Eluwnge tami müntuñmangenoal ti kullitu

1, 2. 1) Pu poyekefilu ta Jewba, ¿chem maneluwkeiñ? 2) ¿Chem kelluaeiñmu ñi ngoymanentunoafiel taiñ llowalchi kullitu? (Inaduamnge ti adentun tüfachi pagina mu.)

PU DULLINGELU nieyngün kiñe fütra maneluwün ñi amual wenu mapu mew. Ti apostol Pablo reke feypikeyngün: “Ñi llowael ti montun dungu Ngünechen taiñ eluaetew taiñ dullietew mew” (Filipense 3:14). Üye mu, kiñentrür Jesus engün ngünenieayngün ka küdawayngün ñi kelluafiel pu che tañi kulpafengewenoal (Apokalipsi 20:6). ¡Afmatufal maneluwün ta tüfa! ¿Pu kakelu ufisa kay? Maneluwkeyngün ñi nieal afnoachi mongen tüfachi Mapu mu kiñe küme mülewe ngetule. Tüfa müna ayüwülkeeyew engün (2 Pedro 3:13).

² Ti apostol Pablo küpa kellufi pu dullingelu ñi püntütripanoal Jewba mu, fey ñi llowal tañi kullitu. Feymu feypifi ñi rakiduamküleal engün wenu mew küpachi dungu (Kolosense 3:2). Feley llemay, duamniefuyngün ñi longkontukunieafiel tañi maneluwün (Kolosense 1:4, 5). Ka femngechi iñchiñ, maneluwliyiñ taiñ mongeleal wenu mapu mew kam tüfachi Mapu mu, müley taiñ rakiduamküleal chem taiñ eluaetew Jewba, tüfa kelluaeiñmu ñi ngoymanentunoafiel taiñ llowalchi kullitu (1 Korintio 9:24).

 3. Pablo, ¿chem dungu mu feypi ñi kuñiwtukuwal pu kristiano?

³ Pablo feypifi pu kristiano chem dungu mu ñi kuñiwtukuwal, femngechi ñi müntuñmangenoal tañi kullitu. Feypifi pu kristiano Kolosa mu ñi kuñiwtukuwal pu koylake kristiano mew, kidu engün inakefuyngün Moyse tañi Ley ñi ayüwülafiel ta Chaw Dios, welu feyentukelafuyngün Kristo mew (Kolosense 2:16-18). Kafey Pablo feypi ñi kuñiwün-ngen ti wedake illutukeel kudumuwün mu, ti yafkawün pu peñi ka lamngen engün trawünche mu, ka küdawün-ngechi dungu ñi rupan pu reñma. Ka femngechi iñchiñ müley taiñ kuñiwtukuwal feychi dungu mu, feymu Pablo ñi ngülam müna kelluaeiñmew. Fey inaduamaiñ chem ñi wirintukulelfiel pu kristiano Kolosa mew.

 4. Ti wedake illutukeel kudumuwün mu, ¿chumngelu (chemu) müntuñmayafeiñmew taiñ kullitu?

⁴ Pablo rakiduamelfi pu peñi ka lamngen tañi küme maneluwün mu, ka feypifi: “Elufimün may, ñi layael kom tati wesake maputuwünngechi wimtun dungu mülelu eymün mew. Iney rume tañi ñiwaluwmekenoael ka ñi üñamyewnoael wentrungeay rume kam domongeay rume, ka ñi femnoael chem wesa dungu rume, ka rulmewkilmün rume ti wesake dungu mew tati illutukeel ka ti wesake ayütukeelchi dungu, ka diñmangekilmün rume” (Kolosense 3:5). Kiñe che müna illurpuafuy pekan kudumuwün, tüfa yeafeyew ñi weniyewenoafiel ta Jewba ka müntuñmayafeyew tañi maneluwün. Femngechi rupay kiñe peñi ngünenienofilu ñi illutukeel pekan kudumuwün mu. Wiñotulu Jewba ñi trokiñche mu, kidu feypi ñi kimkonün dew weda kulpalu wüla, fente ñi ngünenieetew am tañi weda illutukeel.

 5. ¿Chumafuiñ taiñ kon-noal kuñiwün-ngechi dungu mu?

