Ti wonele Satani i lava ku ku khadamula!

 1. Tlhamusela lezi a xivangwa xa moya xi nga mahisa zona Satani.

HI XIKHATI xo kari, i wa ti buza hi wunghana gi nene na Jehova. Kanilezi hi kufamba ka xikhati, a xivangwa lexi xa moya xi lo sangula ku navela ku khozelwa hi vanhu. Wutshanwini ga ku hlongola kunavela loko ka hava, xi lo ku wundla, ku kula kuza ku pswala xionho. (Jak. 1:14, 15) A xivangwa lexo xi tiviwa kota Satani, loyi a nga kala ku ‘yima lisineni.’ I lo hluwukela a wuhosi ga Jehova, zonake a maha “raru wa mawunwa.” — Joh. 8:44.

2, 3. A magezu “Satani,” “Diabolus,” “nyoka,” ni “drako” ma komba yini hi nala wa Jehova wa hombe ka vontlhe ke?

² Kusukela kuhluwukeni kakwe, Satani hi yena a nala wa Jehova wa hombe ka vontlhe, niku i nala wa hombe kambe wa vanhu. A mavito lawa Satani a tiviwako hi wona ma komba a wuhombe ga kubiha kakwe. A ku Satani zi wula ku “Mukaneti,” lezi zi kombako lezaku a xivangwa lexi xo biha xa moya a xi seketeli a wuhosi ga Nungungulu; wutshanwini ga lezo, xa gi venga xi tlhela xilwa nago hi tihanyi ta hombe. A ku na nchumu wunwani lowu Satani a wu lavako nguvu ku hunza ku wona a wuhosi ga Jehova na gi fuva.

³ Kota lezi hi zi wonako ka Kuvululelwa 12:9, Satani i vitanwa ku “Muhlevi” kutani Diabolus. Lezo zi hi alakanyisa lezaku Satani i chakisile Jehova aku muhembi. A magezu “nyoka leyi ya kale” ma hi alakanyisa a siku ga makhombo le Edeni legi Satani a nga tirisa nyoka kasi ku khohlisa Eva. A magezu “drako loyi wa hombe” ma hi maha hi alakanyela xihari xo tshisa niku ma tlhamusela khwatsi a kunavela ka hombe ka Satani ka ku lava ku valela kungo ga Jehova ni ku fuvisa vanhu Vakwe.

 4. Zini hi to wulawula hi zona ka nzima leyi?

⁴ Zi te dlunya lezaku Satani hi yena a nala wa hombe wa kutsumbeka ka hina. Hikwalaho, a Biblia ga hi tlharihisa hi xigelo xo zwala giku: “Ti khomeni, mu rinzela; hakuva a nala wa nwina Satani wa fambafamba kota nghala leyi yi dzumako, a hlota loyi a ta nga mu khadamula.” (1 Ped. 5:8) Hi kuyelana ni xitlharihiso lexi, a nzima leyi yi ta wulawula hi matshamela manharu ya Satani lawa ma khanyisako a xilaveko xa kuva hi ti wonela ka nala loyi wo biha wa Jehova ni vanhu Vakwe.

5, 6. a) Nyika zikombiso zi dlunyatisako lezaku a zivangwa za moya zi na ni “ntamu” wa hombe. b) Satani i na “ni ntamu wa kufa” hi ndlela muni?

⁵ A zivangwa za moya lezi zi vitwako tingelosi zi na ni “ntamu” wa hombe. (Tis. 103:20) Za hombe ku hunza vanhu, hikwalaho zi na ni wutivi ga hombe ni ntamu wa hombe ku hunza vona. Hambulezo, a tingelosi to tsumbeka ti tirisa a ntamu wa tona ka za zi nene. Hi xikombiso, ka khati go kari a ngelosi ya Jehova yi lo daya 185.000 wa masochwa ya Asiria, ma nga hi valala va vanhu va Jehova. Lowo i nchumu waku a munhu munwe na a nga zi kotangi ku wu maha, niku hambu butho gontlhe na gi dzunukile kasi ku maha lezo. (2 Tih. 19:35) Ka khati ginwani, a ngelosi yo kari yi lo tirisa a ntamu wa yona wa hombe ni wutlhari kasi ku humesa vapostoli va Jesu lomu paxweni. A xivangwa lexo xa moya xi lo copetisa varinzeli, xi vulula tivati, xi humesa a vapostoli, xi tlhela xi khotsa a tivati — a varinzeli na va hi kona kwalaho! — Miti. 5:18-23.

