Jusgachelayaiñ taiñ pekeel mu
“Jusgawelayafimün ta che tamün pekeel mu müten, doy may jusgayaymün nor rakiduam mew” (JUAN 7:24, Traducción del Nuevo Mundo [TNM]).
1. 1) Isaia, ¿chem feypikünuy ñi chumal ta Jesus? 2) ¿Chumngelu anta yafültukukeeiñmu tüfa?
ISAIA feypikünuy ñi chumal ta Jesukristo, fey tañi wirintukuel yafültukukeeiñmu ka elukeeiñmu maneluwün. Isaia feypikünuy Jesus jusgalayay “re ñi pefiel müten kiñe dungu, ka norümlayay ñi allkütuel müten ti dungu” ka “nor dungu mu ramtukadunguafi pu fillalelu” (Isaías 11:3, 4). ¿Chumngelu am (chemu) yafültukukeeiñmu tüfa? Famülke mu pu che kakerumekey tañi llowchen ka welukonkechi jusgawkey tañi pekeel mu müten engün. ¡Müna duamnieiñ may taiñ jusgayaetew ta Jesus, kidu am turpu jusgalayaeiñmu taiñ peñmaetew mu!
2. 1) ¿Chem feypieiñmu Jesus taiñ femal? 2) ¿Chem ngüneduamaiñ tüfachi chillkatun mu?
2 Fill antü kakerume dungu rakiduamürpukeiñ pu che mu. Welu iñchiñ, Jesus reke jusgachekelaiñ, doy may welulkakeiñ taiñ chumngechi trokikefiel ta che, kulpanchengelu am iñchiñ. Feymu eluwküleiñ taiñ jusgacheal taiñ pekeel mu müten. Welu Jesus feypi: “Jusgawelayafimün ta che tamün pekeel mu müten, doy may jusgayaymün nor rakiduam mew” (Juan 7:24, TNM). Fey llemay, Jesus ayüniey taiñ inayentuafiel, fey taiñ jusgachenoal taiñ pekeel mu. Welu, ¿chem welulkayafeiñmu taiñ chumngechi trokikefiel pu che? Tüfachi chillkatun mu ngüneduamaiñ küla dungu: chem tuwün ñi nieel pu che, tunten plata ka tunten tripantu tañi nieel engün. Petu ngüneduamliyiñ tüfa, kimaiñ chumngechi inanierpuafuiñ ñi feypin ta Jesus, fey jusganoal ta che taiñ pekeel mu.
JUSGALAYAFIYIÑ TA CHE TAÑI TUWÜN MU
3, 4. 1) Pedro, ¿chumngelu küme elkünutuy tañi rakiduam? (Inaduamnge ti adentun ellaka mu mülelu). 2) Pedro, ¿chem falin dungu kimürpuy Ngünechen mu?
3 Rakiduamnge tañi chum duamnagün Pedro, kidu feypingey ñi amual ta Sesarea, Korneliu tañi ruka mu, kiñe wentru judiu tuwün-ngenolu (Hecho 10:17-29). Pedro pichikalu müten, kimeltulelngey ñi ünuafiel pu judiu tuwün-ngenolu, welu rupalu kiñeke dungu küme elkünutuy tañi rakiduam. Kidu pengelelngey afmatun dungu ñi küpan Ngünechen mu (Hecho 10:9-16). Fey pey kiñe katrün pañu reke nagpalu wenu mu, fey tüfa niekefuy fillke ünufalchi kulliñ. Fey allküy kiñe dungun tañi feypietew: “Witratripange, Pedro. Langümfinge ti pu kulliñ ka ifinge”. Pedro “femlayan” pi. Welu ti dungun feypieyew: “Ngünechen tañi liftuel tañi ingeael tati ikenoel ‘ünunngey’ pikefilnge ta eymi”. Dew rupalu tüfachi afmatun dungu, Pedro adümlay ñi chem küpa kimeletew ti dungun. Feychi mu müten, akuy kiñeke wentru ñi werküel Korneliu. Kidu tañi newen mu Chaw Ngünechen adniefi ta Pedro ñi amual ta Korneliu ñi ruka mu, feymu amuy müten.
