Amun yo maan amun awlobo’n di alaje tititi

 1. ?Ngue yɛ Zoova sunnzunnin i awlobo’m be lika ɔ?

KƐ ZOOVA jali Adam nin Ɛvu’n, i fɛ m’ɔ yoli Adam ti’n i ndɛ ng’ɔ kannin’n yɛ ɔ ti Ebre nun ngɔjue fɛfɛ klikli’n niɔn. (Bo Bolɛ 2:22, 23) Sanngɛ, nán aklunjuɛ ngbɛn mɔ klɔ sran bé wá dí’n, yɛ ɔ o e Yifuɛ’n i klun ɔn. Ɔ kunndɛ kɛ be nga be o aja’n nun’n ɔ nin be mma mun be yo i klun sa. Ɔ seli bla nin yasua klikli’n be kɛ: “An trɛ, an sɔn kpa, an yi asiɛ’n, an sie i. Jenvie’n nun jue mun nin anunman bɔ be tu sin nglo lɔ’n mun, ɔ nin nnɛn nga be wlan asiɛ’n su’n, amun sie be kwlakwla.” (Bo Bolɛ 1:28) Nanwlɛ, aɲrunɲan junman dan kpa yɛ ɔ o lɛ ɔ! Ɔo! Sɛ ɔ ti kɛ Adam nin Ɛvu be yoli Zoova i klun sa be guɛli i ti nin i bo’n, nn be bɔbɔ be nin ba nga bé wá wú be’n bé dí aklunjuɛ o!

2, 3. ?Wafa sɛ yɛ awlobo nunfuɛ’m be kwla di aklunjuɛ kpafuɛ’n andɛ ɔ?

² Andɛ kusu sɛ awlobo nunfuɛ’m be yo Ɲanmiɛn i klun sa’n, aklunjuɛ nga be di’n ti dan. Akoto Pɔlu klɛli i kɛ: “Be wun bɔ be fa mantan Nyanmiɛn’n ɔ ti kpa sa’n kwlaa nun [...], ɔ maan sɛ be yo sɔ’n, be si kɛ bé nyán nguan kɛ e o yɛ’n nin blɛ ng’ɔ ba lɔ’n nun.” (1 Timote 4:8) Awlobo ng’ɔ fɛ i wun mantan Ɲanmiɛn naan ɔ nanti Zoova i mmla nga be klɛ be Biblu’n nun’n be su’n, ɔ́ dí aklunjuɛ “kɛ e o yɛ’n.” (Jue Mun 1:1-3; 119:105; 2 Timote 3:16) Sɛ bɔbɔ awlobo nunfuɛ kunngba cɛ yɛ ɔ nanti Biblu’n nun mmla’m be su’n, ɔ flunman tra kɛ sran wie fi nantiman be su’n.

³ Fluwa nga nun’n, e kannin Biblu’n nun mmla sunman mɔ be uka awlobo mun naan b’a di aklunjuɛ’n be ndɛ. Atrɛkpa’n, amun sieli i nzɔliɛ kɛ be kannin be nun wie’m be ndɛ flannin nun. ?Ngue ti ɔ? Afin be ti ndɛ nanwlɛ mɔ sa ngba nun’n, be yo maan awlobo tranlɛ yo fɛ ɔ. Awlobo nunfuɛ nga be mian be ɲin be nanti Biblu’n nun mmla sɔ’m be su’n, be wun kɛ be wun mɔ be fa mantan Ɲanmiɛn’n ti’n maan ‘be nyan nguan kɛ e o yɛ’n.’ Maan e fa e ɲin e sie i mmla cinnjin sɔ’m be nun nnan su ekun e nian.

 4. ?Ngue ti yɛ be awlɛn tralɛ’n ti cinnjin aja’n nun ɔn?

