An sasa amun awlobo’n aeliɛ tɛtɛ’m be lika

1-3. (a) ?Aeliɛ tɛtɛ nga be kwla saci awlobo’n be fin nin? (b) ?Ajalɛ benin yɛ ɔ fata kɛ siɛ nin niɛn’m be fa naan b’a sasa be awlobo’n niɔn?

?SƐ AMUN su wa fa amun wa kan’n kɔ suklu naan nzue su tɔ dan kpa’n, amún yó i sɛ? ?Amún yáci i nun ɔ́ kɔ́ sa ngbɛn, annzɛ amún fá nzue tralɛ kpanngban amún fá tɛ́nndɛn i wun lele maan ɔ su kwlá kpɔcimɛn i wun kun? Amun su faman ajalɛ ngalɛ’m be nun wie fi. Tralɛ nga amún fá wlɛ́ i naan w’a luaman’n, yɛ amún fá wlɛ́ i ɔ.

² I wafa kunngba’n, ɔ nin i fata kɛ siɛ nin niɛn’m be wun wafa kun nga be kwla sasa be awlobo’n aeliɛ tɛtɛ mɔ b’a tru mɛn’n nun’n be lika’n. Aeliɛ sɔ’m be fin be nga be yo be ɲin su yiyilɛ ninnge’m be atɛ’n, ɔ nin aladio nin televiziɔn nin zronali, nin ba’m be janvuɛ mun. Yɛ wie liɛ bɔbɔ’n, be fin suklu lɔ. Siɛ nin niɛn wie’m be sasaman be awlobo’n ninnge sɔ’m be lika. Wie’m be kusu srɛ m’ɔ kun be aeliɛ tɛtɛ sɔ’m be wun’n ti’n, be yo maan ba’m be faman ninnge sɔ’m be nun wie fi be yiyiman be ɲin su. Ɔ maan ba’m be mian kɛ longa sa. ?Be kwla yo ninnge mun i nuan su sɛsɛsɛ?

³ Ɛɛn, be kwla yo i sɔ. Sɛ amun like yolɛ’n yo ya’n, ɔ yoman sa ye, kpɛkun i bo’n kwla gua tɛ kpa man amun. (Akunndanfuɛ’n 7:16, 17) ?Sanngɛ Klistfuɛ siɛ nin niɛn’m be awlobo’n i sasalɛ nun’n, wafa sɛ yɛ be kwla yo ninnge mun i nuan su sɛsɛsɛ ɔ? Maan e fa ndɛ ja nsan e nian: suklu dilɛ, janvuɛ tralɛ, yɛ be ɲin su yiyilɛ.

 4. ?Wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ siɛ nin niɛn’m be bu suklu dilɛ’n niɔn?

⁴ Suklu dilɛ’n ti Klistfuɛ siɛ nin niɛn’m be nnana kpa. Be si kɛ suklu lɔ’n be kle ba’m be kannganlɛ, nin klɛlɛ, ɔ nin ijɔlɛ, ɔ nin ndɛ wie’m be siesielɛ, ɔ nin wafa nga be suan like’n. Kannzɛ bɔɔ mɛn’n ti kekle andɛ’n, sanngɛ like nga ba’m be suɛn i suklu lɔ’n, ɔ kwla uka be naan be mɛn dilɛ’n w’a yo kpa. Asa ekun sɛ be si fluwa kpa’n, junman nga bé dí’n nun’n, be sa’n sí ngwlɛlɛ.—Nyanndra Mun 22:29.

5, 6. Wafa sɛ yɛ bian nin bla nna i su ato ndɛ’n kwla saci ba kanngan nga be kɔ suklu’n niɔn?

⁵ Sanngɛ kusu’n, suklu lɔ’n ba’m be nin ba kanngan uflɛ’m be kan bo nun. Ba sɔ’m be nun sunman be akunndan’n timan kpa. Maan e fa e ɲin e sie bian nin bla nna ndɛ’n ɔ nin nzuɛn kpa’n i ndɛ’n su e nian. Nigeria lɔ kolɛzi kun nun’n, suklu talua kun m’ɔ ti bian safuɛ’n, ɔ kan bian nin bla nna’n i su ndɛ kle i wiengu talua mun titi. I finfin ndɛ ng’ɔ kan be’n, be fin bian nin bla nna nga be fa fite nzra nun’n i su fluwa wie’m be nun. Sanngɛ ɔ nin i sɔ ngba’n, i wiengu’m be gua bliin yɛ be sie be su be tie i ndɛ’n niɔn. Talua wie’m be fɛli i ndɛ ng’ɔ kannin be’n su niannin. Ɔ maan be nun kun wa fali kuɛ. Yɛ kuɛ mɔ i waan ɔ́ tú’n ti’n, ɔ wa kali nun.

