Pimanyisa a xikombiso xa Jesu xa kurinzela
“Rinzelani, mu khongela.” — MAT. 26:41.
U TA HLAMULA YINI KE?
Xana hi nga zi kombisa kuyini lezaku hi tshama na hi rinzele mikhongelweni ya hina?
Hi nga zi kombisa kuyini lezaku hi tshama na hi rinzele wutirelini ga hina ke?
Hikuyini zi nga za lisima a ku tshama na hi rinzele a xikhati lexi hi kumanako ni minzhingo, niku hi nga zi mahisa kuyini lezo ke?
1, 2. (a) Hi zihi a ziwutiso zi vukako xungetano hi xikombiso xa Jesu xa kurinzela ke? (b) Xana a xikombiso xo mbhelela xa Jesu xi nga vuna a vanhu va nga mbhelelangiko? Kombisa.
KUZILAVA wa ti wutisa lezi: ‘Hakunene za koteka a ku pimanyisa a xikombiso xa Jesu xa kurinzela? Phela Jesu i wa hi munhu wo mbhelela! A ku tsika lezo, ka zikhati zinwani Jesu i wa zi kota ku wona khwatsi a zilo zi nga hata — hambu zilo zi nga wa ta maheka ka makume ya mazana ya malembe ma nga hata! Xana i wa hi ni xigelo xa ku tshama na a rinzele?’ (Mat. 24:37-39; Maheb. 4:15) A ku ranga a hi wulawuleni hi ziwutiso lezi kasi hi wona a lisima ni xihatla xa mhaka leyi.
2 Xana a xikombiso xa munhu wo mbhelela xi nga vuna a vanhu va nga mbhelelangiko ke? Ina, hakuva za koteka a ku gonza ka mugonzisi mu nene ni ku lanzela xikombiso xakwe. Hi xikombiso, hi nga alakanya a munhu loyi a gonzelako ku fula. A nge zi koti ku halahala a phanda paxa a fula xihari hi siku go sangula, kanilezi i mbheta xikhati xo tala na a gonza ku fula. Kasi a chukwatisa, i cuwukela khwatsi a mugonzisi wakwe, loyi a nga phisa. A xigonzani xi cuwukisa lezi a mugonzisi wakwe a tseramisako zona, lezi a gi khomisako zona a wura ni lezi a kondlisako zona titiho lezaku a koka lisinga kasi a phanda paxa. Hi kutsongwani-kutsongwani, a xigonzani lexi xi wona ntamu lowu wu lavekako kasi ku koka lisinga. Xi fanele ku tiva kambe lomu a moya wu yako kona xi tlhela xi simama ku ti karata. Hi ku pimanyisa lezi a mugonzisi wakwe a mahako, a xigonzani lexi xonawu xi gumesa xi phanda a mipaxa ya xona leyi hi kutsongwani-kutsongwani yi welako kusuhani ni xihari. Hi ku fanana, hinawu hi simama ku chukwatisa a matshamela ya hina ya wuKristu hi ku lanzela a zileletelo za Jesu ni ku pimanyisa a xikombiso xakwe xo mbhelela.
3. (a) Xana Jesu i zi kombisile kuyini lezaku i wa fanele ku tshama na a rinzele? (b) Hi ta wulawula hi yini ka nzima leyi ke?
3 Ahati hi kurinzela ke? Xana Jesu i wa fanele ku tshama na a rinzele? Handle ko kanakana i rinzele. Hi xikombiso, ka wusiku gakwe go gumesa laha misaveni, Jesu i khongotele vapostoli vakwe vo tsumbeka aku: ‘Rinzelani zinwe na mina.’ I lo engeta aku: “Rinzelani, mu khongela, kasi mu nga engheni kuringweni.” (Mat. 26:38, 41) Hambu lezi a nga sina a kombisa kurinzela wutomini gakwe gontlhe, ka xikhati lexi xa kukarateka ka hombe, Jesu i wa fanele ku tshama na a rinzele nguvu a tlhela ava kusuhani ni Dadani wakwe wa le tilweni hi laha zi kotekako hi kona. I wa zi tiva lezaku a valanzeli vakwe vonawu va wa fanele ku tshama na va tlharihile — na ku nga hi ka xikhati lexiya ntsena, kanilezi ni ka masiku lawa ma nga hata. Makunu a hi woneni ku hikuyini Jesu a lavako lezaku hi tshama na hi rinzele. Anzhako ka lezo, hi ta wulawula hi tindlela tinharu ta ku pimanyisa a xikombiso xa Jesu xa kurinzela wutomini ga hina siku ni siku.
