Bạn có thể phân biệt phải trái không?
“Bản thân tôi đã chịu trách nhiệm về việc giết khoảng 25 người... Tôi thấy hình ảnh đó trong trí mỗi ngày, mỗi đêm. Tôi có những cơn ác mộng... Tôi có thể đi đến một nơi nào đó và thấy một khuôn mặt khiến tôi nhớ lại những người tôi đã giết. Tôi có thể thấy hình ảnh sống động đó, như mới xảy ra ngày hôm nay, ngay lúc này... Tôi không thể tha thứ cho bản thân về những việc đã làm”.—V.S.
“Tôi được lệnh đi đến đó để tiêu diệt kẻ thù... Tôi không ngừng lại để nghĩ đến việc kẻ thù là đàn ông, đàn bà và trẻ em... Lúc đó tôi cảm thấy và vẫn còn cảm thấy rằng tôi hành động như đã được chỉ thị, và đã thi hành lệnh tôi nhận được và tôi không cảm thấy sai quấy khi làm thế”.—W.C.
VÀO ngày 16-3-1968, hai người đàn ông nói trên đã tham dự vào một việc sau này bị kết án là một tội ác ô nhục trong chiến tranh. Hai người này, cùng với những binh lính khác, tiến vào một ngôi làng nhỏ ở Việt Nam và giết hại hàng trăm thường dân—kể cả đàn bà, trẻ em, và những ông già. Nhưng hãy chú ý đến phản ứng tương phản của hai người lính này. Người lính đầu rõ ràng bị điều anh làm cắn rứt. Còn người thứ hai cảm thấy hành động của anh ta là chính đáng. Làm sao mà hai người có thể phản ứng một cách khác nhau đến thế trước cùng một kinh nghiệm?
Câu trả lời có liên hệ đến lương tâm—một năng lực mà Đức Chúa Trời ban cho, giúp chúng ta thành thật tự kiểm thảo, phán xét hành vi và ý định mình. Lương tâm là ý thức nội tâm về điều phải và trái.
Khi quyết định việc gì, một số người dùng câu cách ngôn: “Hãy để lương tâm bạn hướng dẫn”. Tuy nhiên, đáng buồn thay, không phải lương tâm lúc nào cũng đáng tin cậy. Thật vậy, nhiều người dung túng và thậm chí phạm những tội ác khủng khiếp, nhưng lương tâm họ không cắn rứt một chút nào cả (Giăng 16:2; Công-vụ các Sứ-đồ 8:1). Như tiểu thuyết gia người Anh là Samuel Butler có lần nhận xét, lương tâm “chẳng bao lâu ngừng thôi thúc những kẻ không muốn nghe nó”.
Bạn có thể tin cậy lương tâm của bạn không? Câu trả lời tùy thuộc phần lớn vào cách nó được rèn luyện, như bài sau đây cho thấy.
[Nguồn tư liệu nơi trang 3]
Cảnh chiến tranh ở hình trên: U.S. Signal Corps photo