⁶ Ng’ɔ ti tɛ’n yɛle kɛ bian nin bla nna’n i su ato ndɛ mɔ be kɛn i suklu lɔ’n, ɔ finman ba kanngan mun. Sanngɛ ɔ fin suklu klefuɛ’m be bɔbɔ. Kɛ suklu lɔ’n, be kan bian nin bla nna ndɛ’n be kle ba kanngan mun mɔ sanngɛ be kɛnmɛn i su nanwlɛ ndɛ’n ɔ nin i sin trɔ ng’ɔ fata kɛ be sua’n be kleman be’n, ɔ bo siɛ nin niɛn sunman be wla. Niɛn kun mɔ i wa bla’n le afuɛ 12 seli kɛ: “Lika nga e tran’n, sran’m be waan be kɔ asɔnun naan be nanti be nannan’m be mmla’m be su. Sanngɛ suklu lɔ’n, potomo nga be flɛ i kapɔtu’n yɛ be fa cɛcɛ suklu ba mun ɔn!” Kɛ bla sɔ’n nin i wun’n be tili i kɛ gbanflɛn wie mɔ be nin be wa’n be le afuɛ kunngba’n be flɛ i’n, srɛ kunnin be. ?Wafa sɛ yɛ siɛ nin niɛn’m be kwla sasa be awlobo’n aeliɛ tɛtɛ sɔ’m be lika ɔ?

 7. ?Wafa sɛ yɛ be kwla bu bian nin bla nna’n i su ato ndɛ’n i ɲrun nɲa ɔ?

⁷ ?Ɔ nin i fata kɛ e fa bian nin bla nna i su ndɛ kwlaa e fia ba’m be wun? Cɛcɛ, nɛ́n i sɔ ɔ. Ɔ flunman kɛ amun bɔbɔ amun kan bian nin bla nna i su ndɛ’n be kle amun mma mun. (Nyanndra Mun 5:1) Nanwlɛ, Blɔfuɛ’m be mɛn’n nun lɔ’n, ɔ nin Amlɛnkɛn’m be mɛn’n i nglo lɔ lika’n nun’n, siɛ nin niɛn sunman be kanman i sɔ ndɛ be kleman be mma mun. I kunngba’n, sran ble mɛn’n i lika wie nun’n, siɛ nin niɛn’m be boman bian nin bla nna ndɛ’n su be kleman ba mun. Siera Leɔni lɔ siɛ kun seli kɛ: “Sran ble mɛn’n nun’n, i sɔ yolɛ’n timan be nzuɛn.” Siɛ nin niɛn wie’m be waan sɛ be kan bian nin bla nna ndɛ’n be kle ba mun’n, ɔ́ yó maan bé kó kpɛ́ ndɛ nga be tili’n i bo nían bé fá yó sa sukusuku! ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn bu i sɔ ndɛ’n niɔn?

8, 9. ?Bian nin bla nna i su ndɛ kpakpa benin yɛ ɔ o Biblu’n nun ɔn?

⁸ Biblu’n kle weiin kɛ bian nin bla nna i su ndɛ kanlɛ kɛ ng’ɔ nin i fata’n sa’n, ɔ kunman ɲannzuɛn. Izraɛli lɔ’n, Moizi seli Ɲanmiɛn i nvle nunfuɛ’m be kɛ be yia naan be tie Ɲanmiɛn i Mmla’n nga bé wá kánngan nun’n. “Bakan mun” be o sran sɔ’m be nun wie. (Mmla’n 31:10-12; Zozie 8:35) Mmla’n kannin bian nin bla nna i su ndɛ’n weinwein. Ɔ kannin bla mɔ i sa bu’n ɔ nin sran yasua mɔ i wun nzue ɔ gua sa ngbɛn’n, ɔ nin bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku’n i ndɛ. Ɔ kannin yasua m’ɔ kunndɛ bla m’ɔ le bian’n ɔ nin be wiengu yasua mɔ be nin i be la kɛ be nin bla be fa la’n sa’n, yɛ be osu nun bla mɔ be nin i si sua’n, ɔ nin yasua annzɛ bla m’ɔ nin nnɛn be la’n i ndɛ. (Saun Yolɛ 15:16, 19; 18:6, 22, 23; Mmla’n 22:22) Kɛ be ko kanngan ndɛ sɔ’m be nun ko wie’n, nanwlɛ siɛ nin niɛn’m be le ninnge kpanngban be yiyi nun kle be mma mun.

