Tirela Jehova na u nga ti layi

1-3. (a) Xini a kutilaya, niku ku nga hi khumbisa kuyini? (b) Hi nga gonza yini ka Paule xungetano hi ku tirela Nungungulu na hi nga ti layi?

J. G. WHITTIER, mutsali wa magezu yo sasekiselwa, i te ngalo: “Ka magezu wontlhe yo bayisa ya ku ma wula hi nomu kutani ku ma tsala, a yo bayisa ku hunza wontlhe hi lawa yaku: ‘Loku nzi wa no zi tiva!’ A mutsali loyi i wa wula lezi hi ti layako hi zona, zaku loku hi wo zi kota hi wa to tlhela hi zi maha, kanilezi hi mahela ginwani. A kutilaya kubayisa ka mbilu, kupanza ka hloko hi kota ya nchumu wo kari u nga wu maha kutani u nga tsika ku maha, niku zi nga ha wula ku “engeta u rila.” Hontlhe ha tshuka hi maha zilo lezi hi xuvako ku tlhela hi zi sangulisa, hi zi maha hi ndlela yinwani. Zini u ti layako hi zona ke?

² A vanhu vo kari va tshuka va maha zihoxo za hombe wutomini gabye, hambu zionho zo tshisa. A vanwani a va mahi za kubiha nguvu, kanilezi va karateka vaku xana lezi va nga zi hlawula wutomi gabye hi zona za zi nene ka zontlhe ke. A vokari va zile va zi kota ku rivala a zilo lezo za kale zonake va simama ku maha zilo zinwani wutomini gabye. A vanwani va ha xaniswa hi maalakanyo lawa yaku “loku nzi wa no zi tiva.” (Tis. 51:3) Wena ke, u ti zwisa kuyini? Wa xuva ku tirela Nungungulu na u nga ti layi — kusukela nyamutlha kuya mahlweni hi kutsongwani ka kona? I kona munhu a nga xikombiso xa lisine ka mhaka leyi, liyi hi nga gonzako ka yena? I kona — hi mupostoli Paule.

³ Wutomini gakwe, Paule i mahile zihoxo za hombe nguvu ni kuhlawula ka ku nene. Kunene, i karatekile nguvu moyeni wakwe hi kota ya lezi a nga zi mahile, kanilezi i kumile ndlela yi nene kambe ya ku tirela Nungungulu hi kutsumbeka wutomini gakwe. A hi woneni lezaku hi nga gonza yini ka xikombiso xakwe xungetano hi ku tirela Nungungulu na hi nga ti layi.

 4. Mitiro muni ya kale leyi mupostoli Paule a ti layileko hi yona?

⁴ Kota jaha ga muFarisi, Paule i mahile zilo lezi a nga gumesa a ti laya hi nzhako ka xikhati. Hi xikombiso, i rangele tsima ga ku xanisa vapizani va Kristu. A Biblia gi wula lezaku xikhatanyana nzhako ka kudawa ka Stefani, “Saule [loyi hi nzhako ka xikhati a nga tiviwa kota Paule] i lo hlasela a bandla, a enghena tindlwini, a rorovisa a vavanuna ni vavasati, a va valela paxweni.” (Miti. 8:3) Albert Barnes, a tlhari ya ku hlola matimu i wulile lezaku a gezu ga xiGreki gi hunzuluselweko ku ‘ku hlasela’ i “gezu ga ntamu, gi kombako kuhiseka ni zanga leyi [Saule] a nga hi nayo a xikhati lexi a nga xanisa bandla.” Hikwalaho, “Saule i lo zangarela a chechi a ku khwatsi xivanza,” ku wula Barnes. Kota muJuda wo pinyama, Saule i wa alakanya lezaku i nyikilwe hi Nungungulu a ntiro wa ku fuvisa wuKristu. Hikwalaho, i lo mahela maKristu a xapi yo nyenyeza, a “kukutela a ku dzukisa ni ku daya . . . a vavanuna kutani vavasati” na a zama ku va lovisa. — Miti. 9:1, 2; 22:4.a

 5. Tlhamusela lezi Saule a nga hunzulukisa zona ka ku xanisa a valanzeli va Jesu a sangula ku xumayela xungetano hi Kristu.

