Ilawil te banti lekikxan te yantike

Te problema

Te toybail ya xjuʼ ya yikʼotik bael ta pʼajaw. Jtul ants winik te ya stoy sba ya skuy te lek spisil te bin ya spase, toyol ya yaʼiy sba ta stojol te yantik sok maʼyuk skʼoplal ya yil te machʼatik yanyantik stsʼumbalike. Jpisiltik ya xjuʼ ya xyalotik ta pejtsʼ ini. Jun enciclopedia Britannica jich ya yal: «Jaʼ bayalxan te tsʼumbaliletik te ya skuyik te jaʼ mukʼxan skʼoplal te bitʼil yantik tsʼumbaliletik ta swenta te bin yilel te skuxlejalik, sweʼelik, te bitʼil ya slap te skʼuʼ spakʼik, te skostumbreik, te bin ya schʼuunik sok te lekil taleliletik yuʼun sok yantikxan». ¿Bin ya skʼan ya jpastik swenta ma xyalotik ta pejtsʼ ini?

Tojobtesel te ya yakʼ te Biblia

«Peqʼueluc xawacʼ abahic; hich me xapʼis te toyol xan ay te yantic te bin utʼil te haʼate» (FILIPENSES 2:3).

¿Bin ya skʼan ya yal? Swenta ya jtsaltik te toybail ya skʼan te ayuk spekʼelil koʼtantik. Teme ay spekʼelil koʼtantik, ya xkʼot ta koʼtantik te bayal ta chajp te banti jaʼ toyolxan ay te yantik te bitʼil te joʼotike. Maʼyuk junuk tsʼumbalil te jaʼ lekxan bitʼil te yantike.

Kiltik te bin kʼax ta stojol te Stefan. Chʼi ta jun nasion te banti yan bitʼil ya xwentainwan te ajwalile. Jaʼukmeto, juʼ yuʼun stsalel te pʼajaw ta stojol te ants winiketik ta yan nasion te yanxan te bitʼil ya xwentainwan te ajwalile. Jich ya yal: «Swenta ya jtsaltik te pʼajawe, ya skʼan ya jnoptik te jaʼ toyolxan te yantike. Te joʼone, ma jnaʼ spisil. Spisil-ora ay bin ya xjuʼ ya jnop ta stojol te yantike».

Te bin ya xjuʼ ya apase

Pasa tulan ta yilel te ay bantinix ya xchʼayat-euk. Naʼame te ay machʼa lekxan stalel te ma jichukat atukel. Mame xa anop te bitʼil pajal spisil te ants winiketike.

Swenta ma chopoluk te bin ya anop ta stojol jtul ants winik, jojkʼoybeya aba:

Naʼame te ay machʼa lekxan stalel te ma jichukat atukele.

¿Yuʼun-nixbal ay maba lek stalel-a te maba ya jmulanbeye, o jaʼnaxbal yuʼun te maba kʼayemon-ae?
¿Aybal bin ma lek ya yilbon-euk?
¿Bin lekxan ya snaʼ spasel te ma jnaʼ spasel te joʼone?

Teme smelelil te bin ya asujtese, ya xjuʼ ya atsal te pʼajaw sok ya xjuʼ ya amulanbey te lekil talelil ay yuʼun te yantike.

Ay jich kʼoem ta pasel ta skuxlejalik: Nelson (Estados Unidos)

«Ta kalalilto kuxinon ta jun lugar te jun-nax stsʼumbalik te ants winiketike. Jaʼukmeto te kʼalal ayix 19 kaʼbilal-a boon ta jun mukʼul lum ta aʼtel ta jun fabrika. Tey aʼtejon sok yantik ants winiketik te yanyantik stsʼumbalik, slumalik sok skostumbreik.

Kʼalal la jnaʼbeyxan sba ta lek sok te la kamigoin jba sok, la jnaʼxan ta lek te skoloril sit yelawik, te skʼopik o te snasionik maba ya yakʼ ta naʼel te bin ya snop te ants winik, teme yabal ya x-aʼtej ta lek o teme yabal xjuʼ ya smukʼulin koʼtantik.

Nujpunon sok jtul ants te yan snasion sok yan stsʼumbal. Ta ora ini ya jmulan yantik weʼeliletik sok yaʼiyel musikaetik te maba kaʼiyoj-ae. Te kuxlejalil yakʼojbon jnop te jpisiltik ay bin lek o ay ma lek te jtaleltike. Jaʼ lekonxan ta winikil te kʼalal la jmulanbey sok te la kʼayinbey te lekil talelil ay yuʼun te ants winik te yan stsʼumbalik o yan skostumbreike».