‘Like kwlaa nga n kleli amun’n, amun kusu amun kle be maan be fa su’

‘An wɔ ko kle nvlenvle’n kwlaa be like maan be kaci n sɔnnzɔnfuɛ. Yɛ like kwlaa nga n kleli amun’n, amun kusu amun kle be maan be fa su.’—MATIE 28:19, 20.

 1. ?Yalɛ mennin yɛ Filipu m’ɔ ti Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n ɔ nin Etiopi bian’n be kokoli ɔ?

ETIOPI bian kun tuli ajalɛ wɔli Zerizalɛmu lɔ Zoova m’ɔ ti i awlɛn su Ɲanmiɛn’n, i sulɛ. Bian sɔ’n klo Ɲanmiɛn Ndɛ’n kpa. Kɛ ɔ́ sɛ́ i sin’n, m’ɔ ti i kakaklolo’n nun ɔ́ kánngan Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Ezai i fluwa’n nun’n, kpɔkun yɛ Filipu m’ɔ ti Klist i sɔnnzɔnfuɛ’n ɔ ko toli i ɔ. Filipu usɛli i kɛ: ‘?Ndɛ nga á kɛ́nngɛn i lɛ’n a si i bo?’ Bian’n seli i kɛ: ‘?Sɛ sran w’a kleman min’n, ɔ́ yó sɛ yɛ ń sí i bo ɔ?’ Kɛ ɔ yoli sɔ’n, Filipu ukali bian sɔ m’ɔ klo Ɲanmiɛn Ndɛ’n, ɔ maan ɔ kacili Klist i sɔnnzɔnfuɛ.—Sa Nga Be Yoli’n 8:26-39.

 2. (a) ?Ngue ti yɛ ndɛ nga Etiopi bian’n kannin’n, ɔ ti kploun ɔn? (b) ?Junman nga Zezi fa mɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ be di’n, i su kosan mennin yɛ é wá yíyí nun ɔn?

² Wafa nga Etiopi bian’n tɛli Filipu su’n i bo’n ti kploun kpa. Ɔ seli kɛ: ‘?Sɛ sran w’a kleman min’n, ɔ́ yó sɛ yɛ ń sí i bo ɔ?’ Nanwlɛ, ɔ fata kɛ sran kun kle i naan w’a wun ndɛ’n i bo’n. I ndɛ sɔ m’ɔ kannin’n, ɔ yi junman nga Zezi fa mɛnnin i sɔnnzɔnfuɛ mun kɛ be di’n, i nun kpɔlɛ cinnjin kpa kun m’ɔ fata kɛ be yo’n, i nglo. ?I nun kpɔlɛ mennin yɛle i sɔ’n? Kɛ ɔ ko yo naan y’a wun i wlɛ’n, amun e fa Matie ndɛ tre 28 ekun naan e nian ndɛ nga Zezi kannin’n. Like suanlɛ ng’ɔ sinnin’n nun’n, e yiyili kosan klikli nɲɔn’n be nun. Yɛle kɛ: ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ e di junman nga Zezi kɛnnin i ndɛ’n niɔn? ?Kpɔkun nin yɛ ɔ fata kɛ e di junman sɔ’n niɔn? Like suanlɛ nga nun’n, é wá yíyí kosan kasiɛn nɲɔn’n be nun. Yɛle kɛ: ?Ngue yɛ é klé sran mun ɔn? ?Kpɔkun é dí junman sɔ’n lele é fá jú blɛ mennin nun?

‘Like kwlaa nga n kleli amun’n, amun kusu an kle be maan be fa su’

 3. (a) ?Wafa sɛ yɛ sran kun kwla yo Zezi Klist i sɔnnzɔnfuɛ ɔ? (b) ?Kɛ be se kɛ be kle sran kun like naan ɔ kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n, i wie ekun yɛle mennin?

