwe ni xichawo xo eta.’ Wutshanwini ga ku tshamela ku wulawula hi lezi a zi kholwako, a sati a nga ha vuna a nuna wakwe ku tsakela lisine hi ku kombisa a ‘moya wa kurula ni kuolova, lowu wu nga ni ntsengo wa hombe mahlweni ka Nungungulu.’ — 1 Pedro 3:1-4.

¹⁶ Ahati loku a nuna kutani sati a nga kholwiko aku i lava ku va hambana ke? A Biblia gi ngalo: “Loku a suka loyi a nga kholwiko, a suke; a makabye wa xinuna kutani wa xisati a va khungwangi hi timhaka ta kunghaho, hakuva Nungungulu i hi vitanele ku hanya kuruleni.” (1 Va Le Korinte 7:15) Hambu lezi a kuhambana ku nga nehako kurulanyana ko kari, hi kuya hi Biblia a nuna kutani sati a nga muKristu a nga tlhatlhekangi ku tlhela a chada. Kanilezi a nga faneli ku kurumeta a nuna kutani sati wakwe lezaku va nga hambani. Hi kufamba ka xikhati, a nuna kutani sati a nga hiko muKristu a nga ha wuya a ta vuxeta wukati. Niku xikhatini xi tako, a nga tshuka a maha mukhozeli wa Jehova.

17. Zini lezi a mipatswa ya maKristu yi faneleko ku zi rangisa wukatini?

¹⁷ Kota lezi hi hanyako “masikwini yo gumesa,” hi kumana ni “zikarato” zo tala. (2 Timote 3:1-5) Hi zalezo zi hi mahako hi lava kuva ni wunghana go tiya na Jehova kasi gi hi vikela. Paule i tsalile ku ngalo: “A xikhati [xi seleko] xi komile, kusukela lezi ngha lava va nga ni vasati va hanyisa ku khwatsi a va navo; . . . ni lava va tirisako a za misava vaku khwatsi a va zi tirisi nguvu.” (1 Va Le Korinte 7:29-31) Paule i wa nga lavi ku wula lezaku lava va chadileko va fanele ku nga khatali hi vanuna kutani vasati vabye. Kanilezi, kota hi hanyako masikwini yo gumesa, hi fanele ku rangisa wukhozeli ga Jehova a ku hunza zontlhe. — Mateu 6:33.

18. Hikuyini zi kotekako ku a maKristu mava ni wukati go tsakisa?

¹⁸ Zikhatini lezi za zikarato, hi wona a makati yo tala na ma hohloka. Xana za koteka kuva ni wukati go tsakisa? Za koteka, loku hi simama ku zwanana na Jehova ni vanhu vakwe, hi tirisa matshinya ya milayo ya Biblia, hi tlhela hi vumela ku rangelwa hi moya wa ku basa wa Jehova. Loku hi maha lezo, hi nyika wudzunzo “lezi Nungungulu a zi tlhanganyisileko.” — Marku 10:9.