Jehová Diosan sirviripaxa: jiwasan Dios contra saytʼasitas laykuw chhuxrinchjatänxa
“Jupax jiwasan Dios contra saytʼasitas laykuw chhuxrinchjatänxa, jiwasan ñanqha luratanakas laykuw wali tʼaqhisiyatänxa; [...] chhuxrinakap laykuw qullata uñjasiraktanxa.” (ISA. 53:5, Aymar Biblia, 1992.)
1. Jesucriston jiwäwip amtktan ukhaxa, ¿kun amtañasasa, ukat kuna profecias uk lurañasatakix yanaptʼistani?
JESUSAN jiwatapat ukat jaktäwipat kuna askinaksa jikxattan uka tuqinakat lupʼiñatakiw sapa mara jiwäwip amttanxa. Kunja wakiskiris Jehová Diosan apnaqäwiparu, sutiparu jachʼañchañaxa, ukat amtäwip phuqasiñapasa ukamp chikax jaqinakar qhispiyasiñapasa taqi ukanakwa Jesusan jiwäwipat amtañax amtayistu. Inas Isaías 53:3-12 qillqatan liytʼktan ukax kunjamsa Cristox jakäwip luqtasiwayi ukat kunasa ukampix jikxatasiwayi uk sum qhanañchtʼchi. Isaías profetaxa, kunjamsa Diosan Sirviripax tʼaqhisini ukat kunjamsa jiwani uk sum qhanañchtʼäna. Ukatxa, ajllit cristianonakasa ‘yaqha ovejanakjam’ untʼatäpki ukanakasa kuna askinaksa jikxatapxäni uka tuqitsa parlarakïnwa (Juan 10:16).
2. ¿Kunsa Isaiasan profeciapax uñachtʼayi, ukat uka tuqit yatxatañax kunjamsa yanaptʼistani?
2 Paqallq patak maranak janïr Jesusax yurkipanwa, Jehová Diosax Sirvirijax jiwañapkamas yantʼatäkchinixa janiw nayat jithiqtkaniti sasaw Isaías profetar qillqayatayna. Ukhamatwa Yuqapax Jupat jan jithiqtirïtap uñachtʼayäna. Aka profecianak sum yatxatañaw iyawsäwissa ukat Diosar munasiñassa jilxattayani.
‘Uñisnukutänwa’ ukat “janis khitimpi uñjatäñapas wakiskaspa ukham jiskʼachatänwa”
3. 1) ¿Kunatsa judionakax Jesusarux wali sum katuqapxañapäna? 2) Ukampis ¿kunjamsa katuqapxäna?
3 (Isaías 53:3 liytʼasiñapawa.) Sapa Yuqatakix munat Awkipar jaytañasa aka Uraqir jutañasa ukat jaqinakar juchanakapat ukat jiwañat qhispiyañatak jakäwip luqtasiñasa wali chʼamäpachänwa (Fili. 2:5-8). Uka sacrificiow jan mayampitaki juchanakas pampachani. Ukampis nayra tiempon sacrificion uywanak luqtapkäna ukax janiw juchanakas wiñayatak pampachkänti (Heb. 10:1-4). Ukatwa, jaqinakax wali sum katuqapxañapax wakisïna. Yamas judionakax uk lurapxañapäna, kunattix jutañapäkäna uka Mesiasaruw suyasipkäna (Juan 6:14). Ukampis Cristox judionakamp ‘uñisitänwa’, ukat kunjamtï Isaías profecian siskixa, “janis khitimpi uñjatäñapas wakiskaspa ukham jiskʼacha[pxäna]”. Apóstol Juanax akham sasaw qillqatayna: “Jupax kipka uraqiparuw juti, ukampis jupankirinakax janiw katuqapkänti” sasa (Juan 1:11). Ukat apóstol Pedrox akham sasaw judionakarux säna: “Nayra awkinakasan Diosapaw Jesús Yuqaparux jachʼar apti. Uka Jesusarux jumanakaw jilïrinakar katuyapxtaxa. Kunapachatï Pilatox: ‘Antutxä’ siskipansa, jumanakax janiw munapktati. Jumanakasti aka aski qʼuma Jesusarux jan uñtʼiriw tukupxtaxa” sasa (Hech. 3:13, 14).