⁶ Laha a zivangwa za moya zo tsumbeka zi tirisako ntamu wa zona kasi ku maha za zi nene, Satani i tirisa ntamu wakwe kasi ku maha kubiha. Niku a hi wona ntamu ni wukosi a nga nago! A Mitsalo yi mu tlhamusela kota “hosana ya legi tiko” ni “nungungulu wa misava leyi.” (Joh. 12:31; 2 Kor. 4:4) Satani Diabolus i na “ni ntamu wa kufa” kambe. (Maheb. 2:14) Lezo a zi wuli lezaku i daya vanhu vontlhe hi kukongoma. Kanilezi, a tiko legi gi tele hi moya wakwe wa wudayi. Tlhatakumbiri, kota lezi Eva a kholwileko a wunwa ga Satani ni lezi Adamu a nga tsika ku ingisa Nungungulu, a xionho ni kufa zi lo thapela vanhu vontlhe. (Rom. 5:12) Hi ndlela leyo, Diabolus i na “ni ntamu wa kufa.” “Mudayi” hakunene — kota kuwula ka Jesu. (Joh. 8:44) A hi wona ntamu a nga nawo a nala wa hina Satani!

 7. A madimoni ma zi kombisisa kuyini lezaku ma na ni ntamu?

⁷ Loku hi kaneta Satani, a hi fulareli yena ntsena, kanilezi hi fularela vontlhe lava va nga tlhelweni gakwe mhakeni ya wuhosi ga wuako gontlhe. A ntlawa lowu wu patsa ntsengo wa hombe wa zivangwa zinwani za moya za vahluwuki, kutani madimoni. (Kuv. 12:3, 4) A madimoni ma tolovela ku kombisa a ntamu wa wona wa hombe, ma va nehela makhombo ya hombe lava ma va xanisako. (Mat. 8:28-32; Mar. 5:1-5) U nga tshuki u kanyisa a ntamu wa tingelosi leto to biha kutani a ntamu wa “hosi ya madimoni.” (Mat. 9:34) Ahandle ka ku vuniwa hi Jehova, a hi nge zi koti ku mu hlula Satani.

 8. a) Xini lexi Satani a xi lavako nguvu zalezi? (Wona mufota kusanguleni ka nzima.) b) Hi mawonela ya wena, a tiko legi gi kombisisa kuyini a kuleva ka Satani?

⁸ Mupostoli Pedro i fananisile Satani ni ‘nghala yi dzumako.’ Hi kuya hi bhuku go kari ga ku tlhamusela magezu, a gezu ga xiGreki legi gi hunzuluselwako “kudzuma” gi komba a “kubhonga ka xihari xi zwako ndlala ya hombe.” A gezu legi gi ku tlhamusela khwatsi a kuleva ka Satani! Hambu lezi a tiko gontlhe gi sinako gi hi ntanwini wakwe, Satani wa ha hi ni ndlala ya ku khoma vanwani. (1 Joh. 5:19) Ka yena, kuzilava a tiko gi fana ni “xiwoso” ntsena xi nge naha-naha. Hi lisine, zalezi Satani i vekile kupima ka lava a va lambeleko nguvu — ku nga misalela ya vatotilweko, lava va pangalatanako ni vanghana vabye va “tiyivu tinwani.” (Joh. 10:16; Kuv. 12:17) Satani i lava ku khadamula a vanhu va Jehova. A tixanisa leti a ti hoxelako valanzeli va Jesu kusukela ka zana ga malembe go sangula kala nyamutlha ti komba khwatsi a kuleva kakwe.

9, 10. a) Satani i zamisile kuyini ku valela kungo ga Nungungulu ka Israeli wa kale? (Nyika zikombiso.) b) Hikuyini Satani a nga hi ni xigelo xa hombe xa ku veka kupima kakwe ka Israeli wa kale? c) U alakanya ku Satani i ti zwisa kuyini loku a nanza go kari ga Jehova gi maha xionho xa hombe nyamutlha ke?

