Te bintik ya sjojkʼoyik te machʼatik ya skʼopon te june

Te Jehová la yalbey te israeletik te chʼultesbiluk te skuxlejalik. Yuʼun ya xjuʼ yuʼunik spasel, jich albotik ta mantal: «Ma me xbehenat ta yohlil alumal ta le-cʼop. Ma me ayuc bin yac apas te ya xlaj scuxlejal apat-axuhc a. Hoʼon, Jehovahon» (Lev. 19:2, 16).

Kʼalal ya yal «ma me ayuc bin yac apas», jaʼ pajal sok te bin la yichʼ alel ta hebreo kʼop. Pero, ¿bin ya skʼan ya yal? Jpakʼ libro yuʼun judío te ya yalbey skʼoplal te Levítico jich la yal: «Te bin ya yal te versículo ini, wokol ta naʼbeyel swentail ta hebreo kʼop, melel te bin ya skʼan ya yal jaʼ te ‹ma nopoluk ya xtejkʼaj o tekʼel ta stsʼeel›».

Te machʼatik ya snaʼbeyik ta lek swentail ya yalik te jaʼ snitojbey sba skʼoplal sok te bin ya yal te Levítico 19:15, te jich ya yal: «Ma xapas te bin ma stojiluc ta chahpanel, ma xanaʼbe yoʼbolil sba te machʼa pobre soc ma xacoltay te machʼa mucʼ scʼoblal; stojil me xachahpan te apat-axuhc». Teme smelelil te mantalil ay ta versículo 16 te ya yal «ma me ayuc bin yac apas», ya skʼan ya yal-abi te stojiluk ya xchajpanwanik te israeletik, ta swenta snegocioik o ta sfamiliaik sok maʼyuk bin ya spasik yuʼun ay bin lek ya xlokʼ yuʼunik-a. Ma skʼan te ya jpastik-abi, pero aynix bin swentail te bin ya yal te versículo 16.

Kiltik te bin ya yal ta sjajchibal te versículo. Te Dios la yalbey te israeletik te manchuk ya xleawanik ta kʼop. Juluk ta koʼtantik te ma pajaluk skʼoplal te leaw kʼop sok te ay machʼa ya jpukbeytik skʼoplal, jaʼnix jich teme ay machʼa ya jpukbeytik skʼoplal ya xjajch kʼop yuʼun (Prov. 10:19; Ecl. 10:12-14; 1 Tim. 5:11-15; Sant. 3:6). Teme ay machʼa ya xleawan ta kʼop, yuʼun spasemal yoʼtan ya skʼan te ay machʼa ya sbolobtesbey skʼoplal. Te machʼa ya xleawan ta kʼop, lotilniwan te bin ya yal ta stojol te yane sok ya xjuʼ te ya yichʼ milel te machʼa leot ta kʼop. Jich kʼot ta stojol te Nabot. Ay winiketik te ay bin ma lek la yalik ta stojol, ta skaj te leot ta kʼop, la smilik ta chʼojel ta ton, manchukme maʼyuk smul-a te Nabot (1 Rey. 21:8-13). Jich bitʼil ya yal ta slajibal te Levítico 19:16, te machʼa ya xleawan ta kʼop yaniwan yakʼ ta milel te spatxujk.

Teme ay machʼa ya xleawan ta kʼop, jaʼniwan yuʼun te ay machʼa ya spʼaj o ya yil oʼtantay. Ta 1 Juan 3:15 jich ya yal: «Spisil machʼa ya yil-oʼtantay te yermano, jmilaw me cʼohem. Anaʼojic te mayuc jtuhluc jmilaw te ay scuxlejal scuenta sbahtel qʼuinal». Kʼalal la yakʼ te mantalil ta Levítico 19:16, mukʼ skʼoplal te bin la yalxan te Dios, «ma xawil-oʼtantay te awermano» (Lev. 19:17).

Jaʼ yuʼun-abi, te mantalil ya jtatik ta Levítico 19:16, ay bin ya sjultes ta koʼtantik te j-abatotik yuʼun Dios. Ya skʼan ya jlokʼestik ta koʼtantik te bin ma lek sok te maʼyuk machʼa ya jletik ta kʼope. Teme ay machʼa ya jkontraintik, o ya jletik ta kʼop ta skaj te ma lek ya kiltik o ay sbikʼtal koʼtantik ta stojol, teme jich ya jpastik ya kakʼtik ta ilel te ya jpʼajtik o yakotik ta yil oʼtantayel. Te j-abatetik yuʼun Dios jkʼaxel ma lek te jich stalelike (Mat. 12:36, 37).