4. Usunakampi tʼaqhisirix yatitarakïnwa siski ukaxa, ¿kamsañs muni?
4 Jesusax “[usunakampi] tʼaqhisiris yatitarak[ïniwa]” sasaw Isaiasax säna. Jesusax qaritaw awisax jikxatasiri sasas Bibliax siskchixa, janiw usuntiriwa sasax siskiti (Juan 4:6). Ukhamasti, usunakampi tʼaqhisirix yatitarakïnwa siski ukaxa, ¿kamsañs muni? Yatiyir sarkasax usut jaqinakaruw uñtʼäna, ukat ukanakatxa waljaniruw khuyaptʼayasiñapat qulläna, uk sañ muni (Mar. 1:32-34). Ukhamatwa Jesusax aka profecía phuqäna: “Ukampis jupax jiwasan tʼaqhisiñanakas aptʼatäskänwa, pachpa ayquñanakaswa apxäsiskänxa” (Isa. 53:4; Mat. 8:16, 17).
“Diosax juparux tʼaqhisiykaspas [...] ukhama”
5. ¿Kunjamsa judionakax Jesusan jiwäwip uñjapxäna, ukat kunatsa uk yatiñax jukʼamp tʼaqhisiypachäna?
5 (Isaías 53:4 liytʼasiñapawa.) Jesusan tiempopan jakapkäna ukanakatxa jukʼanikiw Jesusax kunats tʼaqhisïna ukat jiwäna uk amuyapxäna. Niya taqiniw Diosas tʼaqhisiykaspa ukham amuyapxäna, mä axtaskañ usunïkaspas ukhama (Mat. 27:38-44). Judionakax Dios contra parlirïkaspas ukham juchañchapxäna (Mar. 14:61-64; Juan 10:33). Chiqpachansa, Jesusax uka jucharusa ni yaqha jucharus purtʼaskänti. Ukhamasti, Awkipar wali munasitap laykusti, ukham Dios contra parlirjam juchañchat jiwañap yatisisaxa, jukʼampwa Jesusax tʼaqhispachäna. Ukhamäkipansa, Jehová Diosan munañap phuqañpun munäna (Mat. 26:39).
6, 7. ¿Kunjamsa Jehová Diosax Sirviripar tʼaqhisiypachäna, ukat kunatsa profeciax ukham tʼaqhisiyasax kusisïnwa sasax sispacha?
6 Ukampis Isaiasan profeciapanxa, Diosaw Cristorux tʼaqhisiyaskpacha sas amuyir jaqinakakitix utjkaniti sas siskiti, jan ukasti akham sarakïnwa: “[Jehová] Tatituw juparux ukham tʼaqhisiy[as kusisïna]” sasa (Isa. 53:10). Ukampisa, Sirviripatxa Jehová Diosax akham sänwa: “Akax sirvirixaxa, khitirutix nayax uywaskta ukaxa, ajllisitaxawa, jupanrakwa kusistxa” sasa. Ukhamasti, ¿kunjamarak tʼaqhisiyatapatx kusispacha? (Isa. 42:1.) ¿Uka arunakax kamsañs muni?
7 Uka profecía sum amuytʼañatakix ak amtañasawa: Supayax Jehová Diosan apnaqäwipar qallasïna ukhaxa, Diosan luqtirinakapatxa janiw khitis alaxpachansa aka Uraqinsa jan jithiqtasa luqtapkaniti sasaw sarakïna (Job 1:9-11; 2:3-5). Jiwañapkam jan jithiqtas luqtatapatxa, Jesusax Supayan uka arsutapax kʼaritap qhan uñachtʼayäna. Ukhamawa, Jehová Diosax Yuqapar jiwayir unjasax wals tʼaqhiskchïnxa, Yuqapan Jupat jan jithiqtas jiwañapkam luqtatapatx walpun kusispachäna (Pro. 27:11). Ukampis Yuqapan jiwäwipax khitinakatï arrepentisipki ukanakar qhispiyañatakïnwa, uk yatiñaw Jehová Diosarux wal kusisiyarakpachäna (Luc. 15:7).
Jiwasan Dios contra saytʼasitas laykuw tʼaqhisïna
8, 9. 1) ¿Kunjamsa Jesusax “jiwasan Dios contra saytʼasitas” laykux tʼaqhisiwayi? 2) ¿Kunjamsa apóstol Pedrox ukax chiqätap uñachtʼayawayi?
8 (Isaías 53:6 liytʼasiñapawa.) Saranukut uwijanakar uñtatjamaxa, jucharar jaqinakax Adanat jiwaña, usuña katuqawayktan ukanakat qhispiyasiñ thaqhasktanxa (1 Ped. 2:25). Juchararanakjamaxa, janipuniw jiwasatxa khitis kuntï Adanax aptʼawayki ukanak kutsuyksnati (Sal. 49:7). Ukampisa, wali munasiñapatwa, Jehová Diosax munat Yuqaparu, ajllit Sirviriparu “jiwasan ñanqha luratanakasxa” apxaruyi. Cristox ‘jiwasan Dios contra saytʼasitas layku’ ukat “ñanqha luratanakas laykuw” wal tʼaqhisiwayi, ukat ukham tʼaqhisitapatwa juchanakas tʼaqhisiñ lawar api ukat jiwas lanti jiwawayaraki.