HIKUYINI JESU A LAVAKO LEZAKU HI TSHAMA NA HI RINZELE KE?
4. Xana a kungativi lezi za ha tako zi yelanisa kuyini ni ku tshama na hi rinzele ke?
4 Hi magezu ma tsongwani, Jesu i lava lezaku hi tshama na hi rinzele hi kota ya lezi hi nga zi tiviko ni lezi hi zi tivako. A xikhati lexi Jesu a nga hi laha misaveni, xana i wa zi tiva zontlhe lezi zi nga hata ke? Ahihi. Hikwalaho, i te ngalo: “Lego siku ni lexo xikhati a ku na munhu a zi tivako, hambu tingelosi ta tilo, hambu ni N’wana, sine Dadani yece.” (Mat. 24:36) Ka xikhati lexo, Jesu, a “N’wana,” i wa nga gi tivi a siku ga ku lovisiwa ka mafambisela lawa ya kubiha ya zilo. Ahati hina nyamutlha ke? Xana ha zi tiva zontlhe lezi za ha tako? Ne. A hi gi tivi a siku legi Jehova a to rumela a N’wana wakwe lezaku a ta lovisa a mafambisela lawa ya kubiha ya zilo. Loku hi wa gi tiva, xana zi wa ta laveka ku tshama na hi rinzele ke? Kota lezi Jesu a tlhamuseleko, a kugumesa ku ta chikela hi xitshuketi. Hikwalaho, hi fanele ku tshama na hi rinzele. — Gonza Mateu 24:43.
5, 6. (a) Xana a ku tiva lezi Nungungulu a to maha lokuloku zi fanele ku hi khumbisa kuyini? (b) Hikuyini a kutiva a makungo ya Satani zi faneleko ku hi maha hi tshama ni hi rinzele?
5 A ku hambana na hina, Jesu i wa tiva zilo zo tala zo hlamalisa lezi zi nga hata — ku nga zilo za lisine lezi a vanhu vo tala va nga kala va nga zi tivi ne ni kutsongwani. Hina a hi tivi zilo zo tala a ku fana na Jesu, kanilezi hi ku vuniwa hi yena, hi tiva a zilo zo tala xungetano hi Mufumo wa Nungungulu ni lezi wu to zi maha lokuloku. Loku hi cuwuka a vanhu lava hi kumanako navo, kani hi kumana navo xikoleni, mitirweni, kutani lomu xipanzeni lexi hi xumayelako ka xona, xana a hi zi woni a ku a kutala ka vona va hanya munyameni wa hombe ke? Lexo xonawu xigelo xa kuva hi tshama na hi rinzele. Khwatsi hi Jesu, hi fanele ku tshama na hi tlharihile xontlhe xikhati, hi hlota tindlela ta ku bhulela vanhu lezi hi zi tivako xungetano hi Mufumo wa Nungungulu. Laha u tova ni lungelo lego, tiva lezaku ga lisima niku u nga tshuki u gi luzisa. A wutomi ga vanhu vo tala gi le mhangweni! — 1 Tim. 4:16.