⁵ Saule i wa xuva kuya Damasku a ya khoma vapizani va Jesu mitini yabye a va rorovisa kala Jerusalema kasi va ya xaniswa hi Hubye ya Hombe ya vaJuda. Kanilezi a nga zi kotangi hakuva lezo ku wa hi kulwa ni Hloko ya bandla ga wuKristu. (Efe. 5:23) A xikhati lexi Saule a nga hi ndleleni ya kuya Damasku, Jesu i lo woneka kakwe zonake Saule a biwa hi lihati afa mahlo. Anzhako ka lezo, Jesu i lo rumela Saule Damasku lezaku a ya rinzela zinwani zileletelo. Lezi zi mahekileko hi kulanzela ha zi tiva. — Miti. 9:3-22.

6, 7. Xini xi kombako lezaku Paule i wa ti laya hi kota ya lezi a zi mahileko na a nga seva muKristu?

⁶ Zalezo Paule a nga maha muKristu, i lo cica mahanyela yakwe. Wutshanwini ga kuva nala wo vukela wuKristu, i lova museketeli wa gona wo hiseka nguvu. Hambulezo, hi nzhako ka xikhati, i lo tsala xungetano hi yena wutsumbu aku: “[Kunene] mu zwile hi mahanyela ya mina ya kale na nza hi xiJudeni, lezaku nzi lo xanisa a bandla ga Nungungulu ku tlula mpimo, nzi xuva ku gi hangalasa.” (Gal. 1:13) Anzhako ka lezo, i lo tlhela a wulawula hi mahanyela yakwe ya kale a xikhati lexi a nga tsalela va le Korinte, va le Filipi, na Timote. (Gonza 1 Va Le Korinte 15:9; Fil. 3:6; 1 Tim. 1:13) A hi lezaku Paule i wo ti dzunza hi ku tsala lezo xungetano hi yena wutsumbu, ge hambu ku miyela a ku khwatsi hi loku a nga mahangi nchumu. I wa zi tiva khwatsi lezaku i mahile zihoxo za hombe. — Miti. 26:9-11.

⁷ Frederic W. Farrar, a tlhari ya ku hlola Biblia, i wulawula hi lezi Saule a zi mahileko “ntirweni wakwe wa ku xanisa maKristu hi tihanyi.” Farrar i lo engeta aku, “ntsena loku hi nyima hiku tse, hi alakanyela lezi Paule a gi xanisisileko zona bandla ni lezi a maKristu ma mu solisileko zona,” hi kona hi to zwisisa a kubayisa loku Paule a nga kuzwa hi kota ya lezi a zi mahileko. Kuzilava Paule i wa tshinelelwa hi vamakabye mabandleni lawa a nga ma enzela. A vamakabye lava va nga mu wona hi khati go sangula kuzilava va waku, ‘Eh, hi wena Paule! — Wena u nga hi xanisa!’ — Miti. 9:21.

 8. Paule i wa ti zwisa kuyini xungetano hi tipswalo ni liranzo leli Jehova na Jesu va nga mu kombisa, niku hi gonza yini ka lezo?

⁸ Hambulezo, Paule i wa zi tiva khwatsi lezaku iza a zi kota ku tatisa a wutireli gakwe ntsena hi kota ya wuxinji ga Nungungulu. I kumbuka a tshamela lego ga Nungungulu ga wuxinji hi xipimo xa 90 wa makhati mapapilweni yakwe ya 14 — a ku hunza vatsali vontlhe va Biblia. (Gonza 1 Va Le Korinte 15:10.) Paule i wa bonga nguvu hi kota ya lezi a khomisilweko zona, a tlhela a ti karatela ku a tipswalo ta Nungungulu leti a kombisilweko ti ngavi ta mahala. Hikwalaho, ‘i lo tira nguvu ku hunza’ vapostoli vontlhe. A xikombiso xa Paule xi dlunyatisa lezaku loku hi wulela zionho za hina hi tlhela hi cica mahanyela ya hina, Jehova i ta hi tsetselela hi ku tirisa muphahlo wa Jesu hambu loku hi mahile zionho za hombe. Kunene, lexi xigonzo xi nene ka wihi ni wihi zi mu karatelako ku kholwa lezaku a muphahlo wa Kristu wu nga mu tirela yena wutsumbu! (Gonza 1 Timote 1:15, 16.) Hambu lezi Paule a nga vile muxanisi wo tshisa wa Kristu, i zi kotile ku wula aku: ‘A N’wana wa Nungungulu, i lo nzi ranza, a ti nyikela hi kota ya mina.’ (Gal. 2:20; Miti. 9:5) Kunene, Paule i gonzile ndlela ya ku tirela Nungungulu na a nga ha karateki nguvu kutani ku ti laya. U gonzile xokari ka mhaka leyi ke?

