Kakʼbeytik te Jehová spisil te bintik ya jmel koʼtantik yuʼune

1, 2. 1) ¿Bin yuʼun te ay bin ya snaʼulan yoʼtan chaʼoxtul j-abatetik yuʼun te Diose? (Ilawil te lokʼomba ta sjajchibal te articulo). 2) ¿Bin ya kilbeytik skʼoplal ta articulo ini?

TA KʼAJKʼAL ini te Satanás «bayuc yac ta behel, hich te bin utʼil choj, ta slehel machʼa ya slajin» (1 Pedro 5:8; Apocalipsis 12:17). Jaʼ ta smul te jkʼaxel ya xlujbotik ta jpisiltik sok te ma leknax kʼinal ya kaʼiytik yuʼun. Jaʼnix jich te j-abatotik yuʼun te Diose ay jwokoltik ta skaj te ay bin ya snaʼulan koʼtantik. Te j-abatetik yuʼun Dios ta nameye, jaʼnix jich ay bin la snaʼulan yoʼtanik. Jich bitʼil te Biblia ya yal ta swenta te ajwalil David te ay baeltik pichʼil yoʼtan la yaʼiy sba (Salmo 55:2). Jaʼnix jich te jpuk-kʼop Pablo ay bin la snaʼulan ta swenta te kongregasionetike (2 Corintios 11:28). Jich yuʼun, ¿bin ya xjuʼ ya jpastik teme jich ya kaʼiytik te jkʼaxel yak yutsʼinbelotik te bitʼil ay bin ya snaʼulan koʼtantike?

² Te jkʼuxul oʼtanil jTatik te ay ta chʼulchan la skoltay te j-abatetik yuʼun ta namey kʼinal te kʼalal pichʼil yoʼtanik swenta jich lek ya yaʼiy sbaik-a. Jaʼnix jich ya skʼan ya spas te Jehová ta jtojoltik ta ora ini. Te Biblia ya yalbotik te akʼa kakʼtik ta stojol Dios spisil te bintik ya jmel koʼtantik yuʼun, melel ay jkʼoplaltik ta yoʼtan (1 Pedro 5:7). Ta articulo ini yame kiltik chanchajp te bintik ya xjuʼ ya skoltayotik ta slamantesel koʼtantik kʼalal ay bin ya jnaʼulantik. Te sbabial, jaʼ te ya jkʼopontik Dios. Te schebal, jaʼ te ya jkʼopontik te Biblia sok te ya jnopilan ta koʼtantik te bin ya yal tey-ae. Te yoxebal, jaʼ te ya kakʼtik te ya skoltayotik te schʼul espiritu te Jehovae. Te schanebal, jaʼ te ya jcholbeytik yaʼiy te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik te machʼa ya jnaʼbeytik sba ta leke. Te kʼalal ya kilbeytik skʼoplal te chanchajp-abi, jnoptik te bintik ya skʼan ya jpastikxan ta leke.

 3. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya kakʼbeytik te Jehová te bintik ya jmel koʼtantik yuʼune?

³ Te bin nail ya skʼan pasel swenta ya xlamaj koʼtantik ta swenta te bin ya jnaʼulantike jaʼ te ya jkʼopontik te Dios sok spisil koʼtantik. Te kʼalal ay bin ya jnaʼulantike, te jTatik te ay ta chʼulchan ya skʼan te ya kalbeytik bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatike. Te David jich la skʼanbey te Jehová: «Dios cuʼun, aʼiybon jcʼop». Patil jich la yalxan: «Aʼbeya Jehová te bin ay awocol yuʼun, ha me ya yaʼbat awip» (Salmo 55:1, 22). Teme la jpastikix bantito kʼalal ya xjuʼ kuʼuntik ta schajpanel te bin jtaojtike, mame jmelix koʼtantik yuʼun. Te bin ya skoltayotik jaʼ te ya jkʼopontik Dios sok spisil koʼtantik. Jaʼukmeto, ¿bin utʼil ya xjuʼ ya skoltayotik te skʼoponel Dios swenta ya xlamaj koʼtantik yuʼun te bin ya snaʼulan te koʼtantike? (Salmo 94:18, 19).

 4. ¿Bin yuʼun kʼax mukʼ skʼoplal te ya jkʼopontik Dios te kʼalal ay bin ya jnaʼulantike?

