Khả năng định vị bằng sóng âm của cá heo

Cá heo phát ra nhiều tiếng lách cách và huýt sáo, rồi nghe các sóng âm phản hồi để định hướng và nhận biết môi trường xung quanh. Lấy ý tưởng từ khả năng định vị bằng sóng âm của cá heo mũi chai (Tursiops truncatus), các khoa học gia đang nghiên cứu những hệ thống thu thập âm thanh dưới nước để tìm giải pháp cho các vấn đề nằm ngoài khả năng của công nghệ hiện nay.

Hãy suy nghĩ điều này: Khả năng định vị giúp cá heo phát hiện những con cá núp trong cát dưới đáy biển và phân biệt đâu là cá, đâu là đá. Ông Keith Brown, phó giáo sư của trường Đại học Heriot-Watt ở Edinburgh, Scotland, cho biết cá heo cũng “phân biệt được giữa các thùng chứa nước ngọt, nước mặn, si-rô và dầu từ khoảng cách 10m”. Các khoa học gia muốn chế tạo những thiết bị có một số tính năng tương tự.

Các nhà nghiên cứu đã phân tích âm thanh cá heo phát ra và nghe được, rồi họ cố gắng sao chép những âm thanh đó. Nhờ thế, họ chế tạo một thiết bị định vị bằng sóng âm với công nghệ điện tử tinh vi, nằm gọn trong một ống hình trụ dài chưa đến 1m. Thiết bị này được gắn vào một rô-bốt dưới nước hình ngư lôi và được thiết kế để khảo sát đáy biển, dò tìm những vật vùi dưới biển như dây cáp hoặc ống dẫn, cũng như kiểm tra tình trạng của chúng mà không cần tiếp xúc. Các nhà phát minh nghĩ có thể ứng dụng công nghệ này vào ngành dầu khí. Thiết bị định vị lấy ý tưởng từ cá heo hẳn sẽ thu thập dữ liệu với độ chính xác hơn những thiết bị hiện thời, giúp các kỹ sư xác định vị trí tốt nhất dưới biển để đặt máy móc thiết bị, phát hiện những chỗ bị hư hại như vết nứt cực nhỏ ở chân giàn khoan dầu, và thậm chí tìm ra chỗ ống dẫn bị nghẹt.

Bạn nghĩ sao? Khả năng định vị bằng sóng âm của cá heo mũi chai là do tiến hóa? Hay do được thiết kế?