6 Jesu i wa tiva nchumu wunwani lowu wu mu kucileko ku tshama na a rinzele. I wa zi tiva lezaku Satani i hlomile matlhari kasi a mu ringa, a mu xanisa ni ku mu maha a onhela Nungungulu. Kunene, a nala loyi wo biha i wa tshama hi ku hlota tindlela ta ku ringa Jesu. (Luka 4:13) Jesu i wa tshama na a ti wonela. I wa zi tiva lezaku i ta kumana ni minzhingo, ku ngava xiringo, kukanetwa, kutani ku xanisiwa. Xana hinawu a hi faneli ku tshama na hi ti wonela ke? Ha zi tiva lezaku Satani wa ha “fambafamba kota nghala leyi yi dzumako, a hlota loyi a ta nga mu khadamula.” Hi xigelo lexo, a Mhaka ya Nungungulu yi tlharihisa a maKristu wontlhe yiku: “Ti khomeni, mu rinzela.” (1 Ped. 5:8) Xana hi nga zi mahisa kuyini?
NDLELA YA KU TI KHOMA HI KHONGELA
7, 8. Xana Jesu i nyikile wusungukati muni xungetano hi kukhongela, niku xikombiso muni lexi yena wutsumbu a xi nyikileko ke?
7 A Biblia gi komba lezaku kasi hi zi kota ku tshama na hi tlharihile kutani ku rinzela hi tlhelo ga moya hi fanele ku khongela. (Kol. 4:2; 1 Ped. 4:7) Xikhatanyana nzhako ka loku Jesu a byelile a valanzeli vakwe lezaku va rinzela zinwe naye, i te ngalo: “Rinzelani, mu khongela, kasi mu nga engheni kuringweni.” (Mat. 26:41) Xana i wa wula lezaku va wa fanele ku khongela ntsena ka xikhati lexiya xa xikarato ke? Ahihi. A wusungukati gakwe i tshinya ga nayo legi hi faneleko ku hanya hi gona siku ni siku.
8 Jesu i nyikile xikombiso xa xi nene nguvu xa ku khongela. Kuzilava wa alakanya lezaku i zile a mbheta wusiku gontlhe na a khongela ka Dadani wakwe. A hi zameni ku wona a ximaho lexo. (Gonza Luka 6:12, 13.) A zilo lezi zi maheka kusanguleni ka ximumu, kuzilava kusuhani ni doropa ga Kapernaume, ku nga tolovela ku kumeka vakukuti. Kuve laho kambe Jesu a nga ranza ku tshama kona. Laha gi yako gi phuma, Jesu i kanziha xitsungeni lexi xi nga cuwukene ni Bimbi ga Galilea. A xikhati lexi a munyama wu tiyelako, kuzilava i wona a kuwonekela ka tikandiya doropeni ga Kapernaume ni ka zidorapana zinwani za wuakelwani. Hambulezo, a xikhati lexi Jesu a wulawulako na Jehova, i yisa kupima kakwe kontlhe mukhongelweni wakwe. Ku hunza timeneti na kari a khongela — khalekhale tihora. A xikhati lexi a tikandiya ti timekako doropeni, a hweti yi tsuwuka ni laha a zihari za khwati lezi zi gako ni wusiku zi sangulako ku fambafamba zi ti lavela zakuga, Jesu wa ha khongela. A zi kanakanisi lezaku a mukhongelo wakwe wu yelana ni xiboho xa hombe lexi a faneleko ku xi maha — ku nga ku hlawula a vapostoli vakwe va khume ni vambiri. Za dlunyateka lezaku Jesu i lo tikisa kukhongeleni na a tivisa Dadani wakwe kontlhe a kupima ni kukarateka kakwe xungetano hi munwe ni munwani wa vapizani vakwe a xikhati lexi a kombelako wutlhari ga Nungungulu kumaheni ka xiboho lexi.