³ ?Ngue yɛ é klé sran mun naan b’a kaci Klist i sɔnnzɔnfuɛ ɔ? Zezi seli i sɔnnzɔnfuɛ’m be kɛ: ‘I sɔ’n ti, an wɔ ko kle nvlenvle’n kwlaa be like maan be kaci n sɔnnzɔnfuɛ, yɛ an yo be batɛmu e Si Ɲanmiɛn, nin i Wa’n, ɔ nin i wawɛ’n be dunman nun. Yɛ like kwlaa nga n kleli amun’n, amun kusu an kle be man be fa su.’ (Matie 28:19, 20). Nanwlɛ, like nga Klist kleli’n, yɛ ɔ fata kɛ e kle sran mun ɔn.a ?Sanngɛ, ngue yɛ é yó naan y’a si weiin kɛ sran nga e kle i like’n ɔ́ káci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ, naan ɔ́ ká sɔ titi ɔ? Kɛ ɔ ko yo naan y’a wun i sɔ liɛ’n i wlɛ’n, amun e fa e ɲin e sie i ndɛ nga Zezi kannin’n i nun ndɛ mma’n i su kpa e niaan. W’a seman sa ngbɛn kɛ: ‘Like kwlaa nga n kleli amun’n, amun kusu amun kle be.’ Sanngɛ, ɔ seli kɛ: ‘Like kwlaa nga n kleli amun’n, amun kusu amun kle be maan be fa su.’ (Matie 19:17). ?Sanngɛ ngue yɛ é yó naan i sɔ’n w’a yo ye ɔ?

 4. (a) ?Kɛ be se kɛ be fa sran kun i nuan ndɛ su’n i bo’n yɛle mennin? (b) Wafa nga e kwla fa like nga Klist kleli’n e kle sran kun i like’n, amun fɛ i su sunnzun ase be yiyi nun.

⁴ Kɛ be se kɛ be fa sran kun i nuan ndɛ’n su’n, annzɛ be ɲin yi sran’n, i bo’n yɛle kɛ “be yo sran sɔ’n i nuan ndɛ’n i su sa mun.” ?Kɛ m’ɔ ti sɔ’n niɔn, wafa sɛ yɛ ninnge nga Klist kleli be’n, é klé sran kun naan w’a fa su, annzɛ naan w’a yo i su sa mun ɔn? Wafa nga sran ng’ɔ kle loto nun kisanlɛ’n ɔ fa akpɔ’m be su mmla mun kle i suklu ba mun naan b’a fa su’n, amun e fa e ɲin sie su e nian. Like klefuɛ’n ɔ dun mmua fa mmla mun kle i suklu mma mun sua’n nun lɔ. Sanngɛ i sin’n, kɛ ɔ ko yo naan w’a kle wafa nga suklu ba’n ko fa mmla sɔ’m be su’n, ɔ nin i be fu loto’n nun be kɔ kan loto’m be sinsin lɔ’n. Kpɔkun kɛ bé fá akpɔ’n, ɔ kle suklu ba’n i wafa trele ng’ɔ kwla fa like ng’ɔ suannin’n su’n. I sɔ kunngba’n, kɛ é klé sran’m be Biblu’n nun like’n, kannzɛ é yíyí like nga Zezi kleli’n nun é klé be’n, sanngɛ maan e uka be wie naan be wun wafa trele kun nga be mɛn dilɛ’n nun, ɔ nin be jasin fɛ’n bolɛ’n nun be kwla fa like kwlaa nga Klist kleli’n su’n (Zan 14:15; 1 Zan 2:3). Ɔ maan kɛ be se kɛ be kle sran’m be like nga Klist kleli’n naan be yo i sɔnnzɔnfuɛ’n, ɔ fata kɛ be yiyi like sɔ’n nun be kle sran’n, kpɔkun be kle i wafa trele kun nga ɔ kwla fa su’n. Sɛ e yo sɔ’n, nn e su fa ajalɛ kpa nga Zoova ɔ nin Zezi bɔbɔ be mannin’n su.—Jue Mun 48:15; Sa Nglo Yilɛ 7:17.

 5. ?Ngue ti yɛ sran kun mɔ e kle i Biblu’n nun like’n ɔ kwla sisi i bo naan w’a fa Klist i ndɛ nga ɔ seli kɛ be ko kle sran’m be like maan be kaci i sɔnnzɔnfuɛ’n, i su ɔ?