⁴ Famiɛn Salomɔn seli kɛ: “Sran nga bɔ sɛ ya kun i-ɔ, ɔ si-mɛn i bɔbɔ wun kpata’n, i sɔ sran liɛ’n ti kɛ klɔ bɔ sɛ be fa alɛ be man i su sran mun-ɔn, be kwla-man be ti kpli’n sa.” (Nyanndra Mun 25:28; 29:11) Sran nga i waan ɔ́ dí aklunjuɛ i aja’n nun’n, ɔ ti cinnjin kɛ ɔ si ‘i bɔbɔ wun kpata,’ yɛ ɔ trɛ i awlɛn. Sɛ ninnge kɛ ya falɛ sa annzɛ bian nin bla kunndɛlɛ sukusuku sa yɛ be ti e nzuɛn’n, e like sáci e sa nun. Yɛ é cɛ́ su kpa naan y’a siesie i ye. Atrɛkpa bɔɔ e su kwlá siesiemɛn i ye le.

 5. ?Wafa sɛ yɛ klɔ sran mɔ fɔ o be nun’n, be kwla tra be awlɛn ɔn? ?Yɛ mmlusuɛ benin yɛ bé ɲɛ́n i ɔ?

⁵ I yo, Adam i afinliɛ nunfuɛ mɔ fɔ o be nun’n, be nun wie fi kwlá jranman i klɔ sran nzuɛn’n i ɲrun kɛ ɔ nin i fata’n sa. (Rɔmfuɛ Mun 7:21, 22) Sanngɛ be awlɛn tralɛ’n o sa nga Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yo’n i nun wie. (Galasifuɛ Mun 5:22, 23) I sɔ’n ti’n, sɛ e nanti afɔtuɛ ng’ɔ o Ɲanmiɛn Ndɛ’n nun’n i su’n, naan e nin sran nga be tra be awlɛn’n e san nun’n, naan e nin be nga be yomɛn i sɔ’n e nantiman’n, yɛ sɛ e srɛ Ɲanmiɛn’n, i wawɛ’n úka e naan y’a tra e awlɛn. (Jue Mun 119:100, 101, 130; Nyanndra Mun 13:20; 1 Piɛr 4:7) Kannzɛ bɔɔ sa tɛ yolɛ akunndan ba e ti nun’n, i sɔ ajalɛ’n úka e naan y’a “wla bla nin bian kunndɛlɛ i ase.” (1 Korɛntfuɛ Mun 6:18) É wlá sa kekleekle yolɛ’n nin nzannunmun’n be ase. Kpɛkun sɛ ndɛ tɔ’n é kɛ́n i wɛtɛɛ su. Maan e ngba, i ba kanngan o, i kpɛnngbɛn o, e suan sa cinnjin sɔ mɔ Ɲanmiɛn wawɛ’n maan sran yo’n i nglo yilɛ.—Jue Mun 119:1, 2.

 6. (a) ?Sran sielɛ’n i su mmla benin yɛ Ɲanmiɛn mannin ɔn? (b) ?Sɛ sran kun waan ɔ́ síe i awlobo’n naan i nun tranlɛ’n yo fɛ’n, ngue yɛ ɔ fataman kɛ i wla fi su ɔ?