⁴ (Kʼopona te sjun Filipenses 4:6, 7). ¿Bin-utʼil ya sjakʼ jkʼoptik Jehová te kʼalal bayal buelta ya jkʼopontik ta spisil koʼtantike? Te Jehová ya xjuʼ ya skoltayotik yuʼun ya kaʼiytik lamalkʼinal sok ta spʼajel pensaril soknix te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik te ya yutsʼinotike. Te kʼalal ya jkʼopontik Dios ta swenta te ay bin ya jmel koʼtantik yuʼune ya xjuʼ ya yakʼbotik lamal-oʼtanil te maʼyuk bin ya spaje. Bayal ta tul kermanotaktik yaʼiyojik ta yoʼtanik te lamal-oʼtanil-abi, te joʼotike jaʼnix jich ya xjuʼ ya kaʼiytik. Te «lamal qʼuinal te ya yacʼ te Diose» ya xjuʼ ya skoltayotik ta stsalel biluk wokolil. Te Jehová ya yalbotik te ma skʼan ya xiwotik, melel yalojbotik te spisil-ora ya x-ayin ta jtsʼeeltik yuʼun ya skoltayotik sok ya yakʼ kiptik (Isaías 41:10). Ya xjuʼ smukʼulin koʼtantik ta jkʼaxel te bin jamal yaloj Dios te ya spas ta jtojoltike.

 5. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya skoltayotik te Biblia ta stael lamal-oʼtanil?

⁵ Te schebal bin-utʼil ya xjuʼ ya jtatik lamal-oʼtanil jaʼ te kʼalal ya jkʼopontik te Biblia sok te ya jnopilan ta koʼtantik te bin ya yakʼ jnoptike. ¿Bin yuʼun ya xjuʼ ya skoltayotik te Bibliae? Jaʼ ta skaj te jaʼ sKʼop Dios sok yichʼoj lekil tsitsel, melel talem ta stojol Dios. Jich yuʼun, te kʼalal pichʼil koʼtantike akʼa jnopilan ta koʼtantik te bintik ya yakʼ jnoptik te Jehová ta sKʼop sok akʼa jnoptik bin-utʼil ya xjuʼ ya skoltayotik te tsitsel yuʼune. Teme jich ya jpastike yame xjuʼ jtsaltik, jlamantestik sok yaniwan xjuʼ te maba ya kakʼtik te ay bin ya snaʼulan te koʼtantike. Te Jehová ya yalbotik te ya skʼan te ya jkʼopontik te Biblia swenta ya xjuʼ ya jpastik tulan, ya x-ayin yip koʼtantik sok maba ya kakʼ jbatik ta tsalel yuʼun te xiwele (Josué 1:7-9).

 6. ¿Bin-utʼil ya skoltayotik ta ora ini te bin la yal te Jesuse?

⁶ Te skʼop Dios jaʼnix jich ya yakʼ jnaʼtik bin yaʼiyel kʼopoj te Jesús ta stojol te ants winiketike. Te ants winiketik bayal ya smulanik yaʼiyel te skʼope, melel te Jesús la yakʼtiklanbey yip yoʼtanik sok la smukʼubtesbey yoʼtanik ta swenta te bin la yal, jaʼ bayalxan jich la spas ta stojol te machʼatik maʼyuk yip yoʼtanik sok te machʼatik pichʼil yoʼtanike (kʼopona te sjun Mateo 11:28-30). Te Jesús bayal ya smel yoʼtan-a ta stojol te bin yaʼiyel ya yaʼiy sbaik te yantike (Marcos 6:30-32). Te Jesús la skoltay te jpuk-kʼopetik yuʼune, jaʼnix jich ya skoltayotik-euk te joʼotike. Melelnix-a te la sjokinik Jesús te jpuk-kʼopetike, yan te joʼotike maʼuk. Jaʼukmeto, ma puersauk te ya x-ayinotik sok te Jesús yuʼun ya xjuʼ ya yakʼbotik te koltayel te jamal la yal te ya yakʼbotike. Jaʼme Ajwalil kuʼuntik sok kʼalalto ta chʼulchan yakto ta yakʼel ta ilel kʼuxul oʼtanil ta jtojoltik. Jich yuʼun te kʼalal ay bin ya jmel koʼtantik yuʼun yame skʼan ya jchʼuuntik ta spisil koʼtantik te ya sjokinotik te Jesuse sok te ya skoltayotik te kʼalal jaʼ yorail te ya skʼan ya kichʼtik koltayel. Te Jesús ya yakʼ te ay bin ya jmaliytik sok ya yakʼ yip koʼtantik te ya skoltayotik ta stsalel te bitʼil ay bin ya jnaʼulantike (Hebreos 2:17, 18; 4:16).