⁵ Kɛ be se kɛ like nga Zezi kleli’n be fa kle sran kun naan ɔ fa su’n, i wie ekun yɛle kɛ be ukɛ i naan i kusu ɔ kle sran uflɛ like naan sran sɔ’n ɔ kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ wie. Sanngɛ, i sɔ yolɛ’n kwla yo kekle man sran nga e kle be Biblu’n nun like’n be nun wie mun. Afin, kannzɛ bɔbɔ i nun mɔ be o mɛn’n nun lɔ’n be wun kpɛli kpa be laa asɔnun’m be nun’n, sanngɛ be kpɛnngbɛn’m b’a kleman be kɛ be wɔ be ko kle sran’m be like naan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Be kpɛnngbɛn wie mun bɔbɔ be di i nanwlɛ weiin kɛ, kɛ bé klé sran’m be like’n, be kleman be kɛ be bo jasin fɛ’n. Kɛ John R.W. Stott (an kɛnngɛn i Jɔn Sutɔtu) ɔ́ kán ndɛ nga Zezi seli kɛ be wɔ nvlenvle’n kwlaa nun be kle sran’m be like maan be kaci i sɔnnzɔnfuɛ’n i su ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Zezi i ndɛ sɔ mɔ andɛ e mɔ e ti Klistfuɛ’n e faman su’n, ɔ ti i mmla’n i fɔnlɛ dan kpa.” Ɔ kan gua su kɛ: “Fɔnlɛ dan sɔ mɔ e fɔn’n yɛle kɛ e kan jasin fɛ’n i ndɛ sa ngbɛn. Sɛ é kwlá sé’n, e ti kɛ sran kun m’ɔ si nzue wɛ m’ɔ wun kɛ i wiengu kun su mlɔn kpɔkun kɛ ɔ yo naan ɔ tɔ i sin ɔ ko de i’n, ɔ yomɛn i sɔ’n sa. Kɛ mɔ e kunndɛman kɛ nzue’n kan e’n ti’n, e jran cenje’n su yɛ e kpan e kle sran m’ɔ su wu’n i like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo’n naan w’a fite nun’n niɔn.”

 6. (a) ?Wafa sɛ yɛ kɛ e uka Biblu’n nun like suanfuɛ’n, e kwla nian Filipu i ajalɛ’n su ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ kɛ Biblu’n nun like suanfuɛ’n ɔ́ bó jasin fɛ’n bolɛ’n i bo’n, e kwla kle kɛ e niɛn i lika kpa ɔ?

⁶ Sɛ sran nga e kle i Biblu’n nun like’n i laa asɔnun’n nun lɔ’n ‘srɛ kunnin be kɛ be ko bo jasin fɛ’n,’ ndɛ nga Klist kannin’n i su falɛ’n kwla yo kekle mɛn i sɔfuɛ’n. I sɔ’n ti’n, ɔ fata kɛ e ukɛ i sɔfuɛ’n. Yɛle kɛ, maan e tra e awlɛn e kle i like blɛblɛblɛ naan kɛ nga Filipu kleli Etiopi bian’n i like’n mɔ i sɔ’n suli i bo maan be yoli i batɛmu’n sa’n, like suanfuɛ’n ɔ wun like ng’ɔ suan’n i kwlaa i wlɛ naan ɔ yo i su sa’n wie (Zan 16:13; Sa Nga Be Yoli’n 8:35-38). Asa ekun’n, kɛ mɔ e kunndɛ kɛ é klé like suanfuɛ’n i like naan ɔ fa su kle sran uflɛ’m be like naan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ wie’n ti’n, i sɔ’n su e bo maan kɛ like suanfuɛ’n ɔ́ bó jasin fɛ’n bolɛ’n i bo’n, e nin i fite kpɔkun e klekle i trele.—Akunndanfuɛ’n 4:9, 10; Lik 6:40.

“Like kwlaa”

 7. ?Kɛ be se kɛ be kle sran’m be ‘like kwlaa maan be fa su’n,’ i sɔ yolɛ’n i wie yɛle kɛ e kle be mmla mennin ekun?