⁶ Mmla cinnjin’n i nɲɔn su’n yɛle wafa nga e bu sran sielɛ’n. Pɔlu kannin ninnge’m be siesielɛ kpa’n i ndɛ. I waan: “N klo kɛ an wun i wlɛ kpa kɛ Krist yɛ ɔ sie yasua-a, yasua kusu yɛ ɔ sie bla-a, yɛ Nyanmiɛn kusu sie Krist.” (1 Korɛntfuɛ Mun 11:3) I sɔ’n i bo’n yɛle kɛ yasua’n yɛ ɔ sie awlobo’n niɔn. I yi’n suɛn i bo kpa, yɛ ba’m be kusu be ɲin yi be si nin be nin mun. (Efɛzfuɛ Mun 5:22-25, 28-33; 6:1-4) Sanngɛ maan amun sie i nzɔliɛ kɛ sɛ sran sielɛ sɔ’n yo kɛ ɔ nin i fata’n sa’n, yɛ ɔ man aklunjuɛ’n niɔn. Yasua nga be fa be wun mantan Ɲanmiɛn’n be si kɛ sran sielɛ wafa sɔ’n timan i mianmianlɛ. Be fa Zezi m’ɔ ti be Siefuɛ’n i ajalɛ’n su. Kannzɛ bɔɔ Zezi wá ‘síe like’n kwlaa’n,’ w’a ‘ba-man kɛ be su i, sanngɛ ɔ bali kɛ ɔ́ sú sran.’ (Efɛzfuɛ Mun 1:22; Matie 20:28) I wafa kunngba’n, Klistfuɛ yasua kun i sran sielɛ’n timan i bɔbɔ i kpa yolɛ liɛ, sanngɛ wafa ng’ɔ ko sie i yi nin i mma mun naan be wun w’a jɔ be’n yɛ ɔ kunndɛ ɔ.—1 Korɛntfuɛ Mun 13:4, 5.

 7. ?Biblu’n nun mmla benin yɛ bé úka bla kun naan w’a di awlobo nun junman nga Ɲanmiɛn fa mɛnnin i’n niɔn?

⁷ Bla ng’ɔ fɛ i wun mantan Ɲanmiɛn kusu’n, ɔ fɛmɛn i ɲin wlawlaman yasua’n annzɛ ɔ kunndɛman kɛ ɔ́ fú i su. Aklunjuɛ su yɛ bla’n ukɛ i wun yɛ ɔ suɛn i bo ɔ. Biblu’n kan weiin kɛ “yasua yɛ ɔ ti bla i su kpɛn” ɔn. (Efɛzfuɛ Mun 5:23) Bian mɔ bla’n jɛli i ti’n, ɔ di “mmla’n b’ɔ o ɔ nin i wun be afiɛn’n” i su. (Rɔmfuɛ Mun 7:2) Asa ekun Biblu’n flɛ bla’n kɛ “ukafuɛ b’ɔ nin i kwla tran-an.” (Bo Bolɛ 2:20) Like ng’ɔ timan yasua’n i nzuɛn’n mɔ bla’n liɛ’n ɔ ti i nzuɛn’n, ɔ fa suɛn i wun’n i bo. (Nyanndra Mun 31:10-31) Biblu’n se ekun kɛ “sɛ kun tɔ-ɔ, i wiengu kun’n mɛn i su.” (Akunndanfuɛ’n 4:10) Biblu’n nun mmla sɔ’m be uka yasua kun nin i yi naan b’a wun sran kun i junman liɛ ng’ɔ di’n i wlɛ, naan b’a bu be wiengu sran, naan be ɲin w’a yi i.

8, 9. Biblu’n nun mmla nga be kwla uka awlobofuɛ ngba naan b’a si yalɛ koko’n, maan amun yiyi be nun wie’m be nun.

⁸ Fluwa nga nun’n, be kannin be afiɛn yalɛ kokolɛ ndɛ’n flannin nun kpa. ?Ngue ti ɔ? Afin kɛ sran’m bé kókó yalɛ mɔ be sie be su be tie ndɛ nga be wiengu kun’n kan’n, ndɛ siesielɛ timan kekle. E kannin e tinnin su kpa kɛ yalɛ kokolɛ nun’n, nán sran kunngba yɛ ɔ ijɔ ɔ. Zezi i sɔnnzɔnfuɛ Zaki kɛnnin i ndɛ se kɛ: “Maan sran’m be kwlakwla be sie be su be tie ndɛ nga be kan’n kpa, nán maan sran fi kan ndɛ ndɛndɛ.”—Zak 1:19.