4 Pu judiu küme trokikelafuy pu judiu tuwün-ngenolu, feymu turpu amukelafuy ñi ruka mu. Pedro ka femngechi rakiduamkefuy, fey kidu jusgafule ta Korneliu tañi “pekeel mu müten”, amulayafuy tañi ruka mu. Welu, ¿chem kellueyew ñi küme elkünutual tañi rakiduam? Ti afmatun dungu ñi peel ka ñi adnieetew Ngünechen tañi newen. Fey Pedro rupan allkütufilu ta Korneliu, feypi: “Fewla fente küme kimün Ngünechen tañi dullitunienofiel kiñeke che müten ti pu kakelu mew. Chuchi tuwünchengeafuy rume, llowkefi kom tati feyentunieetew tati eluwkülelu ñi femael küme dungu” (Hecho 10:34, 35). Tüfachi we kimeltun afmatulelfi ta Pedro ka kellufi kom pu kristiano. ¿Chumngechi am?
5. 1) Jewba, ¿chem ayüniey taiñ kimal kom pu kristianongen? 2) Dew kimürpufuliyiñ rume ta Jewba, ¿chem rakiduamafuiñ taiñ piwke mu?
5 Jewba adkünufi ta Pedro tañi kelluafiel kom pu kristiano ñi kimürpual Kidu ñi dullintuchekenon. Chaw Jewba dullintukelaeiñmu taiñ tuwün, mollfüñ ka kewün dungu mu. Doy may, feyentuniefiliyiñ ka eluwküleliyiñ femal kümeke dungu, weniyewküleaiñ kidu engu (Galata 3:26-28; Apokalipsi 7:9, 10). Iñchiñ dew kimniepelaiñ tüfa, feymu “iñche kakerumekelan tañi llowchen” piafuiñ. Welu petu tremlu iñchiñ, taiñ familia kam pu che taiñ pais mu dullintuchekefuy chi, fey iñchiñ ka femngechi illamkachekeiñ chi taiñ piwke mu. Longkontukuaiñ, Pedro kimeltulelfi ta kakelu ñi dullintuchekenon ta Chaw Ngünechen, welu kidu petu pengeltuy ñi dullintucheken (Galata 2:11-14). Fey, ¿chumngechi inanieafuiñ ñi feypin Jesus fey jusgachewenoal taiñ pekeel mu?
6. 1) ¿Chem kelluafeiñmu taiñ dullintuchewenoal? 2) Kiñe longkolelu, ¿chem pengelkünuy tañi feypin mu?
6 Taiñ kimal ñi petu dullintucheken taiñ piwke mu, duamnieiñ ngüneduamuwal. ¿Chumngechi femafuiñ tüfa? Ngüneduamafuiñ ñi chem pin ta Biblia ka ramtuwafuiñ: “¿Ka femngechi rakiduamken iñche?” (Salmo 119:105). Kafey ramtuafuiñ ta kiñe weni: “¿Chem pimi kay? ¿Dullintucheken iñche?” (Galata 2:11, 14). Fentren tripantu mu dullintucheliyiñ wimtulerpuafuiñ, fey ngüneduamlayafuiñ rume taiñ femngechi femken. Tüfachi dungu mu rupay kiñe longkolelu. Kidu feypi ñi chum küdawken kiñe kurewen fill antü küdawelkefilu ta Jewba. Ti füta tuwün-ngey kiñe trokiñche mu rume illamkangelu. Ti longkolelu feypi fentren kümeke dungu ti füta mu, welu ka feypi: ‘Tañi kümeke wimtun pengelkey ta kakelu che, pu femngechi tuwün-ngelu küme yenierpuafuy tañi mongen ka lif chengeafuy, fentren tañi pu chaf mollfüñche femkenolu rume’. ¿Chem kimeltukeeiñmu tüfa? Fentren küdaw niefuliyiñ rume Jewba ñi trokiñche mu, duamnieiñ ngüneduamuwal ka eluwal taiñ kellungeal, femngechi kimtukual taiñ petu dullintucheken. ¿Ka chem chumafuiñ?