⁹ Nyanndra Mun ndɛ tre nnun, nsiɛn nin nso be nun ndɛ mma wie’m be nun’n, siɛ kun m’ɔ klo i wa’n, ɔ kan bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku’n i bo nzuɛn’n i nun ndɛ kle i. Ndɛ mma sɔ’m be kle kɛ wie liɛ’n, e konvi kwla sɔ bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku’n. (Nyanndra Mun 5:3; 6:24, 25; 7:14-21) Sanngɛ be kle e kɛ i sɔ aeliɛ’n timan kpa naan i bo nzuɛn’n kwla yo tɛtɛ kpa. Kpɛkun be kle gbanflɛn nin talua’m be ajalɛ nga be kwla fa naan b’a tɔman bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku’n nun’n. (Nyanndra Mun 5:1-14, 21-23; 6:27-35; 7:22-27) Asa ekun wafa nga bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku’n ti tɛ’n, ɔ nin wafa nga bian nin bla nna ng’ɔ o aja’n nun’n ɔ man aklunjuɛ’n, ngbaciɛ ng’ɔ o be afiɛn’n, be yi be nglo. (Nyanndra Mun 5:15-20) Nanwlɛ, i sɔ’n ti like klelɛ’n i su ajalɛ kpa mɔ siɛ nin niɛn’m be kwla nian su ɔ!

10. ?Bian nin bla nna i su ndɛ nga Ɲanmiɛn kle’n, ngue ti yɛ sɛ be kan be kle ba mun’n, i sɔ’n suman be bo kɛ be yo sa sukusuku ɔ?

¹⁰ ?Like klelɛ kɛ nga sa’n, ɔ su ba’m be bo kɛ be tɔ bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku’n nun? Ndɛ nga Biblu’n kan’n yɛle kɛ: “Ngwlɛlɛ’n [...], ɔ de be nga be nantilɛ’n ti kpa’n.” (Nyanndra Mun 11:9) ?Amun kunndɛman kɛ amún dé amun mma mun mɛn nga i aeliɛ tɛtɛ’m be sa nun? Siɛ kun seli kɛ: “Kɛ ɔ fin be ba kaan nun bɔbɔ’n, e miannin e ɲin e dili ninnge ngalɛ’m be su nanwlɛ e kleli be. I liɛ’n sɛ be wiengu wie’m be su kan bian nin bla nna i su ndɛ’n, be su kunndɛman kɛ bé síe be su naan bé tíe ndɛ sɔ’n. Nán ndɛ mɔ be nin a timɛn i le ɔ.”

11. ?Wafa sɛ yɛ be kwla fa yasua nin bla lika’m be su ndɛ kle ba kanngan mun blɛblɛblɛ ɔ?

¹¹ Kɛ nga e fa wunnin i ndɛ tre nga be dun mmua sinnin lɔ’n nun’n sa’n, ɔ nin i fata kɛ be bo bian nin bla nna i su ndɛ kanlɛ’n i bo ndɛ nun. Sɛ amun su klekle ba kanngan mun be wunnɛn’n i likalika’m be dunman’n, naan amun ju be yasua annzɛ be bla lika’n su’n, nán amun tu tra be su kɛ like wie m’ɔ kun ɲannzuɛn sa. Amun bo lika sɔ’n i dunman trele kle be. Kɛ ɔ́ jú i ɲrun’n, ɔ ti cinnjin kɛ be kle be kɛ be lika sɔ’m be ti nvialiɛ nun like, naan nán like ngba yɛ ɔ fata kɛ be fa yo ɔ. Siɛ nin niɛn mun yɛ ɔ ti mɔ be kan kle be mma mun kɛ be wunnɛn’n i lika sɔ’n ti i liɛ ngunmin ɔn, naan sran uflɛ fi leman atin kanman nun ngowa, annzɛ ɔ fataman kɛ be fa kle sran uflɛ. Kpɛkun, nán be fa yi aɲinsuɛ. Kɛ ba’m bé ɲín bé kɔ́’n, wafa nga bla kun nin yasua kun be yo mɔ be wu ba’n, ɔ nin i fata kɛ be yiyi nun be kle be. Maan be dun mmua se be kɛ ɔ ju blɛ wie’n, be wunnɛn’n káci yɛ bé yó yasua annzɛ bla, kwlaa naan i sɔ blɛ’n w’a ju. Kɛ nga e fa kɛnnin i ndɛ tre 5 nun sa’n, ba’m be like klelɛ wafa sɔ’n kwla sasa be naan sran wie w’a yoman be sa sukusuku.—Nyanndra Mun 2:10-14.