9, 10. (a) Hikuyini a malanza yo kari ya Jehova ma ti layako? (b) Hikuyini zi nga hiko zi nene a ku simama ku karateka hi kota zilo lezi u zi mahileko kale?

⁹ Xana u mahile nchumu lowu makunu u ti layako hi wona? Wa tshuka u xakela ntamu ni xikhati xa wena hi ku maha zilo za hava? U tshukile u maha nchumu lowu wu nga neha khombo ka vanwani? Kuzilava wa ti laya hi kota ya zilo zinwani zi nga tsakisiko lezi u zi mahileko. A xiwutiso hi lexi, U ta kuyini hi zona ke?

¹⁰ A vanhu vo tala va karateka! A ku tshamela kukarateka zi wula ku ti vangela hlomulo, ku ti swira, ku ti xanisa. Lezo zi ku vangela kukarateka ku nga mbheliko. Xana a kukarateka loko ka lulamisa xikarato xo kari? Ne ni xinwe! Hi nga ti alakanyela na u lava kuya ka wutshamu go kari, kanilezi uku u ta khilela mudjiwe u famba hi wona. Xana u wa ta chikela ke? U wa to djiwela kala u karala na u nga yangi ka kuya! Wutshanwini ga ku karateka, i chukwana u alakanyela ni ku maha za zi nene, hakuva lezo zi ta pswala mihanzu yo saseka. Kunene, kombela ku tsetselelwa ka munhu loyi u mu onheleko, kuzilava u ti karatela ku tlhela mu zwanana kambe. Potsa ni xihi xi nga ku yisa xihoxweni lexo kasi a manziko u nga weli zikaratweni. Hambulezo, ka zikhati zinwani, ku nga tava ni ndlela yinwani, ahandle ka ku hanya ni zikarato zo kari za loku kuhanya. Kanilezi, a ku karateka u hunzisa mpimo hi kota ya za lenzhako zi nga ta ku vuna nchumu; zi to ku tsanzekisa ku tirela Nungungulu hi mbilu yontlhe. Niku a kukarateka a ku na nchanchazelo!

11. (a) Zini hi faneleko ku maha kasi Jehova a hi kombisa tipswalo ni ku hi mahela wuxinji? (b) Zini hi faneleko ku maha kasi hiva ni kurula maalakanyweni ya hina?

¹¹ A vokari va byekelela ku tsika a maalakanyo yabye ya lezi va zi mahileko kale ma va pfinya laha ka kuza vaku a va ha hi va nchumu mahlweni ka Nungungulu. Va nga ha alakanya lezaku va hambukile nguvu kutani ku onha hi kuphindaphinda laha kaku Nungungulu a nga ta ha va mahela wuxinji. Hambu loku va alakanya lezo, a lisine hi lezaku hambu loku va no onhisa kuyini xikhatini xi hunzileko, va zi kota ku ti sola, va hunzuluka, va tlhela va kombela ku tsetselelwa. (Miti. 3:19) Jehova wa zi kota ku va mahela wuxinji ni ku va kombisa tipswalo, khwatsi hi lezi a maheleko vo tala nguvu. Jehova i ta tsetselela ni wihi a ti koramisako, a wulela zionho zakwe a tlhelela a ti sola. Nungungulu i mahile lezo ka Joba, loyi a ngaku: “Nza ti sola, . . . na nzi hi tshurini ni le khumeni.” (Joba 42:6) Hontlheni hi fanele ku maha lezi Nungungulu a zi wulako kasi hiva ni kurula maalakanyweni ya hina. I ngalo: “Loyi a fihlako zionho zakwe cima a nga ta kateka; kanilezi loyi a zi wulelako, a zi tsika, i ta mahelwa wuxinji.” (Mav. 28:13; Jak. 5:14-16) Hikwalaho, hi nga wulela zionho za hina ka Nungungulu, hi kombela ku tsetselelwa, hi tlhela hi maha xo kari kasi ku lulamisa xihoxo lexo. (2 Kor. 7:10, 11) Loku hi mahile lezi, makunu hi ta ti buza hi wuxinji ga Loyi a ‘tsetselela hi matsenya.’ — Isa. 55:7.