7. ¿Chumngechi pengelafuiñ taiñ eluwkülen ñi doy piwkeyeafiel taiñ pu peñi ka lamngen?
7 Eluwküleliyiñ taiñ doy piwkeyeafiel taiñ pu peñi ka lamngen, dullintuchewelayaiñ (2 Korintio 6:11-13). ¿Ayükeymi fülkonküleal tami pu chaf mollfüñche mu kam pu nielu eymi tami kewün dungu müten? Feyngefule tüfa, eluwkülenge tami ka fülkonküleal kakelu che engu. Mangelafuymi pu peñi ka lamngen ka tuwün-ngelu tamün trür amuldungual. Ka mangelafuymi engün tamün trür yafütual kam küme rupaleal (Hecho 16:14, 15). Femülmi tüfa, re piwkeyen müten müleay tami piwke mu, fey dullintuchewelayaymi. Fewla ngüneduamaiñ ka dungu taiñ welulkayafetew taiñ chumngechi trokikefiel ta che.
JUSGALAYAFIYIÑ TA CHE TAÑI NIEKEEL MU
8. Levítico 19:15 ñi feypin mu, ¿chumngechi trokiafiyiñ pu pofre ka pu riku?
8 Re ngüneduamliyiñ tunten plata ñi nieel ta che, welulkayafuiñ taiñ chumngechi trokikefiel. Levítico 19:15 feypi: “Illamtulayafimi tati pofre ka doyümlayafimi rume tati riku. Nor dungu mu jusgayafimi tami chafche”.
9. ¿Chem wirintukuy Salomon? ¿Chem kimeltukeeiñmu tüfa?
9 Welu falintufuliyiñ tunten plata ñi nieel ta che, ¿chumngechi welulkayafuiñ taiñ trokiafiel engün? Ngünechen tañi adnieetew mu, Salomon wirintukuy kiñe weda dungu ñi femken pu che: “Tati pofre wentru üdekeeyew tañi pu karukatu kütu, welu fentren che weniyekefi tati rikungelu” (Proverbios 14:20). ¿Chem kimeltukeeiñmu tüfa? Kuñiwtukuwnoliyiñ, re küpa weniyeafuiñ pu peñi ka lamngen doy plata nielu, fey famentuafuiñ tati pu pofrengelu. Re jusgayafiel ta che tañi nieel ka nienon engün, ¿chumngelu anta fente kuñiwün-ngey?
10. Santiaw, ¿chem ngülamtufi pu kristiano?
10 Kakerumele taiñ chumngechi trokikefiel pu riku ka pu pofre, kiñewkülewelayafuy tati trawünche. Wünen siglo mu femngechi femingün kiñeke kristiano, feymu Santiaw ngülamtueyew engün, kiñewkülewenolu am ti trawünche (papeltunge Santiaw 2:1-4). Chumkawnorume eluwlayaiñ ñi wüdayal taiñ trawünche. Fey, ¿chumafuiñ ñi jusganoafiel pu che tañi nieel mu?
11. Pu che, ¿küme weniyekepefi may ta Jewba tañi niekeel mu engün? ¿Chumngelu am?
11 Müley taiñ trokiafiel pu peñi ka lamngen chumngechi ñi femkeel ta Jewba. Kidu doyümkelafi ta che tañi rikungen kam pofrengen mu. Iney no rume weniyekelafi ta Jewba tañi niekeel mu. Rüfkünu may, Jesus feypi “rume küdawngey kiñe riku ñi konpuael Ngünechen ñi ülmen mülewe mew”, welu feypilay kiñe no rume ñi konpunoal (Matew 19:23). Jesus ka feypi: “Sakinngeymün eymün ti pu pofre, Ngünechen ta longko ülmenngey eymün mew” (Luka 6:20). Welu tüfa feypilay kom pu pofre ñi allkütufiel ta Jesus ka ñi doy kümelkangeel engün. Doy may fentren pofre inalafingün rume ta Jesus. Feley llemay, ngüneduamlayaiñ tunten plata ñi nieel ta che taiñ feypial tunte tañi weniyefiel ta Jewba.
