A kuvuka ka Jesu hi ka vafileko — Xana i vukile hakunene?

HERÓDOTO, mutsali wo kari wa matimu wa muGreki a hanyileko ka 2.500 wa malembe ma hunzileko, i lo hlawutela matimu yo kari xungetano hi vaGipite masikwini yakwe. I tsalile lezi: “Ka mubuzo wa wanuna wo kari wo ganya, loku va lalele, a wanuna wo kari i lo tlakula xifananiso xa xirumbi xi nga hi ka kaxawu xi mahilweko hi sinya. Xi wa vatlilwe khwatsi xi tlhela xi pendiwa khwatsi xi fana ni munhu niku a kuleha ka xona ku wa ringana metro yinwe kutani khihlanya. I lo komba vanhu vontlhe va nga hi kona aku: ‘Gana, unwa, u tsaka, kanilezi cuwuka lexi; hakuva u ta fana ni xalexi loku u tafa.’”

A vaGipite va wa nga hi vona voce va nga hi ni mawonela lawo xungetano hi wutomi ni kufa. Nyamutlha, a magezu yaku “Gana, unwa, u tsaka” ma hunzukile mawonela ya votala. Loku a wutomi gi mbhela hi loku hifa, a hi chukwana ku gi lonzowota na ha ha hanya? Hi ta ti karatelela yini ku maha za zi nene? Loku a kufa ku hi kumbhela ka zontlhe, a ku hanyela za nyamutlha zi na ni xigelo xo zwala. Mupostoli Paule i wulile zalezo. I tlhamusele a matshamela ya vanhu lava va nga kala va nga kholwi ka kuvuka ka vafileko, aku ngalo: “Loku a vafileko va nga vuki, a hi geni, hinwa, hakuva manziko hi tafa.” — 1 Va Le Korinte 15:32.

Hi lisine, Paule i wa nga kholwi lezaku a vafileko va ta rivaliwa kala kupinzuka. I wa kholwa lezaku a vafileko va ta tlhela va hanya kambe, na va hi ni kutsumba ka kuva va hanya kala kupinzuka. A kukholwa loko ku wa seketelwa ka ximaho xa lisima nguvu, lexi yena a nga xi wona na xi nga hi na ku kanetiwa — ku nga kuvukaa ka Kristu Jesu hi ka vafileko. Kunene a kuvuka ka Jesu hi ka vafileko hi kona ku nga tiyisa nguvu a kukholwa ka vapizani vakwe vo sangula.

Kanilezi, xivuno muni hi xi kumako ka kuvuka ka Jesu? Kona hi zi tivisa kuyini ku hakunene i vukile? A hi woneni lezi Paule a tlhamuselisileko zona a timhaka leti a xikhati a nga tsalela a maKristu ya le Korinte.

A maKristu yo kari le Korinte ma wa nga yi zwisisi a mhaka leyi, niku a manwani ma wa nga kholwi lezaku ku na ni kuvuka ka xiviri. Ka papilo gakwe go ranga legi a va tsaleleko, mupostoli Paule i wulile lezi zi nga wa ta humelela loku ku wa nga hi na kuvuka ka vafileko. I tsalile lezi: “Loku ku hi hava a kuvuka ka vafileko, hambu na Kristu a nga vukangi. Ni loku Kristu a nga vukangi, zonake a kukanela ka hina mahala, ni kukholwa ka nwina mahala. Zonake hi kumiwa na hi hi vakustumunyu va mawunwa va Nungungulu; . . . A kukholwa ka nwina mahala; nwina ma ha hi zionhweni za nwina. . . . Ni lava va etleleko ka Kristu va lovile.” — 1 Va Le Korinte 15:13-18.