⁹ Ka mizamo yakwe yo lava ku valela kungo ga Nungungulu, Satani i kombisa kuleva hi ndlela yinwani kambe. A nghala yi lambileko a yi nyenyeleti nchumu kuhloteni ka yona. Yi daya na yi nga zweli wusiwana yi tlhela yi nga ti layi anzhako ka loku yi dele. Satani yenawu a nga va zweli wusiwana lava a lavako ku va khadamula. Hi xikombiso, hi nga ehleketa hi lezi Satani a nga ti zwisa zona loku a wona vaIsraeli na va wela ka zionho zo kota wubhayi ni makangwa. Hi xikombiso, a xikhati u gonzako xungetano hi wuyelo go bayisa ga wubhayi ga Zimri ni makangwa ya Gehazi, xana wa yi “wona” a nghala leyi yi dzumako na yi kombisa kuhlula ka yona ke?— Mitse. 25:6-8, 14, 15; 2 Tih. 5:20-27.

¹⁰ Satani i wa hi ni xigelo xa hombe xa ku veka kupima kakwe ka Israeli wa kale. A tiko lego hi gona gi nga wa ta humesa Messia— loyi a nga wa ta pfotlosa Satani a tlhela a lwela a wuhosi ga Jehova. (Gen. 3:15) Satani i wa nga lavi lezaku a vaIsraeli va humelela, hikwalaho i wa leva nguvu mizanweni yakwe ya ku va nyenyezisa hi xionho. U nga alakanyi lezaku Satani i wa mu zwela wusiwana Davida a xikhati a nga maha wubhayi kutani Mosi a xikhati lexi a nga luza lungelo ga ku nghena Tikweni gi Tsumbisilweko. A kuhambana ni lezo, handle ko kanakana Satani wa tsaka loku a nanza go kari ga Nungungulu gi ti nyenyezisa hi xionho xa hombe. Kunene, a kuhlula loko kuzilava ku maha xipanze xa zilo lezi Satani a zi tirisako kasi ku ruka Jehova. — Mav. 27:11.

11. Kuxuva muni loku Satani a nga hi nako hi Sara?

¹¹ Satani i wa hi ni xiviti xa hombe hi lixaka leli Messia a nga wa ta huma ka lona. Hi xikombiso, wona lezi zi nga humelela xikhatanyana nzhako ka kuva Abrahama a byelilwe lezaku i wa tava “lixaka la hombe.” (Gen. 12:1-3) Laha Abrahama na Sara va nga hi Gipite, Faro i lo vitanisa Sara ndlwini yakwe — laha zi wonekisako ku khwatsi i wa lava ku mu maha sati wakwe. Kanilezi, Jehova i lo nghenelela a vikela Sara ka khombo lego ga mahanyela. (Gonza Genesisi 12:14-20.) Xikhatanyana mahlweni ka kupswaliwa ka Isaka, ku lo humelela zilo zo fana le Gerare. (Gen. 20:1-7) Xana Satani i wa veka canja ka zimaho lezo ke? Xana i wo ngo alakanya lezaku Sara, loyi a tsikileko tiko go ganya ga Ure kasi ku hanya matendeni, i wa ta xengwa hi miti ya wuhosi yo chanza ya Faro na Abimeleki? Xana Satani i wa alakanya lezaku Sara i wa ta kanganyisa nuna wakwe — na Jehova— a maha wubhayi ni tihosi leto ke? A Biblia a gi wuli nchumu hi zona, kanilezi hi na ni xigelo xo zwala xa ku kholwa lezaku Satani na a tsakile hi ku wona Sara na a nga ha ringanelwi hi ku humesa a pswalo lowu wu tsumbisilweko. Satani na a nga zangi a ti zwile nanzu hi kuva a wukati, ni wudzunzo, ni wunghana ga wasati wa mu nene na Jehova gi onhekile. A nga no ku lamba!

