የአንባቢያን ጥያቄዎች

በቃል ኪዳኑ ታቦት ውስጥ የነበሩት ሁለቱ የድንጋይ ጽላቶች ብቻ ናቸው ወይስ ሌሎች ነገሮችም ነበሩ?

በ1026 ከክርስቶስ ልደት በፊት ሰሎሞን የሠራው ቤተ መቅደስ በተወሰነበት ወቅት “እስራኤላውያን ከግብፅ ከወጡ በኋላ ከእነርሱ ጋር ኪዳን ባደረገ ጊዜ፣ ሙሴ በኮሬብ ተራራ በውስጡ ካስቀመጣቸው ከሁለቱ ጽላቶች በቀር በታቦቱ ውስጥ ምንም አልነበረም።” (2 ዜና መዋዕል 5:​10) ይሁን እንጂ ሁኔታው ሁልጊዜም እንዲህ ነበር ማለት አይደለም።

“በሶስተኛው ወር እስራኤላውያን ከግብፅ ለቀው በወጡበት በዚያችው ዕለት ወደ ሲና ምድረ በዳ መጡ።” (ዘፀአት 19:​1, 2) ከዚያ ብዙም ሳይቆይ ሙሴ ወደ ሲና ተራራ በመውጣት ሕጉ የተጻፈባቸውን ሁለት የድንጋይ ጽላቶች ከይሖዋ ተቀበለ። ሙሴ ሁኔታውን በማስታወስ እንዲህ በማለት ተናግሯል:- “ከዚያም ከተራራው ተመልሼ ወረድሁ፤ እግዚአብሔር ባዘዘኝ መሠረት በሠራሁት ታቦትም ውስጥ፣ ጽላቶቹን አስቀመጥኋቸው፤ አሁንም እዚያ ናቸው።” (ዘዳግም 10:​5) ይህ ጊዜያዊ ታቦት ወይም ማስቀመጫ ይሖዋ፣ ሙሴን ባዘዘው መሠረት ሕጉ የተጻፈባቸውን ጽላቶች ለማስቀመጥ እንዲያገለግል የተሠራ ነው። (ዘዳግም 10:​1) የቃል ኪዳኑ ታቦት ሥራ የተጠናቀቀው በ1513 ከክርስቶስ ልደት በፊት ማብቂያ ገደማ ነበር።

ከግብፅ ከወጡ በኋላ ብዙም ሳይቆይ እስራኤላውያን ምግብን በተመለከተ ማጉረምረም ጀመሩ። በዚህም ምክንያት ይሖዋ መና ሰጣቸው። (ዘፀአት 12:​17, 18፤ 16:​1-5) በዚያን ወቅት ሙሴ አሮንን እንዲህ ሲል አዘዘው:- “አንድ ማሰሮ ወስደህ አንድ ጎሞር መና አስቀምጥበት፤ ለሚመጡት ትውልዶች እንዲቆይም በእግዚአብሔር ፊት አስቀምጠው።” ዘገባው በመቀጠል “እግዚአብሔር ሙሴን እንዳዘዘው አሮን፣ መናው ይጠበቅ ዘንድ በምስክሩ ፊት [ጠቃሚ ሰነዶች በአስተማማኝ ሁኔታ የሚቀመጡበት መያዣ ነው] አስቀመጠው” በማለት ይገልጻል። (ዘፀአት 16:​33, 34) በዚህ ጊዜ አሮን መና ሰብስቦ በማሰሮ ውስጥ እንዳስቀመጠ ምንም ጥያቄ የለውም። ሆኖም መናው በምስክሩ ፊት እንዲቀመጥ ሙሴ ታቦቱን እስኪሠራና ጽላቶቹን በውስጡ እስኪያደርግ ድረስ መጠበቅ ሳያስፈልግ አይቀርም።

ቀደም ሲል እንደተገለጸው የቃል ኪዳኑ ታቦት ተሠርቶ የተጠናቀቀው በ1513 ከክርስቶስ ልደት በፊት መጨረሻ ላይ ነው። የአሮን በትር በዚያ ታቦት ውስጥ የተቀመጠው ከብዙ ጊዜ በኋላ ሲሆን ይህም ቆሬና ሌሎች ካመጹ በኋላ ነበር። ሐዋርያው ጳውሎስ “[የቃል ኪዳኑ] ታቦት መና ያለበትን የወርቅ መሶብ፣ የለመለመችውን የአሮንን በትርና ኪዳኑ የተጻፈበትን ጽላት” እንደያዘ ጠቅሷል።​—⁠ዕብራውያን 9:​4

መናው እስራኤላውያን በ40 ዓመት የምድረ በዳ ቆይታቸው ወቅት አምላክ ያደረገላቸው ዝግጅት ነበር። የተስፋይቱን ‘ምድር ፍሬ በበሉበት ቀን’ መናው መውረዱን አቆመ። (ኢያሱ 5:​11, 12) የአሮንም በትር በቃል ኪዳኑ ታቦት ውስጥ የተቀመጠው በዓላማ ሲሆን ይህም ለምልክትነት እንዲያገለግል ወይም ዓመጸኛ ለሆነው ትውልድ ምሥክር እንዲሆን ነበር። ይህም ቢያንስ በምድረ በዳ ጉዞ ወቅት በትሩ ከዚያ ሳይነሳ መቆየቱን ይጠቁማል። ስለዚህ እስራኤላውያን ወደ ተስፋይቱ ምድር ከገቡ ከተወሰነ ጊዜ በኋላ በሌላ በኩል ደግሞ የሰሎሞን ቤተ መቅደስ ከመወሰኑ በፊት የአሮን በትርና መና ያለበት የወርቅ መሶብ ከቃል ኪዳኑ ታቦት ውስጥ ወጥተዋል ብሎ መደምደም ምክንያታዊ ይመስላል።