12. (a) Hi nga xi pimanyisisa kuyini a xikombiso xi nene xa Davida loku hi binziwa hi livalo? (b) Jehova i ti laya hi ndlela muni, niku xana a ku tiva lezo zi hi vunisa kuyini? (Wona kwadru.)

¹² A yinwani ndlela leyi Nungungulu a hi vunako hi yona mukhongelo. Davida i kombisile kubayisa loku a nga kari a kuzwa mukhongelweni wa kukholwa lowu wu hlayisilweko khwatsi bhukwini ga Tisimu. (Gonza Tisimu 32:1-5.) Kota lezi Davida a wulileko, a ku zama ku fihla zionho zi wo mu tshova marambu! Zi wonekisa ku khwatsi i karatekile maalakanyweni yakwe hambu ku babya futsi a tlhela a mbhelelwa hi litsako hi ku tsika ku wulela zionho zakwe. Xini xi mu mahileko a tsetselelwa ni ku pepa moyeni wakwe? Ku wulela zionho zakwe ka Nungungulu. Jehova i lo hlamula mikhongelo ya Davida a tlhela a mu tiyisa kasi a simama ku hanya ni ku maha za zi nene wutomini gakwe. Hi ku fanana, loku u khongela hi mbilu yontlhe, tiyiseka lezaku Jehova i ta kuzwa a kurila ka wena. Loku a zihoxo za kale zi ku karata, lulamisa kala laha zi kotekako u tlhela u kholwa lezaku Jehova i ku tsetselele! — Tis. 86:5.

13, 14. (a) Zini hi faneleko ku karatekela zona nguvu zalezi? (b) Ziwutiso muni zi to hi vuna ku hlola mahanyela ya hina nyamutlha?

¹³ Lisine lezaku hi nga gonza xokari ka zilo zi hunzileko, kanilezi a hi faneli ku tshama hi karateka hi zona. Hikwalaho, hi fanele ku veka kupima ka hina ka za nyamutlha ni ka lezi za ha tako. Zini hi mahako nyamutlha, kutani hi nga mahiko, lezi ka malembe ma tako hi to xuva ku ngha hi nga mahangi kutani ku ngha hi mahile hi ndlela yinwani? Xana hi tirela Jehova hi kutsumbeka nyamutlha laha ka ku manziko hi nga ta ti laya ke?

¹⁴ Laha a kuxaniseka ka hombe ku tshinelako, a hi lavi ku tshuka hi karateka timbilwini ta hina hi ku alakanya zilo zo kota lezi: ‘Hikuyini nzi nga mahangiko zotala ntirweni wa Nungungulu? Hikuyini nzi nga kala ku maha phayona a xikhati lexi nzi nga hi ni lungelo lego? Xini xi nga nzi tsanzekisa kuva nanza ga wutireli? Xana nzi ti karatele ku ambala wumunhu giswa? Kona nza ringanelwa hi ku nghena misaveni yiswa ya Jehova?’ Wutshanwini ga ku karatekela lezi hi nga fanele ku ngha hi zi mahile, a hi tirisene ziwutiso lezi kasi hi ti hlola hi tlhela hi tiyiseka lezaku hi maha zontlhe zi nga ntanwini wa hina ntirweni wa Jehova inyamutlha. Loku hi nga mahi lezo, hi wa to ngha hi simama mahanyeleni lawa hi to ti laya nguvu hi wona manziko. — 2 Tim. 2:15.