⁷ Nán sran’m be like klelɛ mɔ maan be kusu be kwla kle sran uflɛ like naan w’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ wie’n, i ngunmin yɛ e kle ɔ. Afin, Zezi seli kɛ ‘like kwlaa ng’ɔ kleli e’n, e kle be maan be fa su.’ I sɔ yolɛ’n i wie yɛle kɛ maan e kle sran’n i like naan ɔ fa mmla dan nɲɔn’n be su. Mmla sɔ mun yɛle kɛ maan e klo Ɲanmiɛn, kpɔkun e klo e wiengu (Matie 22:37-39). ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle sran mɔ w’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ uflɛuflɛ’n i like naan w’a fa mmla dan nɲɔn sɔ’m be su ɔ?

 8. Wafa nga be kwla kle Zezi i sɔnnzɔnfuɛ uflɛuflɛ’n i sran klolɛ’n, amun fa su sunnzun ase kun be yiyi nun.

⁸ Amun e sa e sin loto nun kisanlɛ suklu like klefuɛ’n, ɔ nin i suklu ba’n be su sunnzun ase’n i su ekun naan e nian. Kɛ be sran nɲɔn’n be o loto’n nun mɔ suklu ba’n ɔ́ kísan nun kɔ́’n, nán afɔtuɛ nga i like klefuɛ’n m’ɔ ti i nvɛn wun lɛ’n ɔ mɛn i’n, i ngunmin yɛ ɔ fɛ i ɲin sie su ɔ. Sanngɛ, ɔ fɛ i ɲin sie i wiengu loto nun kisanfuɛ’m be su wie. Yɛle kɛ wie liɛ’n, like klefuɛ’n kwla kle suklu ba’n i loto nun kisanfuɛ wie m’ɔ su mɛn i wiengu’m be atin naan be sin’n, annzɛ sran kun ekun m’ɔ kɛn i loto’n i kannin’m be ase naan w’a boman i wiengu’m be ɲin su’n, annzɛ kusu sran uflɛ ekun m’ɔ jrɛn i loto liɛ’n ɔ ko ukɛ i wiengu nga i loto liɛ’n w’a saci’n, naan i kusu nian su yo sɔ wie. I sɔ kunngba’n, nán like klefuɛ’n i ajalɛ’m be ngunmin su yɛ ɔ fata kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga w’a fa nguan atin’n su uflɛuflɛ’n ɔ fɛ i ɲin sie ɔ. Sanngɛ ɔ fata kɛ ɔ fɛ i ɲin sie asɔnun’n nun sran nga be ajalɛ’n ti kpa’n be su wie.—Matie 7:13, 14.

 9. ?Kɛ be se kɛ be klo be wiengu’n, wafa sɛ yɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ uflɛuflɛ’n ɔ kwla yo naan w’a wun mmla sɔ’n i bo kpa’n naan i kusu w’a fa su wie ɔ?

⁹ Wie liɛ’n, Biblu’n nun like suanfuɛ’n kwla fɛ i ɲin sie i wafa nga siɛ kun annzɛ niɛn kun mɔ i ngunmin tɛ i mma mun’n, ɔ miɛn i ɲin fa ba sɔ mun ba asɔnun aɲia’m be bo’n, i su. Wie liɛ kusu’n, ɔ kwla fɛ i ɲin sie i aniaan kun mɔ i wla w’a bo i wun mɔ sanngɛ ɔ ba asɔnun aɲia kwlaa be bo’n, i su. Annzɛ kusu, angbeti bla kpɛnngbɛn kun m’ɔ ukɛ i wiengu angbeti bla kpɛnngbɛn uflɛ mɔ be ba asɔnun aɲia’m be bo titi’n, annzɛ aniaan bla kaan kun m’ɔ di Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ Sua’n i saun yolɛ junman’n wie’n, ɔ kwla fɛ i ɲin sie be su. Biblu’n nun like suanfuɛ’n kwla fɛ i ɲin sie i asɔnun kpɛnngbɛn kun mɔ kannzɛ i su junman’n sɔnnin’n, sanngɛ ɔ nian jasin fɛ’n bolɛ junman nun di i kpa’n, i su wie. Zoova i Lalofuɛ kun mɔ tukpaciɛ’n ti ɔ kwlá fiteman mɔ sanngɛ ɔ wla sran kwlaa nga be kɔ i osu nianlɛ’n be fanngan Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, ɔ kwla kɔ i wun. Wafa nga aniaan kun ɔ nin i yi’n be mian be ɲin be kpɛ be blɛ’n i sin naan b’a nian be si’n, ɔ nin be nin oke’m be lika’n, like suanfuɛ’n kwla fɛ i ɲin sie su wie ekun. Kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ uflɛuflɛ sɔ’n ɔ fɛ i ɲin sie i ajalɛ kpakpa kɛ ngalɛ sa’m be su’n, i sɔ’n kwla ukɛ i naan w’a wun Klist i mmla ng’ɔ se kɛ maan be klo Ɲanmiɛn ɔ nin be wiengu’n, i bo’n kpa naan i kusu w’a fa su w’a klo i niaan ng’ɔ nin be lafi Klist su mun wie (Nyanndra Mun 24:32; Zan 13:35; Galasifuɛ Mun 6:10; 1 Timote 5:4, 8; 1 Piɛr 5:2, 3). I lɛ nun’n, asɔnun’n nun Klistfuɛ’m be kwlaa be kwla yo i like klefuɛ nin i atin klefuɛ.—Matie 5:16.

