“Küpamün iñche mew [...] fey iñche ta kansatuluwayiñ”

 1. Matew 11:⁠28-30 mu, ¿chem feypikünuy Jesus?

JESUS kiñe müna küme dungu feypifi tañi pu allkütunieetew. Kidu feypi: ‘Küpamün iñche mew, fey iñche ta kansatuluwayiñ’ (papeltunge Matew 11:⁠28-30). Jesus ngünam feypilay tüfa. Ngüneduamaiñ ñi femfiel ta kiñe domo rume kutrankülelu.

 2. Jesus, ¿chumngechi kellufi kiñe kutran domo?

² Feychi domo rume duamniefuy ñi kellungeal. Dew yeniey mari epu tripantu tañi kutrankülen, amukefuy fentren lawentuchefe tañi kelluaetew, welu iney no rume pepi tremol-laeyew. Kafey Moyse ñi ley dungu mu, ünungekefuy feychi kutran ñi niekefel tüfachi domo (Lev. 15:⁠25). Fey allkülu Jesus ñi tremolkefiel pu kutran, feymew tripay tañi kintumeafiel. Pefilu topañmafi Jesus tañi takun, fey tremofemtuy. Welu Jesus tremoltulafi müten, doy may ka elufi ñi doy küme duamkületual. ¿Chumngechi? Rakiduamnge, Jesus üytufi ti domo “papay”, femngechi pengelelfi ñi yamniefiel ka piwkeyeniefiel. Rakiduamnge fente ñi yafüluwtun tüfachi domo tañi feypietew Jesus (Luka 8:⁠43-48).

 3. ¿Chem ramtun inaduamaiñ tüfachi chillkatun mu?

³ Ngüneduamnge tüfachi domo kidu ñi duam mu amuy chew ñi mülen ta Jesus. Ka femngechi iñchiñ kidu taiñ duam mu eluwaiñ taiñ fülkonal Jesus mew. Famülke mu Jesus tremoltuwelafi tati pu che fülkonlu kidu mew. Welu amuley taiñ feypietew: ‘Küpamün iñche mew, fey iñche ta kansatuluwayiñ’. Tüfachi chillkatun mu inaduamaiñ kechu ramtun: ¿Chumngechi fülkonafuiñ Jesus mu? Jesus feypilu “ayütufimün tati yuku”, ¿chem küpa feypi? ¿Chumngechi inayentuafuiñ ta Jesus? Femliyiñ ti küdaw taiñ elfalkünuetew Jesus, ¿chumngelu yafüluwküleafuiñ? ¿Chumafuiñ taiñ rumel yafültukuaetew Jesus tañi yuku?

4, 5. ¿Chumafuiñ taiñ fülkonal Jesus mew?

⁴ Taiñ fülkonal ta Jesus mew duamfali taiñ küme kimal chem dungu feypi ka chem ñi femün (Luka 1:⁠1-4). Kiduke iñchiñ müley taiñ ngüneduamal chem nütramkakey Biblia Jesus mu. Kafey fülkonkeiñ Jesus mu eluwlu taiñ disipulungerpual ka fawtisawal.

⁵ ¿Ka chem chumafuiñ taiñ fülkonal Jesus mew? Duamniefuliyiñ taiñ kellungeal, feypiafuiñ tati pu longkolelu taiñ kelluaetew. Kidu engün fey ta kiñe falin kellu taiñ eluetew Jesus, fey taiñ adnieaetew ufisa reke (Juan 21:⁠16; Efes. 4:⁠11; 1 Ped. 5:⁠1-3). Welu pu longkolelu kimkelayngün chem taiñ rakiduamkülen, iñchiñ may müley taiñ feypiafiel duamtuliyiñ kellu. Kiñe peñi Julian pingelu feypi: “Iñche küdawkefun Fetel mu, welu kiñe antü kutranrumen, feymu elkünufiñ ta Fetel. Fey kiñe weni ngülamtuenew ñi feypiafiel pu longkolelu tañi pemeaetew engün. Duamnienolu tañi kellungeal trokiwkefun ellaka mu, welu feypifiñ pu longkolelu tañi pemeaetew. Fey dew kelluetew engün, müna küme dungu femngentufiñ”. Pu longkolelu ñi kellufiel ta Julian, ka femngechi pu kümeke longkolelu kelluafeiñmu taiñ doy küme adümal ka inayentual “Cristo tañi rakiduam” (1 Kor. 2:⁠16; 1 Ped. 2:⁠21). Rüfkünu llemay, rume kümelkakeeiñmu taiñ femngechi kellukeetew pu longkolelu.