12. Biblia, ¿chem ngülamtukefi pu riku ka pu pofrengelu?
12 Jewba ñi trokiñche mu, müley riku ka pofre. Welu kom engün piwkeyeniefi ta Jewba ka küdawelkefi kom piwke mu. Biblia ngülamtukefi tati pu rikungelu “ñi maneluwnoael engün tañi nieelchi chemkün mew, tüfachi fentren chemkün am aftualu. Ñi femafel, puwülniepe ñi maneluwün ta Ngünechen mew” (papeltunge 1 Timotew 6:17-19). Biblia ka ngülamtukefi kom pu poyekefilu ta Jewba, riku kam pofre ngepe rume, ñi kuñiwün-ngen diñmatuafiel ta plata (1 Timotew 6:9, 10). Iñchiñ küme rakiduamliyiñ chumngechi Jewba trokikefi tañi pu poyekeetew, jusgalayafiyiñ engün tañi rikungen kam pofrengen mu engün. Welu, ¿ngüneduamliyiñ kay tunten tripantu ñi nieel ta che? ¿Kümepeafuy may femngechi jusgacheal?
JUSGALAYAFIYIÑ TA CHE TUNTEN TRIPANTU TAÑI NIEN MU
13. Biblia ñi feypin mu, ¿chumngechi trokiafiyiñ pu füchalelu?
13 Biblia fentren rupa feypikey taiñ yamafiel pu füchalelu. Levítico 19:32 feypikeeiñmu: “Müley tami yamafiel tati lingarkülelu ñi longko, ka müley tami falintuafiel tati füchalu, ka müley tami ekuafiel tami Chaw Ngünechen”. Ka Proverbios 16:31 feypi: “Lingarkülechi longko kiñe adngechi korona reke feley, inaniele ti rüpü nielu nor dungu”. Kafey Pablo ngülamtufi ta Timotew: “Ngelay tami wesa lladkütudunguafiel tati pu putrem che. Tami femafel, ngülamfinge kisu tami chaw reke” (1 Timotew 5:1, 2). Timotew niekefuy falinke küdaw, fey kiñeke mu duamfalngefuy tañi adkünuafiel pu peñi doy füchalu, welu femün mu tüfa mülefuy tañi kutranpiwkeyeafiel ka yamnieafiel engün.
14. ¿Chumül duamfalngeafuy norümafiel kiñe che doy füchalu?
14 Kiñe peñi kam lamngen doy tripantu nielu weda kulpale kidu tañi ayün mu, kam amultukule Jewba tañi üdekeel, ¿chumafuiñ kay? Jewba moll-layafi tati weda kulpalu, tunte füchalele rume kam müna yamfalngefule rume. Longkontukuaiñ Isaías 65:20, fey ta feypi ñi wedalkangeal tati kulpalu, pataka tripantu niellefule rume. Ka femngechi dungu kimeltuy ti afmatun dungu ñi peel ta Esekiel (Ezequiel 9:5-7). Feymu doyümafiyiñ taiñ yamnieafiel ta Jewba, kidu am “tati Rume Fücha Che” ürke (Daniel 7:9, 10, 13, 14). Fey taiñ yamniefiel mu ta Jewba, newen piwkekünuwaiñ ñi norümafiel kiñe che duamnielu kellu, tunten tripantu niefule rume (Galata 6:1).