15, 16. (a) Zini lezi a votala va ti tsonileko kasi va rangisa ntiro wa Nungungulu wutomini gabye? (b) Hikuyini hi nga faneliko ku ti laya hi kota ya kutikarata kwihi ni kwihi loku hi ku mahileko kasi hi rangisa a ntiro wa Nungungulu?

¹⁵ Ahati nwina lava mu ti tsonileko zotala kasi mu tirela Jehova hi xikhati xontlhe? Kuzilava u tsikile ntiro wa timali kutani bhinzu ga hombe lezaku u olovisa wutomi ga wena kasi uva ni xikhati xo tala xa ku tatisa a ntiro wa Mufumo. Kuzilava u simama u hi gwenza kutani u chadile kanilezi u zi wonile na zi hi chukwana a ku nga pswali vana kasi u zi kota ku tatisa xiavelo xihi ni xihi ntirweni wa xikhati xontlhe, lexi loku u wa nga tshamisangi lezo u wa to kala u nga zi koti — ntiro wa Beteli, ntiro wa kuaka wa misava yontlhe, kuwonelela xipanze, kutani ntiro wa wurumiwa. Xana u fanele ku ti laya hi ziboho lezi a xikhati lexi u yako u khosahala ntirweni wa Jehova? Xana u fanele ku alakanya lezaku ku wa nga hi na xilaveko xa ku ti karata hi ndlela leyo, kutani ku alakanya lezaku u zi mahile hi xikhati xa hava? Ne ni kutsongwani!

¹⁶ U mahile ziboho lezo hi kota ya liranzo la wena lo eta ha Jehova ni ku xuva nguvu a ku vuna vanwani lava va nga lava ku mu tirela. U nga alakanyi lezaku loku u wa nga mahangi lezi a wutomi ga wena ngha gi vile ga chukwana. U fanele ku tsaka nguvu hi ku tiva lezaku u mahile lezi wena u nga zi wona na zi lulamile. Tsaka u mbhelela hi lezi u mahileko zontlhe zi nga hi ntanwini wa wena kasi u tirela Jehova. Yena a nga ta rivala wutomi ga wena ga kutikarata. Wutomini legi ga ha tako, i ta ku chachazela hi makatekwa yo tala nguvu a ku hunza wontlhe u ma alakanyako! — Tis. 145:16; 1 Tim. 6:19.

17, 18. (a) Hi gihi a tshinya ga nayo legi gi vunileko Paule lezaku a tirela Nungungulu na a nga ti layi? (b) Zini u ti yimiseleko ku maha xungetano hi za lenzhako, za xikhati lexi, ni masikwini ma tako ntirweni wa Jehova?

¹⁷ I tshinya muni ga nayo legi Paule a gi gonzileko, legi gi mu vunileko ku tirela Nungungulu na a nga ti layi nguvu? Hi kuwula ka Biblia go kari gi hunzuluselweko hi J. B. Phillips, Paule i te ngalo: “Nzi tsika za lenzhako nzi nawulutela a canja ga mina ni ka xihi xi nga mahlweni, nzi kurumeta kuya seyo kala nzi xi kuma.” (Gonza Va Le Filipi 3:13, 14.) Paule a nga vekangi kupima kakwe ka zilo za hava lezi a nga ti karatela zona xiJudeni. Wutshanwini ga lezo, i lo ti tsitsirita hi mbilu yakwe yontlhe kasi a ringanelwa hi ku kuma nchachazelo wa wutomi ga pinzukelwa.

¹⁸ Hontlheni hi nga tirisa tshinya ga nayo gi nga ka magezu ya Paule. Wutshanwini ga ku karatekela za lenzhako, ni ku veka kupima ka hina kontlhe ka lezi hi nga hiko na ndlela ya ku zi cica, hi fanele ku ti karatela ku khoma lezi zi nga mahlweni. Lisine lezaku a hi nge rivali za lenzhako hi kumbhelela, kanilezi a hi faneli ku tshamela ku ti fumbutela hi zona. A hi ti karateleni ku rivala za lenzhako, hi tirela Nungungulu hi ntamu wa hina wontlhe zalezi, hi tlhela hi cuwuka a wumanziko ga hina ga kungangamela!