 6. Jesus feypilu “ayütufimün tati yuku”, ¿chem küpa feypi?

⁶ Jesus feypilu “ayütufimün tati yuku”, küpa feypi chi “inayafimün tañi feypin”. Ka femngechi küpa feypipelay taiñ kiñentrür yenieal kidu tañi yuku, femngechi kiñentrür küdawelafiel ta Jewba. Chem rume küpa feypifule Jesus, taiñ yenieal kidu ñi yuku duamfali taiñ küdawal.

 7. Matew 28:⁠18-20 ñi feypilen mu, ¿chem küdaw elfalkünungeiñ? Ka, ¿chem dungu mew maneluwküleafuiñ?

⁷ Wülkünulu iñchiñ taiñ mongen Jewba mew ka fawtisawlu iñchiñ, ayütukefiyiñ Jesus tañi yuku. Jesus mangelkefi kom pu che tañi fülkontuaetew, ka kiñepülekünukelafi iney no rume rüf piwke mu ayülu ñi poyeafiel ta Jewba (Juan 6:⁠37, 38). Kom iñchiñ pu kristiano ngen elfalkünungeiñ taiñ kelluntukafiel ta Jesus ñi femal tañi falin küdaw, amuldungulelafiel kom pu che ti kümeke dungu. Feymu rüf maneluwafuiñ Jesus taiñ kelluaetew femal tüfachi küdaw (papeltunge Matew 28:⁠18-20).

8, 9. 1) Pu ñom piwkengelu, ¿chumngelu ayükefuyngün ñi fülkonal Jesus mew? 2) ¿Chem dungu ramtuwafuiñ?

⁸ Tati pu che ñom piwkengelu ayükefuyngün ñi fülkonal Jesus mew (Mat. 19:⁠13, 14; Luka 7:⁠37, 38). ¿Chumngelu kay? Rakiduamaiñ ñi chumngekefel ta Jesus ka tati pu farisew. Pu farisew piwkeyechekelafuy ka mallmawün-ngekefuy engün (Mat. 12:⁠9-14). Welu Jesus piwkeyechekefuy ka ñom piwkengefuy. Pu farisew ayükefuyngün ñi rume  yam che trokingeal. Welu Jesus feypi ñi kümenon tañi femngechi femal, doy may kimeltulelfi tañi pu inanieetew ñi ñom piwkengeal ka ñi küdawelafiel ta kakelu che (Mat. 23:⁠2, 6-11). Tati pu farisew llükalkakefuyngün pu che tañi ngünenieafiel engün (Juan 9:⁠13, 14, 22). Welu Jesus piwkeyenkechi trokitukefuy ta che ka küme dungukefuy, femngechi yafülduamelfi pu che.

⁹ ¿Inayentukepefiyiñ may ta Jesus? Feymu kiduke iñchiñ ramtuwaiñ: “¿Kimniengepen may tañi ñom piwkengen? ¿Eluwkülepen may ñi femal newe yamfalngenochi küdaw kake che mew? ¿Küme duamelkepefiñ may ta kakelu che?”.

10. Jesus, ¿chumngechi ayüniefuy ñi feleal tañi pu inanieetew?

¹⁰ Jesus küme duamelkefuy tañi pu inanieetew ka ayüniefuy ñi welukonke küme yewal, kafey rume ayükefuy ñi kimeltulelafiel engün (Luka 10:⁠1, 19-21). Jesus eluwkülefuy tañi ramtuaetew ñi pu disipulu, ka ayükefuy ñi kimal chem ñi rakiduamkülen engün (Mat. 16:⁠13-16). Chumngechi ñi wütrukongeken kiñe anümka ñi doy tremal ka ñi wülal kümeke fün, ka femngechi reke Jesus kellufi tañi pu inanieetew ñi doy kimal ka kümeke dungu femal.