‘Cɛn kwlaa lele mɛn’n fá wíe’

10. (a) ?É dí sran’m be like klelɛ junman mɔ maan bé káci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n i lele é fá jú blɛ mennin nun? (b) ?Junman dilɛ’n i su ajalɛ kpa mennin yɛ Zezi mannin ɔn?

¹⁰ ?É dí sran’m be like klelɛ junman mɔ maan bé káci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n i lele é fá jú blɛ mennin nun? É dí i cɛn kwlaa lele mɛn’n fá wíe (Matie 28:20). ?Sanngɛ é dí junman’n i akpasua sɔ’n lele é gúɛgúɛ i bo? Mɛn wunmuan’n nun e asɔnun’m be nun’n, y’a ta nda kɛ é yó i sɔ’n. Afin afuɛ nga be sinnin nun’n, e tuli e klun e fali e blɛ’n, ɔ nin e wunmiɛn’n, ɔ nin e sa nun ninnge mun e kunndɛli “sran kpa” mun (Matie 10:11). Kɛ é sé yɛ’n mɛn wunmuan’n nun’n, cɛn kwlaa Zoova i Lalofuɛ’m be fa dɔ akpingbin lele nsan tra su be bo Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n, kpɔkun be kle sran’m be like naan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ. Kɛ e yo sɔ’n, e fa Zezi i ajalɛ’n su. Afin ɔ seli kɛ: ‘Min aliɛ’n yɛle sran ng’ɔ sunmannin min’n i klun sa’n yolɛ nin junman ng’ɔ mannin min’n i bo guagualɛ.’ (Zan 4:34). I sɔ wie kusu yɛ e kunndɛ kɛ é tú e klun é yó ɔ (Zan 20:21). Nán junman’n i bo bolɛ sa ngbɛn yɛ e kunndɛ kɛ é bó ɔ. Sanngɛ e kunndɛ kɛ é dí é gúɛgúɛ i bo.—Matie 24:13; Zan 17:4.

11. ?Ngue sa yɛ w’a ju e niaan Klistfuɛ wie’m be su ɔ? ?Yɛ kosan mennin yɛ e kwla fa usa e wun be lika ɔ?

¹¹ Sanngɛ kusu like ng’ɔ yo e ya’n yɛle kɛ, Ɲanmiɛn ninnge’m be nun’n, e niaan wie’m b’a kpɔnzɔ. I sɔ’n ti be cuɛncuɛn be ja ase jasin fɛ’n i bolɛ’n nun, annzɛ kusu b’a yaci i bolɛ bɔbɔ. ?Wafa sɛ yɛ e kwla uka be naan b’a ba asɔnun aɲia’m be bo naan b’a fa sran’m be like klelɛ mɔ maan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’n i atin’n su ekun ɔn (Rɔmfuɛ Mun 15:1; Ebre Mun 12:12)? Kɛ blɛ wie nun Zezi i akoto’m be kpɔnzɔli’n, wafa ng’ɔ ukali be’n, ɔ kwla man e ajalɛ wie andɛ.