9. Hi gonza yini ka xikombiso xa Jesu xa ku khongela wusiku gontlhe ke?
9 Hi gonza yini ka xikombiso xa Jesu ke? Xana hi gonza lezaku hi fanele ku phumisa gambo na ha ha khongela? Ne. Hakuva i wulile lezi xungetano hi valanzeli vakwe: “Hakunene a moya wa vumela, kanilezi a nyama yi na ni gome.” (Mat. 26:41) Hambulezo, hi fanele ku pimanyisa Jesu. Hi xikombiso, xana ha sangula hi ku wutisa a Dadani wa hina wa le tilweni loku hi lava ku maha xiboho lexi xi to khumba a wumoya ga hina, ga ngango wa hina, kutani ga makholwa-kulori? Xana ha kumbuka a zikarato za vamakabye va hina va xinuna ni va xisati mikhongelweni ya hina? Xana ha khongela na zi suka mbilwini wutshanwini ga ku phindaphinda a magezu yalawa ya manwe ke? Wona kambe lezaku Jesu i wa nyika lisima a lungelo ga ku wulawula ni Dadani wakwe na a hi yece. Tikweni legi ku vumalekako ni xikhati xa ku anwisa n’wana, za olova nguvu a ku mahiwa tikhumbi hi zilo za loku kuhanya, hi rivala lezi zi nga za lisima. Loku hi ti nyika xikhati xo tala xa ku khongela hi kutikisa, na hi hi hoce, hi ta zi kota ku tshama na hi tlharihile hi tlhelo ga moya. (Mat. 6:6, 7) Hi ta tshinela ka Jehova, na hi xuva ku tiyisa a kuzwanana ka hina zinwe naye, hi potsa ni xihi xi nga wa ta hohlota a wuxaka legi. — Tis. 25:14.
NDLELA YO TSHAMA NA HI RINZELE NTIRWENI WA KUXUMAYELA
10. Nyika xikombiso xa lezaku Jesu i wa tshama hi ku hlota tindlela ta ku nyika wukustumunyu.
10 Jesu i wa tshama na a pangamile ntirweni lowu a nga nyikilwe hi Jehova. Ku na ni mitiro yi vumelako lezaku a kupima ka loyi a yi mahako ku enza, kanilezi ku nga humeleli mhango. Hambulezo, a mitiro yo tala yi lava lezaku loyi a yi mahako a veka kupima kakwe kontlhe ka mitiro leyo, a tlhela a tshama na a tlharihile. A ntiro wa kuxumayela wu tshamisile lezo. Jesu i wa pangamela a ntiro wakwe, a hlota tindlela ta ku bhulela vanhu a mahungu yo saseka. Hi xikombiso, laha Jesu ni vapizani vakwe va nga chikela doropeni ga Sikari na va fambile mixo yontlhe, a vapizani vakwe va loya xava zakuga. Jesu i lo sala laha hlobyeni kasi ku humula, kanilezi na a hlota tindlela ta ku nyika wukustumunyu. Ku lota a wasati wa muSamaria kasi ku takha mati. Jesu i wa ta zi wona na zi hi chukwana a ku humulanyana. I wa ta ngha a ti yimelele kasi a nga bhuli ni wasati loye. Kanilezi a nga miyelangi. I lo bhula ni wasati loye, a mu nyika wukustumunyu ga ntamu legi gi nga hunzulusa a vanhu vo tala doropeni legiya. (Joh. 4:4-26, 39-42) Hinawu hi nga pimanyisa a xikombiso xa Jesu xa ku tshama na hi rinzele. Hi xikombiso, a xikhati lexi hi mahako a mitiro ya hina ya siku ni siku, xana ha hlota a tindlela ta ku nyika wukustumunyu ka vanhu lava hi kumanako navo ke?
11, 12. (a) Xana Jesu i te yini loku vanhu va lavile ku mu hambukisa kupima ntirweni wakwe? (b) Xana Jesu i zi kombisile kuyini lezaku i wa nga xumayeli laha ka kuza afa ni tindleve ke?
11 Ka zikhati zo kari, ku lo humelela vanhu lava va nga zama ku hambukisa kupima ka Jesu ntirweni wakwe na vaku lezo kusasa. Le Kapernaume, a zidlemo zi lo tsaka nguvu hi ku wona Jesu na a chuma vanhu hi ndlela yo hlamalisa, zonake zi mu kurumeta ku tshama navo a nga suki. Kunene va wa hi ni xigelo. Kanilezi, a ntiro wa Jesu ku wa hi ku xumayela ka ‘tiyivu tontlhe ti lahlekileko ta yindlu ya ka Israeli,’ na ku nga hi vanhu va doropa legiya ntsena. (Mat. 15:24) Hikwalaho, i te ngalo kabye: “Nzi yimelwe hi ku kanela a ivangeli ya mufumo wa Nungungulu ni ka yinwani miti; hakuva nzi rumelwe lezo.” (Luka 4:40-44) Zi la su dlunya lezaku a nchumu wa lisima wutomi ga Jesu ku wa hi wutireli. A nga tsikangi ne ni xinwe xi mu hambukisa.