⁹ I kusu, ɔ ti cinnjin kɛ e nian wafa nga e ijɔ’n i su wie. Nán sran i safle wɔlɛ annzɛ i ndɛ yaya kanlɛ’n, yɛ ɔ nin yalɛ kokolɛ kpa’n ba ɔ. (Nyanndra Mun 15:1; 21:9; 29:11, 20) Kannzɛ sɛ ndɛ nga e kan’n ti su naan sanngɛ e kɛn i kekle su’n, tutre su annzɛ e kle kɛ e buman sran i sran’n, i sɔ’n kwlá yoman sa ye. Ɔ nin i fata kɛ e ijɔlɛ’n yo fɛ “kɛ njin sa.” (Kolɔsfuɛ Mun 4:6) Ɔ nin i fata kɛ e nuan nun ndɛ’n yo kɛ b’a fa “sika ɔkwlɛ nin jɛtɛ ufue” b’a di ajuin wie sa. (Nyanndra Mun 25:11) Awlobo nunfuɛ nga be suan wafa nga be koko yalɛ kpa’n, sɛ é kwlá sé’n, be su nanti aklunjuɛ dilɛ atin’n su.

10. ?Sran klolɛ wafa benin yɛ ɔ ti cinnjin aja’n nun ɔn?

¹⁰ Be kan ‘sran klolɛ’n’ i ndɛ tikatika fluwa nga nun. ?Amun si sran klolɛ’n i wafa nga be kɛn i ndɛ’n bɔbɔ’n? Ɔ ti su kɛ klolɛ ng’ɔ o bla kun nin yasua kun be afiɛn’n (Glɛki nun’n, érôs), ɔ ti cinnjin aja’n nun. Kpɛkun aja nga be yo ye’n be nun’n, klolɛ wafa ng’ɔ o janvuɛ nɲɔn be afiɛn’n (Glɛki nun’n, philia), i bo’n wla ase kpa yasua’n nin bla’n be afiɛn. Sanngɛ sran klolɛ wafa ng’ɔ ti cinnjin kpafuɛ’n, Glɛki nun’n, be flɛ i agapê. Sran klolɛ wafa sɔ’n yɛ e yi i nglo Zoova nin Zezi ɔ nin e wiengu’m be lika ɔ. (Matie 22:37-39) Sran klolɛ wafa sɔ’n yɛ Zoova yi i nglo klɔ sran’m be lika’n niɔn. (Zan 3:16) Sɛ e kwla yi sran klolɛ wafa sɔ’n i nglo e wun annzɛ e yi ɔ nin e mma’m be lika’n, ɔ́ yó ɲɛnmɛn o!—1 Zan 4:19.

11. ?Wafa sɛ yɛ sran klolɛ’n yo aja’n ye ɔ?

¹¹ Aja’n nun’n, sran klolɛ wafa dan sɔ’n ‘ti kɛ nyanman b’ɔ cici i kwlaa ju nuan yialɛ nun’n’ sa. (Kolɔsfuɛ Mun 3:14, Anuãsɛ fuflɛ) Sran klolɛ sɔ’n cici sran kun nin i yi, ɔ maan be afiɛn’n mantan kpa, yɛ ɔ yo maan be klo kɛ bé yó be wiengu kun’n ɔ nin be mma’m be aklunye. Kɛ sa kekle tɔ awlobo’m be su’n, sran klolɛ’n uka be naan be bo’n w’a yo kun naan b’a wun sa sɔ’m be trawlɛ. Kɛ sran kun nin i yi bé yó kpɛnngbɛn bé kɔ́’n, klolɛ’n yo maan be suan be wiengu bo, yɛ be ndɛ lo i. “Sran b’ɔ klo sran’n [...] ɔ bu-mɛn i bɔbɔ wun akunndan. [...] Sran b’ɔ klo sran’n, sa’n kwlaa sɔn i nun, sa’n kwlaa nun ɔ lafi Nyanmiɛn su, i wla’n wo i su, ɔ trɛ i anwlɛn sa’n kwlaa nun, yɛ ɔ si-man afɛ. Sran b’ɔ klo sran’n, ɔ klo i guɛ i ti nin i bo.”—1 Korɛntfuɛ Mun 13:4-8.