Maan e bu be angunndan

12. (a) ?Kɛ bé wá trá Zezi bé kó kún i’n, ngue yɛ i akoto’m be yoli ɔ? (b) ?Kannzɛ bɔbɔ Zezi i akoto’m be kpɔnzɔli kpa liɛ su’n, sanngɛ wafa sɛ yɛ ɔ nin be nantili ɔ?

¹² Kɛ Zezi i jasin fɛ’n bolɛ’n ɔ juli i bue nuan mɔ bé wá trɛ́ i bé kó kún i’n, i akoto’m be ‘yacili i lɛ be wanndili.’ Kɛ nga Zezi bɔbɔ dun mmua kannin sa’n, be ‘kwlaa be sanndili ɔli be awlo.’ (Mark 14:50; Zan 16:32). ?Kɛ Zezi i sɔnnzɔnfuɛ’m be yoli sɔ’n, wafa sɛ yɛ ɔ nin be nantili ɔ? Kɛ Ɲanmiɛn cɛnnin i cɛ’n, ɔ seli i sɔnnzɔnfuɛ wie’m be kɛ: “Nán srɛ kun amun, an wɔ ko se n niaan’m be kɛ be wɔ Galile lɔ, lɔ yɛ bé wún min ɔn.” Kannzɛ bɔbɔ i akoto’m be kpɔnzɔli’n, sanngɛ ɔ flɛli be titi kɛ “min niaan mun.” (Matie 12:49). W’a yiman be ase le. Ɔ sili be aunnvuɛ, kpɔkun ɔ yacili be wun sa’n cɛli be kɛ nga Zoova fa si aunnvuɛ m’ɔ yaci sran’m be wun sa’n fa cɛ be’n sa (2 Famiɛn Mun 13:23). ?Wafa sɛ yɛ e kwla fa Zezi i ayeliɛ sɔ’n su ɔ?

13. ?Be nga Ɲanmiɛn ninnge’m be nun b’a kpɔnzɔ’n, angunndan mennin yɛ ɔ fata kɛ e bu i be lika ɔ?

¹³ Be nga be cuɛncuɛn be ja ase jasin fɛ’n i bolɛ’n nun, annzɛ b’a yaci i bolɛ’n bɔbɔ’n, ɔ fata kɛ e bu be angunndan kpa. E wla nin a fiman junman nga laa nun e niaan sɔ’m be dili’n, mɔ wie liɛ bɔbɔ be nun wie’m be dili i afuɛ kpanngban kpa nun’n, i su (Ebre Mun 6:10). Nanwlɛ, e niaan sɔ’m be ti e cinnjin kpa (Lik 15:4-7; 1 Tɛsalonikfuɛ Mun 2:17). ?Sanngɛ, wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e bu be angunndan ɔn?

14. ?Sɛ e waan é nían Zezi i ajalɛ’n su’n, wafa sɛ yɛ e kwla uka sran nga Ɲanmiɛn ninnge’m be nun w’a kpɔnzɔ’n niɔn?

¹⁴ Zezi seli i akoto mun mɔ be wla boli be wun’n be kɛ, be wɔ Galile naan lɔ yɛ bé wún i ɔ. Kɛ ɔ ko yo naan b’a yia’n, i ti yɛ Zezi seli sɔ ɔ (Matie 28:10). I sɔ kunngba’n, be nga Ɲanmiɛn ninnge’m be nun b’a kpɔnzɔ’n, maan e wla be fanngan naan be bla e asɔnun aɲia’m be bo. I lɛ nun’n, maan e yo i sɔ kpa tra laa’n. Akoto’m be liɛ su’n, be yialɛ’n yoli sa ye. Afin ‘Zezi i sɔnnzɔnfuɛ blu nin kun’n be ɔli Galile oka’n m’ɔ kleli be’n su.’ (Matie 28:16). Kɛ e tu e klun e yia be nga Ɲanmiɛn ninnge’m be nun b’a kpɔnzɔ’n, mɔ be kusu be kplin su be ba asɔnun aɲia’m be bo ekun’n, nanwlɛ, i sɔ’n jɔ e klun dan!—Lik 15:6.