⁵ Kiñeke rupa doy küdawngeafuy inayal Jewba ñi feypin taiñ lif mongen nieal, feychi mu doy duamfalngeay taiñ kuñiwtukuwal. Rakiduamaiñ tüfa, epu che niewalu ellaka mu müley ñi nütramkakünual chumngechi inayal Biblia ñi ngülam tüfachi dungu mu: ¿Tunte fülmawayngu? ¿Truyuwayngu (trepetuwayngu) kam femlayayngu? ¿Chumngechi ngüneniewayngu ñi femnoal podngechi dungu? Kafey kiñeke rupa ñi kidulen engu yeafeyew ñi femal podngechi dungu, feymu ¿chem chumafuyngu ñi femngechi rupanoal? (Proverbios 22:3.) Kafey kuñiwün-ngeafuy kiñe che amule kañpüle ñi küdawal, kam trür küdawle kiñe wentru kiñe domo engu (Proverbios 2:10-12, 16). Femngechi rupalmi, ¿chumngechi kuñiwtukuwafuymi? Feypinge tami Dungukelu Iney Ngen Jewba ngen. Wedwedkawkilnge, ka longkontukunge tunte tami wedalkayafetew ti dakelkantuluwün. Kafey kuñiwün-ngeafuy, kiñe che müna weñangkülele kam kidulelu trokiwle. Fente tañi ayünieel ñi duamtuaetew kiñe che, eluwürpuafuy ñi piwkeyeaetew iney rume. Femngechi duamülmi, kintunge tami kelluaetew Jewba ka tami pu peñi ka lamngen trawünche mu, fey chem no rume müntuñmalayaeymu tami kullitu. Biblia feypi: “Jewba fülmaniekefi kom pu weñangkülelu ñi piwke; ka montulkefi kom pu weda duamkülelu” (Salmo 34:18). Ka feypi: “Kimche engu miyawkelu ka kimchengeay, welu tati kiñewkülelu pu wedwedkülelu engün weda triparpuay” (Proverbios 13:20).

 6. Taiñ küme dullial ti adngelluwün, ¿chem rakiduamtukuaiñ?

⁶ Taiñ ngünenienoaetew ti wedake illutukeel kudumuwün mu, famentuafiyiñ podngechi adngelluwün. Famülke mu, ti müleyechi adngelluwün rakiduamelkeeiñmu ti wedake dungu ñi femngekefel Sodoma ka Gomora mu (Juda 7). Pu femkelu fillke adngelluwün rakiduamelkefi pu che ti pekan kudumuwün mu: “Weda dungu no, ka chem rume kontukelaeyew pu femngechi femkelu”. Feymu upewtuwküleaiñ, fey re llowlayaiñ kom adngelluwün ñi mülen tüfachi Mapu mew. Welu may küme dulliaiñ, femngechi tüfa müntuñmalayaeiñmew taiñ kullitu (Proverbios 4:23).

 7. ¿Chem rupayafuy ti trawünche mu?

⁷ Müna ayüwküleiñ taiñ mülen Jewba ñi trokiñche mu. Taiñ trawün mu chillkatukeiñ ti Biblia ka welukentu yafültukuwkeiñ piwkeyen mu. Tüfa kellukeeiñmew ñi longkontukunieafiel taiñ kullitu. Welu kiñeke mu yafkawafuiñ taiñ pu peñi ka lamngen iñchiñ, fey küme yewlayafuiñ. Ka kümelkawtunoliyiñ, fey lladküleafuy taiñ piwke (papeltunge 1 Pedro 3:8, 9).

8, 9. 1) ¿Chem kelluaeiñmew ñi llowal taiñ kullitu? 2) Kiñe peñi kam lamngen weda duameleliyiñmu, ¿chem kelluaeiñmu taiñ wiñoduamtuafiel?

⁸ Taiñ lladkülen mu, llowlayafuiñ chi taiñ kullitu. Feymu, ¿chem chumafuiñ taiñ femngechi rupanoal? Pablo feypi chem kelluaeiñmew: ‘Ngünechen ta piwkeyenieymünmew ta eymün ka dullieymünmew femngechi tamün koneltuael kisu ñi trokiñche mew. Mongelemün may, tamün tukutuwküleael reke tati rüfngechi kutranduamyechen mew, tamün küme piwkengeael, ka ñom piwkengeael, tamün lef lladküfemnoael ka ñochi duamngeael. Welukonkechi ñochi duamngeaymün, ka wiñoduamawaymün kiñeke femle wesa dungu ñi lladkülkayafiel ta kangelu. Chumngechi ta Ñidol wiñoduamatueymünmew, wiñoduamawaymün kay ta eymün. Fey itrokom mew eluwkülemün tamün piwkeyewael, fey tüfa ta rume küme dungu femngechi tamün kiñewküleael’ (Kolosense 3:12-14).