12. ?Akunndan ciawa benin yɛ wie liɛ’n be kle i suklu lɔ ɔ?

¹² Ɔ nin i fata kɛ siɛ nin niɛn’m be siesie be wun naan be kpalo ato ndɛ wie mɔ be kwla kle ba mun suklu lɔ’n. Ndɛ sɔ’m be nun wie mun yɛle mɛn nun sa sifuɛ’m be ndɛ nga be kɛn i kɛ klɔ sran fin ndo’n, ɔ nin be nvle’n i klolɛ’n, annzɛ kɛ be waan ndɛ fi timan nanwlɛ guɛmɛn i ti nin i bo’n. (1 Korɛntfuɛ Mun 3:19; an nian Bo Bolɛ 1:27; Saun Yolɛ 26:1; Zan 4:24; 17:17.) Like nga suklu klefuɛ sunman be waan ɔ ti cinnjin’n, yɛle suklu tɛnndɛn dilɛ’n. Sɛ sran kun dí suklu tɛnndɛn’n annzɛ ɔ su diman o, ɔ ti i bɔbɔ i ndɛ. Sanngɛ suklu klefuɛ wie’m be waan atin kunngba cɛ nga sran kun kwla fa naan i liɛ w’a yo ye’n yɛle suklu tɛnndɛn dilɛ’n.a—Jue Mun 146:3-6.

13. ?Wafa sɛ yɛ be kwla sasa ba nga be kɔ suklu’n ato ndɛ’m be lika ɔ?

¹³ Sɛ siɛ nin niɛn’m be waan bé kpálo ato ndɛ nga be kle be mma mun suklu lɔ’n, maan be fa be ɲin sie i like nga ba’m be suan’n su. I sɔ’n ti’n, siɛ nin niɛn mun, maan ɔ kpɛn amun klun kɛ amun kusu amun le junman awlo lɔ wie! Maan amun yi i nglo kɛ amun mma’m be suklu ndɛ’n lo amun. Sɛ be fin suklu ba’n, amun nin be koko yalɛ. Amun usa be naan be kan like nga be suɛn i lɔ’n i su ndɛ kle amun. I like nga be klo i kpa’n nin o, i ng’ɔ ti kekle man be’n nin o, maan be kɛn i kwlaa kle amun. Maan amun fa amun ɲin sie i junman nga be man be kɛ be di i awlo lɔ’n su. Amun nian be fluwa’m be nun, sɛ junman nga be dili’n ɔ dili kpa o, sɛ w’a diman kpa o. Yɛ amun nian be ta bolɛ junman’n be su. Maan amun mian amun ɲin naan amun si be suklu klefuɛ mun. Amun yo be mo nin junman, yɛ amun se be kɛ like kwlaa nga amun kwla yo fa uka be’n, amun klo kɛ amún yó i sɔ like’n.

14. ?Ngue ti yɛ ɔ ti cinnjin kɛ ba nga be ti Klistfuɛ’n be tra janvuɛ kpa ɔ?

¹⁴ Kɛ siɛ nin niɛn sunman be mma’m be kan ndɛ wie annzɛ be yo sa wie m’ɔ nin i fataman’n, be usa kɛ: “?Wan yɛ ɔ kleli wɔ ngaliɛ’n niɔn?” ?Siɛ nin niɛn benin yɛ kɛ be mma’m be yo like wie annzɛ be kan ndɛ wie m’ɔ nin i fataman’n be nin a usɛmɛn i sɔ kosan’n le ɔ? Blɛ sunman’n, be tɛ su kɛ be wiengu suklu mma mun annzɛ be mantanfuɛ mun yɛ be kleli be ɔ. Nanwlɛ, i gbanflɛn nin talua mun o, i kpɛnngbɛn mun o, be nga e nin be san nun’n, be nzuɛn’n sa e. Akoto Pɔlu seli kɛ: “Nán an laka amun wun, sɛ sran kpa nin sran tɛ be san nun’n, i nzuɛn tɛ’n sɛ i.” (1 Korɛntfuɛ Mun 15:33; Nyanndra Mun 13:20) Gbanflɛn nin talua mun yɛ be wiengu’m be le ta be su kpa’n niɔn. Be bumɛn i kɛ like nga be bɔbɔ be yo’n ɔ ti kpa, kpɛkun ɔ ju wie’n be kunndɛ kɛ bé yó like nga be janvuɛ’m be klo i’n, annzɛ bé fá be wun klé. Kɛ m’ɔ ti sɔ’n ti’n, ɔ ti cinnjin kɛ be tra janvuɛ kpa!