15. ?Kɛ be nga Ɲanmiɛn ninnge’m be nun b’a kpɔnzɔ’n be ba asɔnun aɲia’m be bo’n, wafa sɛ yɛ e kwla nian Zezi i ajalɛ’n su ɔ?

¹⁵ ?Kɛ Klistfuɛ kun mɔ w’a kpɔnzɔ’n ɔ sɛ i sin Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ Sua’n nun ekun’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ? ?I lɛ nun’n, kɛ Zezi i akoto’m be kpɔnzɔli mɔ sanngɛ i sin’n ɔ nin be yiali ekun’n, ngue yɛ Zezi bɔbɔ yoli ɔ? ‘Zezi wunngeli be wun lɛ’ naan w’a kan ndɛ w’a kle be (Matie 28:18). W’a tranman mmua lɔ w’a nianman be. Sanngɛ, ɔ wunngeli be wun lɔ. Kɛ Zezi bɔbɔ dun mmua tuli ajalɛ ɔ wunngeli i akoto’m be wun lɔ’n, wafa nga be klun jɔli be fɔuun, amun bɔbɔ amun bu i angunndan be nian! Kɛ be nga Ɲanmiɛn ninnge’m be nun b’a kpɔnzɔ’n, be mian be ɲin be ba asɔnun aɲia’m be bo’n, maan e kusu e wunnge be wun lɔ naan e tu e klun e sɔ be nun.

16. (a) ?Kɛ Zezi nin i akoto’m be yiali Galile lɔ’n, afɔtuɛ mennin yɛ wafa nga ɔ yoli’n ɔ man e ɔ? (b) ?Angunndan nga Zezi buli i be nga Ɲanmiɛn ninnge’m be nun be kpɔnzɔli’n be wun’n, wafa sɛ yɛ e kwla bu wie ɔ? (An nian ja ngua lɔ nzɔliɛ’n.)

¹⁶ ?Kɛ Zezi wunngeli i sɔnnzɔnfuɛ’m be wun lɔ’n, ngue yɛ ɔ yoli i ekun ɔn? I klikli nun’n, ɔ seli be kɛ: ‘Ɲanmiɛn mannin min atin kɛ n sie.’ Kpɔkun i nɲɔn su’n, ɔ mannin be junman kun kɛ be di. Ɔ seli be kɛ: ‘I sɔ’n ti’n, an wɔ ko kle nvlenvle’n kwlaa be like maan be kaci n sɔnnzɔnfuɛ.’ I nsan su’n, ɔ tali nda seli be kɛ: “Min nin amun e o nun cɛn kwlaa.” ?I kwlaa sɔ nun’n, amun wunnin like nga Zezi w’a yoman’n? Yɛle kɛ w’a ijɔmɛn i sɔnnzɔnfuɛ mun, w’a seman be kɛ: ?Ngue ti yɛ amun wandili min ɔn (Matie 28:17)? ?Zezi i ayeliɛ sɔ’n ɔ yoli sa ye? Ɛɛn. Afin i akoto’m b’a sisiman be bo lele. Cɛn kwlaa ‘b’a yaciman Zezi Klist jasin fɛ’n i bolɛ nin i klelɛ.’ (Sa Nga Be Yoli’n 5:42). Sɛ e nian angunndan nga Zezi buli i be nga Ɲanmiɛn ninnge’m be nun be kpɔnzɔli’n be lika’n ɔ nin wafa nga ɔ fa yoli’n i su’n, e kwla lafi su kɛ i sɔ’n yó sa ye e asɔnun liɛ’n nun wie.b—Sa Nga Be Yoli’n 20:35.

“Min nin amun e o cɛn kwlaa”

17, 18. ?Wafa sɛ yɛ kɛ Zezi seli kɛ ‘min nin amun e o cɛn kwlaa’n,’ ndɛ sɔ’n wla e fanngan ɔn?