9 Apóstol Pedrox akham sasaw qillqatayna: “Ukatakipï Diosax jawsapxtamxa, Cristox jumanak laykuw tʼaqhisïna, jumanakar mä uñachtʼäwi churasa, ukhamat kayup arkapxañamataki. Jesucristo kipkarakiw juchanakasxa pachpa cuerpopxaru apawayxi, [‘tʼaqhisiñ lawan’, NM] jiwasina, ukhamata jiwasax jucha lurañar jiwañasataki, mä suma jakañan jakañasataki” sasa. Ukat Isaiasan profeciap aytasinsti, akham saskakiwa: “Jupax chhuxriñchjatänwa [ukhamat] jumanakax kʼumaräpxañamataki” sasa (1 Ped. 2:21, 24; Isa. 53:5). Ukhamatwa, Diosampi sumankthapiñatak mä thaki jistʼarawayi. Kunjamatï Pedrox qhipat siskäna ukhama: “Cristo kipkarakiw juchanakas laykux jiwäwipanxa tʼaqhisiwayixa jan mayampitaki. Jupax aski jaqïnwa, ukampis jiwasan jan walïtas laykuw tʼaqhisiwayi, jiwasar Diosar irpañataki” sasa (1 Ped. 3:18).
“Khariñ [corderor] uñtatwa jiwayañatak apapxäna”
10. 1) ¿Bautisir Juanax Jesusar uñjasax kamsataynasa? 2) ¿Kunatsa apóstol Juanan arunakapax Jesusatakjamänxa?
10 (Isaías 53:7, 8 liytʼasiñapawa.) Kunapachatï Bautisir Juanax Jesusar jutïr uñjäna ukhax akham sasaw säna: “Uñtapxam, akawa Diosan Corderopaxa, akapachan juchap qʼumachirixa” sasa (Juan 1:29). ‘Cordero’ sasaxa inas Apóstol Juanax Isaiasan aka arunakap amtaschïna: “Khariñ [corderor] uñtatwa jiwayañatak apapxäna” siski uka (Isa. 53:7). Ukampisa, Isaiasax akham Jesusat säna: ‘Jakäwipsa jiwañkamaw aptʼasïna’ sasa (Isa. 53:12, NM). Jesusax jiwäwip amtañataki uttʼaykäna uka arumaxa, jan jithiqtir tunka mayan arkirinakaparux mä vinon copa churatayna ukat akham sarakïnwa: “Akasti nayan wilaxarakiwa. Ukasti machaq arustʼäwiwa, kawkïritix wartatäkani walja jaqinakar juchanakapata qhispiyañataki” sasa (Mat. 26:28).
11, 12. 1) Isaacax jankʼakïnwa jakäwip luqtasiñatakixa, ukax Criston luqtasïwipatxa, ¿kunsa uñachtʼayistu? 2) Jesusan jiwäwip amtañatak sarktan ukhaxa, ¿kunsa Jehová Diosata, Jilïr Abrahamata, amtañasa?
11 Jesusax Abrahaman Isaac yuqapjamaxa, jankʼakïnwa jakäwip luqtasiñatakixa (Gén. 22:1, 2, 9-13; Heb. 10:5-10). Isaacax jakäwip aptʼasirjamäkchïnsa, Abrahamaw sacrificiojam luqtañ munäna (Heb. 11:17). Ukhamarakiwa, Jesusax jakäwip aptʼasiñatakix jankʼakïkchïnsa, Jehová Diosaw jakäwip luqtañapatak Jesusarux khitanïna. Ukhamasti, Jesusan jakäwip luqtasïwipaxa, Diosax jaqinakar wal munasitap uñachtʼayi.
12 Jesús pachpaw akham säna: “Diosax akapachar wal munatap laykuw mä sapa Yuqapar khitani, taqi khitinakatix jupar iyawsapki ukanakax jan chhaqañapataki, jan ukasti wiñay jakañanïñapataki” sasa (Juan 3:16). Ukat apóstol Pablox akham sasaw qillqäna: “Diosax munasiñapwa uñachtʼayistu, kunapachatix jiwasanakax juchanïskäyätan ukapachaw Cristox jiwasanak layku jiwawayi” sasa (Rom. 5:8). Ukhamasti, Jesusan jiwäwip amtasax jupar respetatas uñachtʼayktänsa, Jehová Diosawa, Jilïr Abrahamaw jakäwip luqtasiñapatak Yuqaparux khitanitayna, ukxa janipuniw armañasäkiti. Ukatwa Jesusan jiwäwip amtasax Diosar jachʼañcharaktanxa.