 7. ¿Bintik-utʼil ya skoltayotik te schʼul espiritu te Diose?

⁷ Akʼa kiltik te yoxebal te bin ya xjuʼ ya skoltayotik ta slamantesel te bitʼil ay bin ya jnaʼulantike. Te Jesús jamal la yal te ya yakʼbotik chʼul espiritu te Jehová teme ya jkʼanbeytike (Lucas 11:10-13). Te chʼul espiritu jaʼme yip te Dios te spisil ya xjuʼ yuʼune te spisil-ora yak ta aʼtel sok te ya skoltayotik ta stael te lekil taleliletik te ay yuʼune (Colosenses 3:10). Te Biblia ya sbiiltes te taleliletik ini jich bitʼil: «Te sit ya yacʼ te Espíritu» (kʼopona te sjun Gálatas 5:22, 23). Kʼalal ya kakʼtik ta ilel te taleliletik-abi, jich lek ya kil jbatik sok te yantike sok maba ya jpastik te bin ya xjuʼ ya yakʼ te pichʼil koʼtantik ya kaʼiy jbatik ta patile. Kiltik chaʼoxchajp te bitʼil ya xjuʼ ya skoltayotik te taleliletik ya yakʼ te sit te chʼul espiritu.

8-12. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya skoltayotik te sit ya yakʼ te espiritue?

⁸ «Scʼuxul-oʼtanil, tseʼel-oʼtanil, lamal qʼuinal». Te kʼalal ya kichʼtik ta mukʼ te yantike, ya kakʼbeytik yil te skʼuxul koʼtantik sok te yutsil skʼuxul koʼtantike, jich maʼyuk bayal te bin ya jnaʼulantike. ¿Bin yuʼun? Jaʼ ta swenta te kʼalal ya kakʼtik ta ilel te taleliletik-abi, maba ya jpastik te bintik ya yakʼ ilimba, lek ya kaʼiy jbatik ta swenta te bin ya jpastik sok maba ya xlujbotik ta ora sok leknax kʼinal ya kaʼiytik yuʼun. Teme jich ya jpastike, ma wokoluk ya kaʼiytik te ya x-ayinotik ta lamalkʼinal sok te kermanotaktike (Romanos 12:10).

⁹ «Ya xcuhch yuʼun, yutsil-oʼtanil, jun-oʼtanil». Te Biblia jich ya yal: «Talel cʼaxel xawaʼbe aba awil yutsil awoʼtanic soc cʼuxultaywanej, talel cʼaxel xapasbe abahic perdón» (Efesios 4:32). Te kʼalal ya jchʼuuntik spasel te tsitsel-abi lamalnax koʼtantik sok te yantike sok maba ya jpastik te bintik ya yakʼ te ay bin ya jnaʼulantik ta patile. Jaʼnix jich ya skoltayotik yuʼun maba kʼax tulan ya kaʼiytik sitintayel te wokoliletik te ya jtatik ta skaj te jmulawilotike.

¹⁰ «Schʼuhunel-oʼtanil». Ta kʼajkʼal ini, ay baeltik te jkʼaxel ya xlujbotik sok te ma leknax kʼinal ya kaʼiytik ta swenta stael biluketik sok takʼin (Proverbios 18:11). ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik swenta ma jichuk ya kaʼiy jbatik ta swenta-abi? Jaʼ teme ya jchʼuuntik te tsitsel la yakʼ te jpuk-kʼop Pablo te jich la yal: «Junuc me awoʼtanic yuʼun te bin ay awuʼunic». Teme tulan te schʼuunel koʼtantik ta stojol te Jehová ya kakʼtik smukʼul koʼtantik ta stojol te jaʼ ya yakʼbotik te bin ya xtuun kuʼuntike. Te Jehová jich ya yalbotik ta jamal: «Ma jaymehl ya jpihtesat; mayuc bin ora ya quihquitayat». Jaʼ yuʼun ya xjuʼ te jichnix ya kaltik bitʼil la yal te jpuk-kʼop Pablo: «Ha jcoltaywanej cuʼun te Cajwaltic; ma ba ya jxiʼ te bin ya xhuʼ ya spasbon te winique» (Hebreos 13:5, 6).

