Bibliankir libron jakhupa 51: Colosenses

Qillqiri: Pablo

Kawkins qillqasïna: Roma

Kuna marans tukuyasïna: 60–61 jakʼana

PÄ JAQIW Éfeso markat sartawayasin inti jalsu tuqir sarasipki, Asia Menor tuqiruw Meandro (Menderes) jawirnam sarasipki. Ukat Frigia markan Lico sat jawirar puripxän ukhaxa, niya aynach tuqiruw jawirnam sarapxäna, qullunak taypi jawirnam sarapxäna. Jupanakax wali suma chiqawjanak uñjapxäna: wali suma chʼuxñanakan manqʼaskir wali jachʼa uwijanak uñjapxäna (uwij tʼarwa aljatampiw uka chiqanxa niya taqinis jakapxänaa). Uka qullunak taypi sarkasinxa Laodicea sat mä jachʼa markawa kupi tuqin uñjawayapxäna, ukanwa romanonakax uka jakʼankir markanakarux apnaqapxirïna. Ukat chʼiqa tuqinsti, jawir uñkatasinxa Hierápolis sat mä marka uñjapxarakïna, ukanxa wali uñtʼat yupaychañ utanakaw utjäna ukat uraqit mistur juntʼu umanakaw utjarakïna, ukhamat wali uñtʼat markänxa. Uka paypach jachʼa markanakanwa cristian tamanakax utjäna, ukat Colosas sat jiskʼa markansa mä tamax utjarakïnwa, uka markax niya chika uru alayar sarañankänwa (16 kilómetros).

² Uka pä jaqinakax Colosas markaruw sarasipkäna. Panpachaniw cristianüpxäna. Maynïrix uka chiqanak sum uñtʼäna, kunattix Colosas markankirïnwa. Onésimo satänwa, uywiripat jaltxasinwa kuttʼaskäna, uywiripax uka tamankir cristianünwa. Tiquicow Onesimompix saraskäna, jupax janiw khititakis irnaqkänti, ukampis apóstol Pablow panpachanirux khitasitayna, mä carta apasipkäna, ‘Colosas markan jikxatasipkis ukanakaruw’ mä qillqat apasipkäna. Inas Pablox Colosas markankir tamarux sarchïna, ukampis janiw yatiskiti. Uka tamanxa niya taqiniw jan judiopkänti, Epafras sat jilataw uka tama uttʼaypachäna, jupanakamp chikaw irnaqpachäna, ukampis jichhax Pablomp chikaw Roma markankaskäna (Col. 1:2, 7; 4:12).

³ Apóstol Pablow uka cartxa qillqatayna, kunjamtï uka pachpa carta qalltansa ukat tukuyansa siskixa ukhama (1:1; 4:18). Carcelan katuntatäkasinwa qillqanipxsma sasaw tukuyanxa saraki. Kunapachatï Roma markan 59-61 maranakan nayra katuntapkäna ukhaw qillqpachäna, ukhaw wal chuymachañatakix walja cartanak qillqatayna, uka taypinkänwa colosenses qillqataxa, ukat Filemonataki qillqatamp chikaw apayasïna (Col. 4:7-9; File. 10, 23). Éfeso markankirinakataki qillqkäna ukhaw Colosankirinakatakix qillqarakpachäna, kunattix amuyunakasa arunakasa niya kipkakiwa.

⁴ Colosankirinakataki qillqatanakaxa chiqäskapuniwa, janiw kunat payachasiñas utjkiti. Papiro Chester Beatty 2 (P⁴⁶), 200 maranakan utjir qillqatanak taypinkiw Pablon qillqatanakapaxa, uka taypinkarakiw Colosankirinakar qillqatanakapaxa, ukhamax nayrïr cristianonakax Pablon qillqatanakapjampunwa uñjapxäna. Ukat Bibliat yatxattʼat nayra jaqinakasa Diosan Arupäskatappunwa uñachtʼayapxi, kunjamtï Pablon maynïr qillqatanakap uñachtʼayapkixa ukhama.

⁵ ¿Kunatsa Pablox Colosankirinakarux qillqäna? Nayraqatxa Onesimow Colosar kuttʼaskäna ukatwa qillqäna. Ukat mä qhawqha tiempokiw Epafras jilatax Pablompïskäna, ukhamax kunas uka taman pasaskäna ukanakxa yatiypachänwa, ukatwa Pablox uka cartxa qillqpachäna (Col. 1:7, 8; 4:12). Uka markanxa mä jan waliw utjäna, cristian tamaruw jan waltʼaykänti. Uka urunakanxa yupaychäwinakax wal tʼaqanuqtasipkäna, ukatxa nayra yupaychäwinakampi kitantasaw machaq yupaychäwinak uñstayapxirïna. Layqasiñ tuqir ukat qhiñchhaw sasin yaqha diosanakar yupaychañ tuqir wiytiri amuyunakaw utjäna ukat sum jikxatasiñataki jan wali luräwinakar wiytiri amuyunakas utjarakïnwa, ukat maysa tuqitxa janiw yaqhip manqʼanakxa munapxirïkänti, ukat judionakax urunak amtapxirïna, taqi ukanakaw uka tamarux mayjtʼaypachäna. Kuna jan waltʼäwis utjäna ukaxa janiw sum yatiskiti, ukampis jan walïpachänwa, ukatwa Epafras jilatax Pablon ukar Roma markar wali jaya sarpachäna. Ukampis uka tamax janiw sinti jan walin uñjaskänti, ukaw Epafras jilatan suma arunakapanxa amuyasi, uka tamanxa munasiñasa ukat Diosat jan jithiqtañas utjaskänwa. Ukanak istʼasax kunatix chiqa yatiñäki ukat chiqa yupaychäwïki ukwa Pablox arxati, ukhamwa Colosankir tamarux qillqat apayi. Jaqinakax jan wal amuyapxäna, angelanakarus yupaychapxäna, kunayman jan walinakan sarnaqir yatitäpxänwa, taqi ukanakat sipansa kuntï Jehová Diosax Cristor churki ukaxa wali jilankiw sasaw qhanañchäna.