⁹ Taiñ wiñoduamtucheal, falin-ngey taiñ piwkeyechefengeal. Feymu tañi feypin kam femün mu weda duameleliyiñmu kiñe peñi kam lamngen, rakiduamaiñ kiñeke rupa iñchiñ taiñ weda duamelfiel ta kakelu taiñ feypin kam femün mu. ¿Mañumkülelafuiñ am taiñ wiñoduamtuetew piwkeyen mu? Biblia feypi: “Kafey, piwkentukukilnge kom ñi feypiyawken pu che, femülmi, allkütuafuymi tami konayefiel tami weda pituetew; eymi küme kimnielu am fentren rupa tami ka weda pitufiel ta kakelu” (Eclesiastés 7:21, 22). Kafey, müna mañumküleiñ Jesus ñi piwkeyen mu, kidu am taiñ trawülkeetew kom iñchiñ, pu rüf poyekefilu ta Jewba (Kolosense 3:15). Kom iñchiñ piwkeyeniefiyiñ ta Jewba, kom iñchiñ amuldungukeiñ ka kom iñchiñ rupakeiñ wedake dungu mu. Feymu piwkeyechefengeliyiñ, ka wiñoduamtuchefengeliyiñ, taiñ trawünche doy kiñewküleay ka kom longkontukunieafiyiñ taiñ kullitu.

10. ¿Chumngelu fente kuñiwün-ngey ti ütriruwün?

¹⁰ Ütrirchefengeliyiñ, ka llowlayafuiñ chi taiñ kullitu. Biblia pengelkey fente ñi kuñiwün-ngen ti ütriruwün, feymu tüfa nütramkay kiñeke che ñi rupan mu. Kiñe tüfa ta Kain langümfilu ñi peñi Abel tañi ütrirfiel mu. Kafey Kore, Datan ka Abiram ütrirfingün ta Moyse, fey chaftufingün. Ka ti longko ülmen Saul küpa langümfi ta David fente ñi ütrirfiel. Rüfngey Biblia ñi feypin: “Chew müley ütrirüwün ka kayñetuwün, mülekey kafey fill wesalkameken ka kom epe fill wesake dungu” (Santiaw 3:16).

11. Taiñ llowal ti kullitu, ¿chem chumafuiñ taiñ ütrirchenoal?

¹¹ Eluwliyiñ taiñ piwkeyechefengeal, ütrirfemlayaiñ. Feymu Biblia feypi: “Tati nielu piwkeyechen, niey ngenoafeluwün ka küme piwkengey, nielay ütrirchen” (1 Korintio 13:4). Taiñ ütrirchefengenoal, müley taiñ eluwal ñi rakiduamal Jewba reke. Rakiduamtukuaiñ tüfa: Biblia feypi ti trawünche kiñe kuerpu reke feley, ka kom iñchiñ kiñe troy kam trokiñ reke feleiñ tüfachi kuerpu mu. Feymu “kiñe troy llowle küme dullitun poyen ka itrokom kakelu ayüwkey” (1 Korintio 12:16-18, 26). Fey kiñe peñi kam lamngen kümeke dungu mew rupale, ayüwküleaiñ kidu mu, ütrirlayafiyiñ. Rakiduamafuiñ Jonatan mu. Kidu longko ülmen-ngerpuafuy, chawyefilu am ta Saul. Welu Jewba dullifi ta David. Rupalu tüfa Jonatan ütrirlafi ta David, doy may yafültukufi ka kelluntukufi piwkeyen mu (1 Samuel 23:16-18). Iñchiñ kay, ¿inayentuafiyiñ ta Jonatan?

12. ¿Chem ngülam mülelu Biblia mew kelluafuy taiñ pu che ñi llowal ti kullitu?

¹² Ruka mu kom inanieliyiñ Biblia ñi ngülam, taiñ pu che ayüwküleay, kümelkaleay ka lloway ti kullitu. Feymu Pablo femngechi ngülamtueiñmew: ‘Eymün fütangechi domo, allkütufimün tamün füta, fey tüfachi dungu müley tamün femael tamün feyentulen ta Ñidol mew. Eymün pu wentru, piwkeyemün tamün domo, ka wesa dungukelayafimün. Fey eymün pu fotüm ka pu ñawe, allkütukeaymün itrokom mew tamün chaw ka tamün ñuke, fey tüfachi dungu am tutekeetew ta Ñidol. Eymün pu chaw lladkütu dungukelayafimün tamün pu fotüm ka ñawe, femngechi tañi wesa duamnoael engün’ (Kolosense 3:18-21). Tüfachi ngülam müna kelluafuy kom tami pu che, ¿feyngey no am?

13. Kiñe lamngen, ¿chumngechi kelluafuy ñi füta tañi poyeafiel Jewba?

¹³ Welu, ¿chem chumafuymi tami wentru poyenofile ta Jewba ka rakiduamülmi tami kümelkakenoetew? Illkutufilmi ka lukatufilmi kütu, ¿doy küme elkünutuafimi ti dungu? Ka tami füta femürpufule rume tami ayünieel, ¿femngechi kelluafimi tañi poyeafiel ta Jewba? Femlayaymi. Welu yamniefilmi tañi ngen reñmangen, fey tami pu che küme yeway ka püramyeafimi ta Jewba. Ka tami wentru ngüneduamle tami küme femken, kidu ayürpuafuy ñi poyeafiel ta Jewba, fey mür llowaymu ti kullitu. Biblia feypi: “Ka femngechi, eymün pu domo, eluwkülemün tamün ngünenieaetew tamün füta, femngechi, inanienofule engün tati werkün dungu, tamün kümeke femken mew rulpayafuymün ñi feyenturpual engün, chem ñi feypingenoel rume, ngüneduamlu am engün tamün lif femken fentren yamün mu” (1 Pedro 3:1, 2, TNM).