¹¹ «Manso-oʼtanil, soc ya xhuʼ yuʼun scomel sba». ¿Bin-utʼil ya skoltayotik te taleliletik-abi? Teme ya kakʼtik ta ilele, maba ya jpastik sok maba ya kaltik te bintik ya yakʼik te ay bin ya jnaʼulantik yuʼune. Jaʼnix jich ya skoltayotik ta yijkʼitayel «spisil lablab-oʼtantaywanej, cʼahcʼubel, ilimba, utaw, ixtaʼcʼop, soc spisil bintic chopol» (Efesios 4:31).

¹² Swenta jaʼ ya smukʼulin koʼtantik te «scʼab Dios te bayel yuʼel» sok te ya kakʼtik ta stojol te bintik ya jmel koʼtantik yuʼune, ya skʼan te ya kakʼtik ta ilel pekʼel-oʼtanil (1 Pedro 5:6, 7). Teme pekʼel ya kakʼ jbatike, te Jehová yame skanantayotik. Kʼalal ya kaltik ta jamal te ay bintik ya xjuʼ ya jpastik sok ay bintik ma xjuʼ kuʼuntik spasel ya kakʼtik ta ilel te maba ta jtukeltik ya jmukʼulin jbatik. Jich maba bayal te bin ya snaʼulan te koʼtantike, melel jaʼ ya smukʼulin koʼtantik te Jehovae (Miqueas 6:8).

13. ¿Bin la skʼan la yal te Jesús kʼalal jich la yal: «Ha yuʼun ma me haʼuc ya xbaht ta awoʼtanic snaʼel te pajele»?

¹³ Te Jesús la yakʼbotik te lekil tsitsel ini: «Ha yuʼun ma me haʼuc ya xbaht ta awoʼtanic snaʼel te pajele» (kʼopona te sjun Mateo 6:34). Yaniwan jkuytik te jkʼaxel ma xjuʼ ta pasel te tsitsel-abi. Jaʼukmeto, ¿bin-nix la skʼan la yal te Jesuse? Ma jaʼuk te maʼyuk bin-ora ay bin ya snaʼulan yoʼtanik te j-abatetik yuʼun te Diose. Ta melel jich bitʼil la kiltikixe te David soknix te jpuk-kʼop Pablo ay bin-ora jich la yaʼiy sbaik-euk. Te bin la skʼan Jesús te ya xkʼot ta yoʼtan te jnopojeletik yuʼune jaʼ te maʼyuk bin ya xlokʼ-a te kʼalal jkʼaxel ya jmel koʼtantik o te maʼyuk swentail te bin ya jmel koʼtantik yuʼun. Yame jtatik jwokoltik ta jujun kʼajkʼal, jaʼ yuʼun mame kakʼtik toyukxan te mel-oʼtanil ya kaʼiytik ta swenta te bin kʼaxemix talel kuʼuntik soknix ta stojol te bintik ya xjuʼ xkʼot ta jtojoltike ta pajel chaʼbeje. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya skoltayotik te tsitsel la yakʼ te Jesús te manchuk ya jmel koʼtantik ta jkʼaxele?

14. ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya jlamantestik te koʼtantik ta swenta te bin ya snaʼulan jich bitʼil la spas te Davide?

¹⁴ Ay baeltik te ya snaʼulan koʼtantik te bintik kʼaxem kuʼuntik o te bintik jpasojtike. Jichniwan ya kaʼiytik te ayto jmultik ta swenta te bin maba lek la jpastik manchukme kʼaxemix bayal jaʼbil te jich la jpastike. Aynix jich la yaʼiy sba te ajwalil David kʼalal ya xjul ta yoʼtan te muliletik la spase. Te kʼalal la yal te bin maba lek la spase jamal la yal te pichʼil yoʼtan sok te juchʼul aye (Salmo 38:3, 4, 8, 18). Tey-abi te David ay bin lek la spas ta swenta, te jaʼnix jich ya xjuʼ ya jpastik-euk te joʼotike. La yakʼ smukʼul yoʼtan ta stojol Jehová te ya xnaʼbot yoʼbolil sba sok te ya xpasbot perdon. Akʼbot bayal stseʼelil yoʼtan te kʼalal la snaʼ te pasbot perdon yuʼun Jehová ta swenta te smule (kʼopona te sjun Salmo 32:1-3, 5).