12. ?Wafa sɛ yɛ yasua kun nin i yi be Zoova klolɛ’n yo maan be aja’n i bo’n wla ase kpa ɔ?

¹² Nán klolɛ mɔ yasua kun nin i yi be klo be wun’n i ngunmin yɛ maan be aja’n i bo’n wla ase kpa ɔ. Sanngɛ like cinnjinfuɛ’n nga mɔ maan ɔ kwla yo sɔ’n yɛle be wun mɔ be fa mantan Zoova’n. (Akunndanfuɛ’n 4:9-12) ?Ngue ti ɔ? Akoto Zan klɛli kɛ: “Nyanmiɛn i klolɛ’n yɛlɛ kɛ e fɛ i ndɛ’n su, i ndɛ sɔ’n i su falɛ’n yo-man ya.” (1 Zan 5:3) I sɔ’n ti’n ɔ nin i fata kɛ siɛ nin niɛn’m be ta be mma mun Ɲanmiɛn liɛ’n su. Nán klolɛ mɔ be klo be mma mun i ngunmin ti yɛ be yo i sɔ ɔ, sanngɛ ɔ ti Zoova i mmla ti ɔ. (Mmla’n 6:6, 7) Nán klolɛ mɔ sran kun nin i yi be klo be wun’n i ngunmin ti yɛ be kunndɛman bian nin bla sukusuku ɔ. Sanngɛ Zoova mɔ be klo i’n i ti ɔ. “Afin be nga be kunndɛ bla annzɛ bian’n, ɔ nin be nga be kunndɛ bla be yi bo annzɛ bian be wun bo’n mun’n, Nyanmiɛn nin be lɛ i.” (Ebre Mun 13:4) Kannzɛ bɔbɔ bla’n nin yasua’n be nun kun yɛ ɔ kpɛ ndɛnngan yi i aja’n nun’n, sanngɛ Zoova i klolɛ’n ɔ́ úka i wiengu kun’n naan w’a yaciman Biblu’n nun mmla’m be su nantilɛ. Awlobo nga i nunfuɛ’m be wun klolɛ’n taka Zoova i klolɛ’n su’n be liɛ su ti ye!

13. ?Wafa sɛ yɛ e ɲin mɔ e mian e yo Ɲanmiɛn i klun sa’n, ɔ uka e naan e ɲin w’a tran like ng’ɔ ti cinnjin kpa’n su ɔ?

¹³ Klistfuɛ’n i mɛn dilɛ wunmuan’n taka Ɲanmiɛn i klun sa yolɛ’n su. (Jue Mun 143:10) I sɔ’n yɛ ɔ ti be wun mɔ be fa mantan Ɲanmiɛn’n niɔn. Ɲanmiɛn i klun sa yolɛ’n uka awlobo mun naan be ɲin w’a tran like ng’ɔ ti cinnjin kpa’n su. (Filipfuɛ Mun 1:9, 10) I sɔ’n ti’n Zezi seli kɛ: “M bali ba yasua nin i si, nin ba bla nin i nin, ɔ nin sewi nin i sewi be afiɛn sacilɛ, yɛ sran kun bɔbɔ i awlofuɛ’m be yɛ bé wá yó i kpɔfuɛ-ɔ.” (Matie 10:35, 36) Zezi i ndɛ sɔ’n kpɛnnin su, afin i sɔnnzɔnfuɛ’m be nun sunman be awlofuɛ’m be kleli be yalɛ. Nanwlɛ, i sɔfuɛ’m be yako! Sanngɛ ɔ nin i fataman kɛ klolɛ mɔ e klo e osufuɛ mun’n, ɔ tra klolɛ mɔ e klo Ɲanmiɛn Zoova nin Zezi Klist i su. (Matie 10:37-39) Sɛ sran kun i osufuɛ’m be kle i yalɛ naan ɔ jran kekle’n, kɛ i yalɛ klefuɛ’m bé wún kɛ i wun m’ɔ fa mantan Ɲanmiɛn’n ti’n i nzuɛn’n ti kpa’n, atrɛkpa’n bé káci be aeliɛ’n. (1 Korɛntfuɛ Mun 7:12-16; 1 Piɛr 3:1, 2) Kannzɛ bɔbɔ be kaciman be aeliɛ’n, sanngɛ sɛ yalɛ mɔ be kle e’n ti’n e yaci Ɲanmiɛn i sulɛ’n e su ɲanman nun like fi.