11. ¿Chem dungu kümeafuy taiñ ramtuwal?

¹¹ Longkokünungeliyiñ kiñe küdaw mu, ramtuwafuiñ: “¿Chumngechi duamelkefiñ ta kakelu che küdaw mu kam tañi ruka mu? Chew rume müleli, ¿kelluntukukepen may ñi küme yewküleal ta kakelu che engün? ¿Eluwkülepen may ñi ramtuaetew kakelu che? ¿Allkütukepen may kakelu che ñi feypin?”. Iñchiñ turpu inayentulayafiyiñ pu farisew ñi femkefel, kidu engün ramtukangefule tañi kimeltuel mew, rume illkukefuyngün. Ka kayñetukefuyngün feychi pu che ka kimün niekefulu (Mar. 3:⁠1-6; Juan 9:⁠29-34).

12-14. ¿Chumngelu yafültukukeeiñmu femal ti küdaw taiñ elfalkünuetew Jesus?

¹² Femliyiñ ti küdaw taiñ elfalkünuetew Jesus, ¿chumngelu yafüluwküleafuiñ? Fentren dungu mew yafültukukeeiñmu taiñ femfiel tüfachi küdaw, welu ngüneduamaiñ kiñeke müten.

¹³ Nieiñ ti doy kümeke longko. Wünelu mew, Jewba, kidu doy alüpüraley, welu weda trokikelafi tañi pu küdawelkeetew. Doy may rume falintukefi taiñ femkeel (Eb. 6:⁠10). Kidu kafey newentukukeeiñmu taiñ femürpual ti küdaw taiñ eluetew (2 Kor. 4:⁠7; Gal. 6:⁠5). Jesus taiñ Longko Ülmen, pengelkeeiñmu chumngechi taiñ trokiafiel ta kakelu che (Juan 13:⁠15). Kafey pu longkolelu trawünche mew eluwkey ñi inayentuafiel ta Jesus, kidu am “tati pu ufisa ñi küme kamañ” (Eb. 13:⁠20; 1 Ped. 5:⁠2). Tati pu longkolelu newentukuwkeyngün taiñ yafültukuaetew ka newen piwkekünuwkeyngün taiñ adnieaetew ka ingkañpeaetew.

¹⁴ Nieiñ ti doy kümeke weni. Taiñ pu weni rume piwkeyenieeiñmu ka taiñ küdaw rume ayüwülkeeiñmu, iney no rume poyekenofilu ta Jewba nielay femngechi weni ka femngechi küdaw. Kiñentrür küdawkeiñ pu peñi ka pu lamngen iñchiñ. Kidu engün lif mongen yenieyngün, welu chekawkelayngün. Kidu engün rume adümuwkeyngün fillke dungu mew, welu mallmawkelayngün. Doy may doykülelu trokikefingün ta kakelu che. Chaf küdawfe müten trokikelaeiñmu, doy may rüfngechi weniyekeeiñmu. Fente taiñ piwkeyenieetew engün eluwkey ñi wülal tañi mongen iñchiñ taiñ duam mu.

15. ¿Chum duamelkeeiñmu taiñ femkeelchi küdaw?

¹⁵ Femkeiñ ti doy küme küdaw. Kimeltukefiyiñ pu che tati rüf dungu Chaw Jewba mu küpalu, ka pengelkeiñ ñi koylangen tati Weküfü (Juan 8:⁠44). Weküfü koylatulelkefi pu che ñi weda duamelafiel. Rakiduamnge kiñeke koyla dungu ñi feypikeel tati Weküfü, kidu küpa rakiduamelkeeiñmu Jewba taiñ wiñoduamtukenoetew taiñ kulpan ka taiñ piwkeyenoetew. ¡Rume weñangkülchekey tüfachi koyla dungu! Welu rüf kimnieiñ, fülkontufiel mu iñchiñ ta Jesus, rulpakünungekey taiñ kulpan. Kafey Jewba müna piwkeyenieeiñmu iñchiñ (Rom. 8:⁠32, 38, 39). Kellukefiyiñ pu che ñi maneluwal Jewba mu ka ñi doy küme mongen yenietual, ¡ayüwülkeeiñmu llemay femal feytachi küdaw!