KUNATSA WALI ASKIXA

¹² Roma markat pä jilatanakaw purinipxatayna sasinxa jankʼakiw Colosankir jilat kullakanakax yatiyasipxpachäna. Wal yatiñ munasax inas Filemonan utapan Pablon cartap liytʼañatakix tantachasipxchïna (File. 2). ¡Cristox kuna lurañanisa ukat kunatsa wali sum yatxatañax wakisi ukanakatwa qillqatapanxa sum yatichäna! ¡Ukat judionakan sarnaqäwinakapasa jaqinakan jan wali amuyunakapasa kunjamasa ukanakxa wali sum qhanañchäna, ukat Criston arupampi ukat sumankañapampwa jachʼar aptäna! Taqinitakis suma amuytʼaykir arunakaw ukanxa utjäna, irpir chuymaninakatakisa, chachanakatakisa, warminakatakisa, awk taykanakatakisa, wawanakatakisa, uywirinakatakisa, uywatanakatakisa wali suma iwxanakaw utjäna. Filemonatakis Onesimotakis wali suma iwxanakaw utjarakïna, jupanakax kunjamtix nayrax jakapxäna ukar kuttʼxapxañapänwa. ¡Kunjamsa jilat kullakanakax chiqa thakir kuttʼapxaspa uka tuqitxa wali sum irpir chuymaninakarux iwxäna! ¡Colosankir jilat kullakanakax taqi chuymaw Diosatakix irnaqapxañapäna, uka tuqitxa Pablon arunakapax wal uka jilat kullakanakarux yanaptʼpachäna! Aka pachan jan wali amuyunakapatsa luräwinakapatsa kunjamsa qhispsna uka tuqinakatxa wali sumrakwa Colosankir jilat kullakanakarux iwxäna, uka arunakapax wali askirakiw jichhüru tamanakatakixa (Col. 1:9-11, 17, 18; 2:8; 3:15, 16, 18-25; 4:1).

¹³ Diosan luqtirinakapatakix wali suma iwxanakaw Colosenses 4:6 jiskʼa tʼaqanxa utji, akham siwa: “Parlatanakamasti sumäñapapuniwa jan khitirus coler churirjama, sapa mayniru kunjam arusxatañsa yatipxañamarakiwa” sasa. Suma chuyman jaqinakax chiqa arunakwa istʼañ munapxi, ukatxa wiñayatakiw askinak katuqapxani. Ukat amuytʼasir cristianox taqi chuyma mayisisax Jehová Diosatwa walja bendicionanak katuqapxani: ukhamax ‘oración lurapxapuniñäni, suytʼapxarakiñäni Diosar yuspagarasa’. ¡Ukat cristian jilat kullakanakamp apasiñasa wali askirakiwa! “Jumanakkamaraki yatichtʼasipxam, wayttʼasipxarakim taqi amuytʼa chuymampi [...] qʼuchupxarakim, Diosar yuspagarasa” sasaw Pablox saraki (4:2; 3:16). Colosenses qillqatanakat yatxatasax ukham wali suma askinakwa jumax jikxatäta.

¹⁴ Leyinak phuqañatxa akham siw uka qillqatanxa: “Taqi ukanakasti kunatix luraskani ukanakan mä chʼiwipäkaspas ukhamakiwa, ukampis Cristowa taqi kunatï phuqhaskani ukaxa” sasa (2:17). Chiqpachansa Cristotwa Colosenses qillqatanxa sum qhanañchasi. Khitinakatix Cristomp chik sarnaqapki ukanakax alaxpacharuw sarapxani, ukax wali suma suytʼäwipuniwa, uka tuqitwa Colosenses qillqatan parlasipuni (1:5, 27; 3:4). Diosaw jupanakarux chʼamakanakan munañapat qhispiyi, ‘Jesucristo Yuqapan apnaqatäñatakiw uchatäpxaraki’, ukatxa Diosar wal yuspärapxañapawa. Ukhamatwa Cristor katuyatäpxi, jupaw “jan uñjkay Diosxa uñja[yistu], uka Yuqapasti taqi kunatix utjki ukatxa nayrïriwa. Jupa tuqirakwa Diosax luri taqi kunatix alaxpachansa akapachansa utjki ukanakxa, jan uñjatäki uksa, uñjatäki uksa. Taqi ajayunakan chʼamanïtapsa, munañan apnaqirïtapsa, jupa tuqiw luri”. Jupax wali sumwa chiqaparjam Diosan Apnaqäwipanxa apnaqani. Ukatwa Pablox alaxpachar sarir cristianonakarux akham saraki: “Ukhamax jumanakax Cristomp chika jakatatxapxsta ukaxa, alaxpach yänakay thaqapxam, kawkhantï Cristox Diosan kupïxapan quntʼatäkis ukanaka” sasa (1:12-16; 3:1).

[Qhanañchäwi]