12 Xana Jesu i wa veka kupima wutirelini gakwe laha kuza afa ni tindleve? Ahihi. Jesu i nyikile xikombiso xo mbhelela xa ku tiva ku ringanisela. I wa hlakana ni vanghana vakwe niku i wa kuzwa a kunanziha ka wutomi. I wa komba xichawo hi mingango, a yi zwela wusiwana hi kota ya zikarato lezi yi nga kumana nazo, niku i wa ranza nguvu vanana. — Gonza Marku 10:13-16.
13. Xana hi nga xi pimanyisisa kuyini a xikombiso xa Jesu xa ku tshama na a rinzele ni ku zi tiva ku ringanisela?
13 Laha hi pimanyisako a xikombiso xa Jesu xa kurinzela, xana hi nga zi kombisa kuyini lezaku a hi rivali zinwani ke? Hi ku nga vumeleli a tiko legi lezaku gi hi tsikisa ku maha a ntiro wa hina. Hambu maxaka ma nga hi kucetela lezaku hi nga ti karati nguvu wutirelini kutani ku hi kuca lezaku hi hanyisa lezi a vanhu vo tala va hanyisako zona, na va alakanya lezaku vo hi vuna. Kanilezi, loku hi pimanyisa a xikombiso xa Jesu, hi ta wona a wutireli kota zakuga. (Joh. 4:34) A ntiro lowu wa hi gisa hi tlhelo ga moya wu tlhela wu hi nyika litsako kambe. Hambulezo, a hi faneli ku ti maha vo lulama, kutani ku nga cheli kota hi zinwani. Wutshanwini ga lezo, hi fanele ku kuma litsako, hi maha zilo hi xikhati xa zona kota malanza ya Nungungulu wo tsaka — 1 Tim. 1:11.
NDLELA YA KU TSHAMA NA HI RINZELE ZIKHATINI ZA ZIKARATO
14. Zini hi nga faneleko ku maha a xikhati lexi hi kumanako ni zikarato, niku hikuyini?
14 Kota lezi hi zi wonileko, Jesu i layile a vapizani vakwe lezaku va tshama na va rinzeli a xikhati lexi a nga hi ka zikarato za hombe. (Gonza Marku 14:37.) A xikhati lexi hi kumanako ni zikarato hi kona hi faneleko ku cuwuka nguvu a xikombiso xa Jesu. A vanyingi loku va kumana ni zikarato va byekelela ku rivala a mhaka ya lisima nguvu yi kumbukiwako makhati mambiri lomu ka bhuku ga Mavingu. Gi ngalo: “Yi kona ndlela yi wonekako ka munhu na yi lulamile; kanilezi magumo ka yona yi yisa kufeni.” (Mavingu 14:12; 16:25) Loku hi tsumba a kupimisisa ka hina, nguvunguvu a xikhati lexi hi nga lomu zikaratweni za hombe, handle ko kanakana hi va veka mhangweni a varanzekako va hina na hina wutsumbu.
15. Xana a hloko ya ngango yi nga ringiwa ku maha yini masikwini lawa zi karatako ku kuma za kutihanyisa?
15 Hi xikombiso, a hloko ya ngango zi nga mu karatela nguvu a ku hlayisa a “maxaka yakwe” hi tlhelo ga nyama. (1 Tim. 5:8) A nga tshuka a ringwa ku vumela ntiro lowu hi kukhanzakanya wu mu tsanzekisako kuya mitlhanganweni, ku rangela wukhozeli ga ngango ni kuya wutirelini. Loku a tsumba maalakanyo ya munhu ntsena, lezo a nga zi wona na zi zwisiseka hambu kuva zi lulamile futsi. Kanilezi, a wuyelo ga kona ku tava mababyi kutani kufa hi tlhelo ga moya. I chukwana nguvu a ku lanzela a wusungukati gi nga ka Mavingu 3:5, 6. Solomoni i te ngalo: “Tsumba Jehova hi mbilu ya wena yontlhe, u nga tsumbi kupimisisa ka wena wutsumbu. U ta mu ingisa tindleleni tontlhe ta wena, yena i ta lulamisa a tisoko ta wena.”