15. 1) ¿Bin yan ya yakʼ jnoptik te bin la spas te ajwalil Davide? 2) ¿Bin ya xjuʼ ya jpastik swenta ya jlamantestik te bitʼil ay bin ya jnaʼulantike? (Ilawil te recuadro: «Te bintik ya xjuʼ ta pasel swenta slamantesel te bitʼil ay bin ya jnaʼulantike»).

¹⁵ Jaʼnix jich te bintik yak ta kʼaxel ta jtojoltik ta ora ini ya xjuʼ ya yakʼ te ay bin ya snaʼulan te koʼtantike. Jich bitʼil, kʼalal te David la stsʼibay te Salmo 55 yak ta xiwel-a ta skaj te yak ta leel yuʼun ya yichʼ milel (Salmo 55:2-5). Jaʼukmeto maba la yakʼ chʼayuk smukʼul yoʼtan ta stojol Dios ta swenta te swokole. Te David la skʼanbey Jehová sok spisil yoʼtan te akʼa koltayotuk yuʼune. Jaʼukmeto snaʼoj te ay bin ya skʼan ya spas-euk swenta ya xkʼax te swokole (2 Samuel 15:30-34). Ay bin yan ya jnoptik ta swenta te Davide. Mame kakʼtik te jaʼ ya stsalotik te bitʼil ay bin ya jnaʼulantike, jpastik te bantito kʼalal ya xjuʼ kuʼuntik ta schajpanel te bin jtaojtik sok kakʼtik smukʼul koʼtantik te yananix skoltayotik-a te Jehovae.

16. ¿Bin-utʼil ya stulantes schʼuunel koʼtantik te bin ya skʼan ya yal te sbiil te Diose?

¹⁶ Jaʼnix jich yaniwan yakʼ te ay bin ya snaʼulan koʼtantik te bintik ya xjuʼ xkʼax ta jtojoltik ta pajel chaʼbeje. Jaʼukmeto maba ya skʼan te ya jmel koʼtantik ta swenta te bintik mato kʼoem ta pasele. Melel jteb ma spisiluk manix jichuk kʼax chopol ya xkʼot ta pasel te bitʼil ya jkuytike. Jaʼnix jich juluk ta koʼtantik te spisil ya xjuʼ yuʼun schajpanel te Jehová. Ya stulantes schʼuunel koʼtantik snaʼel te bin ya skʼan ya yal sbiil te Diose. Kʼoem ta koʼtantik te jich ya skʼan ya yal te sbiile: «Jaʼ te Machʼa ya spas te bin ya skʼan yoʼtane» (Éxodo 3:14). Te bin ya skʼan ya yal sbiil te Diose ya yakʼ jnaʼtik te spisil ya skʼotes ta pasel te bin snopoj ta jtojoltike. Jaʼ yuʼun mame skʼan te ya jmel koʼtantik ta swenta te bin ya xjuʼ xkʼax ta pajel chaʼbeje. Ya xjuʼ ya jchʼuuntik sok spisil koʼtantik te ya yichʼik bendision yuʼun Dios te j-abatetik te jun yoʼtanik ta stojole. Jaʼnix jich yananix yichʼik koltayel ta sitintayel te bin ya snaʼulan yoʼtanik ta swenta te bin kʼaxemix sok te bintik yak ta kʼaxel ta stojolik soknix ta swenta te bintik ya xjuʼ xkʼax ta pajel chaʼbeje.

17, 18. Te kʼalal ya jmel koʼtantik-a, ¿bin-utʼil ya xjuʼ ya skoltayotik te ay machʼa ya kalbeytik te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatike?