12, 13. a) Satani i kombisisile kuyini a kuleva kakwe anzhako ka kupswaliwa ka Jesu? b) U alakanya ku Satani i ti zwisa kuyini hi vaswa lava va ranzako Jehova va tlhela va ti karatela ku mu tirela nyamutlha?

¹² Loku ku hunzile mazana ya malembe, Jesu i lo pswaliwa. U nga alakanyi lezaku Satani i wa mu wona kota xinwanana xo saseka, xo ranzeka kutani xa lisima. I wa zi tiva lezaku a nwanana loye a nga ha hi kupswaliwa i wa ta kula a maha Messia loyi a tsumbisilweko. Kunene, Jesu i wa hi xipanze xo sangula xa pswalo wa Abrahama, lowu hi kufamba ka xikhati wu nga wa ta fuvisa “a mitiro ya Satani.” (1 Joh. 3:8) Xana Satani i wa ta alakanya lezaku a ku daya nwanana loye kuhunzeleta ke? Phela Satani a nga na wumunhu. Niku mhakeni ya nwanana Jesu, Satani nga zangi a zi mahele mihoni. Hi ndlela muni?

¹³ Hosi Herodi i lo zangara nguvu a xikhati lexi a vagonzi va tinyeleti va nga wutisa xungetano hi “hosi ya vaJuda leyi yi belekilweko,” niku i wa ti yimisele ku yi daya. (Mat. 2:1-3, 13) Kasi ku tiyiseka lezaku a nwanana loye i delwe, i lo laya lezaku ku dawa zihlangana zontlhe za vavanuna za malembe mambiri kuya hasi zi nga hanya Betlehema ni zidoropaneni za kona. (Gonza Mateu 2:13-18.) Jesu i lo pona ku dawa kuhihiritweni loko ka vanana, kanilezi a ximaho lexi xi hi komba yini hi nala wa hina Satani? Zi te dlunya lezaku Satani a nga nyiki lisima a wutomi ga vanhu. Ni liranzo li tsongwani hi vanana a nga nalo. Satani i ‘nghala yi dzumako’ hakunene. Hi nga tshuki hi kanyisa a kuleva kakwe!

14, 15. Satani “i pfhupelisile a kupima ka lava va nga kholwiko” hi ndlela muni?

¹⁴ A kukhohlisa hi kona koce loku Satani a zi kotako ku hambukisa hi kona vanhu lezaku va fularela Jehova, a Nungungulu wa hina wa liranzo. (1 Joh. 4:8) Hi ku tirisa a kukhohlisa, Satani i maha vanhu va nga ‘khatali hi xilaveko xabye xa moya.’ (Mat. 5:3, Tradução do Novo Mundo) Hi ndlela leyo, “i pfhupelisile a kupima ka lava va nga kholwiko, kasi va nga woni a kuwonekela ka ivangeli yo ngangamela ya Kristu, loyi a nga mufananiso wa Nungungulu.” — 2 Kor. 4:4.

¹⁵ A yinwe ya tindlela leti Satani a ti tirisako kasi ku khohlisa vanhu wukhongeli ga mawunwa. A ngo ku tsaka hi ku wona vanhu na va khozela vafileko, ntumbuluko, kutani zihari — kutani ni wihi munhu kutani nchumu wo hambana na Jehova, loyi a nga “Nungungulu wo pinyama” loyi a lonzako ku khozelwa yece! (Ekso. 20:5) Hambu vanhu vo tala lava va alakanyako lezaku va khozela Nungungulu hi kufaneleko, va valiwa matihlo hi tigonzo ta mawunwa ni mikhuwo yi nga vuniko nchumu. A xiyimo xabye xa chela wusiwana; xi fana ni xiyimo xa lava Jehova a nga va khongotela aku: “Hikuyini mu xakelako mali hi ku xava lezi zi nga hiko zakuga ke? Hikuyini mu humesako hakhelo ya nwina hi kota ya lezi zi nga xurisiko ke? Nzi ingiseni, mu taga zo nanziha, mu ti tsakisa hi lezi zi nonileko.” — Isa. 55:2.

16, 17. a) Hikuyini Jesu a nga byela Pedro aku: “Suka ka mina, Satani”? b) Satani a nga hi khohlisisa kuyini mhakeni ya xihatla xa masiku lawa ke?