15. ?Kɛ ba’m bé trá janvuɛ’n, wafa sɛ yɛ siɛ nin niɛn’m be kwla uka be ɔ?

¹⁵ Siɛ nin niɛn’m be kwlaa be si kɛ ba kanngan’m be faman ajalɛ kpa titi. Ɔ fata kɛ be kle be atin’n. Nán kɛ amun yɛ amún trá janvuɛ’n mán be ɔ. Sanngɛ kɛ bé ɲín bé kɔ́’n, amun kle be wafa nga ngwlɛlɛ su be kwla sie nzuɛn kpa nga be kunndɛ i janvuɛ kun i lika’n i nzɔliɛ’n. Like cinnjin ng’ɔ fata kɛ be fa be ɲin sie su’n, yɛle sran sɔ’n i Zoova i klolɛ nin i klun sa yolɛ’n. (Mark 12:28-30) Amun kle be kɛ maan be ɲin yi sran ng’ɔ di nanwlɛ’n, ng’ɔ ti aklunyefuɛ’n ɔ nin klun ufuefuɛ’n, ng’ɔ ti junman difuɛ’n, naan be klo i sɔ sran’n. Kɛ amún súan awlo lɔ Biblu’n nun like’n, amun uka ba mun naan Biblu’n nun sran nga be le i sɔ nzuɛn’n, maan be sie be nzɔliɛ. Kpɛkun maan be sie nzuɛn kunngba sɔ’n i nzɔliɛ asɔnun’n nunfuɛ’m be lika wie. Amun bɔbɔ amun janvuɛ tralɛ nun’n, maan amun kunndɛ nzuɛn kunngba sɔ’n wie, i sɔ’n klé ba’m be ajalɛ kpa.

16. ?Wafa sɛ yɛ siɛ nin niɛn’m be kwla nian be mma’m be janvuɛ tralɛ’n su ɔ?

¹⁶ ?Amun si sran nga be ti amun mma’m be janvuɛ’n? ?Ngue ti yɛ amun seman amun mma’m be kɛ be fa be bla awlo lɔ naan amun a si be kpa ɔ? Amun kwla usa amun mma mun akunndan nga sran uflɛ’m be bu i be janvuɛ sɔ’m be lika’n. ?Be ti sran kpa? ?Annzɛ be fia sran’n i wafa nga be ti’n su? Sɛ be ti i sɔfuɛ’n, amun uka amun mma mun naan be wun like nga ti yɛ sɛ be nin be tra janvuɛ’n ɔ kwla yo tɛ man be’n i wlɛ. (Jue Mun 26:4, 5, 9-12) Sɛ amún nían naan amun wa’n i nantilɛ’n, nin i wun wlawlalɛ’n nun nin i aeliɛ’n nun’n, nin i ijɔlɛ’n nun’n, ɔ su fa ajalɛ tɛ’n, maan amun nin i koko i janvuɛ’m be su yalɛ. Atrɛkpa’n, amun wa’n nin janvuɛ tɛ wie be su san nun, ɔ maan i nzuɛn tɛ’n su sɛ i.—An nian Bo Bolɛ 34:1, 2.

17, 18. ?Kɛ siɛ nin niɛn’m be se ba’m be kɛ nán be tra janvuɛ tɛ’n, ngue yɛ be kwla yo fa nannan su naan b’a uka be ɔ?

¹⁷ Sanngɛ nán janvuɛ tɛ ngunmin yɛ amún klé amun mma’m be kɛ ɔ nin i fataman kɛ be tra ɔ. Maan amun uka be naan be tra janvuɛ kpa. Siɛ kun se kɛ: “Wie liɛ’n, ɔ nin i fata kɛ e yo like uflɛ. Ɔ maan kɛ suklu lɔ’n, be seli e wa yasua’n kɛ ɔ fɛ i wun wla lɔ balɔn tofuɛ’m be nun’n, e nin min yi nin ba’n bɔbɔ e trannin ase e kokoli e wun. E seli kɛ i sɔ’n timan ajalɛ kpa, afin ɔ nin sran uflɛ wie mun yɛ bé wá sán nun ɔn. Sanngɛ e seli i kɛ sɛ ɔ klo’n, é flɛ́ asɔnun’n nun gbanflɛn wie mun naan ɔ nin be wɔ balɔn towlɛ lɔ be ko to balɔn. Ajalɛ sɔ’n i bo’n guali klanman.”