“I lo woneka khatiginwe ka 500 wa vamakabye va hlamusa . . . Zonake i lo woneka ka Jakobe, zonake ni ka vontlhe vapostoli; anzhako ka vona vontlhe i lo woneka ka mina kambe.” — 1 Va Le Korinte 15:6-8

Paule i sangulile hi magezu ma karatako ku ma kaneta aku: Loku ku hi ku lava va fileko va nga ta vuxiwa, hambu Kristu, loyi a fileko, a nga vuxiwangi. Hi nga alakanya loku Kristu i wa nga vuxiwangi, zini zi nga wa ta lanzela? A kuxumayela a mahungu yo saseka ku wa tava mahala, a wunwa ga hombe. A ku hunza lezo, a kuvuxiwa ka Kristu hi ka vafileko ku wa hi tshinya ga kukholwa ka maKristu, loku ku yelanako ni tigonzo-tshinya ta Biblia xungetano ni wuhosi ga Nungungulu, vito gakwe, Mufumo wakwe, ni kutlhatlhiswa ka hina. Loku Kristu i wa nga vuxiwangi, a mahungu lawa Paule ni vanwani vapostoli va nga ma kanela ma wa tava magezu ma nga vuniko nchumu.

A wuyelo ga kona gi wa nga ta nyima laho. Loku Kristu i wa nga vuxiwangi hi ka vafileko, a kukholwa ka maKristu ku wa tava ka mahala, ku seketelweko ka mawunwa. A xinwani kambe hi lezaku Paule ni vanwani va wa tava va wulawulile mawunwa xungetano hi kuvuxiwa ka Jesu ni loyi va nga wula lezaku hi yena a nga mu vuxa, a nga Jehova Nungungulu. A kuhunza lezo, a ku wula lezaku Kristu ‘i fele a zionho za hina’ zonawu zi wa tava wunwa — hakuva loku a Muhanyisi a nga rangangi hi yena a hanyiswa, a nga na ku hanyisa vanwani. (1 Va Le Korinte 15:3) Lezo zi wa ta wula lezaku a maKristu lawa ma nga file, lawa a yokari ma nga maha hi ku dawa, ma file na ma hi ni kutsumba ka mawunwa ka lezaku ma ta vuxiwa.

Paule i lo komba magumo ya kona aku: “Loku hi tsumbile ka Kristu a kuhanyeni loku ntsena, hi na ni khombo ku hunza vanhu vontlhe.” (1 Va Le Korinte 15:19) A ku fana ni maKristu manwani, Paule i luzile zilo zo tala, a xanisiwa, a tlhela a dawa hi kota ya lezi a nga kholwa ka kuvuka ka vafileko ni zontlhe lezi zi to koteka hi kota ya kuvuka loko. Lezo zi wa tava wupumbu ga hombe loku a kuvuxiwa ka vafileko ku wa hi mawunwa!

Paule i wa nga kholwi lezaku a zilo lezi a maKristu ma nga zi kholwa zi wa seketelwa ka mawunwa. I wa zi tiva lezaku Jesu i vuxilwe hi ka vafileko, niku i songile mhaka ka vaKorinte aku: “Lezaku Kristu i lo fela zionho za hina kota lezi yi wulako mitsalo; ni lezaku i lahlilwe, a tlhela a vuka hi siku ga wunharu, kota lezi yi wulako mitsalo; ni lezaku i lo woneka ka Kefasi, zonake ka vakhume ni vambiri;b zonake i lo woneka khatiginwe ka 500 wa vamakabye va hlamusa; a vanyingi va vona va ha hi kona ni lezi, kanilezi a vanwani va hunzile. Zonake i lo woneka ka Jakobe, zonake ni ka vontlhe vapostoli; anzhako ka vona vontlhe i lo woneka ka mina kambe.” — 1 Va Le Korinte 15:3-8.

Paule i sangulile hi magezu ma kombisako kutsumba ya lezaku Kristu i file hi kota ya zionho za hina, a lahliwa, a tlhela a vuxiwa hi ka vafileko. Xini xi nga mu maha ava ni kutiyiseka loko? A xigelo xinwe hi lezaku ku wa hi ni wukustumunyu ga vanhu vo tala va mu wonileko. Anzhako ka loku a vukile hi ka vafileko, Jesu i wonekile ka vanhu hi munwe munwe (ku patsa ni ka Paule wutsumbu), ka mitlawa yitsongwani, hambu ka xidlemo xa 500 wa vanhu, lava a kutala ka vona va nga kanakana a xikhati va ngazwa a mahungu ya lezaku Jesu i wa vukile hi ka vafileko! (Luka 24:1-11) A kutala ka vanhu lavo va mu wonileko va wa ha hanya masikwini ya Paule niku ni wihi a nga zi lava i wa zi kota ku va tshinelela a va wutisa a mhaka leyi. (1 Va Le Korinte 15:6) Za olova ku kaneta a kustumunyu munwe kutani vambiri, kanilezi a wu nge kaneti wukustumunyu ga 500 wa vanhu kutani ku hunza.