Jehová Diosan Sirviripax “waljaniruw qhispiyi”
13, 14. ¿Kunjamatsa Jehová Diosan Sirviripax ‘waljanir qhispiyi’?
13 (Isaías 53:11, 12 liytʼasiñapawa.) Jehová Diosax akham sasaw ajllit Sirviripat säna: ‘Chiqa Sirvirijasti waljaniruw qhispiyani’ sasa. ¿Ukax kamsañs muni? 12 jiskʼa tʼaqan tukuyaparuwa uka arunakax kamsañs muni uk jikxattanxa: “walja jaqinakan juchanakap [Sirvirix] aparakïna, juchararanakatwa arxatasirakïna”. Adanan taqi wawanakapaw jucharar yurtanxa, juchachasirïtanwa, ukatwa juchan pagop katuqtanxa, ukax jiwañawa (Rom. 5:12; 6:23). Ukatwa Jehová Diosamp sumankthapiñax wakisi. Isaías 53 jaljanxa, kunjamsa Jesusax jucharar jaqinakat arxatasïna uk qhan amuytʼayistu. Ukanxa akham siwa: “Jupan tʼaqhisitapasti jiwasatakix sumankañ apani, chhuxrinakap laykuw qullata uñjasiraktanxa” sasa (Isa. 53:5).
14 Jiwasan juchanakas apatapa ukat jiwas layku jiwatapatxa, Cristox “waljaniruw qhispiyi”. Pablox akham sasaw qillqäna: “Diosax munarakïnwa jupax kunäkitix ukax Criston uñstañapa. Ukatsti munarakïnwa aka uraqpachpana Cristo tuqi sumankañax utjañapa, taqi aka uraqpachankirinakampi, alaxpachankirinakampisa, sumankthapiñapa Criston [‘tʼaqisiñ lawan’, NM] jiwäwip tuqi” sasa (Col. 1:19, 20).
15. 1) ¿Pablox ‘Alaxpachankirinaka’ sasax khitinakarus säna? 2) ¿Khitinakakis tʼantʼa manqʼapxaspa ukat vinsa umapxaspa, ukat kunatsa?
15 ‘Alaxpachankirinakax’ ajllit cristianonakäpxiwa, jupanakaw Jehová Diosampix Criston wilap wartasïwip tuqi sumankthapipxi, jupanakaw Cristomp chik alaxpachat apnaqanipxani. Uka cristianonakaruxa, ‘Diosan jawsatapki ukanakaruxa’, Diosan nayraqatapan jakañatak askit uñtʼatäxapxiwa (Heb. 3:1; Rom. 5:1, 18). Ukhamasti Jehová Diosaw alaxpachankir wawanakapjam uñtʼasxi. ‘Herencia Cristompi chika’ katuqapxatapsa ukat alaxpachan Apnaqäwipan reyinaka ukat sacerdotenakapxañapatak ajllitapxatapsa qullan ajayuw qhanañchi (Rom. 8:15-17; Apo. 5:9, 10). Uka ajllitanakaxa, ‘Diosan Israelapjam’ uñtʼatäpxarakiwa ukat ‘machaq arustʼäwirus’ mantapxaraki (Gál. 6:16, MT ; Jer. 31:31-34). Machaq arustʼäwinkirinakjamaxa, Jesusan jiwäwip amtktan ukhaxa, jupanakakiw tʼantʼsa manqʼapxaspa ukat vinsa umapxaspa, uka tuqit akham sasaw Jesusax säna: “Aka copax machaq arustʼäwiwa wilax tuqi, akasti jumanakan askimatakiw wartasi” sasa (Luc. 22:20).
16. 1) ¿Khitinakas ‘uraqinkirinakaxa’? 2) ¿Kunjamatsa jupanakarux aski jaqinakarjam Jehová Diosan nayraqatapan uñtʼasxi?