16. (a) Xikombiso muni lexi Jesu a hi siyeleko xungetano hi ku tsumba a wutlhari ga Jehova ke? (b) Xana a tihloko ta mingango to tala ti xi pimanyisisa kuyini a xikombiso xa Jesu xa ku tsumba Jehova zikhatini za zikarato?
16 A xikhati lexi Jesu a nga kumana ni minzhingo, a nga zangi a tsumba kupimisisa ka yena wutsumbu. Hi nga ehleketa hi mhaka leyi. A munhu wo tlhariha ku hunza vontlhe va hanyileko laha misaveni a nga zangi a hlamula nchumu hi kupimisisa ka yena wutsumbu. Hi xikombiso, a xikhati lexi Satani a nga mu ringa, Jesu i lo mu hlamula hi kuphindaphinda aku: “Ku tsalilwe ku ngalo.” (Mat. 4:4, 7, 10) I wa tirisa wutlhari ga Dadani wakwe kasi kulwa ni xiringo. Hi ndlela leyo i kombisile a kutikoramisa a ku hambana na Satani. Ahati hina ke? A hloko ya ngango leyi yi pimanyisako a xikombiso xa Jesu xa ku tshama na a rinzele yi rangelwa hi Mhaka ya Nungungulu, nguvunguvu zikhatini za zikarato. Makume ya mazana ya tihloko ta mingango misaveni yontlhe ti maha zalezo futsi. Va rangisa a Mufumo wa Nungungulu zinwe ni wukhozeli gakwe gi basileko wutomini gabye. Hi ndlela leyo va hlayisa khwatsi a mingango yabye. Jehova i komba lezaku wa khatala hi lezi va mahako hi ku katekisa a mizamo yabye ya ku lava za kutihanyisa, khwatsi hi lezi a Mhaka yakwe yi tsumbisako. — Mat. 6:33.
17. Xini xi ku kucako a ku pimanyisa a xikombiso xa Jesu xa kurinzela ke?
17 Handle ko kanakana, Jesu i hi siyele xikombiso xa xi nene nguvu xa ku tshama na hi rinzele. U nga rivali lezaku Satani i lambele ku hi khudzehelisa hi tlhelo ga moya, a hohlota kukholwa ka hina ni ku hi maha hi onhela Jehova. (1 Tes. 5:6) U nga vumeli lezaku a ku hlula! Tshama na u rinzele a ku fana na Jesu — u ti khoma u khongela, u tlharihela a wutireli ga wena, u tlhela u tshama na u rinzele zikhatini za zikarato. Hi ku maha lezo, u ta kuma litsako ni ku hanyela xo xi tiva hambu ka xikhati lexi ku ngo sala kutsongwani kasi a mafambisela lawa ya zilo ma loviswa. Loku u tshama na u rinzele, tiyiseka lezaku laha a Hosi ya wena yi ta ngata kasi ku ta lovisa a mafambisela lawa ya zilo, yi ta ku kuma na u hanyanya, na u maha kuranza ka Nungungulu. Kunene, Jehova i ta ku katekisa nguvu hi kota ya mahanyela ya wena yo tsumbeka! — Kuv. 16:15.
[Mufota ka phajina 16]
Jesu i xumayele wasati loyi a nga mu kuma le hlobyeni. Wena ke, u maha yini kasi u xumayela siku ni siku?
[Mufota ka phajina 17]
A ku khatalela a ngango wa wena hi tlhelo ga moya zi komba lezaku u tshama na u rinzele