¹⁷ Te schanebal te bin ya xjuʼ ya skoltayotik ta slamantesel te bitʼil ay bin ya snaʼulan koʼtantike, jaʼ te ya jcholbeytik yaʼiy te machʼa ya jnaʼbeytik sba ta lek bin ya jmel koʼtantik yuʼun sok te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatike. Yaniwan skoltayotik jmamlaltik o kinamtik, jtul kamigotik o jtul anciano ta snaʼelxan ta lek bin-a te yak ta kʼaxel ta jtojoltike. Te Biblia ya yal: «Te pichʼil-oʼtanil ya slajimbe yip yoʼtan te winique, pero te lequil cʼop ya yacʼ stseʼejinuc yoʼtan» (Proverbios 12:25). Jaʼnix jich ya yal te maba lek ya xkʼot ta lokʼel te bin ya jpastik teme maba ya jletik koltayel ta stojol yantik (Proverbios 15:22).

¹⁸ Te tsoblejetik ta kongregasion jaʼnix jich ya xjuʼ ya skoltayotik ta sitintayel te ay bin ya snaʼulan koʼtantike. Ta jujun semana ya jokin jbatik ta tsoblejetik sok te kermanotaktik te ya smel yoʼtanik ta jtojoltik te jich ya skʼan ya smukʼubtes kʼinal kaʼiytik (Hebreos 10:24, 25). Te bitʼil «pajal ya yichʼ yip coʼtantic» jich ya jtatik yip koʼtantik sok ya skoltayotik ta sitintayel biluk wokolil (Romanos 1:12).

19. ¿Bin yuʼun ya achʼuun te ya yakʼbat yip awoʼtan te bitʼil awamigoinej aba sok te Jehová te kʼalal ayat ta wokole?

¹⁹ Jtul anciano yuʼun kongregasion te jaʼ slumal Canadá kʼot ta yoʼtan te bitʼil tulan skʼoplal te ya kakʼbeytik te Jehová te bin ya jmel koʼtantik yuʼune. Te hermano-abi jkʼaxel ya xlujb sok ma leknax kʼinal ya yaʼiy yuʼun te yaʼtele. Ya x-aʼtej ta maestroil sok ya x-aʼtej ta yakʼel tsitsel ta stojol te jnopjunetike. Sok yichʼoj chamel te maba bujtsʼan kʼinal ya yaʼiy yuʼune. ¿Banti ya sta yip yuʼun ya spasxan tulan? Te bin mukʼxan skʼoplal ya spase, jaʼ te ya spas tulan ta yakʼbeyel yip te bitʼil yamigoinej sba sok te Jehovae. Jaʼnix jich ya xkoltayot te kʼalal ya yalbey te yinam bin yaʼiyel ya yaʼiy sba soknix ya xkoltayot yuʼun te yamigotake. Te yantik ancianoetik sok te superintendente yuʼun circuito skoltayojik swenta ya yil te swokol jich bitʼil ya yil te Jehová. Jaʼnix jich koltayot yuʼun jtul doktor swenta ya snaʼ ta lek bin chamelil yichʼoje. Te kʼalal snaʼojix-abi, te hermano la snaʼ te ya skʼan te maba ya x-aʼtej bayal swenta ya skux yoʼtan sok ya spas ejercicio. Kʼunkʼun la snop bin-utʼil ya xjuʼ ya sitintay te bin yak ta kʼaxel ta stojol sok te bin yaʼiyel ya yaʼiy sbae. Ta ora ini ya yakʼ ta stojol Jehová te bintik ya yaʼiy te maba ya xjuʼ ya schajpan stukele.

20. 1) ¿Bin-utʼil ya xjuʼ ya kakʼtik ta stojol Dios te bin ya jmel koʼtantik yuʼune? 2) ¿Bin ya jnoptik ta yan articulo?

²⁰ Ta articulo ini la kiltik te tulan skʼoplal yakʼel ta stojol te Jehová te bin ya jmel koʼtantik yuʼun, jich ya xjuʼ ya jpastik te kʼalal ya jkʼopontik Dios, ya jkʼopontik Biblia sok ya jnopilan ta koʼtantik te bin ya jnoptik tey-ae. Jaʼnix jich tulan skʼoplal te ya kakʼtik te ya skoltayotik te schʼul espiritu te Jehová, te ya jcholbeytik yaʼiy te bin yaʼiyel ya kaʼiy jbatik te machʼa ya jnaʼbeytik sba ta lek sok te maba ya xkomotik ta tsoblejetik. Ta yan articulo ya kiltik bin-utʼil ya skoltayotik te bitʼil jamal yalojbotik Jehová te ya smajtʼantesotike (Hebreos 11:6).