¹⁸ Siɛ nin niɛn nga be si sa’n, be uka be mma mun naan be tra janvuɛ kpa, kpɛkun be man atin kɛ be nin be yiyi be ɲin su likawlɛ. Sanngɛ kusu be ɲin su yiyilɛ ndɛ’n timan blɛblɛ siɛ nin niɛn sunman be sa nun.

19. ?Biblu’n nun sa benin yɛ be kle awlobo’m be kɛ ngowa kanlɛ’n timan sa tɛ ɔ?

¹⁹ ?Biblu’n bu ngowa kanlɛ’n i fɔ? Cɛcɛ! Biblu’n se kɛ “ɔ lɛ blɛ kun bɔ be fa sri-ɔ. [...] Yɛ ɔ lɛ blɛ kun bɔ be fa si able-ɔ.”b (Akunndanfuɛ’n 3:4) Laa Izraɛli lɔ’n, Ɲanmiɛn i nvle’n nunfuɛ’m be klo miziki bolɛ nin able silɛ, ɔ nin ngowa kanlɛ nin taletale bolɛ mun. Zezi Klist ɔli atɔnvlɛ falɛ dan kpa kun bo. Asa ekun’n, Matie Levi yiali Zezi “aliɛ dan kpa” ng’ɔ tɔn mɛnnin i’n i bo. (Lik 5:29; Zan 2:1, 2) Nanwlɛ, Zezi timan sran m’ɔ kloman aklunjuɛ dilɛ ɔ. Amun awlobo’n nun’n, nán maan amun bu srilɛ’n nin ngowa kanlɛ’n be like tɛ mlɔnmlɔn!

20. ?Kɛ awlobo nunfuɛ’m bé yíyí be ɲin su’n, ngue yɛ ɔ nin i fata kɛ siɛ nin niɛn’m be wla kpɛn su ɔ?

²⁰ Zoova ti Ɲanmiɛn m’ɔ “di [...] aklunjuɛ” ɔ. (Jue Mun 104:31) I sɔ’n ti ɔ nin i fata kɛ Zoova i sulɛ’n man e aklunjuɛ. Nán like m’ɔ man awlabɔɛ ɔ. (An nian Mmla’n 16:15.) Ba kanngan’m be fɛman. Ɔ maan be ɲin su yiyilɛ’n nin ngowa kanlɛ’n yɛ ɔ ti be junman ɔn. Be ɲin su yiyilɛ kpa’n ɔ tra ngowa kanlɛ ngbɛn’n. I sɔ nun yɛ bakan’n suan ninnge mun yɛ ɔ yo kpa tra laa ɔ. Awlobo kpɛn’n yɛ ɔ nin i fata kɛ ninnge kwlaa nun’n, ɔ nin be ɲin su yiyilɛ nun’n, ɔ niɛn i fuɛ’m be lika ɔ. Sanngɛ maan ɔ yo i ngwlɛlɛ su.

21. ?Aya benin mun yɛ be o be ɲin su yiyilɛ nun andɛ ɔ?

²¹ Blɛ kekle nga mɔ “mɛn’n ɔ́ kɔ́ i bue nuan’n” yɛ’n i nun’n, sran nga ‘bé kló mɛn dilɛ’n trá Nyanmiɛn’n’ b’a yi asiɛ’n piɛ kɛ nga Biblu’n fa kannin’n sa cɛ. (2 Timote 3:1-5) Be nun sunman be liɛ’n, be ɲin su yiyilɛ’n yɛ ɔ ti be junman ɔn. Sɔnlɛ nga be ɲin su yiyilɛ ninnge’m be sɔnnin’n ti maan be kwla kpalo ninnge cinnjin mun. Asa ekun’n, le nɲɔn nga nun’n, bla nin bian kunndɛlɛ sukusuku’n nin nzaje sa mun, ɔ nin drɔgi nɔnlɛ ɔ nin aeliɛ tɛtɛ wie mun yɛ be o be ɲin su yiyilɛ’n nun ɔn. (Nyanndra Mun 3:31) ?Wafa sɛ yɛ be kwla yo naan b’a sasa gbanflɛn nin talua mun be ɲin su yiyilɛ tɛtɛ sɔ’m be lika ɔ?

22. ?Wafa sɛ yɛ siɛ nin niɛn’m be kwla uka be mma mun naan be ɲin su yiyilɛ nun’n b’a kwla fa ajalɛ kpa ɔ?

