Dấu ấn ‘của Giu-can’

VÀO thế kỷ thứ bảy TCN, vua Canh-đê là Nê-bu-cát-nết-sa đã chọc thủng hệ thống phòng thủ của Giê-ru-sa-lem, rồi đốt phá thành và tường thành. Ông sai đuổi bắt Sê-đê-kia, vua xứ Giu-đa, và cho móc mắt vua. Chưa hết, “vua Ba-by-lôn cũng giết các kẻ cả nước Giu-đa nữa”.—Giê-rê-mi 39:1-8.

Một trong những “kẻ cả”, hay quan trưởng của xứ Giu-đa bị người Ba-by-lôn hành quyết có thể là Giu-can, con trai Sê-lê-mia. Cuộc đời của Giu-can là một câu chuyện có đoạn kết. Tuy nhiên, trước khi nói đến đoạn kết đó, chúng ta hãy xem Kinh Thánh kể gì về Giu-can và thời của ông.

Họ sẽ “không thắng ngươi”

Đức Giê-hô-va giao cho nhà tiên tri Giê-rê-mi sứ mạng công bố thông điệp phán xét Giu-đa và Giê-ru-sa-lem. Ngài cho biết các vua, các quan trưởng, các thầy tế lễ và dân chúng sẽ “đánh nhau” với ông, và phán tiếp: “Nhưng [họ] không thắng ngươi; vì ta ở cùng ngươi”.—Giê-rê-mi 1:17-19.

Trong lúc thành Giê-ru-sa-lem, kinh đô của xứ Giu-đa, bị quân Ba-by-lôn bao vây, Vua Sê-đê-kia hai lần sai sứ thần đến hỏi Giê-rê-mi xem Nê-bu-cát-nết-sa sẽ rút binh khỏi thành không, và nhờ nhà tiên tri cầu xin cho điều đó xảy ra. Một trong các sứ thần được vua phái đến là Giu-can, hay còn gọi là Giê-hu-can. Qua Giê-rê-mi, Đức Chúa Trời cho biết người Ba-by-lôn, tức người Canh-đê, sẽ hủy phá thành. Những ai tiếp tục ở trong thành sẽ chết vì đói kém, ôn dịch và gươm dao. Trái lại, những người ra đầu hàng quân Canh-đê sẽ được sống. Lời của Giê-rê-mi hẳn khiến các quan trưởng Giu-đa vô cùng tức giận!—Giê-rê-mi 21:1-10; 37:3-10; 38:1-3.

Giu-can là một trong những quan trưởng đã thúc giục Sê-đê-kia: ‘Xin hãy sai giết người nầy [Giê-rê-mi], vì nó làm cho tay của lính chiến ra yếu-đuối’. Kẻ gian ác này cũng nằm trong số những người đã quăng Giê-rê-mi xuống hố bùn, nhưng sau này nhà tiên tri được giải cứu. (Giê-rê-mi 37:15; 38:4 - 6) Nhờ vâng lời Đức Giê-hô-va, Giê-rê-mi đã sống sót qua cuộc hủy phá thành Giê-ru-sa-lem, còn Giu-can hẳn đã diệt vong cùng với hệ thống mà ông tin cậy.

Một đoạn kết thú vị

Có thể nói đoạn kết cho câu chuyện của Giu-can mới được “viết” gần đây, vào năm 2005, ở Giê-ru-sa-lem. Các nhà khảo cổ đã tiến hành đào bới một khu vực với hy vọng tìm được cung điện của Vua Đa-vít. Họ đã tìm thấy một công trình lớn bằng đá, mà họ tin là đã bị hủy phá khi quân Ba-by-lôn chinh phục Giê-ru-sa-lem vào thời Giê-rê-mi.

Công trình đó có phải là cung điện của Đa-vít hay không vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên, các nhà khảo cổ đã xác định được một vật mà họ tìm thấy— đó là dấu ấn rộng 1 centimét trên đất sét trong hình nơi trang 14. Dấu ấn này được dùng để niêm một tài liệu đã mục nát từ lâu. Trên dấu ấn ghi: “Của Yehuchal, con trai Shelemiyahu, cháu Shovi”. Dấu ấn này rõ ràng được đóng bằng con dấu của kẻ thù Giê-rê-mi là Yehuchal, tức Giu-can, con trai Sê-lê-mia.

Theo nhà khảo cổ học Eilat Mazar, người giải mã những lời ghi trên dấu ấn, Giê-hu-can là “đại thần thứ hai” mà người ta tìm được, sau Ghê-ma-ria, con trai Sa-phan, người có tên được khắc trên một dấu ấn tìm thấy trong Thành Đa-vít.a

Đức tin nơi Lời Đức Chúa Trời không tùy thuộc vào việc khám phá ra các cổ vật. Tuy nhiên, sự ứng nghiệm lời tiên tri được Đức Chúa Trời soi dẫn là cơ sở vững chắc để tin cậy Kinh Thánh. Các sự kiện lịch sử chứng minh Giê-rê-mi đã báo trước chính xác về sự hủy diệt thành Giê-ru-sa-lem. Kết cuộc nhục nhã của những kẻ chống lại Giê-rê-mi nên giúp chúng ta tin chắc rằng: Nếu chúng ta trung thành như Giê-rê-mi, kẻ thù sẽ ‘không thắng chúng ta vì Đức Giê-hô-va ở cùng chúng ta’.

[Chú thích]

[Hình nơi trang 15]

Giê-rê-mi không khuất phục trước áp lực nhằm khiến ông pha loãng thông điệp Đức Chúa Trời

[Nguồn tư liệu nơi trang 14]

Gabi Laron/Institute of Archaeology/ Hebrew University ©Eilat Mazar