14. ?Wafa sɛ yɛ Ɲanmiɛn i klun sa mɔ siɛ nin niɛn’m be kunndɛ kɛ bé yó’n, ɔ́ úka be naan b’a kwla yo like ng’ɔ́ yó be mma’m be wun sa ye’n niɔn?

¹⁴ Ɲanmiɛn i klun sa yolɛ’n uka siɛ nin niɛn mun naan b’a fa ajalɛ kpa. Wie liɛ’n nvle wie’m be nun’n, siɛ nin niɛn’m be bu i kɛ ba’m be ti kɛ aata dilɛ like mɔ bé ɲán su nvasuɛ sa. Ɔ maan be lafi be mma’m be su naan sɛ be yo oke’n b’a nian be lika. Kannzɛ ɔ ti su kɛ ba kaklaakla’m be nian be si nin be nin oke’m be lika’n, sanngɛ ɔ nin i fataman kɛ i sɔ akunndan mɔ siɛ nin niɛn’m be bu’n ɔ yo maan ba’m be fa be ɲin be sie i aɲanbeun ninnge’m be kunndɛlɛ’n su. Sɛ siɛ nin niɛn’m be su be mma’m be bo kɛ be klo aɲanbeun ninnge mun tra Ɲanmiɛn ninnge mun’n, ɔ su yoman ba’m be wun sa ye.—1 Timote 6:9.

15. ?Ɲanmiɛn i klun sa yolɛ nun’n, wafa sɛ yɛ Timote i nin Enisi mannin ajalɛ kpa ɔ?

¹⁵ Enisi m’ɔ ti akoto Pɔlu i janvuɛ Timote i nin’n, ɔ kle e ajalɛ klanman kpa. (2 Timote 1:5) Kannzɛ Enisi i wun’n timan Klistfuɛ’n, sanngɛ ɔ nin i nin Loisi be ukali Timote kpa naan w’a kwla fɛ i wun w’a mantan Ɲanmiɛn. (2 Timote 3:14, 15) Kɛ Timote yoli kaklaka’n, Enisi mɛnnin i atin kɛ ɔ ko sunman Pɔlu m’ɔ ti ngaliɛ difuɛ’n naan be ko bo Sielɛ Blɛ jasin’n. (Sa Nga Be Yoli’n 16:1-5) Nanwlɛ, kɛ Enisi wunnin kɛ Timote i sa tɔli ngaliɛ difuɛ junman’n nun’n, ɔ yoli i fɛ kpa! Wafa ng’ɔ fɛli i wun mantannin Ɲanmiɛn’n, ɔ kle kɛ i bakan nun’n be tɛli i kpa. Nanwlɛ, kannzɛ bɔɔ Enisi i wla loli Timote’n, sanngɛ kɛ junman kpa ng’ɔ di’n, i nganniɛn’n guɛli i su wa’n, ɔ mɛnnin i aklunjuɛ dan.—Filipfuɛ Mun 2:19, 20.

16. ?Ngue yɛ Zezi yili i nglo i nin’n i lika ɔ? ?Sanngɛ ngue yɛ ɔ yoli i cinnjin ɔn?

