Bài học từ lịch sử La Mã

“NẾU tôi theo cách loài người mà đã đánh cùng các loài thú ở thành Ê-phê-sô”. Qua những lời ghi nơi 1 Cô-rinh-tô 15:32 này, một số người nghĩ rằng sứ đồ Phao-lô bị kết án phải đấu trong đấu trường La Mã. Dù có đúng như vậy hay không, việc giao đấu cho đến chết trong các đấu trường là chuyện rất phổ biến vào thời đó. Lịch sử cho chúng ta biết gì về đấu trường và những điều xảy ra ở đó?

Bạn có thể hỏi: ‘Những đấu sĩ đó là ai?’ Họ có thể là những người nô lệ, tội phạm bị kết án tử hình, tù binh hoặc là những người tự do bị sự phấn khích hoặc niềm hy vọng được danh tiếng và của cải lôi cuốn. Tất cả được huấn luyện trong những trường giống như nhà tù. Cuốn Giochi e spettacoli (Các cuộc thi đấu và biểu diễn) tường thuật rằng trong lúc huấn luyện, các đấu sĩ “luôn luôn bị những người canh gác theo dõi và buộc phải tuân theo những kỷ luật cứng rắn, những quy tắc nghiêm ngặt nhất và những hình phạt đặc biệt khắc nghiệt... Cách đối xử này thường dẫn đến tự tử, nổi loạn và chống đối”. Trường đấu sĩ lớn nhất ở Rô-ma có xà lim cho ít nhất một ngàn người. Mỗi người có một kỹ năng riêng. Một số thì dùng áo giáp, khiên và gươm để đấu, số khác thì dùng lưới và chĩa ba. Còn những người khác thì được huấn luyện để đấu với dã thú theo một kiểu thi đấu phổ biến khác gọi là cuộc săn thú. Phải chăng đây là hình thức mà sứ đồ Phao-lô đã đề cập đến?

Buổi sáng, đấu trường được dành cho cuộc săn thú. Dã thú đủ loại có thể bị lùa vào đấu trường. Khán giả đặc biệt thích xem cặp bò và gấu đấu với nhau. Thường thì cặp thú được buộc lại với nhau và đấu cho đến khi một con chết, sau đó con còn sống sẽ bị người săn thú giết. Những trận phổ biến khác thì người ta bắt sư tử đấu với cọp, voi với gấu. Những kẻ săn thú biểu diễn kỹ xảo giết một cách dã man những con thú ngoại lai được mang về từ mọi xứ thuộc đế chế, bất kể các chi phí đã bỏ ra: báo, tê giác, hà mã, hươu cao cổ, linh cẩu, lạc đà, chó sói, lợn lòi và linh dương.

Kỹ thuật dựng cảnh khiến cuộc săn thú không thể nào quên được. Đá, ao hồ và cây cối được dùng để làm những khu rừng giả. Trong một số đấu trường, các con thú xuất hiện như trò ảo thuật, được thả ra nhờ những thang máy và cửa sập dưới đất. Những phản ứng bất ngờ của các con thú càng gây thêm thích thú, nhưng cái dường như khiến cuộc săn thú đặc biệt hấp dẫn đó là sự tàn ác.