16. Femal taiñ feypikeetew Jesus, ¿chumngelu trürlay ta kakelu dungu taiñ femken?

¹⁶ Jesus feypikeeiñmu taiñ femal kiñeke dungu, welu tüfa trürlay ta kakelu dungu taiñ femken taiñ mongen mew. ¿Chumngelu feypiafuiñ tüfa? Rakiduamnge chumleketuymi kom antü küdawün mu, rume ürkülewekeymi ka ayüwkülekelaymi rume. Welu müna ayüwülkeeiñmu taiñ küdawken Jewba ka Jesus ñi dungu mew. Kiñeke mu, küdawün mu kom antü ayülayafuiñ amual trawün mu fente taiñ ürkülen mu, welu amukeiñ müten. Fey wiñotun mu ruka mu, yafüluwküleketuiñ ka newen-ngeketuiñ, ¿femngentukefimi eymi? Ka femngechi rupakeiñ chillkatun mu ti Biblia ka tripan mu taiñ amuldungual. Femliyiñ feytachi epu dungu küdawtuliyiñ rume, müna yafüluwkületuaiñ ka newen-ngetuaiñ.

17. ¿Chem dungu müley taiñ longkontukual? Fey, ¿chem duamfali taiñ femal?

¹⁷ Ngüneduamaiñ kiñe dungu ñi rupan Jesus ñi antü mew, kiñe weche wentru rikungelu ramtufi ta Jesus: “¿Chem chuman am tañi llowael tati rumel mongen?”. Tüfachi wentru yamniekefuy tati Ley dungu, kafey ti lifru Marku feypi: “Jesus leliwüleyew rume piwkeyen mew” tañi küme chengen peno tüfachi weche wentru. Fey Jesus feypieyew: “Fendenge kom tami nieelchi chemkün, [...] küpange ka inayaen”. Tüfachi weche wentru ayüfuy ñi inayafiel ta Jesus, welu eluwlay ñi elkünual tañi nieelchi chemkün (Mar. 10:⁠17-22). Femngechi famentufi Jesus tañi yuku ka amulefuy müten tañi küdawal ta nieal “fentren chemkün” (Mat. 6:⁠24). Femngechi dungu rupafulmi eymi, ¿chem femafuymi kay? Müley taiñ longkontukual: kom iñchiñ ürkükeiñ, fey femlayafuiñ kom taiñ ayükeel. Feymu duamfali taiñ küme dullial chem taiñ femal. Ngünamkalayaiñ taiñ newen küdaw mew, femngechi taiñ nieal itrofillem.

18. Kiñeke mew, ¿chem duamfali taiñ femal?

¹⁸ Kiñeke mew duamfali inaduamal chem dungu doyümniekefiyiñ taiñ mongen mu. ¿Chumngelu am? Femngechi kimaiñ taiñ ngünamkanoafiel taiñ newen. Ngüneduamnge chem ñi rupan kiñe weche wentru Mark pingelu. Kidu feypi: “Fentren tripantu, doyümniefilu Chaw Ngünechen ñi dungu trokiwkefun. Wünelekefun amuldungun mew, welu rume küdawkefun ñi doy plata nieal, fey ñi doy küme mongen yenieal. Ramtuwkefun ‘¿chumngelu rüf ayüwkülelan?’, fey rakiduamün ñi doyümniefiel iñche tañi duam ka ngüneduamün tañi fente küme poyenienofiel ta Jewba kom tañi antü mew ka kom tañi newen mu”. Mark küme elkünutuy tañi rakiduam ka tañi mongen, fey tañi doy küdawelafiel ta Chaw Jewba. Kidu feypi: “Kiñeke mu rakiduamken chumngechi ñi nierpual tati plata ñi duamtunieel, welu Jewba ka Jesus kelluenew ñi doyümniefiel tati doy falinke dungu tañi femmeken”.

19. ¿Chumngelu rume duamfali rakiduamal chumngechi ñi ayüken Jewba?