15. Ti apostol Pablo, ¿chumngechi kimeltukeeiñmu taiñ yamafiel pu wechekeche?
15 ¿Pu wechekeche kay? ¿Chumngechi trokiafiyiñ engün? Pablo ngülamtufi ta Timotew: “Eluwkilnge tami illamniengeael tami weche wentrungen mew, welu may eymi mew tañi inakintuael engün tati pu feyentulelu, tami chumngechi dunguken ka tami chumngechi miyawken ka tami piwkeyecheken, tami mupiltulen ka tami lif mongenngen” (1 Timotew 4:12). Timotew feypingelu tüfa, niekefuy 30 tripantu peno. Welu Pablo elueyew falinke küdaw. ¿Chem kimeltukeeiñmu tüfa? Jusgalayafiyiñ pu peñi tañi wechengen mu. Kafey kümeafuy taiñ longkontukual, Jesus nierpulu 33 tripantu müten ka femürpuy falinke dungu.
16. Tañi feypial ñi longkolerpual kam konakechi kellulerpual kiñe peñi, ¿chem müley tañi inayal pu longkolelu?
16 Kiñeke trokiñ mapu mu, pu che yamkelafi pu wecheke wentru. Feymu kiñeke longkolelu pikelay kiñe weche tañi longkolerpual kam konakechi kellulerpual, pepikawkülele rume. Welu Biblia turpu feypilay tunten tripantu ñi nieafel kiñe longkolelu kam konakechi kellukelua (inaduamnge ti kimal dungu) (1 Timotew 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9). Kiñe longkolelu tañi wimtun dungu mew feypikünule tunten tripantu ñi nieafel kiñe longkolelu kam konakechi kellukelu, inalayafuy Biblia ñi feypin. Feymu llemay, pu longkolelu ñi ngüneduamal tunte ñi pepikawkülen pu wecheke wentru, ngelay tañi inayal kidu ñi rakiduam kam ñi wimtun dungu müten, doy may müley tañi inayal ñi chem pilen ta Biblia (2 Timotew 3:16, 17).
17. Taiñ rakiduam kam taiñ wimtun dungu, ¿chumngechi chaftunieafuy ñi feypin Biblia?
17 Pu longkolelu inanienole chem pin ta Biblia ñi longkolerpual kam konakechi kellulerpual kiñe peñi, fey katrütunieafuy ñi elungenoal doy elfal küdaw, pepikawkülefule rume. Kiñe pais mu, kiñe konakechi kellukelu küme pepilniekefuy tañi küdaw, feymu pu longkolelu ngüneduamlu Biblia ñi feypin, rakiduamingün ñi pepikawkülen ti peñi tañi longkolerpual. Welu kiñeke longkolelu ‘rume weche adngey petu’ pingün, fey elkünulayngün ñi longkolerpual. Feymu tüfachi peñi longkolerpulay re tañi adngen mu müten, ¡müna weda! Ka femngechi rakiduamkey piam, pu peñi fentren trokiñ mapu mu. Longkontukuaiñ, rume falin-ngey maneluwal Biblia mu, fey inanoal taiñ rakiduam kam wimtun dungu müten. Femngechi inanieafiyiñ ñi feypin ta Jesus ka jusgalayafiyiñ ta che taiñ pekeel mu.
JUSGAYAIÑ NOR RAKIDUAM MEW
18, 19. ¿Chumngechi inayenturpuafuiñ Jewba ñi dullintuchekenon?
18 Kulpanchengeliyiñ rume, inayenturpuafuiñ Jewba ñi dullintuchekenon (Hecho 10:34, 35). Feymu eluwaiñ ñi rumel ngüneduamal ka inayal tañi chem pin ta Biblia. Femngechi femliyiñ, inayaiñ taiñ feypietew Jesus: “Jusgawelayafimün ta che tamün pekeel mu müten” (Juan 7:24, TNM).
19 Pichiñma mu, taiñ Longko Ülmen Jesukristo jusgayafi itrokom pu che nor dungu mu, fey jusgalayay tañi pekeel kam allkütukeel mu (Isaías 11:3, 4). Rüfkünu may, ¡epechi may taiñ üngümniefiel feychi antü!
a Pu konakechi kellukelu ka üytueyew “diakono” ti Biblia Ngünechen ñi Küme Dungu.