²² Ɔ nin i fata kɛ siɛ nin niɛn’m be jaja awɛ. Sanngɛ ɔ flunman kɛ be kle be mma’m be wafa nga be kwla wun be ɲin su yiyilɛ ng’ɔ ti kpa’n ɔ nin ng’ɔ ti tɛ’n be ngbaciɛ’n, ɔ nin blɛ nga be ko fa be ko yiyi be ɲin su’n. I sɔ like klelɛ’n, ɔ timan le kunngba ndɛ, asa kusu ɔ timan pɔpɔ. Sunnzun ase kun yɛ. Siɛ kun m’ɔ le ba nɲɔn’n, ɔ sieli i nzɔliɛ kɛ, i wa kpɛnngbɛnfuɛ’n su tie jue uflɛ wie tikatika aladio nun. Ɔ maan cɛn kun m’ɔ́ kɔ́ junman i loto’n nun’n, ɔ sɔli aladio’n naan ɔ́ tíe i nun ndɛ’n wie. Ɔ ju wie’n ɔ jran klɛklɛ jue nga be su to’n wie sie. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, ɔ nin i mma’m be kokoli ndɛ ng’ɔ tili’n i su yalɛ. Ɔ usali be ninnge sɔ’m be su akunndan nga be bu’n, yɛ ɔ sieli i su tieli be nuan ndɛ’n niɔn. Kɛ ɔ fali Biblu’n mɔ be kokoli be wun’n, ba’m be wunnin i wlɛ kɛ ɔ nin i fataman kɛ be tie jue sɔ’m be kun.

23. ?Wafa sɛ yɛ siɛ nin niɛn’m be kwla sasa ba mun be ɲin su yiyilɛ tɛtɛ’m be lika ɔ?

²³ Miziki’n, nin televiziɔn nun ninnge mun nin kasɛti video mun, nin fluwa nga i nun ndɛ’n kle sri’n, nin video nun ngowa ninnge mun, nin flimu nga ba’m be klo be’n, siɛ nin niɛn ngwlɛlɛfuɛ’m be fa be ɲin sie su. Be nian be sin bui’n i su desɛn mun, nin be nun ndɛ mun, be kanngan be su ndɛ nga be klɛ be zronali nun’n, be nian be akpasua wie mun. “Be ɲin su yiyilɛ” nga be kpɛ man ba kanngan mun andɛ’n, ɔ sanngan siɛ nin niɛn wie’m be akunndan. Be nga be kunndɛ kɛ bé sásá be awlobo’n aeliɛ tɛtɛ sɔ’m be lika’n, be fa Biblu’n ɔ nin Biblu’n i akua wie mun kɛ fluwa Les jeunes s’interrogent — Réponses pratiques annzɛ Sasafuɛ Tranwlɛ’n nin Réveillez-vous ! sa be nun ndɛ wie mun yɛ be nin be fuɛ’m be koko ninnge sɔ’m be su yalɛ ɔ.c Siɛ nin niɛn nga be kle ba’m be awɛ kpa mɔ be yo i amanniɛn su’n, i bo’n gua kpa man be.—Matie 5:37; Filipfuɛ Mun 4:5.

24, 25. ?Wafa sɛ yɛ awlobo nunfuɛ’m be kwla yiyi be ɲin su kpa ɔ?

²⁴ Nanwlɛ, sɛ e faman e wun e wlɛmɛn i be ɲin su yiyilɛ tɛtɛ nun’n, nɛ́n i ngba ɔ. Ɔ fata kɛ e yo ninnge nga be ti kpa’n e fa sie i ninnge nga be ti tɛ’n be osu, ɔ timɛn i ti’n ba’m bé fá atin tɛ su. Wafa nga Klistfuɛ awlobo sunman be yiyili be ɲin su’n, lele nin andɛ, kɛ be ɲin kpɛnkpɛn su’n, ɔ yo be fɛ. Wie’m be fiteli be ɔli lika wie be ko trannin lɔ kannin ngowa, be tuli ajalɛ be ko wunnin be osufuɛ nin be janvuɛ’m be wun. Awlobo wie’m be wunnin kɛ fluwa nun kannganlɛ ngbɛn sa mɔ be man be nɛn’n su be kanngan’n, ɔ yo fɛ. Wie’m be klo aɲinsuɛ yilɛ nin ndɛ fɛ wie’m be kanlɛ. Wie mun ekun, junman nga be klo i’n, be di i likawlɛ. Ɔ kwla yo ajuin dilɛ, annzɛ ninnge wie’m be yilɛ annzɛ miziki bolɛ ɔ nin ninnge’m be are kanlɛ, annzɛ ninnge nga Ɲanmiɛn yili be’n be su like suanlɛ. Ba kanngan nga be suɛn i sɔ ninnge’m be yolɛ’n, ɔ sasa be be ɲin su yiyilɛ tɛtɛ’n i lika. Kpɛkun be wun i wlɛ kɛ, be ɲin su yiyilɛ’n, ɔ timan ngowa kanlɛ ngunmin. Sanngɛ kɛ be fa be wun wla be ɲin su yiyilɛ nun’n, wie liɛ’n, be di nun aklunjuɛ kpa tra like nianlɛ ngbɛn’n.