¹⁹ ¿Chumafuiñ taiñ rumel yafültukuaetew Jesus tañi yuku? Duamfali taiñ femal küla dungu. Kiñe, rakiduamaiñ chumngechi ayükey Jewba. Küdawniefiyiñ ta Jewba, feymu müley taiñ femal chumngechi ayükey ta kidu. Iñchiñ tati küdawkelu, fey Jewba tati ngen küdaw (Luka 17:⁠10). Küdawliyiñ chumngechi taiñ ayükeel iñchiñ, allfülafeiñmu reke tati yuku. Kiñe fütra mansun ngefule rume, allfülafeyew tati yuku ka ürküafuy inanienole chumngechi ñi adnieetew tati tesamansunkelu. Welu inaniefiliyiñ iñchiñ chumngechi taiñ adnieetew Jewba, femürpuafuiñ fillke dungu pepi femnolu taiñ trokiwkefel kuyfi ka chaftuafuiñ chem fütrake dungu rume. Longkontukuaiñ, iney no rume katrütulayafuy ñi femtriparpual Jewba tañi ayükeel (Rom. 8:⁠31; 1 Juan 4:⁠4).

20. ¿Chem duam mu yenieaiñ Jesus tañi yuku?

²⁰ Epu, küme duam mu küdawaiñ. Taiñ küdaw taiñ femken, fey taiñ püramyeafiel taiñ Wenu Chaw Jewba. Kuyfi mu, kiñeke che diñmatukefuy ka kidutu duamuwkefuy. Feymu ayüwkülelafuyngün ka famentufingün Jesus tañi yuku (Juan 6:⁠25-27, 51, 60, 66; Filip. 3:⁠18, 19). Welu kakelu che küdawkefuy fente ñi piwkeyeniefiel mu ta Chaw Dios ka tañi pu chaf che. Feymu petu ñi mülen tati Mapu mew ayüwün mu yeniefuyngün Jesus tañi yuku ka maneluwkefuyngün ñi amual wenu mapu mew ñi ngünenieal Jesus engu. Ka femngechi iñchiñ ayüwküleaiñ yenieliyiñ Jesus tañi yuku küme duam mu.

21. Matew 6:⁠31-33 ñi feypin mu, ¿chem maneluwafuiñ taiñ femaetew Jewba?

²¹ Küla, maneluwaiñ Jewba taiñ kelluaetew. Tüfachi mongen taiñ dulliel küdawngey ka kiñepülekünukeiñ fillke dungu taiñ ayükefel. Kafey Jesus feypikünuy taiñ kayñetungeal. Welu maneluwküleafuiñ taiñ newentukuaetew Jewba, fey taiñ chaftual chem weda dungu rume. Feymu doy newentuliyiñ, doy küme weniyeafiyiñ ta Jewba (Sant. 1:⁠2-4). Kafey maneluwafuiñ Jewba taiñ eluaetew chem dungu rume taiñ duamnieel, Jesus küme adnieaeiñmu ka taiñ pu peñi ka pu lamngen yafültukuaeiñmu (papeltunge Matew 6:⁠31-33; Juan 10:⁠14; 1 Tes. 5:⁠11). ¿Ka chem duamtunieafuiñ kay?

22. ¿Chem dungu taiñ femngeel mañumküleiñ?

²² Tati domo ñi tremoltufiel Jesus, feychi antü mew müten küme duamtuy. Tüfachi domo ayüniefule ñi rumel kümelkaleal, mülefuy tañi inanierpuafiel ta Jesus kom ñi mongen mew. ¿Chumi chi? Kimlaiñ, welu dullifule yenieal Jesus tañi yuku, fey elungepelay ñi ngüneniepual wenu mapu mew Jesus engu. Chem dungu rume kiñepülekünufule tüfachi domo, fey ñi yenieal Jesus tañi yuku, trürümfalngelay chem dungu no rume. Feymu llemay maneluwliyiñ taiñ amual wenu mapu kam taiñ rumel mongeleal mapu mew, kom iñchiñ ayüwküleaiñ taiñ llowfiel Jesus taiñ mangeletew: “Küpamün iñche mew”.