14. Kiñe peñi rakiduamle tañi domo ñi yamkenoetew, ¿chem chumafuy?

¹⁴ Kam tami domo poyenofile ta Jewba, ¿chem chumafuymi rakiduamülmi tami yamkenoetew? Wirarelfilmi: “Iñche ngen-ngen tüfa mu”, fey ¿rüf yamnieaeymu? Femlayay. Jewba ayükey tami piwkeyeafiel tami domo, femngechi tami inayentuafiel Jesus (Efesio 5:23). Kidu longkoley ti trawünche mu, ka rumel ñochi duamngey ka piwkeyechefengey (Luka 9:46-48). Eymi inayentufilmi ta Jesus, tami domo ayürpuafuy ñi poyeafiel ta Jewba rupale ta antü.

15. Ti wentru, ¿chumngechi pengelafuy ñi piwkeyefiel tañi domo?

¹⁵ Jewba feypifi pu wentru: ‘Eymün pu wentru, piwkeyemün tamün domo, ka wesa dungukelayafimün’ (Kolosense 3:19). Kiñe wentru piwkeyekefilu ñi domo sakikefi, feymu allkütukefi ka pengelelkefi ñi falintukefiel tañi feypietew (1 Pedro 3:7). Ka kiñeke mu pepi femnofule rume kidu tañi feypietew, ramtukefi chem ñi rakiduamkeel, femngechi küme dullial tañi chumal (Proverbios 15:22). Kafey dikümtukukelafi ñi domo tañi yamnieaetew, doy may küdawkey ñi yamfalngeal tañi adkiñ mu. Ti wentru piwkeyefile ñi domo ka tañi pu yall, fey kiñentrür poyeafuyngün ta Jewba ayüwün mu ka llowafuyngün tañi kullitu.

16, 17. Ayünolmi chumngechi tami norümkeetew tami pu chaw, ¿chem chumafuymi?

¹⁶ Eymi weche, rakiduamkeymi chi tami pu chaw tami pepilkenoetew ka katrütukeetew. Tüfa lladkülafeymu, fey rakiduamafuymi ñi kümenon poyeafiel ta Jewba. Welu püntütripalmi Jewba mew, ngüneduamaymi tami rüf duamtukenoetew pu poyekenofilu ta Jewba, welu may tami falintukeetew tami pu chaw ka pu peñi ka lamngen.

¹⁷ Rakiduamnge tüfa: tami pu chaw norümtunoelmu, ¿chumngechi kimafuymi tami piwkeyekeetew? (Ebrew 12:8.) Welu ayükelaymi chi chumngechi tami norümkeetew. Welu re ngüneduamlayafimi tüfa. Doy may rakiduamnge chumngelu tami norümkeetew. Fey ngünewnge ka eluwnge tami illkufemnoal, Biblia feypilu am: “Kiñe wentru kimchengelu ngünewkey ñi feypin mu, ka kiñe wentru kim ngüneduamlu ñochi duamküleay” (Proverbios 17:27). Eluwnge tami küme kristianongeal, fey llownge ti ngülam ka rakiduamnge chumngechi tami inayafiel, ayünolmi rume chumngechi tami elungeel ti ngülam (Proverbios 1:8). Tami pu chaw kristianongelu kiñe falin yewün reke feley. Kidu engu küpa kellukeeymu tami afnoachi mongen nieal.

18. ¿Chumngelu eluwküleaymi tami ngoymanentunoal ti kullitu?

¹⁸ Kom iñchiñ maneluwkeiñ taiñ llowal kiñe falin kullitu: afnoachi mongen wenu mapu mew kam tüfachi Mapu mew kiñe küme mülewe ngetule. Jewba, tati Dewmalu itrofill mülelu, feypikünuy taiñ eluaetew tüfa, feymu mupilfali llemay. Kidu feypi: “Tati Mapu apoleay Jewba ñi kimün mew chumngechi tati ko takukey ti lafken” (Isaías 11:9). Feley, Jewba kimeltuafi kom pu mülealu Mapu mu. Feymu kümey taiñ küdawal ñi llowal tüfachi falin kullitu. Fey ngoymanentulayafiyiñ taiñ feypikünuetew Jewba, ka yafüluwaiñ, femngechi chem no rume müntuñmalayaeiñmew taiñ kullitu.