¹⁷ Sran kwlaa nga be mian be ɲin kle sran’m be like maan be kaci Klist i sɔnnzɔnfuɛ’n, ndɛ nga Zezi kan kleli i sɔnnzɔnfuɛ mun’n i nun ba kasiɛn’n, ɔ wla be fanngan dan kpa. Ɔ seli kɛ: ‘Min nin amun e o cɛn kwlaa.’ Maan e kpɔfuɛ’m be kunndɛ kɛ bé tánndan e Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n bolɛ’n i ɲrun o, annzɛ maan be tɔn e suɛn tɛtɛ’n sɛ o, nán maan srɛ kun e. ?Ngue ti ɔ? Afin, e Min’n Zezi mɔ ‘Ɲanmiɛn mɛnnin i atin kɛ ɔ sie ɲanmiɛn su lɔ nin asiɛ’n su ninnge’n kwlaa’n,’ ɔ jin e sin!

¹⁸ Zezi seli kɛ: ‘Min nin amun e o cɛn kwlaa.’ Ndɛ sɔ’n gua awlɛn su nzue wie ekun dan kpa. Kɛ é mían e ɲin é klé sran’m be like naan be kaci Klist i sɔnnzɔnfuɛ’n, nán cɛn ngba yɛ e di aklunjuɛ ɔ (2 Be Nyoliɛ 6:29). Afin e nun wie’m be awlɛn su sran saci (Bo Bolɛ 23:2; Zan 11:33-36). Wie mun ekun oke yolɛ’n ti’n, be timan juejue kɛ be laa nun’n sa (Akunndanfuɛ’n 12:1-6). Wie mun ekun be liɛ’n, sa wie’m be ti’n, blɛ wie’m be nun’n, be awlɛn’n sɔman (1 Tɛsalonikfuɛ Mun 5:14). Kɛ ɔ yo sɔ nn yalɛ’n dí e nun sunman lika kɔ́ i ɲrun. Sanngɛ sa kekleekle fanunfanun sɔ’m be nun’n, maan sa’n yo kekle kpa e su sɛ o, e junman’n ba nvlɛ titi. Afin, Zezi nin e o ‘cɛn kwlaa’ blɛ sɔ’m be nun wie.—Matie 11:28-30.

19. (a) ?Afɔtuɛ fanunfanun mennin yɛ ɔ o sran’m be like klelɛ junman nga Zezi fa mannin e kɛ e di naan sran’m be kaci i sɔnnzɔnfuɛ’n i nun ɔn? (b) ?Ngue ti yɛ e kwla di junman nga Klist fa mannin e’n i kpa ɔ?

¹⁹ Like suanlɛ klikli’n ɔ nin nga y’a suɛn i yɛ be nun’n, y’a wun kɛ, kɛ Zezi seli kɛ be kle sran’m be like maan be kaci i sɔnnzɔnfuɛ’n, ndɛ sɔ’n i bo’n ti tɛtrɛ kpa. Sa nga ti yɛ ɔ fata kɛ e di sran’m be like klelɛ junman mɔ Zezi fa mannin e’n, ɔ nin lika ng’ɔ fata kɛ e di junman sɔ’n, Zezi bɔbɔ yiyili nun kleli e. Like ng’ɔ fata kɛ e kle sran mun’n, ɔ nin blɛ nga é klé like sɔ’n lele é fá jú’n, ɔ yiyili nun kleli e wie ekun. Nanwlɛ, junman dan kpa yɛ ɔ fa mannin e kɛ e di ɔ. Sanngɛ, kɛ mɔ Klist bɔbɔ yɛ ɔ sie e’n, kpɔkun ɔ nin e o cɛn kwlaa ti’n, e kwla di junman dan sɔ’n! ?I sɔ’n jɔ e klun dan! ?Nɛ́n i ɔ?

[Ja ngua lɛ ndɛ mun]

?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?

• ?Wafa sɛ yɛ e kwla fa like nga Zezi kleli e’n, e kle e wiengu mun naan b’a fa su ɔ?

• ?Ngue yɛ sran nga w’a kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ uflɛuflɛ’n, ɔ kwla suɛn i asɔnun’n nun Klistfuɛ nga’m be wun ɔn?

• ?Wafa sɛ yɛ e kwla uka be nga Ɲanmiɛn ninnge’m be nun b’a kpɔnzɔ’n niɔn?

• ?Kɛ Zezi se kɛ ‘min nin amun e o cɛn kwlaa’n,’ ngue ti yɛ ndɛ sɔ’n wla e fanngan kpɔkun ɔ gua e awlɛn su nzue dan ɔn?