²⁵ Sɛ e nin e wiengu mun e yia e yiyi e ɲin su’n, ɔ ti kpa wie. Kɛ be nian i sɔ aɲia’m be su kpa mɔ be ti sɛsɛ’n, mɔ be faman blɛ kpanngban’n, ɔ flunman tra ngowa kanlɛ ngbɛn’n. Ninnge sɔ’m be kwla uka ba kanngan mun naan be nin asɔnun’n nunfuɛ wie’m be afiɛn’n w’a mantan kpa.—An nian Lik 14:13, 14; Zid 12.

26. ?E awlobo’n i sasalɛ nun’n, ngue like yɛ ɔ ti cinnjin kpafuɛ’n niɔn?

²⁶ Nanwlɛ, amun awlobo’n i sasalɛ mɛn nun aeliɛ tɛtɛ’m be lika’n, ɔ timan pɔpɔ. Sanngɛ ɔ le like kun m’ɔ leman wunsu’n, m’ɔ kwla uka amun ɔn. Like sɔ’n yɛle klolɛ’n! Sɛ amun awlobo nunfuɛ’m be klo be wun naan be afiɛn’n mantan kpa’n, ɔ́ yó maan amún kwlá kpɛ́ yalɛ kokolɛ ba. Kpɛkun i sɔ’n sásá amun awlobo’n. Asa kusu’n, klolɛ’n i wafa kun ekun o lɛ m’ɔ fata kɛ amun kunndɛ ɔ. Klolɛ sɔ’n yɛle Zoova i klolɛ’n. Sɛ i sɔ klolɛ’n o awlobo kun nun’n, ɔ́ úka ba mun naan kɛ bé ɲín bé kɔ́’n, b’a fɔnman Zoova i mmla’n. Afin mmla sɔ’n i fɔnlɛ’n, ɔ́ yó be kain. Kpɛkun siɛ nin niɛn nga be tu be klun be klo Zoova’n bé níɛn i sran klolɛ nin i wɛtɛɛ m’ɔ ti’n nin i sa nuan su sɛsɛ yolɛ ajalɛ’n su. (Efɛzfuɛ Mun 5:1; Zak 3:17) Sɛ siɛ nin niɛn’m be yo sɔ’n, be mma’m be su bumɛn i kɛ ciliɛ’n sɔnnin Zoova i sulɛ’n nun annzɛ be yiyiman be ɲin su, maan sɛ be ɲɛn i wun atin’n bé wánndi. Sanngɛ, bé wún kɛ Ɲanmiɛn sulɛ’n maan bé dí aklunjuɛ kpafuɛ’n, yɛ be mɛn dilɛ’n yó fɛ lele kpé nun.

27. ?Wafa sɛ yɛ awlobo kun kwla mɛn’n ɔ yo ye ɔ?

²⁷ Awlobo nga be nunfuɛ’m be bo ti kun mɔ be su Ɲanmiɛn aklunjuɛ nun’n, mɔ be mian be ɲin naan mɛn’n nun ‘sa kaan sa w’a tranman be wun’n,’ Zoova i klun jɔ be wun. (2 Piɛr 3:14; Nyanndra Mun 27:11) Awlobofuɛ sɔ’m be fa Zezi Klist i ajalɛ liɛ’n su. Afin ɔ miɛnnin i ɲin jrannin kekle Satan i mɛn’n m’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ sáci i’n i ɲrun. Kɛ Zezi i wie’n ɔ́ wá mántan koko’n, ɔ kwla seli kɛ: “Mɛn nga nun wa’n, min yɛ n kwla-a.” (Zan 16:33) Maan mɛn nga nun wa’n, amun awlobo’n kwla wie kusu, naan ɔ ɲan anannganman nguan!