Wona kambe lezaku Paule i kumbukile kumbiri lezaku a kufa, kulahliwa ni kuvuxiwa ka Jesu hi ka vafileko zi wa mahekile “kota lezi yi wulako Mitsalo.” A zimaho lezo zi wa nyika xitiyisekiso xa lezaku a ziprofeto za Mitsalo ya xiHeberu xungetano hi Messia zi wa tatisekile, lezi zi nga tiyisekisa ku Jesu hakunene i wa hi yena Messia loyi a nga tsumbisilwe.

Hambu lezi ku nga hi ni wukustumunyu ga vanhu va zi wonileko hi mahlo ni ga Mitsalo, va kona va nga kanakana niku va kona va ha kanakanako ni nyamutlha lezaku Jesu i vuxilwe hi ka vafileko. A vokari ve ngalo a xirumbi xakwe xi no yiviwa hi vapizani vakwe va guma va ti wula vakustumunyu va kuvuka kakwe. Kanilezi, a vapizani va Jesu va wa nga hi na ntamu wa ku hlula a varinzeli va vaRoma lava va nga hi laha nyangweni ya xilahla. A vanwani va wula lezaku a makhati lawa ku wuliwako lezaku Jesu i wonekile a hi ku khwatsi i no woneka za lisine, a vanhu va wo ti kanganyisa. Kanilezi, a kuva a wonekile ka vanhu vo tala hi zikhati zo hambanabambana zi komba khwatsi lezaku a hi lisine lezi va wulako. Ahandle ka lezo, xana a munhu wo kala a nga hi kona a nga woca zidluwani a nyika vanhu vaga, khwatsi hi lezi Jesu a nga maha le Galilea? (Johani 21:9-14) Xana a munhu wo kala a nga hi kona a nga ku vitana lezaku u ya mu khoma? — Luka 24:36-39.

A vanwani kambe va alakanya lezaku a kuvuka ka Jesu hi ka vafileko i wunwa gi tsambilweko hi vapizani vakwe. Kanilezi, zi wa ta va vuna yini ku maha lezo? A ku nyika wukustumunyu xungetano hi kuvuxiwa ka Jesu hi ka vafileko zi wa maha a vapizani vakwe va tseketselwa, ku xaniswa kutani ku dawa. Va wa ta vekela yini mhangweni a wutomi gabye hi ku yimela mawunwa ntsena? A ku hunza lezo, a wutshamu go ranga laha va nga nyika wukustumunyu gabye ku’ve le Jerusalema, mahlweni ka vakaneti vabye, lava va nga sina va hlota zigelo za ku va kona.

A kuvuka ka vafileko hi kona ku nga tiyisa hlana vapizani lezaku va nyika wukustumunyu xungetano hi Hosi yabye hambu loku vo xaniswa kala kwihi. A kuvuka ka vafileko ku mahile xipanze-tshinya xa kukholwa ka maKristu. A maKristu yo sangula a ma vekangi wutomi gabye mhangweni ntsena hi ku lava ku nyika wukustumunyu xungetano hi mugonzisi wo tlhariha a delweko. Va vekile wutomi gabye mhangweni hi ku huwelela a kuvuka ka Jesu hi ka vafileko hakuva lezo zi wa hi xitiyisekiso xa lezaku hi yena Kristu, a N’wana wa Nungungulu — a wanuna wa ntamu loyi a nga va vuna a tlhela a va rangela. A kuvuka kakwe hi ka vafileko ku wa komba lezaku vonawu va wa ta vuxiwa hi ka vafileko. Kunene, loku Jesu i wa nga vuxiwangi hi ka vafileko, ngha ku nga hi na wuKristu. Loku Jesu i wa nga vukangi, kuzilava hina na hi nga zangi hi zwile lezaku i’ve kona.

Kanilezi, xana a kuvuka ka Kristu hi ka vafileko ku hi vunisa kuyini inyamutlha?