16 ‘Uraqinkirinakaxa’ Criston yaqha uwijanakjam uñtʼatäpki ukanakäpxiwa, jupanakax aka Uraqin wiñay jakañ suytʼäwinïpxiwa. Uka jaqinakaruxa, Diosan Sirviripax aski jaqinakatwa Diosan nayraqatapan uñtʼayaraki. Kunattix jupanakax Criston luqtasïwiparuw iyawsapxi ukatwa ‘isinakapsa Corderon wilapampi tʼaxsus janqʼuptayapxi’, Jehová Diosax aski jaqinakjamwa uñji, ukampisa janiw alaxpachankir wawanakapjam uñjkiti, jan ukasti amigonakapjamwa uñji, ukat ‘jachʼa tʼaqhisïwit, MT’ qhispiyasipxañapatak suytʼäwinïpxarakiwa (Apo. 7:9, 10, 14; Sant. 2:23). Jupanakax janiw machaq arustʼäwinkapkiti, ukhamasti janiw alaxpachan jakapkaniti, yaqha uwijanakaxa, Jesusan jiwäwip amtktan ukhax janiw tʼantʼa manqʼapkiti ni vinsa umapkiti. Ukampisa ukankkasaw respet uñachtʼayapxaraki.
Kuntï Jehová Diosasa Sirviripas lurki uk yuspärañasawa
17. Isaiasan profecianakapat yatxatasaxa, ¿kunjamsa Jesusan jiwäwip amtañatakix wakichtʼistu?
17 Isaiasan profecianakapax Diosan Sirviripatwa sum qhanañchi, uk yatxatañaxa Jesusan jiwäwip amtañatakiw wakichtʼistu. Ukat Jesusaru khitittix iyawsäwisax jutki, iyawsäwis phuqachki ukaruw sum uñtʼañ yanaptʼistu (Heb. 12:2). Diosan Yuqapax janiw kutkatasirïkiti, ukwa sum uñjawaytanxa. Janiw Supayjamäkiti, jan ukasti Jesusax Awkipat yatiqasax wal kusisi, kunattix taqi kunxar Munañani Diosätapxa yatiwa. Aka Uraqinkkasaxa, yatiykäna uka jaqinakatxa khuyaptʼayasïnwa, waljaniruw yupaychañ tuqitsa ukat jañchi tuqitsa qulläna. Ukhamatwa kuntï jutïrpachan apnaqir Reyjam lurkäni uk uñachtʼayawayi, kunapachatï “aka uraqin chiqa kankaña” uttʼaykäni ukkha (Isa. 42:4). ‘Markanakataki mä qhanjama’ taqi chuyma Diosan Apnaqäwipat yatiykäna ukaxa, taqi chuyma suma yatiyäwinak Uraqpachan yatiyaskakiñatakiw amtayistu (Isa. 42:6).
18. Isaiasan profecianakapaxa, ¿kunatsa Jehová Diosaru ukat Sirviripar yuspärañatak wiytistu?
18 Jehová Diosax wali munat Yuqaparuw aka Uraqin tʼaqhisiñapataki ukat jiwas layku jiwañapatak khitanisaxa wali jachʼa sacrificio luri, ukwa Isaiasan profecianakapax askirjam uñjañatak yanaptʼistu. Jehová Diosax Yuqapar tʼaqhisir uñjasax janiw kusiskänti, jan ukasti Jupat jan jithiqtas jiwañkam luqtatapatwa kusisïna. Taqi kuntï Jesusax Supayan kʼaritap uñachtʼayañataki, Jehová Diosan sutipa ukat apnaqäwip jachʼañchañapatak lurkatayna ukanak yatisaxa, Jehová Diosjamarakiw kusistanxa. Ukampisa, Cristow juchanakas apasi ukat jiwas layku jiwawayi. Ukhamatwa jiskʼa tamasa ukat yaqha uwijanakas aski jaqinakjam Jehová Diosan nayraqatapan uñtʼatäpxi. Kunapachatï Jesusan jiwäwip amtañatak tantachasiñäni ukhaxa, kuntï Jehová Diosasa ukat jupat jan jithiqtir Sirviripas lurapkatayna ukanakat wal yuspärañäni.
Amtañataki
• Jehová Diosaw Yuqaparux tʼaqhisiyas kusisïna, ¿kunatsa ukham sistanxa?
• ¿Kunjamsa Jesusax ‘jiwasan Dios contra saytʼasitas laykux’ tʼaqhisiwayi?
• ¿Kunjamsa Diosan Sirviripax ‘waljanir qhispiyi’?
• Isaiasan profecianakapaxa, ¿kunjamsa Jesusan jiwäwip amtañatakix wakichtʼawayistu?
[26 janan fotopa]
“Uñisnukutänwa” ukat “janis khitimpi uñjatäñapas wakiskaspa ukham jiskʼachatänwa”
[28 janan fotopa]
‘Jakäwipsa jiwañkamaw aptʼasïna’
[29 janan fotopa]
‘Yaqha uwijanakaxa’, Jesusan jiwäwip amtañatak tantachäwinkkasaw respet uñachtʼayapxi