¹⁶ Satani a nga kanganyisa hambu ni malanza yo hiseka ya Jehova. Hi xikombiso, wona lezi zi nga maheka a xikhati lexi Jesu a nga byela vapizani vakwe lezaku i wa ta daya. Hi makungo ma nene, mupostoli Pedro i lo mu koka hi tlhelo aku: “Hosi, u nga alakanyi a za kunghahi; lezi cima zi nga ta maheka ka wena.” Jesu i lo hlamula hi kutiya aku: “Suka ka mina, Satani!” (Mat. 16:22, 23) Hikuyini Jesu a nga byela Pedro aku “Satani”? Hi lezaku Jesu i wa zi zwisisa lezi zi nga wa ta humelela. Xi wa chikele a xikhati xa kuva a dawa kota muphahlo wa kutirula ni ku komba lezaku Diabolus muhembi. A xikhati lexo xo karata xa matimu ya vanhu, xi wa nga hi xikhati xa kuva Jesu a ti tsetsa. Loku i wa no tshuka aku tsope kutsongwani, zi wa ta ngha zi enele lezi Satani a nga lava kuva a zi maha.

¹⁷ Laha hi yako hi tshinela kugumeseni ka tiko legi, hinawu hi hanya ka xikhati xo karata. Satani i lava lezaku hi tsika ku rinzela, hi ti zwela wusiwana hi ku ti karatela kuva ni wutshamu tikweni legi, hi rivala a xihatla xa masiku lawa. U nga zi tsiki zi ku humelela! Kanilezi, ‘rinzela.’ (Mat. 24:42) U nga tshuki u kholwa a mawunwa ya Satani ya lezaku a kugumesa ku le kule nguvu — kutani lezaku ku nga ta tshuka ku chikela.

18, 19. a) Satani a nga zamisa kuyini ku hi khohlisa ka lezi hi ti wonisako zona? b) Jehova i hi vunisa kuyini ku simama hi ti wonela hi tlhela hi nga tsiki ku rinzela ke?

¹⁸ Satani i zama ku hi khohlisa hi ndlela yinwani kambe. I lava ku hi maha hi kholwa lezaku kuwoneni ka Nungungulu a hi vuni nchumu niku a zi koteki ku tsetselelwa a zionho za hina. Lezo zontlhe zi maha xipanze xa mawunwa ya Satani. Kasi himani loyi hakunene ku nga hiko na ndlela ya kuva a ranziwa hi Jehova? Hi Satani. Himani loyi hakunene a nga hiko na ndlela yo tsetselelwa ke? Hi Satani kambe. A Biblia ga hi tiyisa giku: “Nungungulu a hi loyi a nga lulamangiko wo kala a rivala a mitiro ya nwina, ni liranzo leli mu nga li kombisa vitweni gakwe.” (Maheb. 6:10) Jehova wa ku nyika lisima a kutikarata loku hi ku mahako kasi ku mu tsakisa, niku a ntiro wa hina a hi wa mahala. (Gonza 1 Va Le Korinte 15:58.) Hikwalaho hi nga vumeli ku khohliswa hi mawunwa ya Satani.

¹⁹ Kota lezi hi zi wonileko, Satani i na ni ntamu, wa leva, niku wa khohlisa. Hi nga mu hlulisa kuyini a nala loyi wa hombe ke? Jehova a nga hi tsiki laha ndengelengeni. A Mhaka yakwe ya hi komba tindlela leti Satani a ti tirisako, niku ‘a hi ma kohlwi a mano yakwe.’ (2 Kor. 2:11) Loku hi zwisisa a mano ya Satani, hi ta zi kota khwatsi a ku ti wonela hi tlhela hi simama ku rinzela. Kanilezi a ku tiva a mano ya Satani ntsena a zi eneli. A Biblia gi ngalo: “Alani Satani, zonake i ta suka ka nwina.” (Jak. 4:7) A nzima yi lanzelako yi ta wulawula hi zipanze zinharu lezi hi nga lwako ka zona na Satani hi tlhela hi mu hlula.