¹⁶ Awlobo nga be tali Zezi nun’n, i nunfuɛ’m be su Ɲanmiɛn. Kɛ Zezi ɲinnin’n, ɔ kleli kɛ i nin’n i ndɛ lo i. (Lik 2:51, 52; Zan 19:26) Sanngɛ like ng’ɔ ti Zezi i cinnjin’n yɛle Ɲanmiɛn i klun sa yolɛ’n. I lɛ nun’n, ɔ fata kɛ Zezi tu i klun yo like ng’ɔ kwla yo’n naan klɔ sran’m be ɲan anannganman nguan’n. I sɔ’n ti yɛ ɔ fɛli i nguan mɔ fɔ nunman nun’n ɔ fa yili e ti tɛ’n niɔn.—Mark 10:45; Zan 5:28, 29.

17. ?Sa seiin mɔ Zezi yoli guɛli i ti nin i bo’n ti’n, ngue yɛ be nga be yo Ɲanmiɛn i klun sa’n be kwla ɲɛn i ɔ?

¹⁷ Kɛ Zezi wuli’n, Zoova cɛnnin i. Ɔ mɛnnin i nguan ɲanmiɛn su lɔ. Yɛ ɔ fali kwlalɛ dan kpa mɛnnin i. I sin’n ɔ sieli i Famiɛn ɲanmiɛn su lɔ. (Matie 28:18; Rɔmfuɛ Mun 14:9; Sa Nglo Yilɛ 11:15) Zezi i tɛ m’ɔ yili’n ti’n, be kpali klɔ sran’m be nun wie mun kɛ be nin i ko di famiɛn ɲanmiɛn su lɔ. Asa ekun, i sɔ’n ti maan klɔ sran seiinfuɛ onga mun bé wá ɲán anannganman nguan mɛn klanman’n nun asiɛ’n su wa. (Sa Nglo Yilɛ 5:9, 10; 14:1, 4; 21:3-5; 22:1-4) E cenjele like dan kpa kun mɔ e le i andɛ’n, yɛle kɛ e bo jasin fɛ’n sɔ’n e kle e wiengu mun.—Matie 24:14.

18. ?Be wla kpɛnlɛ nin fanngan wlalɛ ndɛ benin yɛ be kan kle awlobo mun nin sran mun be tinuntinun ɔn?

¹⁸ Kɛ nga akoto Pɔlu kleli’n sa’n, mɛn nga be di mɔ be fa be wun mantan Ɲanmiɛn’n, ɔ yo maan e kwla lafi su kɛ “blɛ ng’ɔ ba lɔ’n nun” é ɲán suralɛ sɔ’n wie. Nanwlɛ, aklunjuɛ dilɛ’n i atin kpafuɛ’n yɛle ngalɛ’n! Nán amun wla fi su kɛ “mɛn’n nin i nun ninnge kwlaa bɔ sran nyin blo su’n, bé wíe, sanngɛ sran ng’ɔ yo Nyanmiɛn klun sa’n, ɔ́ ká lɛ tititi.” (1 Zan 2:17) I sɔ’n ti’n, i ba annzɛ siɛ nin niɛn o, i yasua annzɛ bla o, annzɛ i sran ng’ɔ leman bian annzɛ bla o, i sran ng’ɔ le ba annzɛ ɔ leman ba o, e ngba, maan e mian e ɲin e yo Ɲanmiɛn i klun sa. Kannzɛ bɔbɔ ɲrɛnnɛn’n tin e su sɛ’n, sanngɛ nán e wla fi su le kɛ e ti Ɲanmiɛn mɔ like fi nunmɛn i sin’n i sufuɛ. Maan sa nga e yo’n, be yo naan Zoova i klun jɔ. (Nyanndra Mun 27:11) Yɛ maan e nzuɛn’n yo naan e di aklunjuɛ andɛ yɛ blɛ ng’ɔ ba lɔ’n nun’n, e ɲan anannganman nguan mɛn klanman’n nun!